|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2. Anottappīsuttaṃ |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Anottappī |
an-ud-tap |
形 |
in |
‐ |
依(属) |
無愧の |
|
|
|
|
suttaṃ |
sīv |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
経、糸 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「無愧経」(『相応部』16-2) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
145-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
145. Evaṃ me sutaṃ – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
me |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
具 |
私 |
|
|
|
|
sutaṃ – |
śru |
名過分 |
a |
中 |
単 |
主 |
所聞、聞かれた |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
私はこのように聞いた。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
145-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ekaṃ samayaṃ āyasmā ca mahākassapo āyasmā ca sāriputto
bārāṇasiyaṃ viharanti isipatane migadāye. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ekaṃ |
|
数 |
代的 |
男 |
単 |
副対 |
一、とある |
|
|
|
|
samayaṃ |
saṃ-i |
名 |
a |
男 |
単 |
副対 |
時 |
|
|
|
|
āyasmā |
|
形 |
ant |
男 |
単 |
主 |
尊者、具寿 |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
mahākassapo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、マハーカッサパ |
|
|
|
|
āyasmā |
|
形 |
ant |
男 |
単 |
主 |
尊者、具寿 |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
sāriputto |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、サーリプッタ |
|
|
|
|
bārāṇasiyaṃ |
|
名 |
ī |
女 |
単 |
処 |
地名、バーラーナシー |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
viharanti |
vi-hṛ |
動 |
現 |
能 |
複 |
三 |
住する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
isipatane |
|
名 |
a |
中 |
単 |
処 |
地名、イシパタナ |
|
|
|
|
migadāye. |
|
名 |
a |
男 |
単 |
処 |
鹿野苑 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
あるとき、尊者マハーカッサパと尊者サーリプッタは、バーラーナシーのイシパタナ鹿野苑に住していた。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
145-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Atha kho āyasmā sāriputto sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito
yenāyasmā mahākassapo tenupasaṅkami; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Atha |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ときに、また、そこに |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
āyasmā |
|
形 |
ant |
男 |
単 |
主 |
尊者、具寿 |
|
|
|
|
sāriputto |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、サーリプッタ |
|
|
|
|
sāyanha |
|
名 |
a |
男 |
依(属) |
夕方 |
|
|
|
|
samayaṃ |
saṃ-i |
名 |
a |
男 |
単 |
副対 |
時 |
|
|
|
|
paṭisallānā |
prati-saṃ-lī |
名 |
a |
中 |
単 |
奪 |
独坐 |
|
|
|
|
vuṭṭhito |
(vi-)ud-sthā |
過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
出定した |
|
|
|
|
yena |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
具 |
(関係代名詞、〜tenaで「〜の所に」) |
|
|
|
|
āyasmā |
|
形 |
ant |
男 |
単 |
主 |
尊者、具寿 |
|
|
|
|
mahākassapo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、マハーカッサパ |
|
|
|
|
tena |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
具 |
それ、彼、それによって、それゆえ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
upasaṅkami; |
upa-saṃ-kram |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
近づいた |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ときに尊者サーリプッタは、夕暮れ時、独座より出定すると、尊者マハーカッサパへ近づいた。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
145-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
upasaṅkamitvā āyasmatā mahākassapena saddhiṃ sammodi. |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
upasaṅkamitvā |
upa-saṃ-kram |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
近づく |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
āyasmatā |
|
形 |
ant |
男 |
単 |
具 |
尊者、具寿 |
|
|
|
|
mahākassapena |
|
名 |
a |
男 |
単 |
具 |
人名、マハーカッサパ |
|
|
|
|
saddhiṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
共に、一緒に(具格支配) |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
sammodi. |
saṃ-mud |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
相喜ぶ、挨拶する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
近づいて、尊者マハーカッサパと挨拶した。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
145-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ
nisīdi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Sammodanīyaṃ |
saṃ-mud |
未分 |
a |
女 |
単 |
対 |
よろこばしい |
|
|
|
|
kathaṃ |
|
名 |
ā |
女 |
単 |
対 |
話、説、論 |
|
|
|
|
sāraṇīyaṃ |
saṃ-raj |
未分 |
a |
女 |
単 |
対 |
相慶慰すべき、喜ぶべき |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
vītisāretvā |
vi-ati-sṛ 使 |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
交わす、交換する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ekamantaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
一方に |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
nisīdi. |
ni-sad |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
坐る |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
喜ばしき慶賀の言葉を交わして、一方へ坐った。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
145-6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā sāriputto āyasmantaṃ mahākassapaṃ
etadavoca – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Ekamantaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
一方に |
|
|
|
|
nisinno |
ni-sad |
過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
坐った |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
āyasmā |
|
形 |
ant |
男 |
単 |
主 |
尊者、具寿 |
|
|
|
|
sāriputto |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、サーリプッタ |
|
|
|
|
āyasmantaṃ |
|
形 |
ant |
男 |
単 |
対 |
尊者、具寿 |
|
|
|
|
mahākassapaṃ |
|
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
人名、マハーカッサパ |
|
|
|
|
etad |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
これ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
avoca – |
vac |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
いう |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
一方へ坐った尊者サーリプッタは、尊者マハーカッサパへこう言った。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
145-7. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘vuccati hidaṃ, āvuso kassapa, anātāpī anottappī abhabbo
sambodhāya abhabbo nibbānāya abhabbo anuttarassa yogakkhemassa
adhigamāya; |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘vuccati |
vac 受 |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
いわれる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
hi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、なぜなら |
|
|
|
|
idaṃ, |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
āvuso |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
友よ |
|
|
|
|
kassapa, |
|
名 |
a |
男 |
単 |
呼 |
人名、カッサパ |
|
|
|
|
anātāpī |
an-ā-tap |
形 |
in |
男 |
単 |
主 |
不熱心な |
|
|
|
|
anottappī |
an-ud-tap |
形 |
in |
男 |
単 |
主 |
無愧の |
|
|
|
|
abhabbo |
a-bhū |
未分 |
a |
男 |
単 |
主 |
不可能な |
|
|
|
|
sambodhāya |
saṃ-budh |
名 |
a |
男 |
単 |
与 |
正覚、等覚 |
|
|
|
|
abhabbo |
a-bhū |
未分 |
a |
男 |
単 |
主 |
不可能な |
|
|
|
|
nibbānāya |
|
名 |
a |
男 |
単 |
与 |
涅槃、寂滅 |
|
|
|
|
abhabbo |
a-bhū |
未分 |
a |
男 |
単 |
主 |
不可能な |
|
|
|
|
anuttarassa |
|
形 |
代的 |
中 |
単 |
属 |
無上の |
|
|
|
|
yoga |
yuj |
名 |
a |
男 |
依(奪) |
束縛、瑜伽 |
|
|
|
|
khemassa |
|
名形 |
a |
中 |
単 |
属 |
平安な →軛安穏 |
|
|
|
|
adhigamāya; |
adhi-gam |
名 |
a |
男 |
単 |
与 |
到達、証得 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「友、カッサパよ、こう言われます。『不熱勤の、無愧の者は、等覚が不可能であり、涅槃が不可能であり、無上の軛安穏の証得が不可能である。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・『中部』16「心荒廃経」などにパラレル。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
145-8. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ātāpī ca kho ottappī bhabbo sambodhāya bhabbo nibbānāya bhabbo
anuttarassa yogakkhemassa adhigamāyā’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ātāpī |
ā-tap |
形 |
in |
男 |
単 |
主 |
熱心の、熱意ある |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
ottappī |
ud-tap |
形 |
in |
男 |
単 |
主 |
愧ある |
|
|
|
|
bhabbo |
bhū |
未分 |
a |
男 |
単 |
主 |
できる、可能な |
|
|
|
|
sambodhāya |
saṃ-budh |
名 |
a |
男 |
単 |
与 |
正覚、等覚 |
|
|
|
|
bhabbo |
bhū |
未分 |
a |
男 |
単 |
主 |
できる、可能な |
|
|
|
|
nibbānāya |
|
名 |
a |
男 |
単 |
与 |
涅槃、寂滅 |
|
|
|
|
bhabbo |
bhū |
未分 |
a |
男 |
単 |
主 |
できる、可能な |
|
|
|
|
anuttarassa |
|
形 |
代的 |
中 |
単 |
属 |
無上の |
|
|
|
|
yoga |
yuj |
名 |
a |
男 |
依(奪) |
束縛、瑜伽 |
|
|
|
|
khemassa |
|
名形 |
a |
中 |
単 |
属 |
平安な →軛安穏 |
|
|
|
|
adhigamāyā’’ |
adhi-gam |
名 |
a |
男 |
単 |
与 |
到達、証得 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
しかし熱勤の、有愧の者は、等覚が可能であり、涅槃が可能であり、無上の軛安穏の証得が可能である』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
145-9. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Kittāvatā nu kho, āvuso, anātāpī hoti anottappī abhabbo
sambodhāya abhabbo nibbānāya abhabbo anuttarassa yogakkhemassa
adhigamāya; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Kittāvatā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
どれだけで、どの範囲で、どの点から |
|
|
|
|
nu |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
いったい、たぶん、〜かどうか、〜ではないか |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
āvuso, anātāpī hoti anottappī abhabbo sambodhāya
abhabbo nibbānāya abhabbo anuttarassa yogakkhemassa adhigamāya; (145-7.) |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
hoti |
bhū |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる、存在する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
友、カッサパよ、いったい、どれだけ不熱勤の、無愧の者であれば、等覚が不可能であり、涅槃が不可能であり、無上の軛安穏の証得が不可能となるのでしょうか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
145-10. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
kittāvatā ca panāvuso, ātāpī hoti ottappī bhabbo sambodhāya
bhabbo nibbānāya bhabbo anuttarassa yogakkhemassa adhigamāyā’’ti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
kittāvatā ca panāvuso,
ātāpī hoti ottappī bhabbo sambodhāya bhabbo nibbānāya bhabbo anuttarassa
yogakkhemassa adhigamāyā’’ti? (145-8, 9.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
また友、カッサパよ、いったい、どれだけ熱勤の、有愧の者であれば、等覚が可能であり、涅槃が可能であり、無上の軛安穏の証得が可能となるのでしょうか」と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
145-11. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Idhāvuso, bhikkhu ‘anuppannā me pāpakā akusalā dhammā
uppajjamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti na ātappaṃ karoti, ‘uppannā me pāpakā
akusalā dhammā appahīyamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti na ātappaṃ karoti,
‘anuppannā me kusalā dhammānuppajjamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti na ātappaṃ
karoti, ‘uppannā me kusalā dhammā nirujjhamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti na
ātappaṃ karoti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Idha |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ここに、この世で、いま、さて |
|
|
|
|
āvuso, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
友よ |
|
|
|
|
bhikkhu |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
単 |
主 |
比丘 |
|
|
|
|
‘anuppannā |
an-ud-pad |
過分 |
a |
男 |
複 |
主 |
未生の |
|
|
|
|
me |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
属 |
私 |
|
|
|
|
pāpakā |
|
形 |
a |
男 |
複 |
主 |
悪い、邪悪な |
|
|
|
|
akusalā |
|
形 |
a |
男 |
複 |
主 |
不善の |
|
|
|
|
dhammā |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
複 |
主 |
法 |
|
|
|
|
uppajjamānā |
ud-pad |
現分 |
a |
男 |
複 |
主 |
起こる、生ずる、発生する |
|
|
|
|
anatthāya |
|
名 |
a |
男 |
単 |
与 |
無義、無利 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
saṃvatteyyu’n |
saṃ-vṛt |
動 |
願 |
能 |
複 |
三 |
転起する、作用する、導く |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
ātappaṃ |
ā-tap |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
熱勤、熱心、勇猛 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
karoti, |
kṛ |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
なす |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘uppannā |
ud-pad |
過分 |
a |
女 |
単 |
主 |
生起した、発生した |
|
|
|
|
me pāpakā akusalā
dhammā appahīyamānā anatthāya
saṃvatteyyu’nti na ātappaṃ karoti, ‘anuppannā me kusalā dhammānuppajjamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti na ātappaṃ karoti, ‘uppannā me kusalā dhammā nirujjhamānā anatthāya
saṃvatteyyu’nti na ātappaṃ karoti. (同上) |
|
|
|
|
appahīyamānā |
a-pra-hā |
現分 |
a |
男 |
複 |
主 |
捨断されない |
|
|
|
|
kusalā |
|
形 |
a |
男 |
複 |
主 |
善き、善巧の、巧みな |
|
|
|
|
anuppajjamānā |
an-ud-pad |
現分 |
a |
男 |
複 |
主 |
起こらない |
|
|
|
|
nirujjhamānā |
ni-rudh 受 |
現分 |
a |
男 |
複 |
主 |
滅する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「友よ、ここに比丘が、『私には未生の悪しき不善の諸法が起こっており、不利益へ導くであろう』といいながら熱勤をなさず、『私には已生の悪しき不善の諸法が断たれておらず、不利益へ導くであろう』といいながら熱勤をなさず、『私には未生の善き諸法が生じておらず、不利益へ導くであろう』といいながら熱勤をなさず、『私には已生の善き諸法が滅しており、不利益へ導くであろう』といいながら熱勤をなさない〔とします〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
145-12. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evaṃ kho, āvuso, anātāpī hoti’’. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
āvuso, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
友よ |
|
|
|
|
anātāpī |
an-ā-tap |
形 |
in |
男 |
単 |
主 |
不熱心な |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
hoti’’. |
bhū |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる、存在する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
友よ、そのような者が、不熱勤者となるのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
145-13. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Kathañcāvuso, anottappī hoti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Kathañ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
いかに、なぜに |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
āvuso, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
友よ |
|
|
|
|
anottappī |
an-ud-tap |
形 |
in |
男 |
単 |
主 |
無愧の |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
hoti? |
bhū |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる、存在する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
では友よ、いかに無愧者となるのでしょうか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
145-14. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Idhāvuso, bhikkhu ‘anuppannā me pāpakā akusalā dhammā
uppajjamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti na ottappati, ‘uppannā me pāpakā
akusalā dhammā appahīyamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti na ottappati,
‘anuppannā me kusalā dhammānuppajjamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti na
ottappati, ‘uppannā me kusalā dhammā nirujjhamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti
na ottappati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Idhāvuso, bhikkhu
‘anuppannā me pāpakā akusalā dhammā uppajjamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti na ottappati, ‘uppannā me pāpakā
akusalā dhammā appahīyamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti na ottappati, ‘anuppannā me kusalā
dhammānuppajjamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti na ottappati, ‘uppannā me kusalā dhammā nirujjhamānā anatthāya
saṃvatteyyu’nti na ottappati. (145-11.) |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
ottappati, |
ud-tap |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
愧じる、外部にはじる |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
友よ、ここに比丘が、『私には未生の悪しき不善の諸法が起こっており、不利益へ導くであろう』といいながら愧じず、『私には已生の悪しき不善の諸法が断たれておらず、不利益へ導くであろう』といいながら愧じず、『私には未生の善き諸法が生じておらず、不利益へ導くであろう』といいながら愧じず、『私には已生の善き諸法が滅しており、不利益へ導くであろう』といいながら愧じない〔とします〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
145-15. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evaṃ kho, āvuso, anottappī hoti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
āvuso, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
友よ |
|
|
|
|
anottappī |
an-ud-tap |
形 |
in |
男 |
単 |
主 |
無愧の |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
hoti. |
bhū |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる、存在する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
友よ、そのような者が、不愧者となるのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
145-16. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evaṃ kho, āvuso, anātāpī anottappī abhabbo sambodhāya abhabbo
nibbānāya abhabbo anuttarassa yogakkhemassa adhigamāya. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
āvuso, anātāpī
anottappī abhabbo sambodhāya abhabbo nibbānāya abhabbo anuttarassa
yogakkhemassa adhigamāya. (145-7.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
友よ、このように不熱勤の、無愧の者は、等覚が不可能であり、涅槃が不可能であり、無上の軛安穏の証得が不可能であるのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
145-17. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Kathañcāvuso, ātāpī hoti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Kathañ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
いかに、なぜに |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
āvuso, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
友よ |
|
|
|
|
ātāpī |
ā-tap |
形 |
in |
男 |
単 |
主 |
熱心の、熱意ある |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
hoti? |
bhū |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる、存在する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
では友よ、いかに熱勤者となるのでしょうか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
145-18. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Idhāvuso, bhikkhu ‘anuppannā me pāpakā akusalā dhammā
uppajjamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti ātappaṃ karoti, ‘uppannā me pāpakā
akusalā dhammā appahīyamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti ātappaṃ karoti,
anuppannā me kusalā dhammā…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Idhāvuso, bhikkhu
‘anuppannā me pāpakā akusalā dhammā uppajjamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti
ātappaṃ karoti, ‘uppannā me pāpakā akusalā dhammā appahīyamānā anatthāya
saṃvatteyyu’nti ātappaṃ karoti, anuppannā me kusalā dhammā…pe… (145-11.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「友よ、ここに比丘が、『私には未生の悪しき不善の諸法が起こっており、不利益へ導くであろう』といって熱勤をなし、『私には已生の悪しき不善の諸法が断たれておらず、不利益へ導くであろう』といって熱勤をなし、『私には未生の善き諸法が…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
145-19. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ātappaṃ karoti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ātappaṃ karoti.
(145-11.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
……熱勤をなす〔とします〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
145-20. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evaṃ kho, āvuso, ātāpī hoti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
āvuso, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
友よ |
|
|
|
|
ātāpī |
ā-tap |
形 |
in |
男 |
単 |
主 |
熱心の、熱意ある |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
hoti. |
bhū |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる、存在する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
友よ、そのような者が、熱勤者となるのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
145-21. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Kathañcāvuso, ottappī hoti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Kathañ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
いかに、なぜに |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
āvuso, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
友よ |
|
|
|
|
ottappī |
ud-tap |
形 |
in |
男 |
単 |
主 |
愧ある |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
hoti? |
bhū |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる、存在する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
では友よ、いかに有愧者となるのでしょうか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
145-22. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Idhāvuso, bhikkhu ‘anuppannā me pāpakā akusalā dhammā
uppajjamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti ottappati, ‘uppannā me pāpakā akusalā
dhammā appahīyamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti ottappati, ‘anuppannā me kusalā
dhammā anuppajjamānā anatthāya saṃvatteyyu’ntntti ottappati, ‘uppannā me
kusalā dhammā nirujjhamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti ottappati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Idhāvuso, bhikkhu
‘anuppannā me pāpakā akusalā dhammā uppajjamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti
ottappati, ‘uppannā me pāpakā akusalā dhammā appahīyamānā anatthāya
saṃvatteyyu’nti ottappati, ‘anuppannā me kusalā dhammā anuppajjamānā
anatthāya saṃvatteyyu’ntntti ottappati, ‘uppannā me kusalā dhammā
nirujjhamānā anatthāya saṃvatteyyu’nti ottappati. (145-14.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
友よ、ここに比丘が、『私には未生の悪しき不善の諸法が起こっており、不利益へ導くであろう』といって愧じ、『私には已生の悪しき不善の諸法が断たれておらず、不利益へ導くであろう』といって愧じ、『私には未生の善き諸法が生じておらず、不利益へ導くであろう』といって愧じ、『私には已生の善き諸法が滅しており、不利益へ導くであろう』といって愧じる〔とします〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
145-23. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evaṃ kho, āvuso, ottappī hoti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
āvuso, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
友よ |
|
|
|
|
ottappī |
ud-tap |
形 |
in |
男 |
単 |
主 |
愧ある |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
hoti. |
bhū |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる、存在する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
友よ、そのような者が、有愧者となるのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
145-24. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evaṃ kho, āvuso, ātāpī ottappī bhabbo sambodhāya bhabbo
nibbānāya bhabbo anuttarassa yogakkhemassa adhigamāyā’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
kho, āvuso, ātāpī
ottappī bhabbo sambodhāya bhabbo nibbānāya bhabbo anuttarassa yogakkhemassa
adhigamāyā’’ti. (145-8.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
このように熱勤の、有愧の者は、等覚が可能であり、涅槃が可能であり、無上の軛安穏の証得が可能であるのです」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Dutiyaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Dutiyaṃ. |
|
名形 |
a |
男→中 |
単 |
主 |
第二の、伴侶 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
第二〔経〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |