|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156. ‘‘Idhudāyi, bhikkhu vivicceva kāmehi…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Idha |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ここに、この世で、いま、さて |
|
|
|
|
udāyi, |
|
名 |
in |
男 |
単 |
呼 |
人名、ウダーイン |
|
|
|
|
bhikkhu |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
単 |
主 |
比丘 |
|
|
|
|
vivicca |
vi-vic |
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
離れて、遠離して |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
kāmehi…pe… |
|
名 |
a |
男 |
複 |
奪 |
欲、愛欲、欲念、欲情、欲楽 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ウダーインよ、ここに比丘が、欲から遠離し…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, vitakkavicārānaṃ
vūpasamā… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
paṭhamaṃ |
|
数 |
a |
中 |
単 |
対 |
初の、第一の |
|
|
|
|
jhānaṃ |
dhyai |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
禅 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
upasampajja |
upa-saṃ-pad |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
到達する、成就する、具足する |
|
|
|
|
viharati, |
vi-hṛ |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
住する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
vitakka |
|
名 |
a |
男 |
相 |
尋 |
|
|
|
|
vicārānaṃ |
vi-car |
名 |
a |
男 |
複 |
属 |
伺 |
|
|
|
|
vūpasamā… |
vi-upa-śam |
名 |
a |
男 |
単 |
奪 |
寂静、寂滅、寂止 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
初禅に達して住し、尋と伺の寂止のゆえに…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, pītiyā ca virāgā… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
dutiyaṃ |
|
名形 |
a |
男→中 |
単 |
対 |
第二の |
|
|
|
|
jhānaṃ |
dhyai |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
禅 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
upasampajja |
upa-saṃ-pad |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
到達する、成就する、具足する |
|
|
|
|
viharati, |
vi-hṛ |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
住する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
pītiyā |
|
名 |
i |
女 |
単 |
属 |
喜、喜悦 |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
virāgā… |
vi-raj |
名 |
a |
男 |
単 |
奪 |
離貧、離、遠離、離欲、離貧者 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
第二禅に達して住し、喜の遠離ゆえに…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, sukhassa ca pahānā… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
tatiyaṃ |
|
数 |
a |
中 |
単 |
対 |
第三 |
|
|
|
|
jhānaṃ |
dhyai |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
禅 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
upasampajja |
upa-saṃ-pad |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
到達する、成就する、具足する |
|
|
|
|
viharati, |
vi-hṛ |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
住する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
sukhassa |
|
名形 |
a |
中 |
単 |
属 |
楽、楽の |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
pahānā… |
pra-hā |
名 |
a |
中 |
単 |
奪 |
捨、断、捨断、捨離 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
第三禅に達して住し、楽の捨断ゆえに…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
catutthaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
対 |
第四 |
|
|
|
|
jhānaṃ |
dhyai |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
禅 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
upasampajja |
upa-saṃ-pad |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
到達する、成就する、具足する |
|
|
|
|
viharati. |
vi-hṛ |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
住する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
第四禅に達して住します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Idaṃ vuccati nekkhammasukhaṃ pavivekasukhaṃ upasamasukhaṃ
sambodhasukhaṃ, āsevitabbaṃ, bhāvetabbaṃ, bahulīkātabbaṃ; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Idaṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
vuccati |
vac 受 |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
いわれる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
nekkhamma |
|
名 |
a |
中 |
依(属) |
出離、利欲 |
|
|
|
|
sukhaṃ |
|
名形 |
a |
中 |
単 |
主 |
楽 |
|
|
|
|
paviveka |
pra-vi-vic |
名 |
a |
男 |
依(属) |
遠離、独居 |
|
|
|
|
sukhaṃ |
|
名形 |
a |
中 |
単 |
主 |
楽 |
|
|
|
|
upasama |
upa-śam |
名 |
a |
男 |
依(属) |
寂静、寂止、休息 |
|
|
|
|
sukhaṃ |
|
名形 |
a |
中 |
単 |
主 |
楽 |
|
|
|
|
sambodha |
saṃ-budh |
名 |
a |
男 |
依(属) |
正覚、等覚 |
|
|
|
|
sukhaṃ, |
|
名形 |
a |
中 |
単 |
主 |
楽 |
|
|
|
|
āsevitabbaṃ, |
ā-sev |
未分 |
a |
中 |
単 |
主 |
習行されるべき |
|
|
|
|
bhāvetabbaṃ, |
bhū 使 |
未分 |
a |
中 |
単 |
主 |
修習されるべき |
|
|
|
|
bahulīkātabbaṃ; |
kṛ |
未分 |
a |
中 |
単 |
主 |
多作されるべき |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
これが、出離の楽、遠離の楽、寂静の楽、正覚の楽、習行されるべきもの、修習されるべきもの、多作されるべきもの〔と〕いわれます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-7. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘na bhāyitabbaṃ etassa sukhassā’ti vadāmi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
bhāyitabbaṃ |
bhī |
未分 |
a |
中 |
単 |
主 |
怖れられるべき |
|
|
|
|
etassa |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
属 |
これ |
|
|
|
|
sukhassā’ |
|
名形 |
a |
中 |
単 |
属 |
楽 |
|
|
|
|
ti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
vadāmi. |
vad |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
いう |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『これらの楽には怖れられるべき〔危難〕が存在しない』と、私はいいます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-8. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Idhudāyi, bhikkhu vivicceva kāmehi…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Idhudāyi, bhikkhu
vivicceva kāmehi…pe… (156-1.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ウダーインよ、ここに比丘が、欲から遠離し…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-9. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
paṭhamaṃ jhānaṃ
upasampajja viharati; (156-2.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
初禅に達して住します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-10. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
idaṃ kho ahaṃ, udāyi, iñjitasmiṃ vadāmi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
idaṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
ahaṃ, |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
udāyi, |
|
名 |
in |
男 |
単 |
呼 |
人名、ウダーイン |
|
|
|
|
iñjitasmiṃ |
iṅg |
過分 |
a |
中 |
単 |
処 |
動揺した、動転した |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
vadāmi. |
vad |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
いう |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ウダーインよ、私はこれを、『動揺のうちにある』と言います。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・iñjitasmiṃ、『パーリ』は『註』に従い「動揺しているもの」というように主格ふうに訳している。『原始』は「途上にある」、『南伝』は「移動においてあり」とする。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-11. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kiñca tattha iñjitasmiṃ? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Kiñ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
副対 |
何、なぜ、いかに |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
tattha |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
そこで、そこに、そのとき、そのなかで |
|
|
|
|
iñjitasmiṃ? |
iṅg |
過分 |
a |
中 |
単 |
処 |
動揺した、動転した |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
その場合の『動揺のうちにある』とは何でしょうか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-12. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yadeva tattha vitakkavicārā aniruddhā honti idaṃ tattha
iñjitasmiṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yad |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
tattha |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
そこで、そこに、そのとき、そのなかで |
|
|
|
|
vitakka |
|
名 |
a |
男 |
相 |
尋 |
|
|
|
|
vicārā |
vi-car |
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
伺 |
|
|
|
|
aniruddhā |
a-ni-rudh 受 |
過分 |
a |
男 |
複 |
主 |
滅ぼされない |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
honti |
bhū |
動 |
現 |
能 |
複 |
三 |
ある、存在する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
idaṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
tattha |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
そこで、そこに、そのとき、そのなかで |
|
|
|
|
iñjitasmiṃ. |
iṅg |
過分 |
a |
中 |
単 |
処 |
動揺した、動転した |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
およそその場合、尋と伺が滅ぼされずに残っていますが、そのことがその場合の『動揺のうちにある』ということです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-13. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Idhudāyi, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Idhudāyi, bhikkhu
vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… (156-1, 156-2.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ウダーインよ、ここに比丘が、尋と伺の寂止のゆえに…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-14. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
dutiyaṃ jhānaṃ
upasampajja viharati; (156-3.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
第二禅に達して住します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-15. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
idampi kho ahaṃ, udāyi, iñjitasmiṃ vadāmi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
idampi
kho ahaṃ, udāyi, iñjitasmiṃ vadāmi. (156-10.) |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ウダーインよ、私はこれも、『動揺のうちにある』と言います。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-16. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kiñca tattha iñjitasmiṃ? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Kiñca tattha
iñjitasmiṃ? (156-11.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
その場合の『動揺のうちにある』とは何でしょうか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-17. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yadeva tattha pītisukhaṃ aniruddhaṃ hoti idaṃ tattha
iñjitasmiṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yadeva tattha pītisukhaṃ aniruddhaṃ hoti idaṃ
tattha iñjitasmiṃ. (156-12.) |
|
|
|
|
pīti |
|
名 |
i |
女 |
相 |
喜、喜悦 |
|
|
|
|
sukhaṃ |
|
名形 |
a |
中 |
単 |
主 |
楽 |
|
|
|
|
aniruddhaṃ |
a-ni-rudh 受 |
過分 |
a |
中 |
単 |
主 |
滅ぼされない |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
hoti |
bhū |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる、存在する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
およそその場合、喜と楽が滅ぼされずに残っていますが、そのことがその場合の『動揺のうちにある』ということです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-18. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Idhudāyi, bhikkhu pītiyā ca virāgā…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Idhudāyi, bhikkhu
pītiyā ca virāgā…pe… (156-1, 156-3.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ウダーインよ、ここに比丘が、喜の遠離のゆえに…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-19. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
tatiyaṃ jhānaṃ
upasampajja viharati; (156-4.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
第三禅に達して住します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-20. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
idampi kho ahaṃ, udāyi, iñjitasmiṃ vadāmi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
idampi kho ahaṃ,
udāyi, iñjitasmiṃ vadāmi. (156-15.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ウダーインよ、私はこれも、『動揺のうちにある』と言います。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-21. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kiñca tattha iñjitasmiṃ? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Kiñca tattha
iñjitasmiṃ? (156-11.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
その場合の『動揺のうちにある』とは何でしょうか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-22. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yadeva tattha upekkhāsukhaṃ aniruddhaṃ hoti idaṃ tattha
iñjitasmiṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yadeva tattha upekkhāsukhaṃ aniruddhaṃ hoti idaṃ
tattha iñjitasmiṃ. (156-17.) |
|
|
|
|
upekkhā |
upa-īkṣ |
名 |
ā |
女 |
相 |
捨、無関心 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
およそその場合、捨と楽が滅ぼされずに残っていますが、そのことがその場合の『動揺のうちにある』ということです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-23. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Idhudāyi, bhikkhu sukhassa ca pahānā…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Idhudāyi, bhikkhu
sukhassa ca pahānā…pe… (156-1, 156-4.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ウダーインよ、ここに比丘が、楽の捨断のゆえに…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-24. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
catutthaṃ jhānaṃ
upasampajja viharati; (156-5.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
第四禅に達して住します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-25. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
idaṃ kho ahaṃ, udāyi, aniñjitasmiṃ vadāmi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
idaṃ kho ahaṃ, udāyi, aniñjitasmiṃ vadāmi. (156-10.) |
|
|
|
|
aniñjitasmiṃ |
an-iṅg |
過分 |
a |
中 |
単 |
処 |
動揺せざる |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ウダーインよ、私はこれを、『不動のうちにある』と言います。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-26. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Idhudāyi, bhikkhu vivicceva kāmehi…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Idhudāyi, bhikkhu
vivicceva kāmehi…pe… (156-1.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ウダーインよ、ここに比丘が、欲から遠離し…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-27. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
paṭhamaṃ jhānaṃ
upasampajja viharati; (156-9.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
初禅に達して住します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-28. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
idaṃ kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi,
‘samatikkamathā’ti vadāmi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
idaṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
これ |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
ahaṃ, |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
udāyi, |
|
名 |
in |
男 |
単 |
主呼 |
人名、ウダーイン |
|
|
|
|
‘anala’n |
|
形 |
a |
中 |
単 |
主 |
不十分な |
|
|
|
|
ti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
vadāmi, |
vad |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
いう |
|
|
|
|
‘pajahathā’ |
pra-hā |
動 |
命 |
能 |
複 |
二 |
捨てる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
vadāmi, |
同上 |
|
|
|
|
‘samatikkamathā’ |
saṃ-ati-kram |
動 |
命 |
能 |
複 |
二 |
超える |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
vadāmi. |
同上 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ウダーインよ、私はこれについて、『不十分である』といい、『汝等は捨てよ』といい、『汝等は超えよ』といいます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-29. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ko ca tassa samatikkamo? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Ko |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
何、誰 |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
tassa |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
属 |
それ、彼 |
|
|
|
|
samatikkamo? |
saṃ-ati-kram |
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
超えた |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
では、なにがそれを超えたものなのでしょうか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-30. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Idhudāyi, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Idhudāyi, bhikkhu
vitakkavicārānaṃ vūpasamā… (156-1, 156-2.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ウダーインよ、ここに比丘が、尋と伺の寂止のゆえに…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-31. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa
samatikkamo; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
dutiyaṃ jhānaṃ
upasampajja viharati, (156-3.) |
|
|
|
|
ayaṃ |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
tassa |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
属 |
それ、彼 |
|
|
|
|
samatikkamo; |
saṃ-ati-kram |
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
超えた |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
第二禅に達して住します。これが、それを超えたものです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-32. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti
vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
idampi
kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti
vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi. (156-28.) |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ウダーインよ、私はこれについても、『不十分である』といい、『汝等は捨てよ』といい、『汝等は超えよ』といいます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-33. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ko ca tassa samatikkamo? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Ko ca tassa
samatikkamo? (156-29.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
では、なにがそれを超えたものなのでしょうか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-34. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Idhudāyi, bhikkhu pītiyā ca virāgā… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Idhudāyi, bhikkhu
pītiyā ca virāgā… (156-1, 156-3.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ウダーインよ、ここに比丘が、喜の遠離のゆえに…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-35. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa
samatikkamo; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
tatiyaṃ jhānaṃ
upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; (156-4, 156-31.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
第三禅に達して住します。これが、それを超えたものです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-36. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti
vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
idampi kho ahaṃ,
udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi.
(156-32.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ウダーインよ、私はこれについても、『不十分である』といい、『汝等は捨てよ』といい、『汝等は超えよ』といいます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-37. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ko ca tassa samatikkamo? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Ko ca tassa
samatikkamo? (156-29.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
では、なにがそれを超えたものなのでしょうか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-38. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Idhudāyi, bhikkhu sukhassa ca pahānā… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Idhudāyi, bhikkhu
sukhassa ca pahānā… (156-1, 156-4.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ウダーインよ、ここに比丘が、楽の捨断のゆえに…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-39. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa
samatikkamo; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
catutthaṃ jhānaṃ
upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; (156-5, 156-31.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
第四禅に達して住します。これが、それを超えたものです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-40. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti
vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
idampi kho ahaṃ,
udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi.
(156-32.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ウダーインよ、私はこれについても、『不十分である』といい、『汝等は捨てよ』といい、『汝等は超えよ』といいます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-41. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ko ca tassa samatikkamo? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Ko ca tassa
samatikkamo? (156-29.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
では、なにがそれを超えたものなのでしょうか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-42. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Idhudāyi, bhikkhu sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā
paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘ananto ākāso’ti
ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Idhudāyi, bhikkhu
(156-1.) |
|
|
|
|
sabbaso |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あまねく、まったく(単数奪格) |
|
|
|
|
rūpa |
|
名 |
a |
中 |
依(属) |
色、物質 |
|
|
|
|
saññānaṃ |
saṃ-jñā |
名 |
ā |
女 |
複 |
属 |
想、想念、概念、表象 |
|
|
|
|
samatikkamā |
saṃ-ati-kram |
形 |
a |
中 |
単 |
奪 |
超える、越度する |
|
|
|
|
paṭigha |
prati-han |
名 |
a |
男中 |
依(属) |
瞋恚、いかり、障碍、対碍、有対 |
|
|
|
|
saññānaṃ |
saṃ-jñā |
名 |
ā |
女 |
複 |
属 |
想、想念、概念、表象 →有対想 |
|
|
|
|
atthaṅgamā |
|
名 |
a |
男 |
単 |
奪 |
滅没 |
|
|
|
|
nānatta |
|
名 |
a |
中 |
持 |
種々、雑多 |
|
|
|
|
saññānaṃ |
saṃ-jñā |
名 |
ā |
女 |
複 |
属 |
想、想念、概念、表象 |
|
|
|
|
amanasikārā |
a-man,
kṛ |
名 |
a |
男 |
単 |
奪 |
不作意 |
|
|
|
|
‘ananto |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
無辺の、無限の、無量の |
|
|
|
|
ākāso’ |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
虚空、空 |
|
|
|
|
ti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
ākāsānañca |
|
形 |
a |
‐ |
持 |
空無辺 |
|
|
|
|
āyatanaṃ |
ā-yam |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
処、入 →空無辺処 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
upasampajja |
upa-saṃ-pad |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
到達する、成就する、具足する |
|
|
|
|
viharati, |
vi-hṛ |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
住する |
|
|
|
|
ayaṃ tassa
samatikkamo; (156-31.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ウダーインよ、ここに比丘が、あまねく色想を超えることより、有対想の滅没より、種々の想の不作意より、『虚空は無辺なり』と、空無辺処に達して住します。これが、それを超えたものです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-43. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti
vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
idampi kho ahaṃ,
udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi.
(156-32.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ウダーインよ、私はこれについても、『不十分である』といい、『汝等は捨てよ』といい、『汝等は超えよ』といいます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-44. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ko ca tassa samatikkamo? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Ko ca tassa
samatikkamo? (156-29.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
では、なにがそれを超えたものなのでしょうか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-45. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Idhudāyi, bhikkhu sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma
‘anantaṃ viññāṇa’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa
samatikkamo; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Idhudāyi, bhikkhu
(156-1.) |
|
|
|
|
sabbaso |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あまねく、まったく(単数奪格) |
|
|
|
|
ākāsānañca |
|
形 |
a |
‐ |
持 |
空無辺 |
|
|
|
|
āyatanaṃ |
ā-yam |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
処、入 →空無辺処 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
samatikkamma |
saṃ-ati-kram |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
超える、越度する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘anantaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
主 |
無辺の、無限の、無量の |
|
|
|
|
viññāṇa’n |
vi-jñā |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
識、認識、意識 |
|
|
|
|
ti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
viññāṇañca |
vi-jñā |
形 |
a |
‐ |
持 |
識無辺 |
|
|
|
|
āyatanaṃ |
ā-yam |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
処、入 →識無辺処 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
upasampajja |
upa-saṃ-pad |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
到達する、成就する、具足する |
|
|
|
|
viharati, |
vi-hṛ |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
住する |
|
|
|
|
ayaṃ tassa
samatikkamo; (156-31.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ウダーインよ、ここに比丘が、あまねく空無辺処を超えて『識は無辺なり』と、識無辺処に達して住します。これが、それを超えたものです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-46. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti
vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
idampi kho ahaṃ,
udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi.
(156-32.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ウダーインよ、私はこれについても、『不十分である』といい、『汝等は捨てよ』といい、『汝等は超えよ』といいます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-47. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ko ca tassa samatikkamo? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Ko ca tassa
samatikkamo? (156-29.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
では、なにがそれを超えたものなのでしょうか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-48. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Idhudāyi, bhikkhu sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma
‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa
samatikkamo; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Idhudāyi, bhikkhu
(156-1.) |
|
|
|
|
sabbaso |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あまねく、まったく(単数奪格) |
|
|
|
|
viññāṇañca |
vi-jñā |
形 |
a |
‐ |
持 |
識無辺 |
|
|
|
|
āyatanaṃ |
ā-yam |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
処、入 →識無辺処 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
samatikkamma |
saṃ-ati-kram |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
超える、越度する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
atthi |
as |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
kiñcī’ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
何 |
|
|
|
|
ti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
ākiñcañña |
|
名 |
a |
中 |
持 |
無所有 |
|
|
|
|
āyatanaṃ |
ā-yam |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
処、入 →無所有処 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
upasampajja |
upa-saṃ-pad |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
到達する、成就する、具足する |
|
|
|
|
viharati, |
vi-hṛ |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
住する |
|
|
|
|
ayaṃ tassa
samatikkamo; (156-31.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ウダーインよ、ここに比丘が、あまねく識無辺処を超えて『何も存在しない』と、無所有処に達して住します。これが、それを超えたものです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-49. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti
vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
idampi kho ahaṃ,
udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi.
(156-32.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ウダーインよ、私はこれについても、『不十分である』といい、『汝等は捨てよ』といい、『汝等は超えよ』といいます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-50. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ko ca tassa samatikkamo? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Ko ca tassa
samatikkamo? (156-29.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
では、なにがそれを超えたものなのでしょうか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-51. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Idhudāyi, bhikkhu sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma
nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Idhudāyi, bhikkhu
(156-1.) |
|
|
|
|
sabbaso |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あまねく、まったく(単数奪格) |
|
|
|
|
ākiñcañña |
|
名 |
a |
中 |
持 |
無所有 |
|
|
|
|
āyatanaṃ |
ā-yam |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
処、入 →無所有処 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
samatikkamma |
saṃ-ati-kram |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
超える、越度する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
saññā |
saṃ-jñā |
名 |
ā |
女 |
相 |
想 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
asañña |
a-saṃ-jña |
形 |
a |
‐ |
持 |
非想 |
|
|
|
|
āyatanaṃ |
ā-yam |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
処、入 →非想非非想処 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
upasampajja |
upa-saṃ-pad |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
到達する、成就する、具足する |
|
|
|
|
viharati, |
vi-hṛ |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
住する |
|
|
|
|
ayaṃ tassa
samatikkamo; (156-31.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ウダーインよ、ここに比丘が、あまねく無所有処を超えて、非想非非想処に達して住します。これが、それを超えたものです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-52. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
idampi kho ahaṃ, udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti
vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
idampi kho ahaṃ,
udāyi, ‘anala’nti vadāmi, ‘pajahathā’ti vadāmi, ‘samatikkamathā’ti vadāmi.
(156-32.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ウダーインよ、私はこれについても、『不十分である』といい、『汝等は捨てよ』といい、『汝等は超えよ』といいます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-53. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ko ca tassa samatikkamo? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Ko ca tassa
samatikkamo? (156-29.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
では、なにがそれを超えたものなのでしょうか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-54. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Idhudāyi, bhikkhu sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma
saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharati, ayaṃ tassa samatikkamo; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Idhudāyi, bhikkhu
(156-1.) |
|
|
|
|
sabbaso |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あまねく、まったく(単数奪格) |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
saññā |
saṃ-jñā |
名 |
ā |
女 |
相 |
想 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
asañña |
a-saṃ-jñā |
形 |
a |
‐ |
持 |
非想 |
|
|
|
|
āyatanaṃ |
ā-yam |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
処、入 →非想非非想処 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
samatikkamma |
saṃ-ati-kram |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
超える、越度する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
saññā |
saṃ-jñā |
名 |
ā |
女 |
相 |
想 |
|
|
|
|
vedayita |
vid 使 |
過分 |
a |
‐ |
依(属) |
感受した、経験した |
|
|
|
|
nirodhaṃ |
ni-rudh 受 |
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
滅 →想受滅 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
upasampajja |
upa-saṃ-pad |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
到達する、成就する、具足する |
|
|
|
|
viharati, |
vi-hṛ |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
住する |
|
|
|
|
ayaṃ tassa
samatikkamo; (156-31.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ウダーインよ、ここに比丘が、あまねく非想非非想処を超えて、想受滅に達して住します。これが、それを超えたものです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-55. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
iti kho ahaṃ, udāyi, nevasaññānāsaññāyatanassapi pahānaṃ
vadāmi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
iti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
ahaṃ, |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
udāyi, |
|
名 |
in |
男 |
単 |
呼 |
人名、ウダーイン |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
saññā |
saṃ-jñā |
名 |
ā |
女 |
相 |
想 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
asañña |
a-saṃ-jñā |
形 |
a |
‐ |
持 |
非想 |
|
|
|
|
āyatanassa |
ā-yam |
名 |
a |
中 |
単 |
属 |
処、入 →非想非非想処 |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
pahānaṃ |
pra-hā |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
捨断 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
vadāmi. |
vad |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
いう |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ウダーインよ、私はこのように、非想非非想処の捨断を説きます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-56. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Passasi no tvaṃ, udāyi, taṃ saṃyojanaṃ aṇuṃ vā thūlaṃ vā
yassāhaṃ no pahānaṃ vadāmī’’ti? |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
Passasi |
paś |
動 |
現 |
能 |
単 |
二 |
見る |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
no |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜かどうか |
|
|
|
|
tvaṃ, |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
あなた |
|
|
|
|
udāyi, |
|
名 |
in |
男 |
単 |
呼 |
人名、ウダーイン |
|
|
|
|
taṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
それ |
|
|
|
|
saṃyojanaṃ |
saṃ-yuj |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
繋縛、結縛 |
|
|
|
|
aṇuṃ |
|
形 |
u |
中 |
単 |
対 |
微細の |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
thūlaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
対 |
粗大の |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
yassa |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
属 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
ahaṃ |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
no |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない、否 |
|
|
|
|
pahānaṃ |
pra-hā |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
捨断 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
vadāmī’’ |
vad |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
いう |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti? |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ウダーインよ、あなたは、微細であれ、粗大であれ、およそ私がそれに関して捨断を説かなかった、そのような結縛を見出すでしょうか」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-57. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘No hetaṃ, bhante’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘No |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない、否 |
|
|
|
|
hi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、なぜなら |
|
|
|
|
etaṃ, |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
bhante’’. |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、大徳よ |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「尊者よ、それは否です」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-58. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Idamavoca bhagavā. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Idam |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
これ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
avoca |
vac |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
いう |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
bhagavā. |
|
名 |
ant |
男 |
単 |
主 |
世尊 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
世尊はこう仰った。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
156-59. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Attamano āyasmā udāyī bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Attamano |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
適意の、悦意の |
|
|
|
|
āyasmā |
|
形 |
ant |
男 |
単 |
主 |
尊者、具寿 |
|
|
|
|
udāyī |
|
名 |
in |
男 |
単 |
主 |
人名、ウダーイン |
|
|
|
|
bhagavato |
|
名 |
ant |
男 |
単 |
属 |
世尊 |
|
|
|
|
bhāsitaṃ |
bhāṣ |
名過分 |
a |
中 |
単 |
対 |
いった、言説、所説 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
abhinandī |
abhi-nand |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
歓喜する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
心に適った尊者ウダーインは、世尊の所説に歓喜した。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Laṭukikopamasuttaṃ niṭṭhitaṃ chaṭṭhaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Laṭukika |
|
名 |
ā |
女 |
依(属) |
鶉 |
|
|
|
|
upama |
|
名 |
ā |
女 |
依(属) |
譬喩 |
|
|
|
|
suttaṃ |
sīv |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
経、糸 |
|
|
|
|
niṭṭhitaṃ |
nih-sthā |
過分 |
a |
中 |
単 |
主 |
完了した、終わった |
|
|
|
|
chaṭṭhaṃ. |
|
形 |
a |
中 |
単 |
主 |
第六の |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
〔『中部』「中分五十篇」「比丘品」〕第六〔経〕「鶉喩経」おわり。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |