|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8. Byāpannasuttaṃ |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Byāpanna |
vi-ā-pad |
過分 |
a |
‐ |
依(属) |
瞋害した、瞋恚の |
|
|
|
|
suttaṃ |
sīv |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
経、糸 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「瞋恚経」(『増支部』3-111) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
111-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
111. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ bhagavā
etadavoca – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Ekamantaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
一方に |
|
|
|
|
nisinnaṃ |
ni-sad |
過分 |
a |
男 |
単 |
対 |
坐った |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
anāthapiṇḍikaṃ |
|
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
人名、アナータピンディカ、給孤独 |
|
|
|
|
gahapatiṃ |
|
名 |
i |
男 |
単 |
対 |
家主、居士、資産家 |
|
|
|
|
bhagavā |
|
名 |
ant |
男 |
単 |
主 |
世尊 |
|
|
|
|
etad |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
これ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
avoca – |
vac |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
いう |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
一方に坐ったアナータピンディカ居士へ、世尊はこう仰った。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
111-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘citte, gahapati, byāpanne kāyakammampi byāpannaṃ hoti,
vacīkammampi byāpannaṃ hoti, manokammampi byāpannaṃ hoti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘citte, |
|
名 |
a |
中 |
単 |
処絶 |
心 |
|
|
|
|
gahapati, |
|
名 |
i |
男 |
単 |
呼 |
家主、居士、資産家 |
|
|
|
|
byāpanne |
vi-ā-pad |
過分 |
a |
中 |
単 |
処絶 |
瞋恚の、瞋害した |
|
|
|
|
kāya |
|
名 |
a |
男 |
依(具) |
身体、集まり |
|
|
|
|
kammam |
kṛ |
名 |
an |
中 |
単 |
主 |
業、行為 |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
byāpannaṃ |
vi-ā-pad |
過分 |
a |
中 |
単 |
主 |
瞋恚の、瞋害した |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
hoti, |
bhū |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる、存在する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
vacī |
vac |
名 |
as |
中 |
依(具) |
語、言、口 |
|
|
|
|
kammam |
kṛ |
名 |
an |
中 |
単 |
主 |
業、行為 |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
byāpannaṃ |
vi-ā-pad |
過分 |
a |
中 |
単 |
主 |
瞋恚の、瞋害した |
|
|
|
|
hoti, |
同上 |
|
|
|
|
mano |
man |
名 |
as |
中 |
依(具) |
意 |
|
|
|
|
kammam |
kṛ |
名 |
an |
中 |
単 |
主 |
業、行為 |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
byāpannaṃ |
vi-ā-pad |
過分 |
a |
中 |
単 |
主 |
瞋恚の、瞋害した |
|
|
|
|
hoti. |
同上 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「居士よ、心がいかっていると、身業もいかり、口業もいかり、意業もいかります。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・『註』はbyāpannaについて「自然な状態を捨てて立った」pakatibhāvaṃ jahitvā ṭhitaṃ.と述べる。『南伝』はこれに従い「本性を失える」としている。一方『原始』は「害された」と訳す。ここでは、この後の譬喩との整合性のため「いかった」とした。物が角張ったり荒々しいさまを指す言葉でもあるからである。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
111-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tassa byāpannakāyakammantassa byāpannavacīkammantassa
byāpannamanokammantassa na bhaddakaṃ maraṇaṃ hoti, na bhaddikā
kālaṅkiriyā. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tassa |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
属 |
それ、彼 |
|
|
|
|
byāpanna |
vi-ā-pad |
過分 |
a |
‐ |
有(持) |
瞋害した、瞋恚の |
|
|
|
|
kāya |
|
名 |
a |
男 |
依(属) |
身体、集まり |
|
|
|
|
kammantassa |
kṛ |
名 |
a |
男 |
単 |
属 |
業、作業、業務、家業、職業 |
|
|
|
|
byāpanna |
vi-ā-pad |
過分 |
a |
‐ |
有(持) |
瞋害した、瞋恚の |
|
|
|
|
vacī |
vac |
名 |
as |
中 |
依(属) |
語、言、口 |
|
|
|
|
kammantassa |
kṛ |
名 |
a |
男 |
単 |
属 |
業、作業、業務、家業、職業 |
|
|
|
|
byāpanna |
vi-ā-pad |
過分 |
a |
‐ |
有(持) |
瞋害した、瞋恚の |
|
|
|
|
mano |
man |
名 |
as |
中 |
依(属) |
意 |
|
|
|
|
kammantassa |
kṛ |
名 |
a |
男 |
単 |
属 |
業、作業、業務、家業、職業 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
bhaddakaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
主 |
善い、高名な、具妙宝 |
|
|
|
|
maraṇaṃ |
mṛ |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
死 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
hoti, |
bhū |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる、存在する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
bhaddikā |
|
形 |
a |
女 |
単 |
主 |
よい、吉祥の |
|
|
|
|
kālaṅkiriyā. |
kṛ |
名 |
ā |
女 |
単 |
主 |
命終 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
身業がいかり、口業がいかり、意業がいかったその者には、善き死、吉祥なる命終は存在しません。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
111-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Seyyathāpi, gahapati, kūṭāgāre ducchanne kūṭampi byāpannaṃ
hoti, gopānasiyopi byāpannā honti, bhittipi byāpannā hoti; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Seyyathā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
その如き、たとえば |
|
|
|
|
pi, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
gahapati, |
|
名 |
i |
男 |
単 |
呼 |
家主、居士、資産家 |
|
|
|
|
kūṭa |
|
名 |
a |
男中 |
依(具) |
尖頂、屋頂、楼、山頂 |
|
|
|
|
agāre |
|
名 |
a |
中 |
単 |
処絶 |
家、家屋、在家 →二階家、重閣 |
|
|
|
|
ducchanne |
dur-chad 使 |
過分 |
a |
中 |
単 |
処絶 |
悪しく葺かれた、悪く覆われた |
|
|
|
|
kūṭam |
|
名 |
a |
男中 |
単 |
主 |
尖頂 |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
byāpannaṃ |
vi-ā-pad |
過分 |
a |
中 |
単 |
主 |
瞋害した、瞋恚の |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
hoti, |
bhū |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる、存在する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
gopānasiyo |
|
名 |
ī |
女 |
複 |
主 |
垂木 |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
byāpannā |
vi-ā-pad |
過分 |
a |
女 |
複 |
主 |
瞋害した、瞋恚の |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
honti, |
bhū |
動 |
現 |
能 |
複 |
三 |
ある、存在する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
bhitti |
|
名 |
i |
女 |
単 |
主 |
壁 |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
byāpannā |
vi-ā-pad |
過分 |
a |
女 |
単 |
主 |
瞋害した、瞋恚の |
|
|
|
|
hoti; |
同上 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
たとえば居士よ、重閣が悪しく葺かれていると、尖頂もいかり、垂木もいかり、壁もいかります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
111-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
evamevaṃ kho, gahapati, citte byāpanne kāyakammampi byāpannaṃ
hoti, vacīkammampi byāpannaṃ hoti, manokammampi byāpannaṃ hoti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
evam |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
gahapati, citte
byāpanne kāyakammampi byāpannaṃ hoti, vacīkammampi byāpannaṃ hoti,
manokammampi byāpannaṃ hoti. (111-2.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
まさにそのように、居士よ、心がいかっていると、身業もいかり、口業もいかり、意業もいかります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
111-6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tassa byāpannakāyakammantassa byāpannavacīkammantassa
byāpannamanokammantassa na bhaddakaṃ maraṇaṃ hoti, na bhaddikā kālaṅkiriyā. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tassa
byāpannakāyakammantassa byāpannavacīkammantassa byāpannamanokammantassa na
bhaddakaṃ maraṇaṃ hoti, na bhaddikā kālaṅkiriyā. (111-3.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
身業がいかり、口業がいかり、意業がいかったその者には、善き死、吉祥なる命終は存在しません。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
111-7. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Citte, gahapati, abyāpanne kāyakammampi abyāpannaṃ hoti,
vacīkammampi abyāpannaṃ hoti, manokammampi abyāpannaṃ hoti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Citte, gahapati, abyāpanne kāyakammampi abyāpannaṃ hoti, vacīkammampi abyāpannaṃ hoti, manokammampi abyāpannaṃ hoti. (111-2.) |
|
|
|
|
abyāpanne |
a-vi-ā-pad |
過分 |
a |
中 |
単 |
処絶 |
瞋恚なき、瞋害せざる |
|
|
|
|
abyāpannaṃ |
a-vi-ā-pad |
過分 |
a |
中 |
単 |
主 |
瞋恚なき、瞋害せざる |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
居士よ、心がいかっていないと、身業もいからず、口業もいからず、意業もいかりません。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
111-8. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tassa abyāpannakāyakammantassa abyāpannavacīkammantassa
abyāpannamanokammantassa bhaddakaṃ maraṇaṃ hoti, bhaddikā kālaṅkiriyā. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tassa abyāpannakāyakammantassa abyāpannavacīkammantassa abyāpannamanokammantassa bhaddakaṃ
maraṇaṃ hoti, bhaddikā kālaṅkiriyā. (111-3.) |
|
|
|
|
abyāpanna |
a-vi-ā-pad |
過分 |
a |
‐ |
有(持) |
瞋恚なき |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
身業がいからず、口業がいからず、意業がいかっていないその者には、善き死、吉祥なる命終が存在します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
111-9. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Seyyathāpi, gahapati, kūṭāgāre succhanne kūṭampi abyāpannaṃ
hoti, gopānasiyopi abyāpannā honti, bhittipi abyāpannā hoti; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Seyyathāpi, gahapati,
kūṭāgāre succhanne kūṭampi abyāpannaṃ hoti, gopānasiyopi abyāpannā honti, bhittipi abyāpannā hoti; (111-4.) |
|
|
|
|
succhanne |
su-chad 使 |
過分 |
a |
中 |
単 |
処 |
良く葺かれた、良く覆われた |
|
|
|
|
abyāpannaṃ |
a-vi-ā-pad |
過分 |
a |
中 |
単 |
主 |
瞋恚なき、瞋害せざる |
|
|
|
|
abyāpannā |
a-vi-ā-pad |
過分 |
a |
女 |
複 |
主 |
瞋恚なき、瞋害せざる |
|
|
|
|
abyāpannā |
a-vi-ā-pad |
過分 |
a |
女 |
単 |
主 |
瞋恚なき、瞋害せざる |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
たとえば居士よ、重閣がよく葺かれていると、尖頂もいからず、垂木もいからず、壁もいかりません。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
111-10. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
evamevaṃ kho, gahapati, citte abyāpanne kāyakammampi abyāpannaṃ
hoti, vacīkammampi abyāpannaṃ hoti, manokammampi abyāpannaṃ hoti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
evamevaṃ kho,
gahapati, citte abyāpanne kāyakammampi abyāpannaṃ hoti, vacīkammampi
abyāpannaṃ hoti, manokammampi abyāpannaṃ hoti. (111-5, 7.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
まさにそのように、居士よ、心がいかっていないと、身業もいからず、口業もいからず、意業もいかりません。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
111-11. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tassa abyāpannakāyakammantassa…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tassa
abyāpannakāyakammantassa…pe… (111-8.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
身業がいからず…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
111-12. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
abyāpannamanokammantassa bhaddakaṃ maraṇaṃ hoti, bhaddikā
kālaṅkiriyā’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
abyāpannamanokammantassa
bhaddakaṃ maraṇaṃ hoti, bhaddikā kālaṅkiriyā’’ (111-8.) |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
……意業がいかっていないその者には、善き死、吉祥なる命終が存在します」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Aṭṭhamaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Aṭṭhamaṃ. |
|
形 |
a |
中 |
単 |
主 |
第八の |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
第八〔経〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |