|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4. Dutiyadhammakathikasuttaṃ |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Dutiya |
|
名形 |
a |
男 |
持 |
第二の、伴侶 |
|
|
|
|
dhamma |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
依(属) |
法 |
|
|
|
|
kathika |
|
名形 |
a |
男 |
依(属) |
説く、説者 |
|
|
|
|
suttaṃ |
sīv |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
経、糸 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「第二の法説者経」(『相応部』22-116) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
116-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
116. Sāvatthinidānaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Sāvatthi |
|
名 |
ī |
女 |
有(処) |
地名、サーヴァッティー、舎衛城 |
|
|
|
|
nidānaṃ. |
|
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
因縁、因由 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
サーヴァッティーでのことである。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
116-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ekamantaṃ nisinno kho so bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Ekamantaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
一方に |
|
|
|
|
nisinno |
ni-sad |
過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
坐った |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
so |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
それ、彼 |
|
|
|
|
bhikkhu |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
単 |
主 |
比丘 |
|
|
|
|
bhagavantaṃ |
|
名 |
ant |
男 |
単 |
対 |
世尊 |
|
|
|
|
etad |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
これ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
avoca – |
vac |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
いう |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
一方に坐ったその比丘は、世尊へこう言った。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
116-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘‘dhammakathiko dhammakathiko’ti, bhante, vuccati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘‘dhamma |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
依(属) |
法 |
|
|
|
|
kathiko |
|
名形 |
a |
男 |
単 |
主 |
説く、説者 |
|
|
|
|
dhamma |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
依(属) |
法 |
|
|
|
|
kathiko’ |
|
名形 |
a |
男 |
単 |
主 |
説く、説者 |
|
|
|
|
ti, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
bhante, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、大徳よ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
vuccati. |
vac 受 |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
いわれる |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「尊者よ、『法説者、法説者』といわれます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
116-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kittāvatā nu kho, bhante, dhammakathiko hoti, kittāvatā
dhammānudhammappaṭipanno hoti, kittāvatā diṭṭhadhammanibbānappatto
hotī’’ti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Kittāvatā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
どれだけで、どの範囲で、どの点から |
|
|
|
|
nu |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
いったい、たぶん、〜かどうか、〜ではないか |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
bhante, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、大徳よ |
|
|
|
|
dhamma |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
依(属) |
法 |
|
|
|
|
kathiko |
|
名形 |
a |
男 |
単 |
主 |
説く、説者 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
hoti, |
bhū |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる、存在する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
kittāvatā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
どれだけで、どの範囲で、どの点から |
|
|
|
|
dhamma |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
依(属) |
法 |
|
|
|
|
anudhamma |
anu-dhṛ |
名 |
a |
中 |
依(対) |
随法、如法 |
|
|
|
|
paṭipanno |
prati-pad |
過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
行道した |
|
|
|
|
hoti, |
同上 |
|
|
|
|
kittāvatā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
どれだけで、どの範囲で、どの点から |
|
|
|
|
diṭṭha |
dṛś |
過分 |
a |
‐ |
持 |
見られた |
|
|
|
|
dhamma |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
依(処) |
法 →現法 |
|
|
|
|
nibbāna |
nir-vā? |
名 |
a |
中 |
依(対) |
涅槃、寂滅 |
|
|
|
|
patto |
pra-āp |
過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
得達した |
|
|
|
|
hotī’’ |
同上 |
|
|
|
|
ti? |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
尊者よ、いったいどれだけをもって法説者となり、いったいどれだけをもって法の随法を行道した者となり、いったいどれだけをもって現法において涅槃を得達した者となるのでしょうか」 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・前経との内容的差異はこの文のみ。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
116-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Rūpassa ce, bhikkhu, nibbidāya virāgāya nirodhāya dhammaṃ
deseti, ‘dhammakathiko bhikkhū’ti alaṃ vacanāya. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Rūpassa |
|
名 |
a |
中 |
単 |
属 |
色、物質、肉体、形相 |
|
|
|
|
ce, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
もし、たとえ |
|
|
|
|
bhikkhu, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
単 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
nibbidāya |
nir-vid |
名 |
ā |
女 |
単 |
与 |
厭、厭離、厭悪、厭逆 |
|
|
|
|
virāgāya |
|
名 |
a |
男 |
単 |
与 |
離貧、離、遠離、離欲、離貧者 |
|
|
|
|
nirodhāya |
ni-rudh 受 |
名 |
a |
男 |
単 |
与 |
滅、滅尽 |
|
|
|
|
dhammaṃ |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
対 |
法 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
deseti, |
diś 使 |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
示す、指示する、教示する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘dhamma |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
依(属) |
法 |
|
|
|
|
kathiko |
|
名形 |
a |
男 |
単 |
主 |
説く、説者 |
|
|
|
|
bhikkhū’ |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
単 |
主 |
比丘 |
|
|
|
|
ti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
alaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
適当な、当然の、十分に、満足して、沢山だ |
|
|
|
|
vacanāya. |
vac |
名 |
a |
中 |
単 |
与 |
言葉 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「比丘よ、もし〈色〉の厭離、離貪、滅尽のために法を教示するならば、『法説者たる比丘』といわれるに充分です。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
116-6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Rūpassa ce, bhikkhu, nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno
hoti, ‘dhammānudhammappaṭipanno bhikkhū’ti alaṃ vacanāya. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Rūpassa ce, bhikkhu,
nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti,
‘dhammānudhammappaṭipanno bhikkhū’ti alaṃ
vacanāya. (116-5.) |
|
|
|
|
paṭipanno |
prati-pad |
過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
行道した |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
hoti, |
bhū |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる、存在する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘dhamma |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
依(属) |
法 |
|
|
|
|
anudhamma |
anu-dhṛ |
名 |
a |
中 |
依(対) |
随法、如法 |
|
|
|
|
paṭipanno |
prati-pad |
過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
行道した |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘よ、もし〈色〉の厭離、離貪、滅尽のために行道するならば、『法の随法を行道した比丘』といわれるに充分です。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
116-7. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Rūpassa ce, bhikkhu, nibbidā virāgā nirodhā anupādāvimutto
hoti, ‘diṭṭhadhammanibbānappatto bhikkhū’ti alaṃ vacanāya. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Rūpassa ce, bhikkhu, nibbidā virāgā nirodhā anupādāvimutto hoti,
‘diṭṭhadhammanibbānappatto bhikkhū’ti alaṃ
vacanāya. (116-5.) |
|
|
|
|
nibbidā |
nir-vid |
名 |
ā |
女(男中) |
単 |
奪 |
厭離、厭悪 |
|
|
|
|
virāgā |
vi-raj |
名 |
a |
男 |
単 |
奪 |
離貪、遠離 |
|
|
|
|
nirodhā |
ni-rudh 受 |
名 |
a |
男 |
単 |
奪 |
滅、滅尽 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
anupādā |
an-upa-ā-dā |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
取著なき |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
vimutto |
vi-muc |
過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
解脱した |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
hoti, |
bhū |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる、存在する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘diṭṭha |
dṛś |
過分 |
a |
‐ |
持 |
見られた |
|
|
|
|
dhamma |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
依(処) |
法 →現法 |
|
|
|
|
nibbāna |
nir-vā? |
名 |
a |
中 |
依(対) |
涅槃、寂滅 |
|
|
|
|
patto |
pra-āp |
過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
得達した |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘よ、もし〈色〉の厭離、離貪、滅尽のゆえに取著なく解脱したならば、『現法において涅槃を得達した比丘』といわれるに充分です。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
116-8. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Vedanāya ce, bhikkhu…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Vedanāya |
vid |
名 |
ā |
女 |
単 |
属 |
受、感受、苦痛 |
|
|
|
|
ce, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
もし、たとえ |
|
|
|
|
bhikkhu…pe… |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
単 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘よ、もし〈受〉の…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
116-9. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
saññāya ce, bhikkhu… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
saññāya |
saṃ-jñā |
名 |
ā |
女 |
単 |
属 |
想、想念、概念、表象 |
|
|
|
|
ce, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
もし、たとえ |
|
|
|
|
bhikkhu… |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
単 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘よ、もし〈想〉の…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
116-10. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
saṅkhārānaṃ ce, bhikkhu… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
saṅkhārānaṃ |
saṃ-kṛ |
名 |
a |
男 |
複 |
属 |
行、為作、潜勢力、現象 |
|
|
|
|
ce, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
もし、たとえ |
|
|
|
|
bhikkhu… |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
単 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘よ、もし〈諸行〉の…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
116-11. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
viññāṇassa ce, bhikkhu, nibbidāya virāgāya nirodhāya dhammaṃ
deseti, ‘dhammakathiko bhikkhū’ti alaṃ vacanāya. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
viññāṇassa |
vi-jñā |
名 |
a |
中 |
単 |
属 |
識 |
|
|
|
|
ce, bhikkhu, nibbidāya
virāgāya nirodhāya dhammaṃ deseti, ‘dhammakathiko bhikkhū’ti alaṃ vacanāya.
(116-5.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「比丘よ、もし〈識〉の厭離、離貪、滅尽のために法を教示するならば、『法説者たる比丘』といわれるに充分です。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
116-12. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Viññāṇassa ce, bhikkhu, nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno
hoti, ‘dhammānudhammappaṭipanno bhikkhū’ti alaṃ vacanāya. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Viññāṇassa |
vi-jñā |
名 |
a |
中 |
単 |
属 |
識 |
|
|
|
|
ce, bhikkhu, nibbidāya
virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti, ‘dhammānudhammappaṭipanno bhikkhū’ti alaṃ
vacanāya. (116-6.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘よ、もし〈識〉の厭離、離貪、滅尽のために行道するならば、『法の随法を行道した比丘』といわれるに充分です。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
116-13. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Viññāṇassa ce, bhikkhu, nibbidā virāgā nirodhā anupādāvimutto
hoti, ‘diṭṭhadhammanibbānappatto bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Viññāṇassa |
vi-jñā |
名 |
a |
中 |
単 |
属 |
識 |
|
|
|
|
ce, bhikkhu, nibbidā
virāgā nirodhā anupādāvimutto hoti, ‘diṭṭhadhammanibbānappatto bhikkhū’ti
alaṃ vacanāyā’’ (116-7.) |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘よ、もし〈識〉の厭離、離貪、滅尽のゆえに取著なく解脱したならば、『現法において涅槃を得達した比丘』といわれるに充分です。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Catutthaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Catutthaṃ. |
|
形 |
a |
中 |
単 |
主 |
第四の |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
第四〔経〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |