|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kittisaddaabbhuggamanaṃ |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Kitti |
|
名 |
i,
ī |
女 |
依(属) |
称讃、名声 |
|
|
|
|
sadda |
|
名 |
a |
男 |
依(属) |
声 |
|
|
|
|
abbhuggamanaṃ |
abhi-ud-gam |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
上がること |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
【礼賛の声の高まり】 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・Kittisaddaは、他経の訳では「称讃の声」としてきたが、さきの「八つの如実な称讃」aṭṭha yathābhuccavaṇṇāとの混乱を避けるため、ここでは「礼賛の声」としておく。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
311-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
311. ‘‘Atha kho, bho, te cha khattiyā yena mahāgovindo brāhmaṇo
tenupasaṅkamiṃsu; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Atha |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ときに、また、そこに |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
bho, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、君よ、友よ、ああ、おお |
|
|
|
|
te |
|
代 |
代的 |
男 |
複 |
主 |
それら、彼ら |
|
|
|
|
cha |
|
数 |
特 |
‐ |
複 |
主 |
六 |
|
|
|
|
khattiyā |
|
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
王族、クシャトリヤ |
|
|
|
|
yena |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
具 |
(関係代名詞、〜tenaで「〜の所に」) |
|
|
|
|
mahāgovindo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、マハーゴーヴィンダ |
|
|
|
|
brāhmaṇo |
bṛh |
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
婆羅門 |
|
|
|
|
tena |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
具 |
それ、彼、それによって、それゆえ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
upasaṅkamiṃsu; |
upa-saṃ-lram |
動 |
ア |
能反 |
複 |
三 |
近づく |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
友等よ、じつに、彼ら六人の刹帝利たちは、マハーゴーヴィンダ婆羅門のもとへ近づきました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
311-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
upasaṅkamitvā mahāgovindaṃ brāhmaṇaṃ etadavocuṃ – |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
upasaṅkamitvā |
upa-saṃ-kram |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
近づく |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
mahāgovindaṃ |
|
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
人名、マハーゴーヴィンダ |
|
|
|
|
brāhmaṇaṃ |
bṛh |
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
婆羅門 |
|
|
|
|
etad |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
これ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
avocuṃ – |
vac |
動 |
ア |
能 |
複 |
三 |
いう |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
近づいて、マハーゴーヴィンダ婆羅門へこういいました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
311-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘yathā kho bhavaṃ govindo reṇussa rañño sahāyo piyo manāpo
appaṭikūlo. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘yathā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜のごとくに、〜のように |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
bhavaṃ |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
主 |
尊師、尊者 |
|
|
|
|
govindo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ゴーヴィンダ |
|
|
|
|
reṇussa |
|
名 |
u |
男 |
単 |
属 |
人名、レーヌ |
|
|
|
|
rañño |
|
名 |
an |
男 |
単 |
属 |
王 |
|
|
|
|
sahāyo |
saha-i |
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
朋友、仲間、僚友 |
|
|
|
|
piyo |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
可愛、所愛 |
|
|
|
|
manāpo |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
可意の、適意の |
|
|
|
|
appaṭikūlo. |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
無厭の |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
―尊者ゴーヴィンダ婆羅門が、レーヌ王にとって所愛、適意、無厭の朋友であるごとく、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
311-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evameva kho bhavaṃ govindo amhākampi sahāyo piyo manāpo
appaṭikūlo, anusāsatu no bhavaṃ govindo; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evam |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
bhavaṃ |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
主 |
尊師、尊者 |
|
|
|
|
govindo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ゴーヴィンダ |
|
|
|
|
amhākam |
|
代 |
代的 |
‐ |
複 |
属 |
私たち |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
sahāyo |
saha-i |
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
朋友、仲間、僚友 |
|
|
|
|
piyo |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
可愛、所愛 |
|
|
|
|
manāpo |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
可意の、適意の |
|
|
|
|
appaṭikūlo, |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
無厭の |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
anusāsatu |
anu-śās |
動 |
命 |
能 |
単 |
三 |
訓誡する、教訓する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
no |
|
代 |
代的 |
‐ |
複 |
与 |
私たち |
|
|
|
|
bhavaṃ |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
主 |
尊師、尊者 |
|
|
|
|
govindo; |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ゴーヴィンダ |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
じつにそのように、我々にとっても、尊者ゴーヴィンダ婆羅門は所愛、適意、無厭の朋友です。尊者ゴーヴィンダは我々を教誡されよ。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
311-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
mā no bhavaṃ govindo anusāsaniyā paccabyāhāsī’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
mā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
なかれ |
|
|
|
|
no |
|
代 |
代的 |
‐ |
複 |
与 |
私たち |
|
|
|
|
bhavaṃ |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
主 |
尊師、尊者 |
|
|
|
|
govindo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ゴーヴィンダ |
|
|
|
|
anusāsaniyā |
anu-śās |
名 |
ī |
女 |
単 |
処 |
教誡 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
paccabyāhāsī’’ |
prati-vi-ā-hṛ |
動 |
ア |
能 |
単 |
二 |
断念する、思いとどまる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
尊者ゴーヴィンダは我々への教誡を思いとどまられぬよう―と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
311-6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Evaṃ, bho’’ti kho mahāgovindo brāhmaṇo tesaṃ channaṃ
khattiyānaṃ paccassosi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Evaṃ, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
bho’’ |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、君よ、友よ、ああ、おお |
|
|
|
|
ti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
mahāgovindo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、マハーゴーヴィンダ |
|
|
|
|
brāhmaṇo |
bṛh |
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
婆羅門 |
|
|
|
|
tesaṃ |
|
代 |
代的 |
男 |
複 |
属 |
それら、彼ら |
|
|
|
|
channaṃ |
|
数 |
特 |
‐ |
複 |
属 |
六 |
|
|
|
|
khattiyānaṃ |
|
名 |
a |
男 |
複 |
属 |
王族、クシャトリヤ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
paccassosi. |
prati-śru |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
同意する、応諾する、答える |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
じつに、マハーゴーヴィンダ婆羅門は、―そのように、尊き方々よ―と彼ら六人の刹帝利たちへ応えました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
311-7. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Atha kho, bho, mahāgovindo brāhmaṇo satta ca rājāno khattiye
muddhāvasitte rajje [muddhābhisitte rajjena (syā.)] anusāsi, satta ca
brāhmaṇamahāsāle satta ca nhātakasatāni mante vācesi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Atha |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ときに、また、そこに |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
bho, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、君よ、友よ、ああ、おお |
|
|
|
|
mahāgovindo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、マハーゴーヴィンダ |
|
|
|
|
brāhmaṇo |
bṛh |
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
婆羅門 |
|
|
|
|
satta |
|
数 |
特 |
‐ |
複 |
対 |
七 |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
rājāno |
|
名 |
an |
男 |
複 |
対 |
王 |
|
|
|
|
khattiye |
|
名 |
a |
男 |
複 |
対 |
王族、刹帝利 |
|
|
|
|
muddha |
|
名 |
an |
男 |
依(処) |
頭、頂 |
|
|
|
|
avasitte |
abi-sic |
過分 |
a |
男 |
複 |
対 |
灌頂された |
|
|
|
|
rajje |
|
名 |
a |
中 |
単 |
処 |
王国、王権、王位 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
anusāsi, |
anu-śās |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
訓誡する、教訓する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
satta |
|
数 |
特 |
‐ |
複 |
対 |
七 |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
brāhmaṇa |
bṛh |
名 |
a |
男 |
依(属) |
婆羅門 |
|
|
|
|
mahā |
|
形 |
ant |
‐ |
有(持) |
大きい |
|
|
|
|
sāle |
|
名 |
ā |
女→男 |
複 |
対 |
堂、家 →大家、有名人 |
|
|
|
|
satta |
|
数 |
特 |
‐ |
複 |
対 |
七 |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
nhātaka |
snā |
名 |
a |
男 |
帯 |
沐浴者、浄行者 |
|
|
|
|
satāni |
|
数 |
a |
中 |
複 |
対 |
百 |
|
|
|
|
mante |
|
名 |
a |
男 |
複 |
対 |
呪、真言、聖典、ヴェーダ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
vācesi. |
vac 使 |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
説かせる、教える |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
友等よ、そこでマハーゴーヴィンダ婆羅門は、七人の、頭に灌頂を受けた王たる刹帝利たちへ、統治に関して教誡し、また七人の婆羅門の大家たちと七百人の浄行者たちに聖典を教えました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
312-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
312. ‘‘Atha kho, bho, mahāgovindassa brāhmaṇassa aparena
samayena evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchi [abbhuggañchi (sī. pī.)] – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Atha |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ときに、また、そこに |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
bho, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、君よ、友よ、ああ、おお |
|
|
|
|
mahāgovindassa |
|
名 |
a |
男 |
単 |
属 |
人名、マハーゴーヴィンダ |
|
|
|
|
brāhmaṇassa |
bṛh |
名 |
a |
男 |
単 |
属 |
婆羅門 |
|
|
|
|
aparena |
|
形 |
代的 |
男 |
単 |
副具 |
後の、他の、次の |
|
|
|
|
samayena |
|
名 |
a |
男 |
単 |
副具 |
時 |
|
|
|
|
evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
kalyāṇo |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
善い |
|
|
|
|
kitti |
|
名 |
i,
ī |
女 |
依(属) |
称讃、名声 |
|
|
|
|
saddo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
音、声、語 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
abbhuggacchi– |
abhi-ud-gam |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
あがる、昇る |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ときに友等よ、後に、マハーゴーヴィンダ婆羅門に、かくのごとき善き礼賛の声があがりました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
312-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘sakkhi mahāgovindo brāhmaṇo brahmānaṃ passati, sakkhi
mahāgovindo brāhmaṇo brahmunā sākaccheti sallapati mantetī’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘sakkhi |
|
名 |
i |
男 |
単 |
主 |
証人、目の当たりにした者 |
|
|
|
|
mahāgovindo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、マハーゴーヴィンダ |
|
|
|
|
brāhmaṇo |
bṛh |
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
婆羅門 |
|
|
|
|
brahmānaṃ |
bṛh |
名形 |
an(特) |
男 |
複 |
与 |
梵天 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
passati, |
paś |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
見る |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
sakkhi |
|
名 |
i |
男 |
単 |
主 |
証人、目の当たりにした者 |
|
|
|
|
mahāgovindo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、マハーゴーヴィンダ |
|
|
|
|
brāhmaṇo |
bṛh |
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
婆羅門 |
|
|
|
|
brahmunā |
bṛh |
名形 |
an(特) |
男 |
単 |
具 |
梵天 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
sākaccheti |
|
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
会話する、議論する |
|
|
|
|
sallapati |
saṃ-lap |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
共に語る、相談する |
|
|
|
|
mantetī’’ |
mant |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
考量する、相談する、助言する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
―マハーゴーヴィンダ婆羅門は、目の当たりに梵天たちを見る。マハーゴーヴィンダ婆羅門は、目の当たりに梵天と会話し、対話し、談話する―と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
312-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Atha kho, bho, mahāgovindassa brāhmaṇassa etadahosi – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Atha |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ときに、また、そこに |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
bho, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、君よ、友よ、ああ、おお |
|
|
|
|
mahāgovindassa |
|
名 |
a |
男 |
単 |
属 |
人名、マハーゴーヴィンダ |
|
|
|
|
brāhmaṇassa |
bṛh |
名 |
a |
男 |
単 |
属 |
婆羅門 |
|
|
|
|
etad |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
ahosi – |
bhū |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
ある、なる |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
友等よ、ときにマハーゴーヴィンダ婆羅門に、この〔思い〕がおこりました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
312-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘mayhaṃ kho evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘mayhaṃ |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
与 |
私 |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
kalyāṇo |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
善い |
|
|
|
|
kitti |
|
名 |
i,
ī |
女 |
依(属) |
称讃、名声 |
|
|
|
|
saddo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
音、声、語 |
|
|
|
|
abbhuggato – |
abhi-ud-gam |
過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
上がった |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
―じつに私に、このような善き礼賛の声があがっている。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
312-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘sakkhi mahāgovindo brāhmaṇo brahmānaṃ passati, sakkhi
mahāgovindo brāhmaṇo brahmunā sākaccheti sallapati mantetī’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘sakkhi mahāgovindo
brāhmaṇo brahmānaṃ passati, sakkhi mahāgovindo brāhmaṇo brahmunā sākaccheti
sallapati mantetī’ti. (312-2.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「マハーゴーヴィンダ婆羅門は、目の当たりに梵天たちを見る。マハーゴーヴィンダ婆羅門は、目の当たりに梵天と会話し、対話し、談話する」と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
312-6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Na kho panāhaṃ brahmānaṃ passāmi, na brahmunā sākacchemi, na
brahmunā sallapāmi, na brahmunā mantemi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
pana |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
また、しかし、しからば、しかも、しかるに、さて |
|
|
|
|
ahaṃ |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
brahmānaṃ |
bṛh |
名形 |
an(特) |
男 |
複 |
与 |
梵天 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
passāmi, |
paś |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
見る |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
brahmunā |
bṛh |
名形 |
an(特) |
男 |
単 |
具 |
梵天 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
sākacchemi, |
|
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
会話する、議論する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
brahmunā |
bṛh |
名形 |
an(特) |
男 |
単 |
具 |
梵天 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
sallapāmi, |
saṃ-lap |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
共に語る、相談する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
brahmunā |
bṛh |
名形 |
an(特) |
男 |
単 |
具 |
梵天 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
mantemi. |
mant |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
考量する、相談する、助言する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
しかし、じつに私は梵天たちを見ることなく、梵天と会話することなく、梵天と対話することなく、梵天と談話することない。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
312-7. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Sutaṃ kho pana metaṃ brāhmaṇānaṃ vuddhānaṃ mahallakānaṃ
ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Sutaṃ |
śru |
過分 |
a |
中 |
単 |
主 |
聞かれた |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
pana |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
また、しかし、しからば、しかも、しかるに、さて |
|
|
|
|
me |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
具 |
私 |
|
|
|
|
etaṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
brāhmaṇānaṃ |
bṛh |
名 |
a |
男 |
複 |
属絶 |
婆羅門 |
|
|
|
|
vuddhānaṃ |
vṛdh |
過分 |
a |
男 |
複 |
属絶 |
年長の、増上の |
|
|
|
|
mahallakānaṃ |
|
形 |
a |
男 |
複 |
属絶 |
老練、高齢の |
|
|
|
|
ācariya |
ā-car |
名 |
a |
男 |
相 |
師、阿闍梨 |
|
|
|
|
pācariyānaṃ |
pra-ā-car |
名 |
a |
男 |
複 |
属絶 |
師中の師、大阿闍梨、 |
|
|
|
|
bhāsamānānaṃ
– |
bhāṣ |
現分 |
a |
男 |
複 |
属絶 |
語る |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
しかるに私は、年長の婆羅門たる老練なる師や大師たちが語っているとき、こう聞いた。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
312-8. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘yo vassike cattāro māse paṭisallīyati, karuṇaṃ jhānaṃ jhāyati,
so brahmānaṃ passati brahmunā sākaccheti brahmunā sallapati brahmunā
mantetī’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘yo |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
vassike |
|
形 |
a |
男中 |
単 |
処 |
雨の、年の |
|
|
|
|
cattāro |
|
数 |
特 |
男 |
複 |
対 |
四 |
|
|
|
|
māse |
|
名 |
a |
男 |
複 |
対 |
月 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
paṭisallīyati, |
prati-saṃ-lī |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
独坐する、黙坐する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
karuṇaṃ |
|
名 |
ā |
女 |
単 |
対 |
悲、悲心 |
|
|
|
|
jhānaṃ |
dhyai |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
禅定 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
jhāyati, |
dhyai |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
静慮、禅定、思念する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
so |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
それ、彼 |
|
|
|
|
brahmānaṃ passati
brahmunā sākaccheti brahmunā sallapati brahmunā mantetī’ti. (312-2.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「およそ、雨期の四ヶ月を独坐し、悲なる禅定をなす者、その者は、梵天たちを見、梵天と会話し、梵天と対話し、梵天と談話する」と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
312-9. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yaṃnūnāhaṃ vassike cattāro māse paṭisallīyeyyaṃ, karuṇaṃ jhānaṃ
jhāyeyya’’nti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yaṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
nūna |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
たしかに →〜してはどうか |
|
|
|
|
ahaṃ |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
vassike |
|
形 |
a |
男中 |
単 |
処 |
雨の、年の |
|
|
|
|
cattāro |
|
数 |
特 |
男 |
複 |
対 |
四 |
|
|
|
|
māse |
|
名 |
a |
男 |
複 |
対 |
月 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
paṭisallīyeyyaṃ, |
prati-saṃ-lī |
動 |
願 |
能反 |
単 |
一 |
独坐する、黙坐する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
karuṇaṃ |
|
名 |
ā |
女 |
単 |
対 |
悲、悲心 |
|
|
|
|
jhānaṃ |
dhyai |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
禅定 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
jhāyeyya’’n |
dhyai |
動 |
願 |
能反 |
単 |
一 |
静慮、禅定、思念する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
私は、雨期の四ヶ月を独坐し、悲なる禅定をなしてはどうだろうか―と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
313-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
313. ‘‘Atha kho, bho, mahāgovindo brāhmaṇo yena reṇu rājā
tenupasaṅkami; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Atha |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ときに、また、そこに |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
bho, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、君よ、友よ、ああ、おお |
|
|
|
|
mahāgovindo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、マハーゴーヴィンダ |
|
|
|
|
brāhmaṇo |
bṛh |
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
婆羅門 |
|
|
|
|
yena |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
具 |
(関係代名詞、〜tenaで「〜の所に」) |
|
|
|
|
reṇu |
|
名 |
u |
男 |
単 |
主 |
人名、レーヌ |
|
|
|
|
rājā |
|
名 |
an |
男 |
単 |
主 |
王 |
|
|
|
|
tena |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
具 |
それ、彼、それによって、それゆえ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
upasaṅkami; |
upa-saṃ-kram |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
近づいた |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
友等よ、そこでマハーゴーヴィンダ婆羅門は、レーヌ王のもとへ近づきました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
313-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
upasaṅkamitvā reṇuṃ rājānaṃ etadavoca – |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
upasaṅkamitvā |
upa-saṃ-kram |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
近づく |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
reṇuṃ |
|
名 |
u |
男 |
単 |
対 |
人名、レーヌ |
|
|
|
|
rājānaṃ |
|
名 |
an |
男 |
単 |
対 |
王 |
|
|
|
|
etad |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
これ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
avoca – |
vac |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
いう |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
近づいて、レーヌ王へこういいました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
313-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘mayhaṃ kho, bho, evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘mayhaṃ kho, bho, evaṃ kalyāṇo kittisaddo
abbhuggato – (312-4.) |
|
|
|
|
bho, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、君よ、友よ、ああ、おお |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
―尊き方よ、じつに私に、このような善き礼賛の声があがっています。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
313-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘sakkhi mahāgovindo brāhmaṇo brahmānaṃ passati, sakkhi
mahāgovindo brāhmaṇo brahmunā sākaccheti sallapati mantetī’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘sakkhi mahāgovindo
brāhmaṇo brahmānaṃ passati, sakkhi mahāgovindo brāhmaṇo brahmunā sākaccheti
sallapati mantetī’ti. (312-2.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「マハーゴーヴィンダ婆羅門は、目の当たりに梵天たちを見る。マハーゴーヴィンダ婆羅門は、目の当たりに梵天と会話し、対話し、談話する」と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
313-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Na kho panāhaṃ, bho, brahmānaṃ passāmi, na brahmunā sākacchemi,
na brahmunā sallapāmi, na brahmunā mantemi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Na kho panāhaṃ, bho, brahmānaṃ passāmi, na brahmunā
sākacchemi, na brahmunā sallapāmi, na brahmunā mantemi. (312-6.) |
|
|
|
|
bho, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、君よ、友よ、ああ、おお |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
しかし尊き方よ、じつに私は梵天たちを見ることなく、梵天と会話することなく、梵天と対話することなく、梵天と談話することもありません。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
313-6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Sutaṃ kho pana metaṃ brāhmaṇānaṃ vuddhānaṃ mahallakānaṃ
ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Sutaṃ kho pana metaṃ
brāhmaṇānaṃ vuddhānaṃ mahallakānaṃ ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ – (312-7.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
しかるに私は、年長の婆羅門たる老練なる師や大師たちが語っているとき、こう聞きました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
313-7. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘yo vassike cattāro māse paṭisallīyati, karuṇaṃ jhānaṃ jhāyati,
so brahmānaṃ passati, brahmunā sākaccheti brahmunā sallapati brahmunā
mantetī’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘yo vassike cattāro
māse paṭisallīyati, karuṇaṃ jhānaṃ jhāyati, so brahmānaṃ passati, brahmunā
sākaccheti brahmunā sallapati brahmunā mantetī’ti. (312-8.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「およそ、雨期の四ヶ月を独坐し、悲なる禅定をなす者、その者は、梵天たちを見、梵天と会話し、梵天と対話し、梵天と談話する」と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
313-8. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Icchāmahaṃ, bho, vassike cattāro māse paṭisallīyituṃ, karuṇaṃ
jhānaṃ jhāyituṃ; |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
Icchāmi |
iṣ |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
望む |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ahaṃ, |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
bho, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、君よ、友よ、ああ、おお |
|
|
|
|
vassike |
|
形 |
a |
男中 |
単 |
処 |
雨の、年の |
|
|
|
|
cattāro |
|
数 |
特 |
男 |
複 |
対 |
四 |
|
|
|
|
māse |
|
名 |
a |
男 |
複 |
対 |
月 |
|
|
|
|
paṭisallīyituṃ, |
prati-saṃ-lī |
不定 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
独坐すること、黙坐すること |
|
|
|
|
karuṇaṃ |
|
名 |
ā |
女 |
単 |
対 |
悲、悲心 |
|
|
|
|
jhānaṃ |
dhyai |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
禅定 |
|
|
|
|
jhāyituṃ; |
dhyai |
不定 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
静慮、禅定、思念すること |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
尊き方よ、私は、雨期の四ヶ月を独坐し、悲なる禅定をなすことを望みます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
313-9. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
namhi kenaci upasaṅkamitabbo aññatra ekena
bhattābhihārenā’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
amhi |
as |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
ある、なる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
kenaci |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
具 |
何らかの、何者であれ |
|
|
|
|
upasaṅkamitabbo |
upa-saṃ-kram |
未分 |
a |
男 |
単 |
主 |
近づかれるべからざる |
|
|
|
|
aññatra |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
他所で、除いて、以外で |
|
|
|
|
ekena |
|
数 |
代的 |
男 |
単 |
具 |
一 |
|
|
|
|
bhatta |
|
名過分 |
a |
中 |
有(属) |
食事、奉仕された |
|
|
|
|
abhihārenā’’ |
abhi-hṛ |
名 |
a |
男 |
単 |
具 |
提供、贈与、持参 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
〔ついては、その間〕私は、食事を運ぶ一人を除いて、誰にも近寄らせません― |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
313-10. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Yassadāni bhavaṃ govindo kālaṃ maññatī’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Yassa |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
与 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
dāni |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
いま、いまや |
|
|
|
|
bhavaṃ |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
主 |
尊師、尊者 |
|
|
|
|
govindo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ゴーヴィンダ |
|
|
|
|
kālaṃ |
|
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
時 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
maññatī’’ |
man |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
考える |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
―尊者ゴーヴィンダが、いまや時を〔独坐の適時だと〕お考えならば、そのため、〔邪魔はしません〕― |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
314-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
314. ‘‘Atha kho, bho, mahāgovindo brāhmaṇo yena te cha khattiyā
tenupasaṅkami; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Atha kho, bho,
mahāgovindo brāhmaṇo yena te cha khattiyā tenupasaṅkami; (313-1.) |
|
|
|
|
te |
|
代 |
代的 |
男 |
複 |
主 |
それら、彼ら |
|
|
|
|
cha |
|
数 |
特 |
‐ |
複 |
主 |
六 |
|
|
|
|
khattiyā |
|
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
王族、クシャトリヤ |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
友等よ、そこでマハーゴーヴィンダ婆羅門は、彼ら六人の刹帝利たちのもとへ近づきました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
314-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
upasaṅkamitvā te cha khattiye etadavoca – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
upasaṅkamitvā te cha khattiye etadavoca –
(313-2.) |
|
|
|
|
te |
|
代 |
代的 |
男 |
複 |
対 |
それら、彼ら |
|
|
|
|
cha |
|
数 |
特 |
‐ |
複 |
対 |
六 |
|
|
|
|
khattiye |
|
名 |
a |
男 |
複 |
対 |
王族、クシャトリヤ |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
近づいて、彼ら六人の刹帝利たちへこういいました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
314-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘mayhaṃ kho, bho, evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘mayhaṃ kho, bho,
evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – (313-3.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
―尊き方々よ、じつに私に、このような善き礼賛の声があがっています。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
314-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘sakkhi mahāgovindo brāhmaṇo brahmānaṃ passati, sakkhi
mahāgovindo brāhmaṇo brahmunā sākaccheti sallapati mantetī’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘sakkhi mahāgovindo
brāhmaṇo brahmānaṃ passati, sakkhi mahāgovindo brāhmaṇo brahmunā sākaccheti
sallapati mantetī’ti. (312-2.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「マハーゴーヴィンダ婆羅門は、目の当たりに梵天たちを見る。マハーゴーヴィンダ婆羅門は、目の当たりに梵天と会話し、対話し、談話する」と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
314-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Na kho panāhaṃ, bho, brahmānaṃ passāmi, na brahmunā sākacchemi,
na brahmunā sallapāmi, na brahmunā mantemi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Na kho panāhaṃ, bho,
brahmānaṃ passāmi, na brahmunā sākacchemi, na brahmunā sallapāmi, na brahmunā
mantemi. (313-5.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
しかし尊き方々よ、じつに私は梵天たちを見ることなく、梵天と会話することなく、梵天と対話することなく、梵天と談話することもありません。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
314-6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Sutaṃ kho pana metaṃ brāhmaṇānaṃ vuddhānaṃ mahallakānaṃ
ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ, ‘yo vassike cattāro māse paṭisallīyati,
karuṇaṃ jhānaṃ jhāyati, so brahmānaṃ passati brahmunā sākaccheti brahmunā
sallapati brahmunā mantetī’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Sutaṃ kho pana metaṃ
brāhmaṇānaṃ vuddhānaṃ mahallakānaṃ ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ, (313-6.) |
|
|
|
|
‘yo vassike cattāro
māse paṭisallīyati, karuṇaṃ jhānaṃ jhāyati, so brahmānaṃ passati brahmunā
sākaccheti brahmunā sallapati brahmunā mantetī’ti. (313-7.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
しかるに私は、年長の婆羅門たる老練なる師や大師たちが語っているとき、こう聞きました。「およそ、雨期の四ヶ月を独坐し、悲なる禅定をなす者、その者は、梵天たちを見、梵天と会話し、梵天と対話し、梵天と談話する」と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
314-7. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Icchāmahaṃ, bho, vassike cattāro māse paṭisallīyituṃ, karuṇaṃ
jhānaṃ jhāyituṃ; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Icchāmahaṃ, bho,
vassike cattāro māse paṭisallīyituṃ, karuṇaṃ jhānaṃ jhāyituṃ; (313-8.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
尊き方々よ、私は、雨期の四ヶ月を独坐し、悲なる禅定をなすことを望みます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
314-8. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
namhi kenaci upasaṅkamitabbo aññatra ekena
bhattābhihārenā’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
namhi kenaci
upasaṅkamitabbo aññatra ekena bhattābhihārenā’’ti. (313-9.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
〔ついては、その間〕私は、食事を運ぶ一人を除いて、誰にも近寄らせません― |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
314-9. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Yassadāni bhavaṃ govindo kālaṃ maññatī’’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Yassadāni bhavaṃ
govindo kālaṃ maññatī’’’ti. (313-10.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
―尊者ゴーヴィンダが、いまや時を〔独坐の適時だと〕お考えならば、そのため、〔邪魔はしません〕― |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
315-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
315. ‘‘Atha kho, bho, mahāgovindo brāhmaṇo yena te satta ca
brāhmaṇamahāsālā satta ca nhātakasatāni tenupasaṅkami; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Atha kho, bho,
mahāgovindo brāhmaṇo yena te (314-1.) |
|
|
|
|
satta ca
brāhmaṇamahāsālā satta ca nhātakasatāni (311-7.) |
|
|
|
|
tenupasaṅkami;
(314-1.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
友等よ、そこでマハーゴーヴィンダ婆羅門は、彼ら七人の婆羅門の大家たちと七百人の浄行者たちのもとへ近づきました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
315-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
upasaṅkamitvā te satta ca brāhmaṇamahāsāle satta ca
nhātakasatāni etadavoca – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
upasaṅkamitvā te
(313-2.) |
|
|
|
|
satta ca
brāhmaṇamahāsāle satta ca nhātakasatāni (311-7.) |
|
|
|
|
etadavoca – (313-2.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
近づいて、彼ら七人の婆羅門の大家たちと七百人の浄行者たちへこういいました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
315-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘mayhaṃ kho, bho, evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘mayhaṃ kho, bho,
evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – (313-3.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
―友等よ、じつに私に、このような善き礼賛の声があがっています。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
315-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘sakkhi mahāgovindo brāhmaṇo brahmānaṃ passati, sakkhi
mahāgovindo brāhmaṇo brahmunā sākaccheti sallapati mantetī’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘sakkhi mahāgovindo
brāhmaṇo brahmānaṃ passati, sakkhi mahāgovindo brāhmaṇo brahmunā sākaccheti
sallapati mantetī’ti. (312-2.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「マハーゴーヴィンダ婆羅門は、目の当たりに梵天たちを見る。マハーゴーヴィンダ婆羅門は、目の当たりに梵天と会話し、対話し、談話する」と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
315-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Na kho panāhaṃ, bho, brahmānaṃ passāmi, na brahmunā sākacchemi,
na brahmunā sallapāmi, na brahmunā mantemi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Na kho panāhaṃ, bho,
brahmānaṃ passāmi, na brahmunā sākacchemi, na brahmunā sallapāmi, na brahmunā
mantemi. (313-5.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
しかし友等よ、じつに私は梵天たちを見ることなく、梵天と会話することなく、梵天と対話することなく、梵天と談話することもありません。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
315-6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Sutaṃ kho pana metaṃ brāhmaṇānaṃ vuddhānaṃ mahallakānaṃ
ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Sutaṃ kho pana metaṃ
brāhmaṇānaṃ vuddhānaṃ mahallakānaṃ ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ – (313-6.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
しかるに私は、年長の婆羅門たる老練なる師や大師たちが語っているとき、こう聞きました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
315-7. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘yo vassike cattāro māse paṭisallīyati, karuṇaṃ jhānaṃ jhāyati,
so brahmānaṃ passati, brahmunā sākaccheti, brahmunā sallapati, brahmunā
mantetī’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘yo vassike cattāro
māse paṭisallīyati, karuṇaṃ jhānaṃ jhāyati, so brahmānaṃ passati, brahmunā
sākaccheti, brahmunā sallapati, brahmunā mantetī’ti. (313-7.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「およそ、雨期の四ヶ月を独坐し、悲なる禅定をなす者、その者は、梵天たちを見、梵天と会話し、梵天と対話し、梵天と談話する」と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
315-8. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tena hi, bho, yathāsute yathāpariyatte mante vitthārena
sajjhāyaṃ karotha, aññamaññañca mante vācetha; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tena |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
具 |
それ、彼、それによって、それゆえ |
|
|
|
|
hi, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、なぜなら(tena hiで「しからば」) |
|
|
|
|
bho, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、君よ、友よ、ああ、おお |
|
|
|
|
yathā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜のごとくに、〜のように |
|
|
|
|
sute |
śru |
名過分 |
a |
中→男 |
複 |
対 |
聞かれた |
|
|
|
|
yathā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜のごとくに、〜のように |
|
|
|
|
pariyatte |
pari-āp |
過分 |
a |
男 |
複 |
対 |
学得された |
|
|
|
|
mante |
|
名 |
a |
男 |
複 |
対 |
呪、真言、聖典、ヴェーダ |
|
|
|
|
vitthārena |
vi-stṛ |
名 |
a |
男 |
単 |
副具 |
広説、詳細 |
|
|
|
|
sajjhāyaṃ |
|
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
読誦、学習 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
karotha, |
kṛ |
動 |
命 |
能 |
複 |
二 |
なす |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
aññamaññañ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
副対 |
互いに |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
mante |
|
名 |
a |
男 |
複 |
対 |
呪、真言、聖典、ヴェーダ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
vācetha; |
vac 使 |
動 |
命 |
能 |
複 |
二 |
誦せしむ、説かせる、教える |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
そこで友等よ、あなた方は、聞いたとおり、学得したとおりに聖典を詳細に読誦し、また互いに聖典を教え合って下さい。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
315-9. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
icchāmahaṃ, bho, vassike cattāro māse paṭisallīyituṃ, karuṇaṃ
jhānaṃ jhāyituṃ; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
icchāmahaṃ, bho,
vassike cattāro māse paṭisallīyituṃ, karuṇaṃ jhānaṃ jhāyituṃ; (314-7.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
友等よ、私は、雨期の四ヶ月を独坐し、悲なる禅定をなすことを望みます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
315-10. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
namhi kenaci upasaṅkamitabbo aññatra ekena
bhattābhihārenā’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
namhi kenaci
upasaṅkamitabbo aññatra ekena bhattābhihārenā’’ti. (313-9.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
〔ついては、その間〕私は、食事を運ぶ一人を除いて、誰にも近寄らせません― |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
315-11. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Yassa dāni bhavaṃ govindo kālaṃ maññatī’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Yassa dāni bhavaṃ
govindo kālaṃ maññatī’’ti. (313-10.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
―尊者ゴーヴィンダが、いまや時を〔独坐の適時と〕お考えならば、そのため〔邪魔はしません〕― |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
316-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
316. ‘‘Atha kho, bho, mahāgovindo brāhmaṇo yena cattārīsā
bhariyā sādisiyo tenupasaṅkami; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Atha kho, bho,
mahāgovindo brāhmaṇo yena cattārīsā bhariyā sādisiyo tenupasaṅkami; (313-1.) |
|
|
|
|
cattārīsā |
|
数 |
a |
中(女) |
複 |
主 |
四十 |
|
|
|
|
bhariyā |
bhṛ |
名未分 |
ā |
女 |
複 |
主 |
妻女、宮女 |
|
|
|
|
sādisiyo |
|
名形 |
ī |
女 |
複 |
主 |
同様の、類似者 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
友等よ、そこでマハーゴーヴィンダ婆羅門は、四十人の等しき妻たちのもとへ近づきました。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・『註』はsādisiyo についてsamavaṇṇā samajātikā.という。「同じヴァルナ、同じジャーティ」とはつまり身分・階級をいったものであろう。しかしこれはあるいは、カーストの話ではなく、女性たちに正室と側室といった立場上の上下がない、という意味の可能性はあるまいか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
316-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
upasaṅkamitvā cattārīsā bhariyā sādisiyo etadavoca – |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
upasaṅkamitvā |
upa-saṃ-kram |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
近づく |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
cattārīsā |
|
数 |
a |
中(女) |
複 |
対 |
四十 |
|
|
|
|
bhariyā |
bhṛ |
名未分 |
ā |
女 |
複 |
対 |
妻女、宮女 |
|
|
|
|
sādisiyo |
|
名形 |
ī |
女 |
複 |
対 |
同様の、類似者 |
|
|
|
|
etad |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
これ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
avoca – |
vac |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
いう |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
近づいて、四十人の等しき妻たちへ、こういいました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
316-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘mayhaṃ kho, bhotī, evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘mayhaṃ kho, bhotī, evaṃ kalyāṇo kittisaddo
abbhuggato – (313-3.) |
|
|
|
|
bhotī, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男→女 |
単 |
呼 |
尊者よ、君よ、友よ、ああ、おお |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
―君等よ、じつに私に、このような善き礼賛の声があがっています。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
316-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘sakkhi mahāgovindo brāhmaṇo brahmānaṃ passati, sakkhi
mahāgovindo brāhmaṇo brahmunā sākaccheti sallapati mantetī’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘sakkhi mahāgovindo
brāhmaṇo brahmānaṃ passati, sakkhi mahāgovindo brāhmaṇo brahmunā sākaccheti
sallapati mantetī’ti. (312-2.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「マハーゴーヴィンダ婆羅門は、目の当たりに梵天たちを見る。マハーゴーヴィンダ婆羅門は、目の当たりに梵天と会話し、対話し、談話する」と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
316-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Na kho panāhaṃ, bhotī, brahmānaṃ passāmi, na brahmunā
sākacchemi, na brahmunā sallapāmi, na brahmunā mantemi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Na kho panāhaṃ, bhotī, brahmānaṃ passāmi, na
brahmunā sākacchemi, na brahmunā sallapāmi, na brahmunā mantemi. (313-5.) |
|
|
|
|
bhotī, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男→女 |
単 |
呼 |
尊者よ、君よ、友よ、ああ、おお |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
しかし君等よ、じつに私は梵天たちを見ることなく、梵天と会話することなく、梵天と対話することなく、梵天と談話することもありません。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
316-6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Sutaṃ kho pana metaṃ brāhmaṇānaṃ vuddhānaṃ mahallakānaṃ
ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ ‘yo vassike cattāro māse paṭisallīyati,
karuṇaṃ jhānaṃ jhāyati, so brahmānaṃ passati, brahmunā sākaccheti, brahmunā
sallapati, brahmunā mantetīti, icchāmahaṃ, bhotī, vassike cattāro māse
paṭisallīyituṃ, karuṇaṃ jhānaṃ jhāyituṃ; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Sutaṃ kho pana metaṃ
brāhmaṇānaṃ vuddhānaṃ mahallakānaṃ ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ (313-6.) |
|
|
|
|
‘yo vassike cattāro
māse paṭisallīyati, karuṇaṃ jhānaṃ jhāyati, so brahmānaṃ passati, brahmunā
sākaccheti, brahmunā sallapati, brahmunā mantetīti, (313-7.) |
|
|
|
|
icchāmahaṃ, bhotī, vassike cattāro māse
paṭisallīyituṃ, karuṇaṃ jhānaṃ jhāyituṃ; (314-7.) |
|
|
|
|
bhotī, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男→女 |
単 |
呼 |
尊者よ、君よ、友よ、ああ、おお |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
しかるに私は、年長の婆羅門たる老練なる師や大師たちが語っているとき、こう聞きました。「およそ、雨期の四ヶ月を独坐し、悲なる禅定をなす者、その者は、梵天たちを見、梵天と会話し、梵天と対話し、梵天と談話する」と。君等よ、私は、雨期の四ヶ月を独坐し、悲なる禅定をなすことを望みます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
316-7. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
namhi kenaci upasaṅkamitabbo aññatra ekena
bhattābhihārenā’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
namhi kenaci
upasaṅkamitabbo aññatra ekena bhattābhihārenā’’ti. (313-9.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
〔ついては、その間〕私は、食事を運ぶ一人を除いて、誰にも近寄らせません― |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
316-8. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Yassa dāni bhavaṃ govindo kālaṃ maññatī’’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Yassa dāni bhavaṃ
govindo kālaṃ maññatī’’’ti. (313-10.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
―尊者ゴーヴィンダが、いまや時を〔独坐の適時と〕お考えならば、そのため〔邪魔はしません〕― |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
317-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
317. ‘‘Atha kho, bho, mahāgovindo brāhmaṇo puratthimena
nagarassa navaṃ sandhāgāraṃ kārāpetvā vassike cattāro māse paṭisallīyi,
karuṇaṃ jhānaṃ jhāyi; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Atha |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ときに、また、そこに |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
bho, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、君よ、友よ、ああ、おお |
|
|
|
|
mahāgovindo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、マハーゴーヴィンダ |
|
|
|
|
brāhmaṇo |
bṛh |
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
婆羅門 |
|
|
|
|
puratthimena |
|
形 |
a |
男中 |
単 |
副具 |
東方に |
|
|
|
|
nagarassa |
|
名 |
a |
中 |
単 |
属 |
都市、城 |
|
|
|
|
navaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
対 |
新しい |
|
|
|
|
sandhāgāraṃ |
|
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
会議所、公会堂 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
kārāpetvā |
kṛ 使 |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
なさしめる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
vassike |
|
形 |
a |
男中 |
単 |
処 |
雨の、年の |
|
|
|
|
cattāro |
|
数 |
特 |
男 |
複 |
対 |
四 |
|
|
|
|
māse |
|
名 |
a |
男 |
複 |
対 |
月 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
paṭisallīyi, |
prati-saṃ-lī |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
独坐する、黙坐する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
karuṇaṃ |
|
名 |
ā |
女 |
単 |
対 |
悲、悲心 |
|
|
|
|
jhānaṃ |
dhyai |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
禅定 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
jhāyi; |
dhyai |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
静慮、禅定、思念する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
友等よ、そこでマハーゴーヴィンダ婆羅門は、都の東に新しい堂宇を作らせ、雨期の四ヶ月を独坐し、悲なる禅定をなしました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
317-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
nāssudha koci upasaṅkamati [upasaṅkami (pī.)] aññatra ekena
bhattābhihārena. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
assudha (assa) |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
属 |
これ、彼 |
|
|
|
|
koci |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
何らかの、何者であれ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
upasaṅkamati |
upa-saṃ-kram |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
近づく |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
aññatra |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
他所で、除いて、以外で |
|
|
|
|
ekena |
|
数 |
代的 |
男 |
単 |
具 |
一 |
|
|
|
|
bhatta |
|
名過分 |
a |
中 |
有(属) |
食事、奉仕された |
|
|
|
|
abhihārena. |
abhi-hṛ |
名 |
a |
男 |
単 |
具 |
提供、贈与、持参 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
〔その間〕食事を運ぶ一人を除いて、彼には誰も近寄りませんでした。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・『南伝』は「底本にnāssudhaとあれど、一本にnāssaとあれば、今是に依る」としている。ここでもそのようにした。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
317-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Atha kho, bho, mahāgovindassa brāhmaṇassa catunnaṃ māsānaṃ
accayena ahudeva ukkaṇṭhanā ahu paritassanā – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Atha |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ときに、また、そこに |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
bho, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、君よ、友よ、ああ、おお |
|
|
|
|
mahāgovindassa |
|
名 |
a |
男 |
単 |
属 |
人名、マハーゴーヴィンダ |
|
|
|
|
brāhmaṇassa |
bṛh |
名 |
a |
男 |
単 |
属 |
婆羅門 |
|
|
|
|
catunnaṃ |
|
数 |
特 |
男 |
複 |
属 |
四 |
|
|
|
|
māsānaṃ |
|
名 |
a |
男 |
複 |
属 |
月 |
|
|
|
|
accayena |
ati-i |
名 |
a |
男 |
単 |
副具 |
過ぎて |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
ahu |
bhū |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
ある、なる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
ukkaṇṭhanā |
ud-kaṇṭh |
名 |
ā |
女 |
単 |
主 |
失望、いらだち |
|
|
|
|
ahu |
同上 |
|
|
|
|
paritassanā
– |
pari-tras |
名 |
ā |
女 |
単 |
主 |
戦慄、恐れ、恐怖 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ときに友等よ、四ヶ月が過ぎて、マハーゴーヴィンダ婆羅門に、失望が生じ、恐れが生じました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
317-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘sutaṃ kho pana metaṃ brāhmaṇānaṃ vuddhānaṃ mahallakānaṃ
ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘sutaṃ kho pana metaṃ
brāhmaṇānaṃ vuddhānaṃ mahallakānaṃ ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ – (313-6.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
―私は、年長の婆羅門たる老練なる師や大師たちが語っているとき、こう聞いた。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
317-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘yo vassike cattāro māse paṭisallīyati, karuṇaṃ jhānaṃ jhāyati,
so brahmānaṃ passati, brahmunā sākaccheti brahmunā sallapati brahmunā
mantetī’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘yo vassike cattāro
māse paṭisallīyati, karuṇaṃ jhānaṃ jhāyati, so brahmānaṃ passati, brahmunā
sākaccheti brahmunā sallapati brahmunā mantetī’ti. (313-7.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「およそ、雨期の四ヶ月を独坐し、悲なる禅定をなす者、その者は、梵天たちを見、梵天と会話し、梵天と対話し、梵天と談話する」と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
317-6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Na kho panāhaṃ brahmānaṃ passāmi, na brahmunā sākacchemi na
brahmunā sallapāmi na brahmunā mantemī’’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Na kho panāhaṃ,
brahmānaṃ passāmi, na brahmunā sākacchemi na brahmunā sallapāmi na brahmunā
mantemī’’’ (313-5.) |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
しかし、じつに私は梵天たちを見ることなく、梵天と会話することなく、梵天と対話することなく、梵天と談話することもない―と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |