|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3. Dhammarājāsuttaṃ |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Dhamma |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
依(属) |
法 |
|
|
|
|
rājā |
|
名 |
an |
男 |
依(属) |
王 |
|
|
|
|
suttaṃ |
sīv |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
経、糸 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「法王経」(『増支部』5-133) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
133-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
133. ‘‘Yopi so [yopi kho (sī. syā. pī.)], bhikkhave, rājā
cakkavattī dhammiko dhammarājā, sopi na arājakaṃ cakkaṃ vattetī’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Yo |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
so, |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
それ、彼 |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
rājā |
|
名 |
an |
男 |
単 |
主 |
王 |
|
|
|
|
cakkavattī |
|
名 |
in |
男 |
単 |
主 |
転輪王 |
|
|
|
|
dhammiko |
dhṛ |
名形 |
a |
男 |
単 |
主 |
如法の |
|
|
|
|
dhamma |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
依(属) |
法 |
|
|
|
|
rājā, |
|
名 |
an |
男 |
単 |
主 |
王 |
|
|
|
|
so |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
それ、彼 |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
arājakaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
副対 |
王なき |
|
|
|
|
cakkaṃ |
|
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
輪、車輪 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
vattetī’’ |
vṛt 使 |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
転起させる、生かせる、行使する、遂行する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「比丘たちよ、かの、如法の法王である転輪王、彼であっても、王なくして輪を転ずることはできません」 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・『増支部』3-14「転輪経」にパラレル。そのメモも見よ。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
133-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evaṃ vutte aññataro bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
vutte |
vac 受 |
過分 |
a |
中 |
単 |
処 |
いわれた |
|
|
|
|
aññataro |
|
形 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
とある、随一の |
|
|
|
|
bhikkhu |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
単 |
主 |
比丘 |
|
|
|
|
bhagavantaṃ |
|
名 |
ant |
男 |
単 |
対 |
世尊 |
|
|
|
|
etad |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
これ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
avoca – |
vac |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
いう |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
このようにいわれて、とある比丘が世尊へ言った。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
133-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘ko pana, bhante, rañño cakkavattissa dhammikassa dhammarañño
rājā’’ti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘ko |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
何、誰 |
|
|
|
|
pana, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
また、しかし、しからば、しかも、しかるに、さて |
|
|
|
|
bhante, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、大徳よ |
|
|
|
|
rañño |
|
名 |
an |
男 |
単 |
属 |
王 |
|
|
|
|
cakkavattissa |
|
名 |
in |
男 |
単 |
属 |
転輪 |
|
|
|
|
dhammikassa |
dhṛ |
名形 |
a |
男 |
単 |
属 |
如法の |
|
|
|
|
dhamma |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
依(属) |
法 |
|
|
|
|
rañño |
|
名 |
an |
男 |
単 |
属 |
王 |
|
|
|
|
rājā’’ |
|
名 |
an |
男 |
単 |
主 |
王 |
|
|
|
|
ti? |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「しからば尊者よ、いかなるものが、如法の法王である転輪王にとっての王なのでしょうか」と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
133-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Dhammo, bhikkhū’’ti bhagavā avoca. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Dhammo, |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
主 |
法 |
|
|
|
|
bhikkhū’’ |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
単 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
ti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
bhagavā |
|
名 |
ant |
男 |
単 |
主 |
世尊 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
avoca. |
vac |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
いう |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「比丘よ、法です」と世尊は仰った。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
133-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Idha, bhikkhu, rājā cakkavattī dhammiko dhammarājā
dhammaññeva nissāya dhammaṃ sakkaronto dhammaṃ garuṃ karonto dhammaṃ
apacāyamāno dhammaddhajo dhammaketu dhammādhipateyyo dhammikaṃ
rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidahati antojanasmiṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Idha, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ここに、この世で、いま、さて |
|
|
|
|
bhikkhu, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
単 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
rājā |
|
名 |
an |
男 |
単 |
主 |
王 |
|
|
|
|
cakkavattī |
|
名 |
in |
男 |
単 |
主 |
転輪王 |
|
|
|
|
dhammiko |
dhṛ |
名形 |
a |
男 |
単 |
主 |
如法の |
|
|
|
|
dhamma |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
依(属) |
法 |
|
|
|
|
rājā |
|
名 |
an |
男 |
単 |
主 |
王 |
|
|
|
|
dhammaññ |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
対 |
法 |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
nissāya |
ni-śri |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
依って、依止して、〜のために、近くに |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
dhammaṃ |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
対 |
法 |
|
|
|
|
sakkaronto |
sat-kṛ |
現分 |
ant |
男 |
単 |
主 |
恭敬する、尊敬する |
|
|
|
|
dhammaṃ |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
対 |
法 |
|
|
|
|
garuṃ |
|
名形 |
u |
男 |
単 |
対 |
重い、尊重 |
|
|
|
|
karonto |
kṛ |
現分 |
ant |
男 |
単 |
主 |
なす →尊重する |
|
|
|
|
dhammaṃ |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
対 |
法 |
|
|
|
|
apacāyamāno |
apa-ci |
現分 |
a |
男 |
単 |
主 |
尊敬する、敬う |
|
|
|
|
dhamma |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
有(持) |
法 |
|
|
|
|
dhajo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
旗、幢 |
|
|
|
|
dhamma |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
有(持) |
法 |
|
|
|
|
ketu |
|
名 |
u |
男 |
単 |
主 |
旗、幡、幢 |
|
|
|
|
dhamma |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
有(属) |
法 |
|
|
|
|
adhipateyyo |
|
名 |
a |
中→男 |
単 |
主 |
増上、卓越性、威力 |
|
|
|
|
dhammikaṃ |
|
名形 |
a |
男→女 |
単 |
対 |
如法の |
|
|
|
|
rakkhā |
|
名 |
ā |
女 |
相 |
守護、保護 |
|
|
|
|
āvaraṇa |
|
名 |
a |
中 |
相 |
障碍 |
|
|
|
|
guttiṃ |
|
名 |
i |
女 |
単 |
対 |
守護、保護 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
saṃvidahati |
saṃ-vi-dhā |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
置く、整える、用意する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
anto |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
内に |
|
|
|
|
janasmiṃ. |
|
名 |
a |
男 |
単 |
処 |
人々 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「比丘よ、ここに、如法の法王である転輪王は、法のみに依り、法を恭敬し、法を尊重し、法を尊敬し、法幢ある者、法幡ある者、法の卓越性あるものとして、身内の者たちに対し、如法の守護、庇護、保護を置きます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
133-6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhu, rājā cakkavattī dhammiko dhammarājā
dhammaññeva nissāya dhammaṃ sakkaronto dhammaṃ garuṃ karonto dhammaṃ
apacāyamāno dhammaddhajo dhammaketu dhammādhipateyyo dhammikaṃ
rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidahati khattiyesu anuyantesu [anuyuttesu (sī.) a. ni.
3.14] …pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Puna |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
さらに、ふたたび |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
aparaṃ, |
|
形 |
代的 |
中 |
単 |
副対 |
後の、次の、他の、(副対で)さらに |
|
|
|
|
bhikkhu, rājā
cakkavattī dhammiko dhammarājā dhammaññeva nissāya dhammaṃ sakkaronto dhammaṃ
garuṃ karonto dhammaṃ apacāyamāno dhammaddhajo dhammaketu dhammādhipateyyo
dhammikaṃ rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidahati (133-5.) |
|
|
|
|
khattiyesu |
|
名 |
a |
男 |
複 |
処 |
王族、刹帝利 |
|
|
|
|
anuyantesu…pe… |
anu-yā |
現分 |
ant |
男 |
複 |
処 |
従う |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
さらにまた比丘よ、如法の法王である転輪王は、法のみに依り、法を恭敬し、法を尊重し、法を尊敬し、法幢ある者、法幡ある者、法の卓越性あるものとして、随従する刹帝利たち、 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・訳を一部次文へ。 |
|
|
|
・…pe… とあるが「転輪経」ではここに省略された語はない。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
133-7. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
balakāyasmiṃ brāhmaṇagahapatikesu negamajānapadesu
samaṇabrāhmaṇesu migapakkhīsu. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
bala |
|
名形 |
a |
中 |
持 |
強い、力、軍隊 |
|
|
|
|
kāyasmiṃ |
|
名 |
a |
男 |
単 |
処 |
身、集まり |
|
|
|
|
brāhmaṇa |
bṛh |
名 |
a |
男 |
相 |
婆羅門 |
|
|
|
|
gahapatikesu |
|
形 |
a |
男 |
複 |
処 |
居士の |
|
|
|
|
negama |
|
名形 |
a |
男 |
相 |
町民 |
|
|
|
|
jānapadesu |
|
形 |
a |
男 |
複 |
処 |
地方民 |
|
|
|
|
samaṇa |
śram |
名 |
a |
男 |
相 |
沙門 |
|
|
|
|
brāhmaṇesu |
bṛh |
名 |
a |
男 |
複 |
処 |
婆羅門 |
|
|
|
|
miga |
|
名 |
a |
男 |
相 |
鹿、獣 |
|
|
|
|
pakkhīsu. |
|
名形 |
in |
男 |
複 |
処 |
翼ある、鳥 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
軍勢、婆羅門や居士たち、町民や地方民たち、沙門や婆羅門たち、獣や鳥たちに対し、如法の守護、庇護、保護を置きます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
133-8. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Sa kho so, bhikkhu, rājā cakkavattī dhammiko dhammarājā
dhammaññeva nissāya dhammaṃ sakkaronto dhammaṃ garuṃ karonto dhammaṃ
apacāyamāno dhammaddhajo dhammaketu dhammādhipateyyo dhammikaṃ
rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidahitvā antojanasmiṃ dhammikaṃ rakkhāvaraṇaguttiṃ
saṃvidahitvā khattiyesu anuyantesu balakāyasmiṃ brāhmaṇagahapatikesu
negamajānapadesu samaṇabrāhmaṇesu migapakkhīsu dhammeneva cakkaṃ
pavatteti; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Sa |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
それ、彼 |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
so, |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
それ、彼 |
|
|
|
|
bhikkhu, rājā
cakkavattī dhammiko dhammarājā dhammaññeva nissāya dhammaṃ sakkaronto dhammaṃ
garuṃ karonto dhammaṃ apacāyamāno dhammaddhajo dhammaketu dhammādhipateyyo
dhammikaṃ rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidahitvā antojanasmiṃ dhammikaṃ rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidahitvā khattiyesu anuyantesu
balakāyasmiṃ brāhmaṇagahapatikesu negamajānapadesu samaṇabrāhmaṇesu
migapakkhīsu (133-5, 6, 7.) |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
saṃvidahitvā |
saṃ-vi-dhā |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
置く、整える、用意する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
dhammena |
|
名 |
a |
男中 |
単 |
具 |
法 |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
cakkaṃ |
|
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
輪、車輪 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pavatteti; |
pra-vṛt 使 |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
転起させる |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
そして比丘よ、その、如法の法王である転輪王は、法のみに依り、法を恭敬し、法を尊重し、法を尊敬し、法幢ある者、法幡ある者、法の卓越性あるものとして、身内の者たちに対し、如法の守護、庇護、保護を置き、随従する刹帝利たち、軍勢、婆羅門や居士たち、町民や地方民たち、沙門や婆羅門たち、獣や鳥たちに対し、如法の守護、庇護、保護を置いて、法のみによって輪を転じます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
133-9. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
taṃ hoti cakkaṃ appaṭivattiyaṃ kenaci manussabhūtena
paccatthikena pāṇinā. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
taṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
それ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
hoti |
bhū |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる、存在する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
cakkaṃ |
|
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
輪、車輪 |
|
|
|
|
appaṭivattiyaṃ |
a-prati-vṛt |
形 |
a |
中 |
単 |
主 |
反転すべきでない、反抗できない |
|
|
|
|
kenaci |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
具 |
何らかの、何者であれ |
|
|
|
|
manussa |
|
名 |
a |
男 |
依(属) |
人、人間 |
|
|
|
|
bhūtena |
bhū |
過分 |
a |
男 |
単 |
具 |
存在した →人身 |
|
|
|
|
paccatthikena |
|
名 |
a |
男 |
単 |
具 |
敵、怨敵 |
|
|
|
|
pāṇinā. |
|
形 |
in |
男 |
単 |
具 |
命ある、生物 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
その輪は、誰であれ、人身ある敵の生類によって反転されることはありません。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
133-10. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Evamevaṃ kho, bhikkhu, tathāgato arahaṃ sammāsambuddho
dhammiko dhammarājā dhammaññeva nissāya dhammaṃ sakkaronto dhammaṃ garuṃ
karonto dhammaṃ apacāyamāno dhammaddhajo dhammaketu dhammādhipateyyo
dhammikaṃ rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidahati bhikkhūsu – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Evam |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
bhikkhu, tathāgato arahaṃ sammāsambuddho
dhammiko dhammarājā dhammaññeva nissāya dhammaṃ sakkaronto dhammaṃ garuṃ
karonto dhammaṃ apacāyamāno dhammaddhajo dhammaketu dhammādhipateyyo
dhammikaṃ rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidahati (133-5.) |
|
|
|
|
tathāgato |
tathā-(ā-)gam |
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
如来 |
|
|
|
|
arahaṃ |
arh |
名現分 |
ant |
男 |
単 |
主 |
阿羅漢、応供 |
|
|
|
|
sammā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
正しい、正しく |
|
|
|
|
sambuddho |
saṃ-budh |
名過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
等覚 |
|
|
|
|
bhikkhūsu – |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
処 |
比丘 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
まさにそのように、比丘よ、如法の法王、阿羅漢にして正等覚者たる如来は、法のみに依り、法を恭敬し、法を尊重し、法を尊敬し、法幢ある者、法幡ある者、法の卓越性あるものとして、比丘たちに対し、如法の守護、庇護、保護を置きます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
133-11. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘evarūpaṃ kāyakammaṃ sevitabbaṃ, evarūpaṃ kāyakammaṃ na
sevitabbaṃ; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘evarūpaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
主 |
かくのごとき |
|
|
|
|
kāya |
|
名 |
a |
男 |
依(具) |
身体、集まり |
|
|
|
|
kammaṃ |
kṛ |
名 |
an |
中 |
単 |
主 |
業、行為 |
|
|
|
|
sevitabbaṃ, |
sev |
未分 |
a |
中 |
単 |
主 |
親近すべき |
|
|
|
|
evarūpaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
主 |
かくのごとき |
|
|
|
|
kāya |
|
名 |
a |
男 |
依(具) |
身体、集まり |
|
|
|
|
kammaṃ |
kṛ |
名 |
an |
中 |
単 |
主 |
業、行為 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
sevitabbaṃ; |
sev |
未分 |
a |
中 |
単 |
主 |
親近すべき |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『かくのごとき身業は親しまれるべきである。かくのごとき身業は親しまれるべきでない。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
133-12. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
evarūpaṃ vacīkammaṃ sevitabbaṃ, evarūpaṃ vacīkammaṃ na
sevitabbaṃ; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
evarūpaṃ vacīkammaṃ sevitabbaṃ, evarūpaṃ vacīkammaṃ na sevitabbaṃ; (133-11.) |
|
|
|
|
vacī |
vac |
名 |
as |
中 |
依(具) |
語、言、口 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
かくのごとき口業は親しまれるべきである。かくのごとき口業は親しまれるべきでない。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
133-13. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
evarūpaṃ manokammaṃ sevitabbaṃ, evarūpaṃ manokammaṃ na
sevitabbaṃ; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
evarūpaṃ manokammaṃ sevitabbaṃ, evarūpaṃ manokammaṃ na sevitabbaṃ; (133-11.) |
|
|
|
|
mano |
man |
名 |
as |
中 |
依(具) |
意 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
かくのごとき意業は親しまれるべきである。かくのごとき意業は親しまれるべきでない。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
133-14. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
evarūpo ājīvo sevitabbo, evarūpo ājīvo na sevitabbo; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
evarūpo |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
かくのごとき |
|
|
|
|
ājīvo |
ā-jīv |
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
活命、命、生活 |
|
|
|
|
sevitabbo, |
sev |
未分 |
a |
男 |
単 |
主 |
親近すべき、従うべき |
|
|
|
|
evarūpo |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
かくのごとき |
|
|
|
|
ājīvo |
ā-jīv |
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
活命、命、生活 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
sevitabbo; |
sev |
未分 |
a |
男 |
単 |
主 |
親近すべき、従うべき |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
かくのごとき生活は親しまれるべきである。かくのごとき生活は親しまれるべきでない。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
133-15. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
evarūpo gāmanigamo sevitabbo, evarūpo gāmanigamo na
sevitabbo’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
evarūpo gāmanigamo sevitabbo, evarūpo gāmanigamo na sevitabbo’ (133-11.) |
|
|
|
|
gāma |
|
名 |
a |
男 |
相 |
村 |
|
|
|
|
nigamo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
町 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
かくのごとき村や町は親しまれるべきである。かくのごとき村や町は親しまれるべきでない』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
133-16. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhu, tathāgato arahaṃ sammāsambuddho
dhammiko dhammarājā dhammaññeva nissāya dhammaṃ sakkaronto dhammaṃ garuṃ
karonto dhammaṃ apacāyamāno dhammaddhajo dhammaketu dhammādhipateyyo
dhammikaṃ rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidahati bhikkhunīsu [bhikkhūsu bhikkhunīsu
(sī. pī.)] …pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Puna |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
さらに、ふたたび |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
aparaṃ, |
|
形 |
代的 |
中 |
単 |
副対 |
後の、次の、他の、(副対で)さらに |
|
|
|
|
bhikkhu, tathāgato
arahaṃ sammāsambuddho dhammiko dhammarājā dhammaññeva nissāya dhammaṃ
sakkaronto dhammaṃ garuṃ karonto dhammaṃ apacāyamāno dhammaddhajo dhammaketu
dhammādhipateyyo dhammikaṃ rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidahati (133-10.) |
|
|
|
|
bhikkhunīsu…pe… |
bhikṣ |
名 |
ī |
女 |
複 |
処 |
比丘尼 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
まさにそのように、比丘よ、如法の法王、阿羅漢にして正等覚者たる如来は、法のみに依り、法を恭敬し、法を尊重し、法を尊敬し、法幢ある者、法幡ある者、法の卓越性あるものとして、比丘尼たちに対し、如法の守護、庇護、保護を置きます…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
133-17. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
upāsakesu…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
upāsakesu…pe… |
upa-as |
名 |
a |
男 |
複 |
処 |
優婆塞 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
優婆塞たちに対し…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
133-18. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
upāsikāsu – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
upāsikāsu – |
upa-as |
名 |
ā |
女 |
複 |
処 |
優婆夷 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
……優婆夷たちに対し〔如法の守護、庇護、保護を置きます〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
133-19. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘evarūpaṃ kāyakammaṃ sevitabbaṃ, evarūpaṃ kāyakammaṃ na
sevitabbaṃ; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘evarūpaṃ kāyakammaṃ
sevitabbaṃ, evarūpaṃ kāyakammaṃ na sevitabbaṃ; (133-11.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『かくのごとき身業は親しまれるべきである。かくのごとき身業は親しまれるべきでない。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
133-20. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
evarūpaṃ vacīkammaṃ sevitabbaṃ, evarūpaṃ vacīkammaṃ na
sevitabbaṃ; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
evarūpaṃ vacīkammaṃ
sevitabbaṃ, evarūpaṃ vacīkammaṃ na sevitabbaṃ; (133-12.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
かくのごとき口業は親しまれるべきである。かくのごとき口業は親しまれるべきでない。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
133-21. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
evarūpaṃ manokammaṃ sevitabbaṃ, evarūpaṃ manokammaṃ na
sevitabbaṃ; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
evarūpaṃ manokammaṃ
sevitabbaṃ, evarūpaṃ manokammaṃ na sevitabbaṃ; (133-13.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
かくのごとき意業は親しまれるべきである。かくのごとき意業は親しまれるべきでない。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
133-22. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
evarūpo ājīvo sevitabbo, evarūpo ājīvo na sevitabbo; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
evarūpo ājīvo
sevitabbo, evarūpo ājīvo na sevitabbo; (133-14.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
かくのごとき生活は親しまれるべきである。かくのごとき生活は親しまれるべきでない。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
133-23. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
evarūpo gāmanigamo sevitabbo, evarūpo gāmanigamo na
sevitabbo’’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
evarūpo gāmanigamo
sevitabbo, evarūpo gāmanigamo na sevitabbo’’’ti. (133-15.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
かくのごとき村や町は親しまれるべきである。かくのごとき村や町は親しまれるべきでない』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
133-24. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Sa kho so, bhikkhu, tathāgato arahaṃ sammāsambuddho dhammiko
dhammarājā dhammaññeva nissāya dhammaṃ sakkaronto dhammaṃ garuṃ karonto
dhammaṃ apacāyamāno dhammaddhajo dhammaketu dhammādhipateyyo dhammikaṃ
rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidahitvā bhikkhūsu, dhammikaṃ rakkhāvaraṇaguttiṃ
saṃvidahitvā bhikkhunīsu, dhammikaṃ rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidahitvā
upāsakesu, dhammikaṃ rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidahitvā upāsikāsu dhammeneva
anuttaraṃ dhammacakkaṃ pavatteti; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Sa kho so, bhikkhu,
tathāgato arahaṃ sammāsambuddho dhammiko dhammarājā dhammaññeva nissāya
dhammaṃ sakkaronto dhammaṃ garuṃ karonto dhammaṃ apacāyamāno dhammaddhajo
dhammaketu dhammādhipateyyo dhammikaṃ rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidahitvā
bhikkhūsu, dhammikaṃ rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidahitvā bhikkhunīsu, dhammikaṃ
rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidahitvā upāsakesu, dhammikaṃ rakkhāvaraṇaguttiṃ
saṃvidahitvā upāsikāsu dhammeneva anuttaraṃ dhammacakkaṃ pavatteti; (133-8, 10, 16, 17, 18.) |
|
|
|
|
anuttaraṃ |
|
形 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
無上の |
|
|
|
|
dhamma |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
依(属) |
法 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
そして比丘よ、その、如法の法王、阿羅漢にして正等覚者たる如来は、法のみに依り、法を恭敬し、法を尊重し、法を尊敬し、法幢ある者、法幡ある者、法の卓越性あるものとして、比丘たちに対し、如法の守護、庇護、保護を置き、比丘尼たちに対し、如法の守護、庇護、保護を置き、優婆塞たちに対し、如法の守護、庇護、保護を置き、優婆夷たちに対し、如法の守護、庇護、保護を置いて、法のみによって無上の法輪を転じます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
133-25. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
taṃ hoti cakkaṃ appaṭivattiyaṃ samaṇena vā brāhmaṇena vā devena
vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmi’’nti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
taṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
それ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
hoti |
bhū |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる、存在する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
cakkaṃ |
|
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
輪、車輪 |
|
|
|
|
appaṭivattiyaṃ |
a-prati-vṛt |
形 |
a |
中 |
単 |
主 |
反転すべきでない、反抗できない |
|
|
|
|
samaṇena |
śram |
名 |
a |
男 |
単 |
具 |
沙門 |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
brāhmaṇena |
bṛh |
名 |
a |
男 |
単 |
具 |
婆羅門 |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
devena |
|
名 |
a |
男 |
単 |
具 |
天 |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
mārena |
mṛ |
名 |
a |
男 |
単 |
具 |
魔 |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
brahmunā |
bṛh |
名形 |
an(特) |
男 |
単 |
具 |
梵天 |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
kenaci |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
具 |
何らかの、何者であれ |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
lokasmi’’n |
|
名 |
a |
男 |
単 |
処 |
世界、世間 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
その輪は、沙門、婆羅門、天、魔、梵、世における何者によっても反転されることはありません」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tatiyaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tatiyaṃ. |
|
形 |
a |
中 |
単 |
主 |
第三の |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
第三〔経〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |