←前へ   トップへ   次へ→
                       
                       
     3. Sāriputtasuttaṃ  
      語根 品詞 語基 意味  
      Sāriputta    a 依(属) 人名、サーリプッタ  
      suttaṃ  sīv a 経、糸  
    訳文                
     「サーリプッタ経」(『相応部』45-3  
    メモ                
     ・前経にパラレル。  
                       
                       
                       
    3-1.                
     3. Sāvatthinidānaṃ.   
      語根 品詞 語基 意味  
      Sāvatthi    ī 有(処) 地名、サーヴァッティー、舎衛城  
      nidānaṃ.    a 因縁、因由  
    訳文                
     サーヴァッティーでのことである。  
                       
                       
                       
    3-2.                
     Atha kho āyasmā sāriputto yena bhagavā tenupasaṅkami;   
      語根 品詞 語基 意味  
      Atha    不変 ときに、また、そこに  
      kho    不変 じつに、たしかに  
      āyasmā    ant 尊者、具寿  
      sāriputto    a 人名、サーリプッタ  
      yena    代的 (関係代名詞、〜tenaで「〜の所に」)  
      bhagavā    ant 世尊  
      tena    代的 それ、彼、それによって、それゆえ  
      述語 語根 品詞 活用 人称 意味  
      upasaṅkami;  upa-saṃ-kram 近づいた  
    訳文                
     ときに尊者サーリプッタが世尊へ近づいた。  
                       
                       
                       
    3-3.                
     upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.   
      述語 語根 品詞 活用 人称 意味  
      upasaṅkamitvā  upa-saṃ-kram 近づく  
      語根 品詞 語基 意味  
      bhagavantaṃ    ant 世尊  
      述語 語根 品詞 活用 人称 意味  
      abhivādetvā  abhi-vad 使 敬礼する、礼拝する  
      語根 品詞 語基 意味  
      ekamantaṃ    不変 一方に  
      述語 語根 品詞 活用 人称 意味  
      nisīdi.  ni-sad 坐る  
    訳文                
     近づいて、世尊に挨拶し、一方へ坐った。  
                       
                       
                       
    3-4.                
     Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā sāriputto bhagavantaṃ etadavoca –   
      語根 品詞 語基 意味  
      Ekamantaṃ    不変 一方に  
      nisinno  ni-sad 過分 a 坐った  
      kho    不変 じつに、たしかに  
      āyasmā    ant 尊者、具寿  
      sāriputto    a 人名、サーリプッタ  
      bhagavantaṃ    ant 世尊  
      etad    代的 これ  
      述語 語根 品詞 活用 人称 意味  
      avoca –  vac いう  
    訳文                
     一方へ坐った尊者サーリプッタは世尊へこう言った。  
                       
                       
                       
    3-5.                
     ‘‘sakalamidaṃ, bhante, brahmacariyaṃ, yadidaṃ –   
      語根 品詞 語基 意味  
      ‘‘sakalam    a 全体  
      idaṃ,    代的 これ  
      bhante,  bhū 名現分 ant(特) 尊者よ、大徳よ  
      brahmacariyaṃ,  bṛh, car a 梵行  
      yadidaṃ –    不変 すなわち  
    訳文                
     「尊者よ、このことは、梵行〔の条件〕として全てです。すなわち、  
                       
                       
                       
    3-6.                
     kalyāṇamittatā kalyāṇasahāyatā kalyāṇasampavaṅkatā’’ti.  
      語根 品詞 語基 意味  
      kalyāṇa    a 有(持) 善い、善巧の  
      mittatā    ā 友性  
      kalyāṇa    a 有(持) 善い、善巧の  
      sahāyatā  saha-i ā 朋友性、友情  
      kalyāṇa    a 有(持) 善い、善巧の  
      sampavaṅkatā’’    ā 親交、親しさ  
      ti.    不変 と、といって、かく、このように、ゆえに  
    訳文                
     善き友あること、善き朋友あること、善き仲間あることは」と。  
                       
                       
                       
    3-7.                
     ‘‘Sādhu sādhu, sāriputta!   
      語根 品詞 語基 意味  
      ‘‘Sādhu  sādh u 善き、善哉、なにとぞ  
      sādhu,  sādh u 善き、善哉、なにとぞ  
      sāriputta!    a 人名、サーリプッタ  
    訳文                
     「善きかな、善きかな、サーリプッタよ。  
                       
                       
                       
    3-8.                
     Sakalamidaṃ, sāriputta, brahmacariyaṃ, yadidaṃ –   
      語根 品詞 語基 意味  
      Sakalamidaṃ, sāriputta, brahmacariyaṃ, yadidaṃ – (3-5.)  
      sāriputta,    a 人名、サーリプッタ  
    訳文                
     サーリプッタよ、このことは、梵行〔の条件〕として全てです。すなわち、  
                       
                       
                       
    3-9.                
     kalyāṇamittatā kalyāṇasahāyatā kalyāṇasampavaṅkatā.   
      語根 品詞 語基 意味  
      kalyāṇamittatā kalyāṇasahāyatā kalyāṇasampavaṅkatā. (3-6.)  
    訳文                
     善き友あること、善き朋友あること、善き仲間あることは。  
                       
                       
                       
    3-10.                
     Kalyāṇamittassetaṃ, sāriputta, bhikkhuno pāṭikaṅkhaṃ kalyāṇasahāyassa kalyāṇasampavaṅkassa –   
      語根 品詞 語基 意味  
      Kalyāṇa    a 有(持) 善い、善巧の  
      mittassa    a 男中  
      etaṃ,    代的 これ  
      sāriputta,    a 人名、サーリプッタ  
      bhikkhuno  bhikṣ u 比丘  
      pāṭikaṅkhaṃ  prati-kāṅkṣ 未分 a 期待されるべき  
      kalyāṇa    a 有(持) 善い、善巧の  
      sahāyassa  saha-i a 朋友、仲間  
      kalyāṇa    a 有(持) 善い、善巧の  
      sampavaṅkassa –    a 親しい、友人、随従  
    訳文                
     サーリプッタよ、善き友あり、善き朋友あり、善き仲間ある比丘には、このことが期待されます。  
                       
                       
                       
    3-11.                
     ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ bhāvessati, ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ bahulīkarissati.   
      語根 品詞 語基 意味  
      ariyaṃ    名形 a 聖なる  
      aṭṭha     
      aṅgikaṃ    a 支分ある  
      maggaṃ    a  
      述語 語根 品詞 活用 人称 意味  
      bhāvessati,  bhū 使 修習する  
      語根 品詞 語基 意味  
      ariyaṃ    名形 a 聖なる  
      aṭṭha     
      aṅgikaṃ    a 支分ある  
      maggaṃ    a  
      述語 語根 品詞 活用 人称 意味  
      bahulīkarissati.  kṛ 多作する  
    訳文                
     〔すなわち〕かれは、八支聖道を修習し、八支聖道を多作することでしょう。  
                       
                       
                       
    3-12.                
     Kathañca, sāriputta, bhikkhu kalyāṇamitto kalyāṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ bhāveti, ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ bahulīkaroti?  
      語根 品詞 語基 意味  
      Kathañ    不変 いかに、なぜに  
      ca    不変 と、また、そして、しかし  
      sāriputta,    a 人名、サーリプッタ  
      bhikkhu  bhikṣ u 比丘  
      kalyāṇa    a 有(持) 善い、善巧の  
      mitto    a 男中  
      kalyāṇa    a 有(持) 善い、善巧の  
      sahāyo  saha-i a 朋友、仲間  
      kalyāṇa    a 有(持) 善い、善巧の  
      sampavaṅko    a 親しい、友人、随従  
      ariyaṃ    名形 a 聖なる  
      aṭṭha     
      aṅgikaṃ    a 支分ある  
      maggaṃ    a  
      述語 語根 品詞 活用 人称 意味  
      bhāveti,  bhū 使 修習する  
      語根 品詞 語基 意味  
      ariyaṃ    名形 a 聖なる  
      aṭṭha     
      aṅgikaṃ    a 支分ある  
      maggaṃ    a  
      述語 語根 品詞 活用 人称 意味  
      bahulīkaroti?  kṛ 多作する  
    訳文                
     ではサーリプッタよ、善き友あり、善き朋友あり、善き仲間ある比丘は、いかに八支聖道を修習し、八支聖道を多作するのでしょうか。  
                       
                       
                       
    3-13.                
     ‘‘Idha, sāriputta, bhikkhu sammādiṭṭhiṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ…pe…   
      語根 品詞 語基 意味  
      ‘‘Idha,    不変 ここに、この世で、いま、さて  
      sāriputta,    a 人名、サーリプッタ  
      bhikkhu  bhikṣ u 比丘  
      sammā    不変 正しい、正しく  
      diṭṭhiṃ  dṛś i 見、見解、意見  
      述語 語根 品詞 活用 人称 意味  
      bhāveti  bhū 使 修習する  
      語根 品詞 語基 意味  
      viveka  vi-vic a 依(対) 離、遠離、独処  
      nissitaṃ  ni-śri 過分 a 依止した  
      virāga  vi-raj a 依(対) 離貪、遠離  
      nissitaṃ  ni-śri 過分 a 依止した  
      nirodha   ni-rudh 使 a 依(対) 滅尽  
      nissitaṃ ni-śri 過分 a 依止した  
      vossagga  ava-sṛj a 依(対) 棄捨  
      pariṇāmiṃ…pe…  pari-nam in 変化する、向かう、結果する  
    訳文                
     サーリプッタよ、ここに比丘は、遠離に依止し、離貪に依止し、滅尽に依止し、棄捨へ向かう正見を修習します……  
                       
                       
                       
    3-14.                
     sammāsamādhiṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ.   
      語根 品詞 語基 意味  
      sammā    不変 正しい、正しく  
      samādhiṃ  saṃ-ā-dhā i 定、三昧、精神集中  
      述語 語根 品詞 活用 人称 意味  
      bhāveti  bhū 使 修習する  
      語根 品詞 語基 意味  
      viveka  vi-vic a 依(対) 離、遠離、独処  
      nissitaṃ  ni-śri 過分 a 依止した  
      virāga  vi-raj a 依(対) 離貪、遠離  
      nissitaṃ  ni-śri 過分 a 依止した  
      nirodha  ni-rudh 使 a 依(対) 滅尽  
      nissitaṃ  ni-śri 過分 a 依止した  
      vossagga  ava-sṛj a 依(対) 棄捨  
      pariṇāmiṃ.  pari-nam in 変化する、向かう、結果する  
    訳文                
     遠離に依止し、離貪に依止し、滅尽に依止し、棄捨へ向かう正定を修習します。  
                       
                       
                       
    3-15.                
     Evaṃ kho, sāriputta, bhikkhu kalyāṇamitto kalyāṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ bhāveti, ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ bahulīkaroti.  
      語根 品詞 語基 意味  
      Evaṃ    不変 このように、かくの如き  
      kho,    不変 じつに、たしかに  
      sāriputta, bhikkhu kalyāṇamitto kalyāṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ bhāveti, ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ bahulīkaroti. (3-12.)  
    訳文                
     サーリプッタよ、善き友あり、善き朋友あり、善き仲間ある比丘は、このように八支聖道を修習し、八支聖道を多作するのです。  
                       
                       
                       
    3-16.                
     ‘‘Tadamināpetaṃ, sāriputta, pariyāyena veditabbaṃ yathā sakalamidaṃ brahmacariyaṃ, yadidaṃ –   
      語根 品詞 語基 意味  
      ‘‘Tad    代的 それ  
      aminā    代的 これ  
      pi    不変 〜もまた、けれども、たとえ  
      etaṃ,    代的 これ  
      sāriputta,    a 人名、サーリプッタ  
      pariyāyena  pari-i a 法門、理趣、方便  
      veditabbaṃ  vid 使 未分 a 知られるべき  
      yathā    不変 〜のごとくに、〜のように  
      sakalamidaṃ brahmacariyaṃ, yadidaṃ – (3-5.)  
    訳文                
     そしてまたサーリプッタよ、このことは、この理趣によって知られるべきなのです。『これは梵行〔の条件〕としてまさしく全てである。すなわち、  
                       
                       
                       
    3-17.                
     kalyāṇamittatā kalyāṇasahāyatā kalyāṇasampavaṅkatā.   
      語根 品詞 語基 意味  
      kalyāṇamittatā kalyāṇasahāyatā kalyāṇasampavaṅkatā. (3-6.)  
    訳文                
     善き友あること、善き朋友あること、善き仲間あることは』というような〔このことは〕。  
                       
                       
                       
    3-18.                
     Mamañhi, sāriputta, kalyāṇamittaṃ āgamma jātidhammā sattā jātiyā parimuccanti;   
      語根 品詞 語基 意味  
      Mamañ    代的  
      hi,    不変 じつに、なぜなら  
      sāriputta,    a 人名、サーリプッタ  
      kalyāṇa    a 善い、善巧の  
      mittaṃ    a 男中 友人、朋友  
      述語 語根 品詞 活用 人称 意味  
      āgamma  ā-gam 由りて、よって  
      語根 品詞 語基 意味  
      jāti  jan i 有(持) 生、誕生、生まれ、種類  
      dhammā  dhṛ a 男中 複  主   
      sattā    a 有情、衆生  
      jātiyā  jan i 生、誕生、生まれ、種類  
      述語 語根 品詞 活用 人称 意味  
      parimuccanti;  pari-muc 受 解放される、自由になる、脱する  
    訳文                
     なんとなればサーリプッタよ、私という善き友によって、〈生〉の性質ある有情たちは、〈生〉から脱し、  
                       
                       
                       
    3-19.                
     jarādhammā sattā jarāya parimuccanti;   
      語根 品詞 語基 意味  
      jarā  jṝ ā 有(持) 老、老い  
      dhammā  dhṛ a 男中 複  主   
      sattā    a 有情、衆生  
      jarāya  jṝ ā  
      述語 語根 品詞 活用 人称 意味  
      parimuccanti;  pari-muc 受 解放される、自由になる、脱する  
    訳文                
     〈老〉の性質ある有情たちは、〈老〉から脱し、  
                       
                       
                       
    3-20.                
     maraṇadhammā sattā maraṇena parimuccanti;   
      語根 品詞 語基 意味  
      maraṇa  mṛ a 有(持)  
      dhammā  dhṛ a 男中 複  主   
      sattā    a 有情、衆生  
      maraṇena  mṛ a 具(奪)  
      述語 語根 品詞 活用 人称 意味  
      parimuccanti;  pari-muc 受 解放される、自由になる、脱する  
    訳文                
     〈死〉の性質ある有情たちは、〈死〉から脱し、  
                       
                       
                       
    3-21.                
     sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā sattā sokaparidevadukkhadomanassupāyāsehi parimuccanti.   
      語根 品詞 語基 意味  
      soka  śuc a 愁、憂、うれい  
      parideva  pari-div a 悲、悲泣  
      dukkha    名形 a  
      domanassa    a 憂、憂悩  
      upāyāsa    a 有(持) 悩、愁、絶望、悶  
      dhammā  dhṛ a 男中 複  主   
      sattā    a 有情、衆生  
      soka  śuc a 愁、憂、うれい  
      parideva  pari-div a 悲、悲泣  
      dukkha    名形 a  
      domanassa    a 憂、憂悩  
      upāyāsehi    a 悩、悶  
      述語 語根 品詞 活用 人称 意味  
      parimuccanti.  pari-muc 受 解放される、自由になる、脱する  
    訳文                
     愁悲苦憂悩の性質ある有情たちは、愁悲苦憂悩から脱するのですから。  
                       
                       
                       
    3-22.                
     Iminā kho etaṃ, sāriputta, pariyāyena veditabbaṃ yathā sakalamidaṃ brahmacariyaṃ, yadidaṃ –   
      語根 品詞 語基 意味  
      Iminā    代的 これ  
      kho    不変 じつに、たしかに  
      etaṃ, sāriputta, pariyāyena veditabbaṃ yathā sakalamevidaṃ brahmacariyaṃ, yadidaṃ – (3-16.)  
    訳文                
     サーリプッタよ、このことは、この理趣によって知られるべきなのです。『これは梵行〔の条件〕としてまさしく全てである。すなわち、  
                       
                       
                       
    3-23.                
     kalyāṇamittatā kalyāṇasahāyatā kalyāṇasampavaṅkatā’’ti.   
      語根 品詞 語基 意味  
      kalyāṇamittatā kalyāṇasahāyatā kalyāṇasampavaṅkatā’’ti. (3-6.)  
    訳文                
     善き友あること、善き朋友あること、善き仲間あることは』というような〔このことは〕」  
                       
                       
                       
     Tatiyaṃ.  
      語根 品詞 語基 意味  
      Tatiyaṃ.    a 第三の  
    訳文                
     第三〔経〕。  
                       
                       
  ←前へ   トップへ   次へ→
inserted by FC2 system