|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4. Pamādavihārīsuttaṃ |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Pamāda |
pra-mad |
名 |
a |
男 |
依(属) |
放逸、怠惰 |
|
|
|
|
vihārī |
vi-hṛ |
形 |
in |
‐ |
依(属) |
住者、住ある |
|
|
|
|
suttaṃ |
sīv |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
経、糸 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「放逸住経」(『相応部』35-97) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97. ‘‘Pamādavihāriñca vo, bhikkhave, desessāmi
appamādavihāriñca. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Pamāda |
pra-mad |
名 |
a |
男 |
依(属) |
放逸、怠惰 |
|
|
|
|
vihāriñ |
vi-hṛ |
形 |
in |
男 |
単 |
対 |
住ある |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
vo, |
|
代 |
代的 |
‐ |
複 |
与 |
あなたたち |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
desessāmi |
diś 使 |
動 |
未 |
能 |
単 |
一 |
示す |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
appamāda |
a-pra-mad |
名 |
a |
男 |
依(属) |
不放逸 |
|
|
|
|
vihāriñ |
vi-hṛ |
形 |
in |
男 |
単 |
対 |
住ある |
|
|
|
|
ca. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「比丘たちよ、私はあなたがたへ、放逸住者と不放逸住者について教示しようと思います。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Taṃ suṇātha. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Taṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
それ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
suṇātha. |
śru |
動 |
命 |
能 |
複 |
二 |
聞く |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
それを聞いて下さい。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kathañca, bhikkhave, pamādavihārī hoti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Kathañ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
いかに、なぜに |
|
|
|
|
ca, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
pamāda |
pra-mad |
名 |
a |
男 |
依(属) |
放逸、怠惰 |
|
|
|
|
vihārī |
vi-hṛ |
形 |
in |
男 |
単 |
主 |
住者、住ある |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
hoti? |
bhū |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる、存在する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
では比丘たちよ、いかなるものが放逸住者なのでしょうか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Cakkhundriyaṃ asaṃvutassa, bhikkhave, viharato cittaṃ
byāsiñcati [byāsiccati (sī. syā. kaṃ.)]. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Cakkhu |
|
名 |
us |
中 |
持 |
眼 |
|
|
|
|
indriyaṃ |
|
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
根、感官、感覚能力、感覚器官 |
|
|
|
|
asaṃvutassa, |
a-saṃ-vṛ |
過分 |
a |
男 |
単 |
属絶 |
防護されない |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
viharato |
vi-hṛ |
現分 |
ant |
男 |
単 |
属絶 |
住する |
|
|
|
|
cittaṃ |
cit |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
心 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
byāsiñcati. |
vi-ā-sic |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
汚す、堕落させる |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、〈眼根〉を防護せずに住する者は、〈眼〉によって識られる諸々の〈色〉に対して心を汚します。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・諸訳は次文のCakkhuviññeyyesu rūpesuまでがこの文であるかのように訳す。VRI版の以下の繰り返し箇所でも、この文と次文は連続しており、当該の位置がカンマで区切られている。内容に鑑みても、それが正しいように思われるので、そのように訳文を作成した。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Cakkhuviññeyyesu rūpesu tassa byāsittacittassa pāmojjaṃ na
hoti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Cakkhu |
|
名 |
us |
中 |
依(具) |
眼 |
|
|
|
|
viññeyyesu |
vi-jñā |
未分 |
a |
中 |
複 |
処 |
所識の |
|
|
|
|
rūpesu |
|
名 |
a |
中 |
複 |
処 |
色 |
|
|
|
|
tassa |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
属 |
それ、彼 |
|
|
|
|
byāsitta |
vi-ā-sic |
過分 |
a |
‐ |
有(持) |
汚染された |
|
|
|
|
cittassa |
cit |
名 |
a |
中→男 |
単 |
属 |
心 |
|
|
|
|
pāmojjaṃ |
pra-mud |
名未分 |
a |
中 |
単 |
主 |
喜悦 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
hoti. |
bhū |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる、存在する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
心が汚されたその者には、悦がおこりません。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Pāmojje asati pīti na hoti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Pāmojje |
pra-mud |
名未分 |
a |
中 |
単 |
処絶 |
喜悦 |
|
|
|
|
asati |
a-as |
現分 |
ant |
中 |
単 |
処絶 |
存在しない |
|
|
|
|
pīti |
|
名 |
i |
女 |
単 |
主 |
喜、喜悦 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
hoti. |
bhū |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる、存在する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
悦がないとき、喜がおこりません。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・『註』曰く「悦Pāmojjaとは弱い喜び、喜Pītiとは強い喜びである」Pāmojjanti dubbalapīti. Pītīti balavapīti. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-7. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Pītiyā asati passaddhi na hoti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Pītiyā |
|
名 |
i |
女 |
単 |
処絶 |
喜、喜悦 |
|
|
|
|
asati |
a-as |
現分 |
ant |
中 |
単 |
処絶 |
存在しない |
|
|
|
|
passaddhi |
pra-śrambh |
名 |
i |
女 |
単 |
主 |
軽安、安息、止 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
hoti. |
bhū |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる、存在する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
喜がないとき、軽安がおこりません。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-8. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Passaddhiyā asati dukkhaṃ hoti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Passaddhiyā |
pra-śrambh |
名 |
i |
女 |
単 |
処絶 |
軽安、安息、止 |
|
|
|
|
asati |
a-as |
現分 |
ant |
中 |
単 |
処絶 |
存在しない |
|
|
|
|
dukkhaṃ |
|
名形 |
a |
中 |
単 |
主 |
苦 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
hoti. |
bhū |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる、存在する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
軽安がないとき、苦がおこります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-9. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Dukkhino cittaṃ na samādhiyati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Dukkhino |
|
形 |
in |
男 |
単 |
属 |
苦の、苦ある |
|
|
|
|
cittaṃ |
cit |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
心 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
samādhiyati. |
saṃ-ā-dhā 受 |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
定められる、統一される、入定する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
苦ある者の心は定まりません。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-10. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Asamāhite citte dhammā na pātubhavanti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Asamāhite |
a-saṃ-ā-dhā |
過分 |
a |
中 |
単 |
処絶 |
定まらない、入定しない |
|
|
|
|
citte |
|
名 |
a |
中 |
単 |
処絶 |
心 |
|
|
|
|
dhammā |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
複 |
主 |
法 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pātubhavanti. |
pātu-bhū |
動 |
現 |
能 |
複 |
三 |
明らかになる、明顕する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
心が定まらなくては、諸法が明らかとなりません。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-11. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Dhammānaṃ apātubhāvā pamādavihārī tveva saṅkhaṃ
gacchati…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Dhammānaṃ |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
複 |
属 |
法 |
|
|
|
|
a |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
(否定の接頭辞) |
|
|
|
|
pātu |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
明らかに、明瞭に |
|
|
|
|
bhāvā |
bhū |
名 |
a |
男 |
単 |
奪 |
本性、状態 →非明顕、非顕現 |
|
|
|
|
pamāda |
pra-mad |
名 |
a |
男 |
依(属) |
放逸、怠惰 |
|
|
|
|
vihārī |
vi-hṛ |
形 |
in |
男 |
単 |
主 |
住者、住ある |
|
|
|
|
tv |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
という(ti)、しかし(tu) |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
saṅkhaṃ |
saṃ-khyā |
名 |
ā |
女 |
単 |
対 |
呼称 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
gacchati…pe… |
gam |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
行く |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
諸法に関して明らかとなっていないことのゆえに、『放逸住者』という呼称に至ります…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-12. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
jivhindriyaṃ asaṃvutassa, bhikkhave, viharato cittaṃ byāsiñcati
jivhāviññeyyesu rasesu, tassa byāsittacittassa…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
jivhā |
|
名 |
ā |
女 |
持 |
舌 |
|
|
|
|
indriyaṃ asaṃvutassa,
bhikkhave, viharato cittaṃ byāsiñcati jivhāviññeyyesu rasesu, tassa byāsittacittassa…pe… (97-4, 5.) |
|
|
|
|
jivhā |
|
名 |
ā |
女 |
依(具) |
舌 |
|
|
|
|
rasesu, |
|
名 |
a |
男 |
複 |
処 |
味、汁、作用、実質 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、〈舌根〉を防護せずに住する者は、〈舌〉によって識られる諸々の〈味〉に対して心を汚します。心が汚されたその者には…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-13. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
pamādavihārī tveva saṅkhaṃ gacchati…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
pamādavihārī tveva
saṅkhaṃ gacchati…pe… (97-11.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
……『放逸住者』という呼称に至ります…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-14. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
manindriyaṃ asaṃvutassa, bhikkhave, viharato cittaṃ byāsiñcati
manoviññeyyesu dhammesu, tassa byāsittacittassa pāmojjaṃ na hoti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
mana |
man |
名 |
as |
中 |
持 |
意 |
|
|
|
|
indriyaṃ asaṃvutassa,
bhikkhave, viharato cittaṃ byāsiñcati manoviññeyyesu dhammesu, tassa byāsittacittassa pāmojjaṃ na hoti. (97-4, 5.) |
|
|
|
|
mana |
man |
名 |
as |
中 |
依(具) |
意 |
|
|
|
|
dhammesu, |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
複 |
処 |
法 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、〈意根〉を防護せずに住する者は、〈意〉によって識られる諸々の〈法〉に対して心を汚します。心が汚されたその者には、悦がおこりません。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-15. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Pāmojje asati pīti na hoti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Pāmojje asati pīti na
hoti. (97-6.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
悦がないとき、喜がおこりません。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-16. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Pītiyā asati passaddhi na hoti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Pītiyā asati passaddhi
na hoti. (97-7.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
喜がないとき、軽安がおこりません。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-17. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Passaddhiyā asati dukkhaṃ hoti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Passaddhiyā asati
dukkhaṃ hoti. (97-8.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
軽安がないとき、苦がおこります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-18. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Dukkhino cittaṃ na samādhiyati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Dukkhino cittaṃ na
samādhiyati. (97-9.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
苦ある者の心は定まりません。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-19. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Asamāhite citte dhammā na pātubhavanti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Asamāhite citte dhammā
na pātubhavanti. (97-10.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
心が定まらなくては、諸法が明らかとなりません。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-20. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Dhammānaṃ apātubhāvā pamādavihārī tveva saṅkhaṃ gacchati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Dhammānaṃ apātubhāvā
pamādavihārī tveva saṅkhaṃ gacchati. (97-11.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
諸法に関して明らかとなっていないことのゆえに、『放逸住者』という呼称に至ります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-21. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evaṃ kho, bhikkhave, pamādavihārī hoti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
bhikkhave,
pamādavihārī hoti. (97-3.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、かくのごとくが放逸住者なのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-22. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Kathañca, bhikkhave, appamādavihārī hoti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Kathañca, bhikkhave,
appamādavihārī hoti? (97-3.) |
|
|
|
|
appamāda |
a-pra-mad |
名 |
a |
男 |
依(属) |
不放逸 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
では比丘たちよ、いかなるものが不放逸住者なのでしょうか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-23. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Cakkhundriyaṃ saṃvutassa, bhikkhave, viharato cittaṃ na
byāsiñcati cakkhuviññeyyesu rūpesu, tassa abyāsittacittassa pāmojjaṃ
jāyati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Cakkhundriyaṃ saṃvutassa, bhikkhave, viharato
cittaṃ na byāsiñcati cakkhuviññeyyesu rūpesu, tassa abyāsittacittassa pāmojjaṃ jāyati. (97-4.) |
|
|
|
|
saṃvutassa, |
a-saṃ-vṛ |
過分 |
a |
男 |
単 |
属絶 |
防護されない |
|
|
|
|
abyāsitta |
vi-ā-sic |
過分 |
a |
‐ |
有(持) |
汚されない |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
jāyati. |
jan 受 |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
生まれる、再生する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、〈眼根〉を防護して住する者は、〈眼〉によって識られる諸々の〈色〉に対して心を汚しません。心が汚されないその者には、悦が生じます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-24. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Pamuditassa pīti jāyati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Pamuditassa |
pra-mud |
過分 |
a |
男 |
単 |
属 |
喜悦した、喜んだ |
|
|
|
|
pīti |
|
名 |
i |
女 |
依(属) |
喜、喜悦 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
jāyati. |
jan 受 |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
生まれる、再生する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
悦んだ者には、喜が生じます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-25. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Pītimanassa kāyo passambhati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Pīti |
|
名 |
i |
女 |
有(属) |
喜、喜悦 |
|
|
|
|
manassa |
man |
名 |
as |
中→男 |
単 |
属 |
意 |
|
|
|
|
kāyo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
身体 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
passambhati. |
pra-śrambh |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
軽安となる、止息する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
喜の〈意〉ある者の身は軽安となります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-26. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Passaddhakāyo sukhaṃ viharati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Passaddha |
pra-śrambh |
過分 |
a |
‐ |
有(持) |
軽安となった |
|
|
|
|
kāyo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
身体 |
|
|
|
|
sukhaṃ |
|
名形 |
a |
中 |
単 |
対 |
楽 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
viharati. |
vi-hṛ |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
住する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
軽安な身となった者は、楽に住します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-27. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Sukhino cittaṃ samādhiyati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Sukhino |
|
形 |
in |
男 |
単 |
属 |
楽の |
|
|
|
|
cittaṃ |
cit |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
心 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
samādhiyati. |
saṃ-ā-dhā 受 |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
定められる、統一される、入定する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
楽ある者の心は定まります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-28. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Samāhite citte dhammā pātubhavanti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Samāhite |
saṃ-ā-dā |
名過分 |
a |
男→中 |
単 |
処絶 |
入定した |
|
|
|
|
citte |
|
名 |
a |
中 |
単 |
処絶 |
心 |
|
|
|
|
dhammā |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
複 |
主 |
法 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pātubhavanti. |
pātu-bhū |
動 |
現 |
能 |
複 |
三 |
明らかになる、明顕する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
心が定まると、諸法が明らかとなります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-29. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Dhammānaṃ pātubhāvā appamādavihārī tveva saṅkhaṃ
gacchati…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Dhammānaṃ pātubhāvā appamādavihārī tveva
saṅkhaṃ gacchati…pe… (97-11.) |
|
|
|
|
pātubhāvā |
bhū |
名 |
a |
男 |
単 |
奪 |
顕現 |
|
|
|
|
appamāda |
a-pra-mad |
名 |
a |
男 |
依(属) |
不放逸 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
諸法に関して明らかとなっていることのゆえに、『不放逸住者』という呼称に至ります…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-30. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
jivhindriyaṃ saṃvutassa, bhikkhave, viharato cittaṃ na
byāsiñcati…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
jivhindriyaṃ
saṃvutassa, bhikkhave, viharato cittaṃ na byāsiñcati…pe… (97-12, 23.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、〈舌根〉を防護して住する者は……心を汚しません…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-31. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
appamādavihārī tveva saṅkhaṃ gacchati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
appamādavihārī tveva
saṅkhaṃ gacchati. (97-29.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
……『不放逸住者』という呼称に至ります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-32. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Manindriyaṃ saṃvutassa, bhikkhave, viharato cittaṃ na
byāsiñcati, manoviññeyyesu dhammesu, tassa abyāsittacittassa pāmojjaṃ
jāyati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Manindriyaṃ
saṃvutassa, bhikkhave, viharato cittaṃ na byāsiñcati, manoviññeyyesu
dhammesu, tassa abyāsittacittassa pāmojjaṃ jāyati. (97-14, 23.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、〈意根〉を防護して住する者は、〈意〉によって識られる諸々の〈法〉に対して心を汚しません。心が汚されないその者には、悦が生じます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-33. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Pamuditassa pīti jāyati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Pamuditassa pīti
jāyati. (97-24.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
悦んだ者には、喜が生じます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-34. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Pītimanassa kāyo passambhati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Pītimanassa kāyo
passambhati. (97-25.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
喜の〈意〉ある者の身は軽安となります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-35. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Passaddhakāyo sukhaṃ viharati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Passaddhakāyo sukhaṃ
viharati. (97-26.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
軽安な身となった者は、楽に住します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-36. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Sukhino cittaṃ samādhiyati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Sukhino cittaṃ
samādhiyati. (97-27.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
楽ある者の心は定まります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-37. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Samāhite citte dhammā pātubhavanti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Samāhite citte dhammā
pātubhavanti. (97-28.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
心が定まると、諸法が明らかとなります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-38. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Dhammānaṃ pātubhāvā appamādavihārī tveva saṅkhaṃ gacchati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Dhammānaṃ pātubhāvā
appamādavihārī tveva saṅkhaṃ gacchati. (97-29.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
諸法に関して明らかとなっていることのゆえに、『不放逸住者』という呼称に至ります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
97-39. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evaṃ kho, bhikkhave, appamādavihārī hotī’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evaṃ kho, bhikkhave,
appamādavihārī hotī’’ (97-21. 22.) |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、かくのごとくが放逸住者なのです」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Catutthaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Catutthaṃ. |
|
形 |
a |
中 |
単 |
主 |
第四の |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
第四〔経〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |