|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9. Kaṭṭhopamasuttaṃ |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Kaṭṭha |
|
名 |
a |
中 |
依(属) |
薪、木 |
|
|
|
|
upama |
|
名 |
ā |
女 |
依(属) |
譬喩 |
|
|
|
|
suttaṃ |
sīv |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
経、糸 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「薪喩経」(『相応部』48-39) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
509-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
509. ‘‘Pañcimāni, bhikkhave, indriyāni. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Pañca |
|
数 |
特 |
‐ |
複 |
主 |
五 |
|
|
|
|
imāni, |
|
代 |
代的 |
中 |
複 |
主 |
これら |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
indriyāni. |
|
名 |
a |
中 |
複 |
主 |
根、感覚器官 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「比丘たちよ、これら五根があります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
509-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Katamāni pañca? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Katamāni |
|
形 |
代的 |
中 |
複 |
主 |
いずれの、どちらの |
|
|
|
|
pañca? |
|
数 |
特 |
‐ |
複 |
主 |
五 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
いかなる五か。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
509-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Sukhindriyaṃ, dukkhindriyaṃ, somanassindriyaṃ,
domanassindriyaṃ, upekkhindriyaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Sukha |
|
名形 |
a |
中 |
依(属) |
楽 |
|
|
|
|
indriyaṃ, |
|
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
根、感官、感覚能力、感覚器官 |
|
|
|
|
dukkha |
|
名形 |
a |
中 |
依(属) |
苦 |
|
|
|
|
indriyaṃ, |
|
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
根、感官、感覚能力、感覚器官 |
|
|
|
|
somanassa |
su-man |
名 |
a |
中 |
依(属) |
喜、喜悦 |
|
|
|
|
indriyaṃ, |
|
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
根、感官、感覚能力、感覚器官 |
|
|
|
|
domanassa |
|
名 |
a |
中 |
依(属) |
憂、憂悩 |
|
|
|
|
indriyaṃ, |
|
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
根、感官、感覚能力、感覚器官 |
|
|
|
|
upekkhā |
upa-īkṣ |
名 |
ā |
女 |
依(属) |
捨、無関心 |
|
|
|
|
indriyaṃ. |
|
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
根、感官、感覚能力、感覚器官 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
楽根、苦根、喜根、憂根、捨根です。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
509-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Sukhavedaniyaṃ, bhikkhave, phassaṃ paṭicca uppajjati
sukhindriyaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Sukha |
|
名形 |
a |
中 |
依(属) |
楽 |
|
|
|
|
vedaniyaṃ, |
vid 使 |
未分 |
a |
男 |
単 |
対 |
感受されるべき |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
phassaṃ |
spṛś |
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
触、接触 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
paṭicca |
prati-i |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
縁りて、〜のために |
|
|
|
|
uppajjati |
ud-pad |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
起こる、生ずる、発生する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
sukha |
|
名形 |
a |
中 |
依(属) |
楽 |
|
|
|
|
indriyaṃ. |
|
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
根、感官、感覚能力、感覚器官 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、楽が感受されるところの〈触〉によって楽根が生じます。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・以下『中部』140「界分別経」や『相応部』12-62「第二の無聞経」などにパラレル。それらのメモも参照のこと。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
509-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So sukhitova samāno ‘sukhitosmī’ti pajānāti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
それ、彼 |
|
|
|
|
sukhito |
|
過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
喜んだ、幸福の |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
samāno |
as |
現分 |
a |
男 |
単 |
主 |
ある、なる |
|
|
|
|
‘sukhito |
|
過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
喜んだ、幸福の |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
asmī’ |
as |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
ある、なる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pajānāti. |
pra-jñā |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
知る、了知する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
その者がまさに楽ある者であるとき、かれは『私は楽ある者である』と了知します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
509-6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tasseva sukhavedaniyassa phassassa nirodhā ‘yaṃ tajjaṃ
vedayitaṃ sukhavedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppannaṃ sukhindriyaṃ taṃ
nirujjhati, taṃ vūpasammatī’ti pajānāti’’. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tassa |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
属 |
それ、彼 |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
sukha |
|
名形 |
a |
中 |
依(属) |
楽 |
|
|
|
|
vedaniyassa |
vid 使 |
未分 |
a |
男 |
単 |
属 |
感受されるべき |
|
|
|
|
phassassa |
spṛś |
名 |
a |
男 |
単 |
属 |
触、接触 |
|
|
|
|
nirodhā |
ni-rudh 受 |
名 |
a |
男 |
単 |
奪 |
滅、滅尽 |
|
|
|
|
‘yaṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
tajjaṃ |
|
形 |
a |
男 |
単 |
副対 |
適当な、それに応ずる |
|
|
|
|
vedayitaṃ |
vid 使 |
過分 |
a |
中 |
単 |
主 |
知らしめられた、感受された |
|
|
|
|
sukha |
|
名形 |
a |
中 |
依(属) |
楽 |
|
|
|
|
vedaniyaṃ |
vid 使 |
未分 |
a |
男 |
単 |
対 |
感受されるべき |
|
|
|
|
phassaṃ |
spṛś |
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
触、接触 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
paṭicca |
prati-i |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
縁りて、〜のために |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
uppannaṃ |
ud-pad |
過分 |
a |
中 |
単 |
主 |
生じた |
|
|
|
|
sukha |
|
名形 |
a |
中 |
依(属) |
楽 |
|
|
|
|
indriyaṃ |
|
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
根、感官、感覚能力、感覚器官 |
|
|
|
|
taṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
それ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
nirujjhati, |
ni-rudh 受 |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
滅する、滅ぶ |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
taṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
それ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
vūpasammatī’ |
vi-upa-śam |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
静まる、寂静となる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pajānāti’’. |
pra-jñā |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
知る、了知する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
まさにその、楽が感受されるところの〈触〉の滅のゆえに、かれは『それに対応した感受がなされ楽を受けるところの〈触〉に縁って生じていた楽根、それは滅し、それは寂止した』と了知します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
509-7. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Dukkhavedaniyaṃ, bhikkhave, phassaṃ paṭicca uppajjati
dukkhindriyaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Dukkha |
|
名形 |
a |
中 |
依(属) |
苦 |
|
|
|
|
vedaniyaṃ, bhikkhave,
phassaṃ paṭicca uppajjati dukkhindriyaṃ. (509-4.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、苦が感受されるところの〈触〉によって苦根が生じます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
509-8. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So dukkhitova samāno ‘dukkhitosmī’ti pajānāti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So dukkhitova samāno ‘dukkhitosmī’ti pajānāti. (509-5.) |
|
|
|
|
dukkhito |
|
過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
苦しむ |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
その者がまさに苦ある者であるとき、かれは『私は苦ある者である』と了知します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
509-9. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tasseva dukkhavedaniyassa phassassa nirodhā ‘yaṃ tajjaṃ
vedayitaṃ dukkhavedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppannaṃ dukkhindriyaṃ taṃ
nirujjhati, taṃ vūpasammatī’ti pajānāti’’. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tasseva dukkhavedaniyassa phassassa nirodhā
‘yaṃ tajjaṃ vedayitaṃ dukkhavedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppannaṃ dukkhindriyaṃ taṃ nirujjhati, taṃ vūpasammatī’ti pajānāti’’.
(509-6.) |
|
|
|
|
dukkha |
|
名形 |
a |
中 |
依(属) |
苦 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
まさにその、苦が感受されるところの〈触〉の滅のゆえに、かれは『それに対応した感受がなされ苦を受けるところの〈触〉に縁って生じていた苦根、それは滅し、それは寂止した』と了知します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
509-10. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Somanassavedaniyaṃ, bhikkhave, phassaṃ paṭicca uppajjati
somanassindriyaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Somanassa |
su-man |
名 |
a |
中 |
依(属) |
喜、喜悦 |
|
|
|
|
vedaniyaṃ, bhikkhave,
phassaṃ paṭicca uppajjati somanassindriyaṃ. (509-4.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、喜が感受されるところの〈触〉によって喜根が生じます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
509-11. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So sumanova samāno ‘sumanosmī’ti pajānāti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So sumanova samāno ‘sumanosmī’ti pajānāti. (509-5.) |
|
|
|
|
sumano |
su-man |
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
よき意の、楽しい |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
その者がまさに喜ある者であるとき、かれは『私は喜ある者である』と了知します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
509-12. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tasseva somanassavedaniyassa phassassa nirodhā ‘yaṃ tajjaṃ
vedayitaṃ somanassavedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppannaṃ somanassindriyaṃ taṃ
nirujjhati, taṃ vūpasammatī’ti pajānāti’’. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tasseva somanassavedaniyassa phassassa
nirodhā ‘yaṃ tajjaṃ vedayitaṃ somanassavedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppannaṃ somanassindriyaṃ taṃ nirujjhati, taṃ vūpasammatī’ti pajānāti’’.
(509-6.) |
|
|
|
|
somanassa |
su-man |
名 |
a |
中 |
依(属) |
喜、喜悦 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
まさにその、喜が感受されるところの〈触〉の滅のゆえに、かれは『それに対応した感受がなされ喜を受けるところの〈触〉に縁って生じていた喜根、それは滅し、それは寂止した』と了知します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
509-13. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Domanassavedaniyaṃ, bhikkhave, phassaṃ paṭicca uppajjati
domanassindriyaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Domanassa |
|
名 |
a |
中 |
依(属) |
憂、憂悩 |
|
|
|
|
vedaniyaṃ, bhikkhave,
phassaṃ paṭicca uppajjati domanassindriyaṃ. (509-4.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、憂が感受されるところの〈触〉によって憂根が生じます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
509-14. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So dummanova samāno ‘dummanosmī’ti pajānāti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So dummanova samāno ‘dummanosmī’ti pajānāti. (509-5.) |
|
|
|
|
dummano |
dur-man |
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
不快意の、落胆した |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
その者がまさに憂ある者であるとき、かれは『私は憂ある者である』と了知します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
509-15. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tasseva domanassavedaniyassa phassassa nirodhā ‘yaṃ tajjaṃ
vedayitaṃ domanassavedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppannaṃ domanassindriyaṃ taṃ
nirujjhati, taṃ vūpasammatī’ti pajānāti’’. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tasseva domanassavedaniyassa phassassa
nirodhā ‘yaṃ tajjaṃ vedayitaṃ domanassavedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppannaṃ domanassindriyaṃ taṃ nirujjhati, taṃ vūpasammatī’ti pajānāti’’.
(509-6.) |
|
|
|
|
domanassa |
|
名 |
a |
中 |
依(属) |
憂、憂悩 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
まさにその、憂が感受されるところの〈触〉の滅のゆえに、かれは『それに対応した感受がなされ憂を受けるところの〈触〉に縁って生じていた憂根、それは滅し、それは寂止した』と了知します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
509-16. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Upekkhāvedaniyaṃ, bhikkhave, phassaṃ paṭicca uppajjati
upekkhindriyaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Upekkhā |
upa-īkṣ |
名 |
ā |
女 |
依(属) |
捨、無関心 |
|
|
|
|
vedaniyaṃ, bhikkhave,
phassaṃ paṭicca uppajjati upekkhindriyaṃ. (509-4.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、捨が感受されるところの〈触〉によって捨根が生じます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
509-17. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So upekkhakova samāno ‘upekkhakosmī’ti pajānāti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So pekkhakova samāno ‘pekkhakosmī’ti pajānāti. (509-5.) |
|
|
|
|
upekkhako |
upa-īkṣ |
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
捨なる、無関心な |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
その者がまさに捨ある者であるとき、かれは『私は捨ある者である』と了知します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
509-18. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tasseva upekkhāvedaniyassa phassassa nirodhā ‘yaṃ tajjaṃ
vedayitaṃ upekkhāvedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppannaṃ upekkhindriyaṃ taṃ
nirujjhati, taṃ vūpasammatī’ti pajānāti’’. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tasseva upekkhāvedaniyassa phassassa
nirodhā ‘yaṃ tajjaṃ vedayitaṃ upekkhāvedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppannaṃ upekkhindriyaṃ taṃ nirujjhati, taṃ vūpasammatī’ti pajānāti’’.
(509-6.) |
|
|
|
|
upekkhā |
upa-īkṣ |
名 |
ā |
女 |
依(属) |
捨、無関心 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
まさにその、捨が感受されるところの〈触〉の滅のゆえに、かれは『それに対応した感受がなされ捨を受けるところの〈触〉に縁って生じていた捨根、それは滅し、それは寂止した』と了知します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
509-19. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, dvinnaṃ kaṭṭhānaṃ saṅghaṭṭanasamodhānā
[saṃghaṭṭanāsamodhānā (pī. ka.), saṃghaṭanasamodhānā (syā. kaṃ.)] usmā
jāyati, tejo abhinibbattati; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Seyyathā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
その如き、たとえば |
|
|
|
|
pi, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
dvinnaṃ |
|
数 |
特 |
‐ |
複 |
属 |
二 |
|
|
|
|
kaṭṭhānaṃ |
|
名 |
a |
中 |
複 |
属 |
薪、木片 |
|
|
|
|
saṅghaṭṭana |
saṃ-ghaṭṭ |
名 |
a,
ā |
中女 |
相 |
相打たれた、こすられた |
|
|
|
|
samodhānā |
|
名 |
a |
中 |
単 |
奪 |
集合、結合、合一、適用 |
|
|
|
|
usmā |
|
名 |
ā |
女 |
単 |
主 |
熱 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
jāyati, |
jan 受 |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
生まれる、再生する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
tejo |
|
名 |
as |
中 |
単 |
主 |
火 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
abhinibbattati; |
abhi-nir-vṛt |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
生起する、再生する、転生する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
あたかも比丘たちよ、二本の薪の摩擦と結合のゆえに熱が起こって火が点き、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
509-20. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tesaṃyeva kaṭṭhānaṃ nānābhāvāvinikkhepā yā [nānābhāvanikkhepā
(syā. kaṃ. pī. ka.)] tajjā usmā sā nirujjhati sā vūpasammati; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
tesaṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
複 |
属 |
それら、彼ら |
|
|
|
|
yeva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
kaṭṭhānaṃ |
|
名 |
a |
中 |
複 |
属 |
薪、木片 |
|
|
|
|
nānā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
種々に、異なって |
|
|
|
|
bhāva |
bhū |
名 |
a |
男 |
相 |
本性、状態 |
|
|
|
|
vinikkhepā |
vi-ni-kṣip |
形 |
a |
男中 |
単 |
奪 |
分けられた、分散 |
|
|
|
|
yā |
|
代 |
代的 |
女 |
単 |
主 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
tajjā |
|
形 |
a |
女 |
単 |
主 |
適当な、それに応ずる |
|
|
|
|
usmā |
|
名 |
ā |
女 |
単 |
主 |
熱 |
|
|
|
|
sā |
|
代 |
代的 |
女 |
単 |
主 |
それ、彼女 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
nirujjhati |
ni-rudh 受 |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
滅する、滅ぶ |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
sā |
|
代 |
代的 |
女 |
単 |
主 |
それ、彼女 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
vūpasammati; |
vi-upa-śam |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
静まる、寂静となる |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
まさにそれらの薪の分離と分散のゆえに、対応した熱、それが滅し、それが静まる、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
509-21. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
evameva kho, bhikkhave, sukhavedaniyaṃ phassaṃ paṭicca
uppajjati sukhindriyaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
evam |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
evameva kho,
bhikkhave, sukhavedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppajjati sukhindriyaṃ. (509-4.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
まさにそのように、比丘たちよ、楽が感受されるところの〈触〉によって楽根が生じます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
509-22. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So sukhitova samāno ‘sukhitosmī’ti pajānāti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So sukhitova samāno
‘sukhitosmī’ti pajānāti. (509-5.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
その者がまさに楽ある者であるとき、かれは『私は楽ある者である』と了知します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
509-23. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tasseva sukhavedaniyassa phassassa nirodhā ‘yaṃ tajjaṃ
vedayitaṃ sukhavedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppajjati sukhindriyaṃ taṃ
nirujjhati, taṃ vūpasammatī’ti pajānāti’’. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tasseva
sukhavedaniyassa phassassa nirodhā ‘yaṃ tajjaṃ vedayitaṃ sukhavedaniyaṃ
phassaṃ paṭicca uppajjati
sukhindriyaṃ taṃ nirujjhati, taṃ vūpasammatī’ti pajānāti’’. (509-6.) |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
uppajjati |
ud-pad |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
起こる、生ずる、発生する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
まさにその、楽が感受されるところの〈触〉の滅のゆえに、かれは『それに対応した感受がなされ楽を受けるところの〈触〉に縁って生じていた楽根、それは滅し、それは寂止した』と了知します。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・なぜかuppannaṃがuppajjatiになっているが、文意に大差はあるまい。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
509-24. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Dukkhavedaniyaṃ, bhikkhave, phassaṃ paṭicca…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Dukkhavedaniyaṃ,
bhikkhave, phassaṃ paṭicca…pe… (509-7.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、……〈触〉によって苦根が生じます…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
509-25. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
somanassavedaniyaṃ, bhikkhave, phassaṃ paṭicca…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
somanassavedaniyaṃ,
bhikkhave, phassaṃ paṭicca…pe… (509-10.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、……〈触〉によって喜根が生じます…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
509-26. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
domanassavedaniyaṃ, bhikkhave, phassaṃ paṭicca…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
domanassavedaniyaṃ,
bhikkhave, phassaṃ paṭicca…pe… (509-13.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、……〈触〉によって憂根が生じます…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
509-27. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
upekkhāvedaniyaṃ, bhikkhave, phassaṃ paṭicca uppajjati
upekkhindriyaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
upekkhāvedaniyaṃ,
bhikkhave, phassaṃ paṭicca uppajjati upekkhindriyaṃ. (509-16.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、捨が感受されるところの〈触〉によって捨根が生じます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
509-28. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So upekkhakova samāno ‘upekkhakosmī’ti pajānāti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So upekkhakova samāno
‘upekkhakosmī’ti pajānāti. (509-17.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
その者がまさに捨ある者であるとき、かれは『私は捨ある者である』と了知します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
509-29. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tasseva upekkhāvedaniyassa phassassa nirodhā ‘yaṃ tajjaṃ
vedayitaṃ upekkhāvedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppajjati upekkhindriyaṃ taṃ
nirujjhati, taṃ vūpasammatī’ti pajānāti’’. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tasseva
upekkhāvedaniyassa phassassa nirodhā ‘yaṃ tajjaṃ vedayitaṃ upekkhāvedaniyaṃ
phassaṃ paṭicca uppajjati upekkhindriyaṃ taṃ nirujjhati, taṃ vūpasammatī’ti
pajānāti’’. (509-18, 23.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
まさにその、捨が感受されるところの〈触〉の滅のゆえに、かれは『それに対応した感受がなされ捨を受けるところの〈触〉に縁って生じていた捨根、それは滅し、それは寂止した』と了知します」 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・通例ならpajānātī’’ti.で終わるところだが。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Navamaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Navamaṃ. |
|
形 |
a |
中 |
単 |
主 |
第九の |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
第九〔経〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |