|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6. Mahāsupinasuttaṃ |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Mahā |
|
形 |
ant |
‐ |
持 |
大きい |
|
|
|
|
supina |
|
名 |
a |
男 |
依(属) |
夢、夢占い |
|
|
|
|
suttaṃ |
sīv |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
経、糸 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「大夢経」(『増支部』5-196) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
196-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
196. ‘‘Tathāgatassa, bhikkhave, arahato sammāsambuddhassa
pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato pañca mahāsupinā
pāturahesuṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Tathāgatassa, |
tathā-(ā-)gam |
名 |
a |
男 |
単 |
属絶 |
如来 |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
arahato |
arh |
名現分 |
ant |
男 |
単 |
属絶 |
阿羅漢、応供 |
|
|
|
|
sammā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
正しい、正しく |
|
|
|
|
sambuddhassa |
saṃ-budh |
名過分 |
a |
男 |
単 |
属絶 |
等覚 |
|
|
|
|
pubbe |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
前に、以前に |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
sambodhā |
saṃ-budh |
名 |
a |
男 |
単 |
奪 |
正覚、等覚 |
|
|
|
|
anabhisambuddhassa |
an-abhi-saṃ-budh |
過分 |
a |
男 |
単 |
属絶 |
未だ現等覚せざる |
|
|
|
|
bodhisattassa |
budh |
名 |
a |
男 |
単 |
属絶 |
菩薩 |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
sato |
as |
現分 |
ant |
男 |
単 |
属絶 |
ある、なる |
|
|
|
|
pañca |
|
数 |
特 |
‐ |
複 |
主 |
五 |
|
|
|
|
mahā |
|
形 |
ant |
‐ |
持 |
大きい |
|
|
|
|
supinā |
|
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
夢、夢占い |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pāturahesuṃ. |
bhu |
動 |
ア |
能 |
複 |
三 |
顕現する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「比丘たちよ、阿羅漢にして正等覚者たる如来が、等覚以前、未等覚の菩薩であったとき、五つの大いなる夢が顕現しました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
196-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Katame pañca? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Katame |
|
形 |
代的 |
男 |
複 |
主 |
いずれの、どちらの |
|
|
|
|
pañca? |
|
数 |
特 |
‐ |
複 |
主 |
五 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
いかなる五か。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
196-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tathāgatassa, bhikkhave, arahato sammāsambuddhassa pubbeva
sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato ayaṃ mahāpathavī mahāsayanaṃ
ahosi, himavā pabbatarājā bibbohanaṃ [bibbohanaṃ (sī. syā. kaṃ. pī.), bimba +
ohanaṃ = iti padavibhāgo] ahosi, puratthime samudde vāmo hattho ohito ahosi,
pacchime samudde dakkhiṇo hattho ohito ahosi, dakkhiṇe samudde ubho pādā
ohitā ahesuṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tathāgatassa,
bhikkhave, arahato sammāsambuddhassa pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa
bodhisattasseva sato (196-1.) |
|
|
|
|
ayaṃ |
|
代 |
代的 |
女 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
mahā |
|
形 |
ant |
‐ |
持 |
大きい |
|
|
|
|
pathavī |
|
名 |
ī |
女 |
単 |
主 |
地 |
|
|
|
|
mahā |
|
形 |
ant |
‐ |
持 |
大きい |
|
|
|
|
sayanaṃ |
śī |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
臥床、臥具 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
ahosi, |
bhū |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
ある、なる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
himavā |
|
名 |
ant |
男 |
単 |
主 |
地名、雪山、ヒマヴァント、ヒマラヤ |
|
|
|
|
pabbata |
|
名 |
a |
男 |
依(属) |
山 |
|
|
|
|
rājā |
|
名 |
an |
男 |
単 |
主 |
王 |
|
|
|
|
bimbohanaṃ |
|
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
枕 |
|
|
|
|
ahosi, |
同上 |
|
|
|
|
puratthime |
|
形 |
a |
男 |
単 |
処 |
東方の |
|
|
|
|
samudde |
|
名 |
a |
男 |
単 |
処 |
大海 |
|
|
|
|
vāmo |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
左 |
|
|
|
|
hattho |
hṛ |
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
手 |
|
|
|
|
ohito |
ava-dhā |
過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
下ろした |
|
|
|
|
ahosi, |
同上 |
|
|
|
|
pacchime |
|
形 |
a |
男 |
単 |
処 |
西の、後の、最後の |
|
|
|
|
samudde |
|
名 |
a |
男 |
単 |
処 |
大海 |
|
|
|
|
dakkhiṇo |
|
形 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
南の、右の、巧みな |
|
|
|
|
hattho |
hṛ |
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
手 |
|
|
|
|
ohito |
ava-dhā |
過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
下ろした |
|
|
|
|
ahosi, |
同上 |
|
|
|
|
dakkhiṇe |
|
形 |
代的 |
男 |
単 |
処 |
南の、右の、巧みな |
|
|
|
|
samudde |
|
名 |
a |
男 |
単 |
処 |
大海 |
|
|
|
|
ubho |
|
数 |
特 |
‐ |
両 |
主 |
両方 |
|
|
|
|
pādā |
|
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
足 |
|
|
|
|
ohitā |
ava-dhā |
過分 |
a |
男 |
複 |
主 |
下ろした |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
ahesuṃ. |
bhū |
動 |
ア |
能 |
複 |
三 |
ある、なる |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、阿羅漢にして正等覚者たる如来が、等覚以前、未等覚の菩薩であったとき、〔夢の中で〕この大地が大きな臥具となり、山王ヒマヴァントが枕となり、左手は東方の大海に下ろされ、右手は西方の大海に下ろされ、両足は南方の大海に下ろされました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
196-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tathāgatassa, bhikkhave, arahato sammāsambuddhassa pubbeva
sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato ayaṃ paṭhamo mahāsupino
pāturahosi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tathāgatassa,
bhikkhave, arahato sammāsambuddhassa pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa
bodhisattasseva sato (196-1.) |
|
|
|
|
ayaṃ |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
paṭhamo |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
第一の、最初の |
|
|
|
|
mahā |
|
形 |
ant |
‐ |
持 |
大きい |
|
|
|
|
supino |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
夢、夢占い |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pāturahosi. |
bhū |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
明らかにする、現れる |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、阿羅漢にして正等覚者たる如来が、等覚以前、未等覚の菩薩であったとき、この第一の大いなる夢が現れました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
196-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, tathāgatassa arahato
sammāsambuddhassa pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato
tiriyā nāma tiṇajāti nābhiyā uggantvā nabhaṃ āhacca ṭhitā ahosi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Puna |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
さらに、ふたたび |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
aparaṃ, |
|
形 |
代的 |
中 |
単 |
副対 |
後の、次の、他の、(副対で)さらに |
|
|
|
|
bhikkhave,
tathāgatassa arahato sammāsambuddhassa pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa
bodhisattasseva sato (196-1.) |
|
|
|
|
tiriyā |
|
名 |
ā |
女 |
単 |
主 |
植物名、ティリヤー、蔓草の一種 |
|
|
|
|
nāma |
|
名 |
an |
中 |
単 |
副対 |
と、という名の、じつに |
|
|
|
|
tiṇa |
|
名 |
a |
中 |
依(属) |
草 |
|
|
|
|
jāti |
jan |
名 |
i |
女 |
単 |
主 |
生、誕生、生まれ、種類 |
|
|
|
|
nābhiyā |
|
名 |
i, ī |
女 |
単 |
奪 |
へそ、轂(こしき) |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
uggantvā |
ud-gam |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
上る、上昇する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
nabhaṃ |
|
名 |
as |
中 |
単 |
対 |
天空、雲、霧 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
āhacca |
ā-han |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
打って、破って |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ṭhitā |
sthā |
過分 |
a |
女 |
単 |
主 |
立った |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
ahosi. |
bhū |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
ある、なる |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
さらにまた比丘たちよ、阿羅漢にして正等覚者たる如来が、等覚以前、未等覚の菩薩であったとき、〔夢の中で〕ティリヤーという名の草の種類がへそから上昇し、天空を破って住立しました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
196-6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tathāgatassa, bhikkhave, arahato sammāsambuddhassa pubbeva
sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato ayaṃ dutiyo mahāsupino
pāturahosi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tathāgatassa,
bhikkhave, arahato sammāsambuddhassa pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa
bodhisattasseva sato ayaṃ dutiyo mahāsupino pāturahosi. (196-4.) |
|
|
|
|
dutiyo |
|
名形 |
a |
男 |
単 |
主 |
第二の、伴侶 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、阿羅漢にして正等覚者たる如来が、等覚以前、未等覚の菩薩であったとき、この第二の大いなる夢が現れました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
196-7. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, tathāgatassa arahato
sammāsambuddhassa pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato
setā kimī kaṇhasīsā pādehi ussakkitvā ( ) [(agganakhato) katthaci dissati]
yāva jāṇumaṇḍalā paṭicchādesuṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Puna caparaṃ,
bhikkhave, tathāgatassa arahato sammāsambuddhassa pubbeva sambodhā
anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato (196-5.) |
|
|
|
|
setā |
|
形 |
a |
男 |
複 |
主 |
白い |
|
|
|
|
kimī |
|
名 |
i |
男 |
複 |
主 |
蛆虫、虫類 |
|
|
|
|
kaṇha |
|
形 |
a |
‐ |
有(持) |
黒い |
|
|
|
|
sīsā |
|
名 |
a |
中→男 |
複 |
主 |
頭 |
|
|
|
|
pādehi |
|
名 |
a |
男 |
複 |
奪 |
足 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
ussakkitvā |
ud-sṛp |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
這い上がる、登る、努力する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
(agga |
|
形 |
a |
‐ |
持 |
最上 |
|
|
|
|
nakhato) |
|
名 |
a |
男 |
単 |
奪 |
爪 |
|
|
|
|
yāva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜だけ、〜まで、〜の限り |
|
|
|
|
jāṇu |
|
名 |
u |
中 |
依(属) |
ひざ |
|
|
|
|
maṇḍalā |
|
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
円、曼陀羅 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
paṭicchādesuṃ. |
prati-chad 使 |
動 |
ア |
能 |
複 |
三 |
覆う、覚す、包む |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
さらにまた比丘たちよ、阿羅漢にして正等覚者たる如来が、等覚以前、未等覚の菩薩であったとき、〔夢の中で〕黒い頭をもった白い蛆虫たちが足下から登ってきて、爪先から膝頭までを覆いました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
196-8. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tathāgatassa, bhikkhave, arahato sammāsambuddhassa pubbeva
sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato ayaṃ tatiyo mahāsupino
pāturahosi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tathāgatassa,
bhikkhave, arahato sammāsambuddhassa pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa
bodhisattasseva sato ayaṃ tatiyo mahāsupino pāturahosi. (196-4.) |
|
|
|
|
tatiyo |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
第三の |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、阿羅漢にして正等覚者たる如来が、等覚以前、未等覚の菩薩であったとき、この第三の大いなる夢が現れました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
196-9. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, tathāgatassa arahato
sammāsambuddhassa pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato
cattāro sakuṇā nānāvaṇṇā catūhi disāhi āgantvā pādamūle nipatitvā sabbasetā
sampajjiṃsu. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Puna caparaṃ,
bhikkhave, tathāgatassa arahato sammāsambuddhassa pubbeva sambodhā
anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato (196-5.) |
|
|
|
|
cattāro |
|
数 |
特 |
男 |
複 |
主 |
四 |
|
|
|
|
sakuṇā |
|
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
鳥 |
|
|
|
|
nānā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
種々の |
|
|
|
|
vaṇṇā |
|
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
色、容色 |
|
|
|
|
catūhi |
|
数 |
特 |
女 |
複 |
奪 |
四 |
|
|
|
|
disāhi |
|
名 |
ā |
女 |
複 |
奪 |
方角、方位 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
āgantvā |
ā-gam |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
来る |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
pāda |
|
名 |
a |
男 |
依(属) |
足 |
|
|
|
|
mūle |
|
名 |
a |
中 |
単 |
処 |
根 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
nipatitvā |
ni-pat |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
倒れる、倒礼する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
sabba |
|
名形 |
代的 |
中 |
持 |
すべて |
|
|
|
|
setā |
|
形 |
a |
男 |
複 |
主 |
白い |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
sampajjiṃsu. |
saṃ-pad |
動 |
ア |
能 |
複 |
三 |
起こる、成る、成功する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
さらにまた比丘たちよ、阿羅漢にして正等覚者たる如来が、等覚以前、未等覚の菩薩であったとき、〔夢の中で〕種々の色をした四羽の鳥が、四つの方角からやって来て、足下に到来し、完全に白くなりました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
196-10. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tathāgatassa, bhikkhave, arahato sammāsambuddhassa pubbeva
sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato ayaṃ catuttho mahāsupino
pāturahosi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tathāgatassa,
bhikkhave, arahato sammāsambuddhassa pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa
bodhisattasseva sato ayaṃ catuttho mahāsupino pāturahosi. (196-4.) |
|
|
|
|
catuttho |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
第四の |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、阿羅漢にして正等覚者たる如来が、等覚以前、未等覚の菩薩であったとき、この第四の大いなる夢が現れました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
196-11. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, tathāgato arahaṃ sammāsambuddho
pubbeva sambodhā anabhisambuddho bodhisattova samāno mahato mīḷhapabbatassa
uparūpari caṅkamati alippamāno mīḷhena. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Puna |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
さらに、ふたたび |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
aparaṃ, |
|
形 |
代的 |
中 |
単 |
副対 |
後の、次の、他の、(副対で)さらに |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
tathāgato |
tathā-(ā-)gam |
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
如来 |
|
|
|
|
arahaṃ |
arh |
名現分 |
ant |
男 |
単 |
主 |
阿羅漢、応供 |
|
|
|
|
sammā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
正しい、正しく |
|
|
|
|
sambuddho |
saṃ-budh |
名過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
等覚 |
|
|
|
|
pubbe |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
前に、以前に |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
sambodhā |
saṃ-budh |
名 |
a |
男 |
単 |
奪 |
正覚、等覚 |
|
|
|
|
anabhisambuddho |
an-abhi-saṃ-budh |
過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
未だ現等覚せざる |
|
|
|
|
bodhisatto |
budh |
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
菩薩 |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
samāno |
as |
現分 |
a |
男 |
単 |
主 |
ある、なる |
|
|
|
|
mahato |
|
形 |
ant |
男 |
単 |
属 |
大きい |
|
|
|
|
mīḷha |
mih |
名過分 |
a |
男 |
依(属) |
大便、糞 |
|
|
|
|
pabbatassa |
|
名 |
a |
男 |
単 |
属 |
山 |
|
|
|
|
upari |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
上に、後の |
|
|
|
|
upari |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
上に、後の |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
caṅkamati |
kram 強 |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
経行する、散歩する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
alippamāno |
a-lip 受 |
現分 |
a |
男 |
単 |
主 |
塗られない、汚されない |
|
|
|
|
mīḷhena. |
mih |
名過分 |
a |
男 |
単 |
具 |
大便、糞 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
さらにまた比丘たちよ、阿羅漢にして正等覚者たる如来が、等覚以前、未等覚の菩薩が、〔夢の中で〕大きな糞便の山の上へ上へと、糞便に汚されずに経行しました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
196-12. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tathāgatassa, bhikkhave, arahato sammāsambuddhassa pubbeva
sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato ayaṃ pañcamo mahāsupino
pāturahosi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tathāgatassa,
bhikkhave, arahato sammāsambuddhassa pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa
bodhisattasseva sato ayaṃ pañcamo mahāsupino pāturahosi. (196-4.) |
|
|
|
|
pañcamo |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
第五の |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、阿羅漢にして正等覚者たる如来が、等覚以前、未等覚の菩薩であったとき、この第五の大いなる夢が現れました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
196-13. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Yampi, bhikkhave, tathāgatassa arahato sammāsambuddhassa
pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato ayaṃ mahāpathavī
mahāsayanaṃ ahosi, himavā pabbatarājā bibbohanaṃ ahosi, puratthime samudde
vāmo hattho ohito ahosi, pacchime samudde dakkhiṇo hattho ohito ahosi,
dakkhiṇe samudde ubho pādā ohitā ahesuṃ; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Yam |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
pi, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
bhikkhave,
tathāgatassa arahato sammāsambuddhassa pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa
bodhisattasseva sato ayaṃ mahāpathavī mahāsayanaṃ ahosi, himavā pabbatarājā
bibbohanaṃ ahosi, puratthime samudde vāmo hattho ohito ahosi, pacchime
samudde dakkhiṇo hattho ohito ahosi, dakkhiṇe samudde ubho pādā ohitā ahesuṃ;
(196-3.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、およそ阿羅漢にして正等覚者たる如来が、等覚以前、未等覚の菩薩であったとき、〔夢の中で〕この大地が大きな臥具となり、山王ヒマヴァントが枕となり、左手は東方の大海に下ろされ、右手は西方の大海に下ろされ、両足は南方の大海に下ろされた、そのこと。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
196-14. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tathāgatena, bhikkhave, arahatā sammāsambuddhena anuttarā
sammāsambodhi abhisambuddhā. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
tathāgatena, |
tathā-(ā-)gam |
名 |
a |
男 |
単 |
具 |
如来 |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
arahatā |
arh |
名現分 |
ant |
男 |
単 |
具 |
阿羅漢、応供 |
|
|
|
|
sammā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
正しい、正しく |
|
|
|
|
sambuddhena |
saṃ-budh |
名過分 |
a |
男 |
単 |
具 |
等覚 |
|
|
|
|
anuttarā |
|
形 |
代的 |
女 |
単 |
主 |
無上の |
|
|
|
|
sammā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
正しい、正しく |
|
|
|
|
sambodhi |
saṃ-budh |
名 |
i |
女 |
単 |
主 |
正覚、等覚 |
|
|
|
|
abhisambuddhā. |
abhi-saṃ-budh |
過分 |
a |
女 |
単 |
主 |
現等覚された |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、阿羅漢にして正等覚者たる如来によって無上正等覚が現等覚された〔という〕、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
196-15. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tassā abhisambodhāya ayaṃ paṭhamo mahāsupino pāturahosi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tassā |
|
代 |
代的 |
女(中) |
単 |
属 |
それ、彼女 |
|
|
|
|
abhisambodhāya |
abhi-saṃ-budh |
名 |
i (ā) |
女 |
単 |
与 |
現等覚? |
|
|
|
|
ayaṃ paṭhamo
mahāsupino pāturahosi. (196-4.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
その現等覚のため、この第一の大いなる夢が顕現したのです。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・abhisambodhāya という曲用形からは男中性a語基の与格、もしくは女性ā語基の具奪属与処格と解釈できるが、当該の語幹は見つからなかった。ここではabhisambodhiのā語基化した異体の与格と見なして訳した(『南伝』、『原始』もおそらくそうしている)が、他の解釈の可能性もあろうか。 |
|
|
|
・以下の繰り返し部分ではTassāの箇所がTassaである。このTassāだけが前文の主語sammāsambodhiにかけて女性化しているのかとも考えたが、それならば196-21.などはTesaṃになっているはずである。おそらくTassābhisambodhāya という表記を分解する際の手違いではないか。ここでは五つの事例すべてについて、女性のTassāでabhisambodhāya
にかかったものと解した。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
196-16. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Yampi, bhikkhave, tathāgatassa arahato sammāsambuddhassa
pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato tiriyā nāma tiṇajāti
nābhiyā uggantvā nabhaṃ āhacca ṭhitā ahosi; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Yampi, bhikkhave,
tathāgatassa arahato sammāsambuddhassa pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa
bodhisattasseva sato tiriyā nāma tiṇajāti nābhiyā uggantvā nabhaṃ āhacca
ṭhitā ahosi; (196-5, 13.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、およそ阿羅漢にして正等覚者たる如来が、等覚以前、未等覚の菩薩であったとき、〔夢の中で〕ティリヤーという名の草の種類がへそから上昇し、天空を破って住立した、そのこと。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
196-17. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tathāgatena, bhikkhave, arahatā sammāsambuddhena ariyo
aṭṭhaṅgiko maggo abhisambujjhitvā yāva devamanussehi suppakāsito. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
tathāgatena, |
tathā-(ā-)gam |
名 |
a |
男 |
単 |
具 |
如来 |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
arahatā |
arh |
名現分 |
ant |
男 |
単 |
具 |
阿羅漢、応供 |
|
|
|
|
sammā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
正しい、正しく |
|
|
|
|
sambuddhena |
saṃ-budh |
名過分 |
a |
男 |
単 |
具 |
等覚 |
|
|
|
|
ariyo |
|
名形 |
a |
男 |
単 |
主 |
聖なる、尊貴な |
|
|
|
|
aṭṭha |
|
数 |
特 |
‐ |
有(帯) |
八 |
|
|
|
|
aṅgiko |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
支分ある |
|
|
|
|
maggo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
道 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
abhisambujjhitvā |
abhi-saṃ-budh |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
現等覚する、よく覚る |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
yāva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜だけ、〜まで、〜の限り |
|
|
|
|
deva |
|
名 |
a |
男 |
相 |
天、神、陛下 |
|
|
|
|
manussehi |
|
名 |
a |
男 |
複 |
具 |
人、人間 |
|
|
|
|
suppakāsito. |
su-pra-kāś 使 |
過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
よく明かされた、よく説明された |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、およそ阿羅漢にして正等覚者たる如来によって八支聖道が現等覚され、神々と人々に至るまで、よく明らかにされたものとなる〔という〕、 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・devamanussehiという曲用が理解できず、やや意訳した。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
196-18. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tassa abhisambodhāya ayaṃ dutiyo mahāsupino pāturahosi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tassa abhisambodhāya
ayaṃ dutiyo mahāsupino pāturahosi. (196-6, 15.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
その現等覚のため、この第二の大いなる夢が顕現したのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
196-19. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Yampi, bhikkhave, tathāgatassa arahato sammāsambuddhassa
pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato setā kimī kaṇhasīsā
pādehi ussakkitvā yāva jāṇumaṇḍalā paṭicchādesuṃ; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Yampi, bhikkhave,
tathāgatassa arahato sammāsambuddhassa pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa
bodhisattasseva sato setā kimī kaṇhasīsā pādehi ussakkitvā yāva jāṇumaṇḍalā
paṭicchādesuṃ; (196-7, 13.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、およそ阿羅漢にして正等覚者たる如来が、等覚以前、未等覚の菩薩であったとき、〔夢の中で〕黒い頭をもった白い蛆虫たちが足下から登ってきて、爪先から膝頭までを覆った、そのこと。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
196-20. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
bahū, bhikkhave, gihī odātavasanā tathāgataṃ pāṇupetā
[pāṇupetaṃ (sī. syā. kaṃ. pī.)] saraṇaṃ gatā. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
bahū, |
|
形 |
u |
男 |
複 |
主 |
多くの |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
gihī |
|
名形 |
in |
男 |
複 |
主 |
在家の |
|
|
|
|
odāta |
|
形 |
a |
‐ |
有(持) |
白い |
|
|
|
|
vasanā |
vas |
名 |
a |
中→男 |
複 |
主 |
衣 |
|
|
|
|
tathāgataṃ |
tathā-(ā-)gam |
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
如来 |
|
|
|
|
pāṇa |
pra-an |
名 |
a |
男 |
依(対) |
生類、生命 |
|
|
|
|
upetaṃ |
upa-i |
過分 |
a |
中 |
単 |
副対 |
そなえた、具備した →命ある限り |
|
|
|
|
saraṇaṃ |
sṛ |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
帰依処 |
|
|
|
|
gatā. |
gam |
過分 |
a |
男 |
複 |
主 |
行った →帰依した |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、〔如来の現等覚ののちに〕多くの、命ある限り、帰依をなした白衣の在家者たちが現れる〔という〕、 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・異版のpāṇupetaṃを採用。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
196-21. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tassa abhisambodhāya ayaṃ tatiyo mahāsupino pāturahosi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tassa abhisambodhāya
ayaṃ tatiyo mahāsupino pāturahosi. (196-8, 15.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
その現等覚のため、この第三の大いなる夢が顕現したのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
196-22. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Yampi, bhikkhave, tathāgatassa arahato sammāsambuddhassa
pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato cattāro sakuṇā
nānāvaṇṇā catūhi disāhi āgantvā pādamūle nipatitvā sabbasetā
sampajjiṃsu; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Yampi, bhikkhave,
tathāgatassa arahato sammāsambuddhassa pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa
bodhisattasseva sato cattāro sakuṇā nānāvaṇṇā catūhi disāhi āgantvā pādamūle
nipatitvā sabbasetā sampajjiṃsu; (196-9, 13.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、およそ阿羅漢にして正等覚者たる如来が、等覚以前、未等覚の菩薩であったとき、〔夢の中で〕種々の色をした四羽の鳥が、四つの方角からやって来て、足下に到来し、完全に白くなった、そのこと。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
196-23. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cattārome, bhikkhave, vaṇṇā khattiyā brāhmaṇā vessā suddā te
tathāgatappavedite dhammavinaye agārasmā anagāriyaṃ pabbajitvā anuttaraṃ
vimuttiṃ sacchikaronti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
cattāro |
|
数 |
特 |
男 |
複 |
主 |
四 |
|
|
|
|
ime, |
|
代 |
代的 |
男 |
複 |
主 |
これら |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
vaṇṇā |
|
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
色、容色、種姓 |
|
|
|
|
khattiyā |
|
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
王族、刹帝利 |
|
|
|
|
brāhmaṇā |
bṛh |
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
婆羅門 |
|
|
|
|
vessā |
|
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
庶民、毘舎 |
|
|
|
|
suddā |
|
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
隷民、奴隷、首陀羅 |
|
|
|
|
te |
|
代 |
代的 |
男 |
複 |
主 |
それら、彼ら |
|
|
|
|
tathāgata |
tathā-(ā-)gam |
名 |
a |
男 |
依(具) |
如来 |
|
|
|
|
pavedite |
pra-vid 使 |
過分 |
a |
男 |
単 |
処 |
知らされた、説かれた |
|
|
|
|
dhamma |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
相 |
法 |
|
|
|
|
vinaye |
vi-nī |
名 |
a |
男 |
単 |
処 |
律、調伏 |
|
|
|
|
agārasmā |
|
名 |
a |
中 |
単 |
奪 |
家、舎、家屋、俗家 |
|
|
|
|
anagāriyaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
対 |
非家の |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pabbajitvā |
pra-vraj |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
出家する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
anuttaraṃ |
|
形 |
代的 |
女 |
単 |
対 |
無上の |
|
|
|
|
vimuttiṃ |
vi-muc 受 |
名 |
i |
女 |
単 |
対 |
解脱 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
sacchikaronti. |
sacchi-kṛ |
動 |
現 |
能 |
複 |
三 |
作証する、証明をなす、さとる |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、〔如来の現等覚ののちに〕刹帝利、婆羅門、毘舎、首陀羅というこれら四つの種姓、彼らが如来に教示された法と律において、俗家より非家へと出家し、無上の解脱を作証する〔という〕、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
196-24. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tassa abhisambodhāya ayaṃ catuttho mahāsupino pāturahosi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tassa abhisambodhāya
ayaṃ catuttho mahāsupino pāturahosi. (196-10, 15.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
その現等覚のため、この第四の大いなる夢が顕現したのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
196-25. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Yampi, bhikkhave, tathāgato arahaṃ sammāsambuddho pubbeva
sambodhā anabhisambuddho bodhisattova samāno mahato mīḷhapabbatassa uparūpari
caṅkamati alippamāno mīḷhena; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Yampi, bhikkhave,
tathāgato arahaṃ sammāsambuddho pubbeva sambodhā anabhisambuddho bodhisattova
samāno mahato mīḷhapabbatassa uparūpari caṅkamati alippamāno mīḷhena;
(196-11, 13.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、およそ阿羅漢にして正等覚者たる如来が、等覚以前、未等覚の菩薩が、〔夢の中で〕大きな糞便の山の上へ上へと、糞便に汚されずに経行した、そのこと。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
196-26. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lābhī, bhikkhave, tathāgato
cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārānaṃ, taṃ [tattha ca
(sī. syā. kaṃ. pī.)] tathāgato agathito [agadhito (syā. pī. ka.)] amucchito
anajjhosanno [anajjhāpanno (ka.) anajjhopanno (sī. syā.)] ādīnavadassāvī nissaraṇapañño
paribhuñjati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
lābhī, |
labh |
名 |
in |
男 |
単 |
主 |
利得者 |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
tathāgato |
tathā-(ā-)gam |
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
如来 |
|
|
|
|
cīvara |
|
名 |
a |
中 |
相 |
衣 |
|
|
|
|
piṇḍapāta |
|
名 |
a |
男 |
相 |
団食 |
|
|
|
|
sena |
śī |
名 |
a |
男 |
相 |
臥具、臥処 |
|
|
|
|
āsana |
ās |
名 |
a |
中 |
相 |
坐具、坐処、座 |
|
|
|
|
gilāna |
|
形 |
a |
‐ |
依(与) |
病んだ、病人 |
|
|
|
|
paccaya |
prati-i |
名 |
a |
男 |
持 |
資具、須要物 |
|
|
|
|
bhesajja |
|
名 |
a |
中 |
持 |
薬、薬物 |
|
|
|
|
parikkhārānaṃ, |
|
名 |
a |
男 |
複 |
属 |
資具、資財、資助、必需品、祭法 |
|
|
|
|
taṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
それ |
|
|
|
|
tathāgato |
tathā-(ā-)gam |
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
如来 |
|
|
|
|
agathito |
a-gath |
過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
執着なき |
|
|
|
|
amucchito |
a-murch |
過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
夢中にならぬ |
|
|
|
|
anajjhosanno |
an-adhi-ava-śī |
過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
取着しない、固執しない、染着しない |
|
|
|
|
ādīnava |
|
名 |
a |
男 |
依(対) |
過患、危難 |
|
|
|
|
dassāvī |
dṛś |
形 |
in |
男 |
単 |
主 |
見る |
|
|
|
|
nissaraṇa |
ni-sru |
名 |
a |
中 |
有(属) |
出離、遠離 |
|
|
|
|
pañño |
pra-jñā |
名 |
ā |
女→男 |
単 |
主 |
智慧 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
paribhuñjati. |
pari-bhuj |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
受用する、食べる |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、〔現等覚した〕如来は、衣、団食、臥坐具、病者の資具たる医薬品の利得者であるが、如来はそれへ執着せず、夢中にならず、固執せず、危難を見、出離の智慧をもって受用する〔という〕、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
196-27. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tassa abhisambodhāya ayaṃ pañcamo mahāsupino pāturahosi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tassa abhisambodhāya
ayaṃ pañcamo mahāsupino pāturahosi. (196-12, 15.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
その現等覚のため、この第五の大いなる夢が顕現したのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
196-28. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Tathāgatassa, bhikkhave, arahato sammāsambuddhassa pubbeva
sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato ime pañca mahāsupinā
pāturahesu’’nti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Tathāgatassa,
bhikkhave, arahato sammāsambuddhassa pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa
bodhisattasseva sato ime pañca
mahāsupinā pāturahesu’’n (196-1.) |
|
|
|
|
ime |
|
代 |
代的 |
男 |
複 |
主 |
これら |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、阿羅漢にして正等覚者たる如来が、等覚以前、未等覚の菩薩であったとき、これら五つの大いなる夢が顕現しました」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Chaṭṭhaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Chaṭṭhaṃ. |
|
形 |
a |
中 |
単 |
主 |
第六の |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
第六〔経〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |