|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8. Samugghātasāruppasuttaṃ |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Samugghāta |
saṃ-ud-han |
名 |
a |
男 |
依(与) |
根絶、断絶、除去 |
|
|
|
|
sāruppa |
|
名形 |
a |
中 |
依(属) |
適切な |
|
|
|
|
suttaṃ |
sīv |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
経、糸 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「根絶適切経」(『相応部』35-30) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
30-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
30. ‘‘Sabbamaññitasamugghātasāruppaṃ vo, bhikkhave, paṭipadaṃ
desessāmi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Sabba |
|
名形 |
代的 |
中 |
依(属) |
すべて |
|
|
|
|
maññita |
man |
名過分 |
a |
中 |
依(属) |
思念した、妄想、幻想 |
|
|
|
|
samugghāta |
saṃ-ud-han |
名 |
a |
男 |
依(与) |
根絶、断絶、除去 |
|
|
|
|
sāruppaṃ |
|
名形 |
a |
中→女 |
単 |
対 |
適切な |
|
|
|
|
vo, |
|
代 |
代的 |
‐ |
複 |
与 |
あなたたち |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
paṭipadaṃ |
prati-pad |
名 |
ā |
女 |
単 |
対 |
道、行道 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
desessāmi. |
diś 使 |
動 |
未 |
能 |
単 |
一 |
示す |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「比丘たちよ、私は、〈一切〉に関する思念の根絶に適切な道を、あなたがたに教示しようと思います。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
30-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Taṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
それ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
suṇātha, |
śru |
動 |
命 |
能 |
複 |
二 |
聞く |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
sādhukaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
副対 |
よい、十分に |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
manasi karotha; |
man, kṛ |
動 |
現 |
能 |
複 |
二 |
作意する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
それを聞き、よく作意して下さい。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
30-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
bhāsissāmīti. |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
bhāsissāmī |
bhāṣ |
動 |
未 |
能 |
単 |
一 |
話す、語る |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
それを聞き、よく作意して下さい。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
30-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Katamā ca sā, bhikkhave, sabbamaññitasamugghātasāruppā
paṭipadā? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Katamā |
|
形 |
代的 |
女 |
単 |
主 |
いずれの、どちらの |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
sā, |
|
代 |
代的 |
女 |
単 |
主 |
それ、彼女 |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
sabba |
|
名形 |
代的 |
中 |
依(属) |
すべて |
|
|
|
|
maññita |
man |
名過分 |
a |
中 |
依(属) |
思念した、妄想、幻想 |
|
|
|
|
samugghāta |
saṃ-ud-han |
名 |
a |
男 |
依(与) |
根絶、断絶、除去 |
|
|
|
|
sāruppā |
|
名形 |
a |
中→女 |
単 |
主 |
適切な |
|
|
|
|
paṭipadā? |
prati-pad |
名 |
ā |
女 |
単 |
主 |
道 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
では比丘たちよ、いかなるものが、その〈一切〉に関する思念の根絶に適切な道なのでしょうか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
30-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Idha, bhikkhave, bhikkhu cakkhuṃ na maññati, cakkhusmiṃ na
maññati, cakkhuto na maññati, cakkhuṃ meti na maññati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Idha, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ここに、この世で、いま、さて |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
bhikkhu |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
単 |
主 |
比丘 |
|
|
|
|
cakkhuṃ |
|
名 |
us |
中 |
単 |
対 |
眼 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
maññati, |
man |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
考える |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
cakkhusmiṃ |
|
名 |
us |
中 |
単 |
処 |
眼 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
maññati, |
同上 |
|
|
|
|
cakkhuto |
|
名 |
us |
中 |
単 |
奪 |
眼 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
maññati, |
同上 |
|
|
|
|
cakkhuṃ |
|
名 |
us |
中 |
単 |
対 |
眼 |
|
|
|
|
me |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
属 |
私 |
|
|
|
|
ti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
maññati. |
同上 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、ここに比丘が、〈眼〉を思念せず、〈眼〉に関して思念せず、〈眼〉より思念せず、〈眼〉は我が物であると思念せず、 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・『註』に曰くCakkhuṃ na maññatīti cakkhuṃ ahanti vā mamanti vā paroti vā
parassāti vā na maññati. Cakkhusmiṃ na maññatīti ahaṃ cakkhusmiṃ, mama
kiñcanapalibodho cakkhusmiṃ paro cakkhusmiṃ, parassa kiñcanapalibodho
cakkhusminti na maññati. Cakkhuto na maññatīti ahaṃ cakkhuto niggato, mama
kiñcanapalibodho cakkhuto niggato, paro cakkhuto niggato, parassa
kiñcanapalibodho cakkhuto niggatoti evampi na maññati,
taṇhāmānadiṭṭhimaññanānaṃ ekampi na uppādetīti attho. Cakkhuṃ meti na
maññatīti mama cakkhūti na maññati, mamattabhūtaṃ taṇhāmaññanaṃ na uppādetīti
attho. |
|
|
|
・訳すならば「Cakkhuṃ na maññatīとは『〈眼〉が私である、私のものである、他者である、あるいは他者のものである』と思念しないということである。Cakkhusmiṃ na maññatīとは『私は〈眼〉にある、私の障碍は〈眼〉にある、他者は〈眼〉にある、他者の障碍は〈眼〉にある』と思念しないということである。Cakkhuto na maññatīとは『私は〈眼〉から去った、私の障碍は〈眼〉から去った、他者は〈眼〉から去った、他者の障碍は〈眼〉から去った』と、そのように思念しない、渇愛、慢、見、思念のうち一つでも生じていない、という意味である。Cakkhuṃ meti na maññatīとは『我が〈眼〉』と思念しない、我所や自体が渇愛の思念あるものとして生じていない、という意味である」というところであろうか。 |
|
|
|
・しかしここではこれを参考にしつつも、上のように直訳した。特にCakkhutoに関する解釈は採用しなかった。あるいはこれはcakkhutoをasの意味の奪格でとり、「〈眼〉〔を我〕として思念せず」とすべきかも知れない。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
30-6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Rūpe na maññati, rūpesu na maññati, rūpato na maññati, rūpā
meti na maññati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Rūpe |
|
名 |
a |
中(男) |
複 |
対 |
色、物質、肉体、形相 |
|
|
|
|
na maññati, rūpesu na maññati, rūpato na maññati, rūpā meti na maññati. (30-5.) |
|
|
|
|
rūpesu |
|
名 |
a |
中 |
複 |
処 |
色 |
|
|
|
|
rūpato |
|
名 |
a |
中 |
単 |
奪 |
色 |
|
|
|
|
rūpā |
|
名 |
a |
中(男) |
複 |
主 |
色、物質、肉体、形相 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
諸々の〈色〉を思念せず、諸々の〈色〉に関して思念せず、諸々の〈色〉より思念せず、諸々の〈色〉は我が物であると思念せず、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
30-7. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Cakkhuviññāṇaṃ na maññati, cakkhuviññāṇasmiṃ na maññati,
cakkhuviññāṇato na maññati, cakkhuviññāṇaṃ meti na maññati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Cakkhu |
|
名 |
us |
中 |
依(属) |
眼 |
|
|
|
|
viññāṇaṃ |
vi-jñā |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
識 |
|
|
|
|
na maññati, cakkhuviññāṇasmiṃ na maññati, cakkhuviññāṇato na maññati, cakkhuviññāṇaṃ meti na maññati.
(30-5.) |
|
|
|
|
viññāṇasmiṃ |
vi-jñā |
名 |
a |
中 |
単 |
処 |
識 |
|
|
|
|
viññāṇato |
vi-jñā |
名 |
a |
中 |
単 |
奪 |
識 |
|
|
|
|
viññāṇaṃ |
vi-jñā |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
識 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
〈眼識〉を思念せず、〈眼識〉に関して思念せず、〈眼識〉より思念せず、〈眼識〉は我が物であると思念せず、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
30-8. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Cakkhusamphassaṃ na maññati, cakkhusamphassasmiṃ na maññati,
cakkhusamphassato na maññati, cakkhusamphasso meti na maññati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Cakkhu |
|
名 |
us |
中 |
依(属) |
眼 |
|
|
|
|
samphassaṃ |
saṃ-spṛś |
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
触、摩触 |
|
|
|
|
na maññati, cakkhusamphassasmiṃ na maññati, cakkhusamphassato na maññati, cakkhusamphasso meti na maññati.
(30-5.) |
|
|
|
|
samphassasmiṃ |
saṃ-spṛś |
名 |
a |
男 |
単 |
処 |
触、摩触 |
|
|
|
|
samphassato |
saṃ-spṛś |
名 |
a |
男 |
単 |
奪 |
触、摩触 |
|
|
|
|
samphasso |
saṃ-spṛś |
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
触、摩触 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
〈眼触〉を思念せず、〈眼触〉に関して思念せず、〈眼触〉より思念せず、〈眼触〉は我が物であると思念せず、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
30-9. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yampidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā
dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi na maññati, tasmimpi na maññati, tatopi
na maññati, taṃ meti na maññati…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yam |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
idaṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
cakkhu |
|
名 |
us |
中 |
依(属) |
眼 |
|
|
|
|
samphassa |
saṃ-spṛś |
名 |
a |
男 |
持 |
触、摩触 |
|
|
|
|
paccayā |
prati-i |
名 |
a |
男 |
単 |
奪 |
縁、資具(奪格で「縁りて、ゆえに」) |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
uppajjati |
ud-pad |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
起こる、生ずる、発生する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
vedayitaṃ |
vid 使 |
過分 |
a |
中 |
単 |
主 |
知らしめられた、感受された |
|
|
|
|
sukhaṃ |
|
名形 |
a |
中 |
単 |
主 |
楽 |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
dukkhaṃ |
|
名形 |
a |
中 |
単 |
主 |
苦 |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
adukkhamasukhaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
主 |
不苦不楽 |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
tam |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
それ |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
na maññati, tasmimpi na maññati, tatopi na maññati, taṃ meti na maññati…pe… (30-5.) |
|
|
|
|
tasmim |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
処 |
それ |
|
|
|
|
tato |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
奪 |
それ |
|
|
|
|
taṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
それ |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
およそ〈眼触〉に縁って生ずる楽、苦、あるいは不苦不楽の感受、それを思念せず、それに関して思念せず、それより思念せず、それは我が物であると思念せず、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
30-10. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
jivhaṃ na maññati, jivhāya na maññati, jivhāto na maññati,
jivhā meti na maññati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
jivhaṃ |
|
名 |
ā |
女 |
単 |
対 |
舌 |
|
|
|
|
na maññati, jivhāya na maññati, jivhāto na maññati, jivhā meti na maññati. (30-5.) |
|
|
|
|
jivhāya |
|
名 |
ā |
女 |
単 |
処 |
舌 |
|
|
|
|
jivhāto |
|
名 |
ā(a) |
女(男中) |
単 |
奪 |
舌 |
|
|
|
|
jivhā |
|
名 |
ā |
女 |
単 |
主 |
舌 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
〈舌〉を思念せず、〈舌〉に関して思念せず、〈舌〉より思念せず、〈舌〉は我が物であると思念せず、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
30-11. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Rase na maññati, rasesu na maññati, rasato na maññati, rasā
meti na maññati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Rase |
|
名 |
a |
男 |
複 |
対 |
味、汁、作用、実質 |
|
|
|
|
na maññati, rasesu na maññati, rasato na maññati, rasā meti na maññati. (30-5.) |
|
|
|
|
rasesu |
|
名 |
a |
男 |
複 |
処 |
味、汁、作用、実質 |
|
|
|
|
rasato |
|
名 |
a |
男 |
単 |
奪 |
味、汁、作用、実質 |
|
|
|
|
rasā |
|
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
味、汁、作用、実質 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
諸々の〈味〉を思念せず、諸々の〈味〉に関して思念せず、諸々の〈味〉より思念せず、諸々の〈味〉は我が物であると思念せず、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
30-12. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Jivhāviññāṇaṃ na maññati, jivhāviññāṇasmiṃ na maññati,
jivhāviññāṇato na maññati, jivhāviññāṇaṃ meti na maññati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Jivhā |
|
名 |
ā |
女 |
依(属) |
舌 |
|
|
|
|
viññāṇaṃ na maññati, jivhāviññāṇasmiṃ na maññati, jivhāviññāṇato na maññati, jivhāviññāṇaṃ meti na maññati.
(30-7.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
〈舌識〉を思念せず、〈舌識〉に関して思念せず、〈舌識〉より思念せず、〈舌識〉は我が物であると思念せず、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
30-13. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Jivhāsamphassaṃ na maññati, jivhāsamphassasmiṃ na maññati,
jivhāsamphassato na maññati, jivhāsamphasso meti na maññati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Jivhā |
|
名 |
ā |
女 |
依(属) |
舌 |
|
|
|
|
samphassaṃ na maññati,
jivhāsamphassasmiṃ na
maññati, jivhāsamphassato
na maññati, jivhāsamphasso
meti na maññati. (30-8.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
〈舌触〉を思念せず、〈舌触〉に関して思念せず、〈舌触〉より思念せず、〈舌触〉は我が物であると思念せず、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
30-14. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yampidaṃ jivhāsamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā
dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi na maññati, tasmimpi na maññati, tatopi
na maññati, taṃ meti na maññati…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yampidaṃ jivhāsamphassapaccayā uppajjati
vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi na maññati, tasmimpi
na maññati, tatopi na maññati, taṃ meti na maññati…pe… (30-9.) |
|
|
|
|
jivhā |
|
名 |
ā |
女 |
依(属) |
舌 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
およそ〈舌触〉に縁って生ずる楽、苦、あるいは不苦不楽の感受、それを思念せず、それに関して思念せず、それより思念せず、それは我が物であると思念せず、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
30-15. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
manaṃ na maññati, manasmiṃ na maññati, manato na maññati, mano
meti na maññati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
manaṃ |
man |
名 |
as |
中 |
単 |
対 |
意 |
|
|
|
|
na maññati, manasmiṃ na maññati, manato na maññati, mano meti na maññati. (30-5.) |
|
|
|
|
manasmiṃ |
man |
名 |
as |
中 |
単 |
処 |
意 |
|
|
|
|
manato |
man |
名 |
as |
中 |
単 |
奪 |
意 |
|
|
|
|
mano |
man |
名 |
as |
中 |
単 |
主 |
意 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
〈意〉を思念せず、〈意〉に関して思念せず、〈意〉より思念せず、〈意〉は我が物であると思念せず、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
30-16. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Dhamme na maññati, dhammesu na maññati, dhammato na maññati,
dhammā meti na maññati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Dhamme |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
複 |
対 |
法 |
|
|
|
|
na maññati, dhammesu na maññati, dhammato na maññati, dhammā meti na maññati. (30-5.) |
|
|
|
|
dhammesu |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
複 |
処 |
法 |
|
|
|
|
dhammato |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
奪 |
法 |
|
|
|
|
dhammā |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
複 |
主 |
法 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
諸々の〈法〉を思念せず、諸々の〈法〉に関して思念せず、諸々の〈法〉より思念せず、諸々の〈法〉は我が物であると思念せず、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
30-17. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Manoviññāṇaṃ na maññati, manoviññāṇasmiṃ na maññati,
manoviññāṇato na maññati, manoviññāṇaṃ meti na maññati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Mano |
man |
名 |
as |
中 |
依(属) |
意 |
|
|
|
|
viññāṇaṃ na maññati, manoviññāṇasmiṃ na maññati, manoviññāṇato na maññati, manoviññāṇaṃ meti na maññati.
(30-7.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
〈意識〉を思念せず、〈意識〉に関して思念せず、〈意識〉より思念せず、〈意識〉は我が物であると思念せず、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
30-18. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Manosamphassaṃ na maññati, manosamphassasmiṃ na maññati,
manosamphassato na maññati, manosamphasso meti na maññati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Mano |
man |
名 |
as |
中 |
依(属) |
意 |
|
|
|
|
samphassaṃ na maññati,
manosamphassasmiṃ na maññati,
manosamphassato na
maññati, manosamphasso
meti na maññati. (30-8.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
〈意触〉を思念せず、〈意触〉に関して思念せず、〈意触〉より思念せず、〈意触〉は我が物であると思念せず、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
30-19. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā
dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi na maññati, tasmimpi na maññati, tatopi
na maññati, taṃ meti na maññati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati
vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi na maññati, tasmimpi
na maññati, tatopi na maññati, taṃ meti na maññati. (30-9.) |
|
|
|
|
mano |
man |
名 |
as |
中 |
依(属) |
意 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
およそ〈意触〉に縁って生ずる楽、苦、あるいは不苦不楽の感受、それを思念せず、それに関して思念せず、それより思念せず、それは我が物であると思念しない〔としましょう〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
30-20. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Sabbaṃ na maññati, sabbasmiṃ na maññati, sabbato na maññati,
sabbaṃ meti na maññati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Sabbaṃ |
|
名形 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
すべて |
|
|
|
|
na maññati, sabbasmiṃ na maññati, sabbato na maññati, sabbaṃ meti na maññati. (30-5.) |
|
|
|
|
sabbasmiṃ |
|
名形 |
代的 |
中 |
単 |
処 |
すべて |
|
|
|
|
sabbato |
|
名形 |
代的 |
中 |
単 |
奪 |
すべて |
|
|
|
|
sabbaṃ |
|
名形 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
すべて |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
彼は、〈一切〉を思念せず、〈一切〉に関して思念せず、〈一切〉より思念せず、〈一切〉は我が物であると思念しません。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
30-21. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So evaṃ amaññamāno na ca kiñci loke upādiyati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
それ、彼 |
|
|
|
|
evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
amaññamāno |
a-man |
現分 |
a |
男 |
単 |
主 |
考えない |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
kiñci |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
何らかの、何者であれ |
|
|
|
|
loke |
|
名 |
a |
男 |
単 |
処 |
世界、世間 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
upādiyati. |
upa-ā-dā |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
取る、執受する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
彼は、そのように思念なきゆえに、世間においていかなるものへも執取しません。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・以下『長部』15「大因縁経」などにパラレル。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
30-22. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Anupādiyaṃ na paritassati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Anupādiyaṃ |
an-upa-ā-dā |
現分 |
ant |
男 |
単 |
主 |
執取しない |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
paritassati. |
pari-tras |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ふるえる、怖れる、悩む |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
執取なきゆえに、動揺しません。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
30-23. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Aparitassaṃ paccattaññeva parinibbāyati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Aparitassaṃ |
a-pari-tras |
現分 |
ant |
男 |
単 |
主 |
動揺しない |
|
|
|
|
paccattaññ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
副対 |
各自の |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
parinibbāyati. |
pari-nir-vā? |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
完成する、円寂する、般涅槃する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
動揺なきゆえに、ひとり、般涅槃します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
30-24. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ
itthattāyā’ti pajānāti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘Khīṇā |
kṣī 受 |
過分 |
ā |
女 |
単 |
主 |
尽きた |
|
|
|
|
jāti, |
jan |
名 |
i |
女 |
単 |
主 |
生 |
|
|
|
|
vusitaṃ |
ava-sā? |
過分 |
a |
中 |
単 |
主 |
完成した |
|
|
|
|
brahma |
bṛh |
名形 |
an(特) |
男 |
持 |
梵 |
|
|
|
|
cariyaṃ, |
car |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
行 |
|
|
|
|
kataṃ |
kṛ |
過分 |
a |
中 |
単 |
主 |
なされた |
|
|
|
|
karaṇīyaṃ, |
kṛ |
名未分 |
a |
中 |
単 |
主 |
なされるべきこと |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
aparaṃ |
|
形 |
代的 |
中 |
単 |
副対 |
後、他 |
|
|
|
|
itthattāyā’ |
|
名 |
a |
中 |
単 |
与 |
かくの如き状態、現状、ここ[輪廻]の状態 |
|
|
|
|
ti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pajānāti. |
pra-jñā |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
知る、了知する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『生は尽きた。梵行は完成した。なされるべきことはなされた。もはやこのような〔輪廻の〕状態へ〔至ることは〕ない』と了知します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
30-25. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ayaṃ kho sā, bhikkhave, sabbamaññitasamugghātasāruppā
paṭipadā’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Ayaṃ |
|
代 |
代的 |
女 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
sā, bhikkhave,
sabbamaññitasamugghātasāruppā paṭipadā’’ (30-4.) |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、これが、その〈一切〉に関する思念の根絶に適切な道なのです」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Aṭṭhamaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Aṭṭhamaṃ. |
|
形 |
a |
中 |
単 |
主 |
第八の |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
第八〔経〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |