|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8. Mahālisuttaṃ |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Mahāli |
|
名 |
i |
男 |
依(属) |
人名、マハーリ |
|
|
|
|
suttaṃ |
sīv |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
経、糸 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「マハーリ経」(『相応部』22-60) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60. Evaṃ me sutaṃ – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
me |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
具 |
私 |
|
|
|
|
sutaṃ – |
śru |
名過分 |
a |
中 |
単 |
主 |
所聞、聞かれた |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
私はこのように聞いた。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane
kūṭāgārasālāyaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ekaṃ |
|
数 |
代的 |
男 |
単 |
副対 |
一、とある |
|
|
|
|
samayaṃ |
saṃ-i |
名 |
a |
男 |
単 |
副対 |
時 |
|
|
|
|
bhagavā |
|
名 |
ant |
男 |
単 |
主 |
世尊 |
|
|
|
|
vesāliyaṃ |
|
名 |
ī |
女 |
単 |
処 |
地名、ヴェーサーリー |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
viharati |
vi-hṛ |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
住する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
mahā |
|
形 |
ant |
‐ |
持 |
大きい |
|
|
|
|
vane |
|
名 |
a |
中 |
単 |
処 |
森、林 |
|
|
|
|
kūṭa |
|
名 |
a |
男中 |
依(具) |
尖頂、屋頂 |
|
|
|
|
agāra |
|
名 |
a |
中 |
持 |
家 →二階家、重閣 |
|
|
|
|
sālāyaṃ. |
|
名 |
ā |
女 |
単 |
処 |
会堂、家屋 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
あるとき世尊はヴェーサーリーの大林、重閣講堂に住しておられた。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Atha kho mahāli licchavi yena bhagavā tenupasaṅkami …pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Atha |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ときに、また、そこに |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
mahāli |
|
名 |
i |
男 |
単 |
主 |
人名、マハーリ |
|
|
|
|
licchavi |
|
名 |
i |
男 |
単 |
主 |
種族名、リッチャヴィ |
|
|
|
|
yena |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
具 |
(関係代名詞、〜tenaで「〜の所に」) |
|
|
|
|
bhagavā |
|
名 |
ant |
男 |
単 |
主 |
世尊 |
|
|
|
|
tena |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
具 |
それ、彼、それによって、それゆえ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
upasaṅkami…pe… |
upa-saṃ-kram |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
近づいた |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ときに、リッチャヴィ族のマハーリが世尊へ近づいた…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ekamantaṃ nisinno kho mahāli licchavi bhagavantaṃ etadavoca
– |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ekamantaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
一方に |
|
|
|
|
nisinno |
ni-sad |
過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
坐った |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
mahāli |
|
名 |
i |
男 |
単 |
主 |
人名、マハーリ |
|
|
|
|
licchavi |
|
名 |
i |
男 |
単 |
主 |
種族名、リッチャヴィ |
|
|
|
|
bhagavantaṃ |
|
名 |
ant |
男 |
単 |
対 |
世尊 |
|
|
|
|
etad |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
これ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
avoca – |
vac |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
いう |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
一方へ坐ったリッチャヴィ族のマハーリは、世尊へこう言った。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Pūraṇo, bhante, kassapo evamāha – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Pūraṇo, |
pṝ |
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、プーラナ |
|
|
|
|
bhante, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、大徳よ |
|
|
|
|
kassapo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、カッサパ |
|
|
|
|
evam |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
āha – |
ah |
動 |
完 |
能 |
単 |
三 |
いう |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「尊者よ、プーラナ・カッサパがこのように言っています。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘natthi hetu natthi paccayo sattānaṃ saṃkilesāya; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
atthi |
as |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
hetu |
hi |
名 |
u |
男 |
単 |
主 |
因、原因 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
atthi |
同上 |
|
|
|
|
paccayo |
prati-i |
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
縁 |
|
|
|
|
sattānaṃ |
|
名 |
a |
男 |
複 |
属 |
衆生、有情 |
|
|
|
|
saṃkilesāya; |
saṃ-kliś |
名 |
a |
男 |
単 |
与 |
雑染、雑穢、穢汚 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『有情たちの雑染のための因はなく、縁はない。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・『長部』2「沙門果経」参照。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-7. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ahetū appaccayā sattā saṃkilissanti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ahetū |
a-hi |
形 |
u |
男 |
複 |
主 |
無因の |
|
|
|
|
appaccayā |
a-prati-i |
形 |
a |
男 |
複 |
主 |
無縁の |
|
|
|
|
sattā |
|
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
衆生、有情 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
saṃkilissanti. |
saṃ-kliś |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
汚染する、雑染する、汚れる |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
因なく縁なくして、有情たちは汚れるのである。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-8. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Natthi hetu natthi paccayo sattānaṃ visuddhiyā; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Natthi hetu natthi
paccayo sattānaṃ (60-6.) |
|
|
|
|
visuddhiyā; |
vi-śudh |
名 |
i |
女 |
単 |
与 |
清浄、浄 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
有情たちの清浄のための因はなく、縁はない。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-9. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ahetū appaccayā sattā visujjhantī’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ahetū appaccayā sattā
(60-7.) |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
visujjhantī’ |
vi-śudh |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
清まる、清くなる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
因なく縁なくして、有情たちは清まるのである』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-10. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Idha, bhagavā kimāhā’’ti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Idha, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ここに、この世で、いま、さて |
|
|
|
|
bhagavā |
|
名 |
ant |
男 |
単 |
主 |
世尊 |
|
|
|
|
kim |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
何、なぜ、いかに |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
āhā’’ |
ah |
動 |
完 |
能 |
単 |
三 |
いう |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti? |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
これについて、世尊はなんと仰いますか」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-11. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Atthi, mahāli, hetu atthi paccayo sattānaṃ saṃkilesāya; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Atthi, mahāli, hetu atthi paccayo sattānaṃ
saṃkilesāya; (60-6.) |
|
|
|
|
mahāli, |
|
名 |
i |
男 |
単 |
呼 |
人名、マハーリ |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「マハーリよ、有情たちの雑染のための因はあり、縁はあります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-12. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sahetū sappaccayā sattā saṃkilissanti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
sahetū |
sa-hi |
形 |
u |
男 |
複 |
主 |
有因の |
|
|
|
|
sappaccayā |
sa-prati-i |
形 |
a |
男 |
複 |
主 |
有縁の |
|
|
|
|
sattā saṃkilissanti.
(60-7.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
因あり縁あって、有情たちは汚れるのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-13. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Atthi, mahāli, hetu, atthi paccayo sattānaṃ visuddhiyā; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Atthi, mahāli, hetu,
atthi paccayo sattānaṃ visuddhiyā; (60-8, 11.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
有情たちの清浄のための因はあり、縁はあります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-14. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sahetū sappaccayā sattā visujjhantī’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
sahetū sappaccayā
sattā visujjhantī’’ti. (60-9, 12.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
因あり縁あって、有情たちは清まるのです」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-15. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Katamo pana, bhante, hetu katamo paccayo sattānaṃ
saṃkilesāya; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Katamo |
|
形 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
いずれの、どちらの |
|
|
|
|
pana, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
また、しかし、しからば、しかも、しかるに、さて |
|
|
|
|
bhante, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、大徳よ |
|
|
|
|
hetu katamo paccayo sattānaṃ
saṃkilesāya; (60-6.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「しからば尊者よ、有情たちの雑染のためには、いかなる因、いかなる縁があるのでしょうか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-16. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
kathaṃ sahetū sappaccayā sattā saṃkilissantī’’ti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
kathaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
いかに、なぜに |
|
|
|
|
sahetū sappaccayā
sattā saṃkilissantī’’ (60-12.) |
|
|
|
|
ti? |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
いかに因あり縁あって、有情たちは汚れるのでしょうか」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-17. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Rūpañca hidaṃ, mahāli, ekantadukkhaṃ abhavissa
dukkhānupatitaṃ dukkhāvakkantaṃ anavakkantaṃ sukhena, nayidaṃ sattā rūpasmiṃ
sārajjeyyuṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Rūpañ |
|
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
色、物質、肉体、形相 |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
hi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、なぜなら |
|
|
|
|
idaṃ, |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
副対 |
これ |
|
|
|
|
mahāli, |
|
名 |
i |
男 |
単 |
呼 |
人名、マハーリ |
|
|
|
|
ekanta |
|
形 |
a |
‐ |
有(持) |
一向の、単一の |
|
|
|
|
dukkhaṃ |
|
名形 |
a |
中 |
単 |
主 |
苦 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
abhavissa |
bhū |
動 |
条 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
dukkha |
|
名形 |
a |
中 |
依(対) |
苦 |
|
|
|
|
anupatitaṃ |
anu-pat |
過分 |
a |
中 |
単 |
主 |
従った、落ちた、攻められた |
|
|
|
|
dukkha |
|
名形 |
a |
中 |
依(具) |
苦 |
|
|
|
|
avakkantaṃ |
ava-kram |
過分 |
a |
中 |
単 |
主 |
入った、襲われた |
|
|
|
|
anavakkantaṃ |
an-ava-kram |
過分 |
a |
中 |
単 |
主 |
入らない、襲われない |
|
|
|
|
sukhena, |
|
名形 |
a |
中 |
単 |
具 |
楽 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
idaṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
副対 |
これ |
|
|
|
|
sattā |
|
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
有情、衆生 |
|
|
|
|
rūpasmiṃ |
|
名 |
a |
中 |
単 |
処 |
色、物質、肉体、形相 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
sārajjeyyuṃ. |
saṃ-raj |
動 |
願 |
能 |
複 |
三 |
執着する、貪着する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「マハーリよ、〈色〉が一方的に苦なるもの、苦に陥ったもの、苦に侵入され、楽には侵入されないものであったなら、有情たちが〈色〉に執着することはありますまい。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・anupatitaとavakkantaについては『南伝』は「従う」と「伴う」、『原始』は「受ける」と「もたらす」、『パーリ』は「従う」と「陥る」としている。 |
|
|
|
・前経に同じく、idaṃを副詞的対格とした上で虚辞とした。いずれも条件法の文に出ることから、なにか文法上の理由があるのかもしれない。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-18. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yasmā ca kho, mahāli, rūpaṃ sukhaṃ sukhānupatitaṃ
sukhāvakkantaṃ anavakkantaṃ dukkhena, tasmā sattā rūpasmiṃ sārajjanti; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yasmā |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
奪 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
mahāli, |
|
名 |
i |
男 |
単 |
呼 |
人名、マハーリ |
|
|
|
|
rūpaṃ |
|
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
色、物質、肉体、形相 |
|
|
|
|
sukhaṃ |
|
名形 |
a |
中 |
単 |
主 |
楽 |
|
|
|
|
sukha |
|
名形 |
a |
中 |
依(対) |
楽 |
|
|
|
|
anupatitaṃ |
anu-pat |
過分 |
a |
中 |
単 |
主 |
従った、落ちた、攻められた |
|
|
|
|
sukha |
|
名形 |
a |
中 |
依(具) |
楽 |
|
|
|
|
avakkantaṃ |
ava-kram |
過分 |
a |
中 |
単 |
主 |
入った、襲われた |
|
|
|
|
anavakkantaṃ |
an-ava-kram |
過分 |
a |
中 |
単 |
主 |
入らない、襲われない |
|
|
|
|
dukkhena, |
|
名形 |
a |
中 |
単 |
具 |
苦 |
|
|
|
|
tasmā |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
奪 |
それ、彼 |
|
|
|
|
sattā |
|
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
有情、衆生 |
|
|
|
|
rūpasmiṃ |
|
名 |
a |
中 |
単 |
処 |
色、物質、肉体、形相 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
sārajjanti; |
saṃ-raj |
動 |
現 |
能 |
複 |
三 |
執着する、貪着する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
しかしマハーリよ、〈色〉は、〔時には〕楽あるもの、楽に陥ったもの、楽に侵入され、苦には侵入されないものであり、それゆえ有情たちは〈色〉に執着するのです。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・「一方的に」ekanta楽というわけでもあるまいから、「時には」と補訳してみた。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-19. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sārāgā saṃyujjanti; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
sārāgā |
raj |
名 |
a |
男 |
単 |
奪 |
貪欲、貪着 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
saṃyujjanti; |
saṃ-yuj |
動 |
現 |
能 |
複 |
三 |
結ばれる、結合される |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
執着のゆえに繋縛されます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-20. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
saṃyogā saṃkilissanti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
saṃyogā |
saṃ-yuj |
名 |
a |
男 |
単 |
奪 |
結、縛、結縛、繋縛 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
saṃkilissanti. |
saṃ-kliś |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
汚染する、雑染する、汚れる |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
繋縛のゆえに汚れます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-21. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ayaṃ kho, mahāli, hetu, ayaṃ paccayo sattānaṃ saṃkilesāya; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Ayaṃ |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
mahāli, hetu, ayaṃ paccayo sattānaṃ saṃkilesāya;
(60-11.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
マハーリよ、有情たちの雑染のためには、この因、この縁があるのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-22. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
evaṃ sahetū sappaccayā sattā saṃkilissanti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
sahetū sappaccayā
sattā saṃkilissanti.(60-12.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
このような因あり縁あって、有情たちは汚れるのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-23. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Vedanā ca hidaṃ, mahāli, ekantadukkhā abhavissa
dukkhānupatitā dukkhāvakkantā anavakkantā sukhena, nayidaṃ sattā vedanāya
sārajjeyyuṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Vedanā |
vid |
名 |
ā |
女 |
単 |
主 |
受、感受、苦痛 |
|
|
|
|
ca hidaṃ, mahāli,
ekantadukkhā abhavissa dukkhānupatitā dukkhāvakkantā anavakkantā sukhena,
nayidaṃ sattā vedanāya
sārajjeyyuṃ. (60-17.) |
|
|
|
|
dukkhā |
|
名形 |
a |
中→女 |
単 |
主 |
苦 |
|
|
|
|
anupatitā |
anu-pat |
過分 |
a |
女 |
単 |
主 |
従われた、起こった、受けた、陥った |
|
|
|
|
avakkantā |
ava-kram |
過分 |
a |
女 |
単 |
主 |
入られた、襲われた |
|
|
|
|
anavakkantā |
an-ava-kram |
過分 |
a |
女 |
単 |
主 |
入られない、襲われない |
|
|
|
|
vedanāya |
vid |
名 |
ā |
女 |
単 |
処 |
受、感受、苦痛 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
マハーリよ、〈受〉が一方的に苦なるもの、苦に陥ったもの、苦に侵入され、楽には侵入されないものであったなら、有情たちが〈受〉に執着することはありますまい。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-24. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yasmā ca kho, mahāli, vedanā sukhā sukhānupatitā sukhāvakkantā
anavakkantā dukkhena, tasmā sattā vedanāya sārajjanti; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yasmā ca kho, mahāli,
vedanā sukhā sukhānupatitā
sukhāvakkantā anavakkantā dukkhena, tasmā sattā vedanāya sārajjanti; (60-18,
23.) |
|
|
|
|
sukhā |
|
名形 |
a |
中→女 |
単 |
主 |
楽 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
しかしマハーリよ、〈受〉は、〔時には〕楽あるもの、楽に陥ったもの、楽に侵入され、苦には侵入されないものであり、それゆえ有情たちは〈受〉に執着するのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-25. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sārāgā saṃyujjanti; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
sārāgā saṃyujjanti;
(60-19.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
執着のゆえに繋縛されます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-26. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
saṃyogā saṃkilissanti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
saṃyogā saṃkilissanti.
(60-20.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
繋縛のゆえに汚れます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-27. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ayampi kho, mahāli, hetu, ayaṃ paccayo sattānaṃ
saṃkilesāya. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Ayampi
kho, mahāli, hetu, ayaṃ paccayo sattānaṃ
saṃkilesāya. (60-21.) |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
マハーリよ、有情たちの雑染のためには、この因、この縁もあるのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-28. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evampi sahetū sappaccayā sattā saṃkilissanti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evampi sahetū sappaccayā sattā saṃkilissanti. (60-22.) |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
このような因あり縁もあって、有情たちは汚れるのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-29. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Saññā ca hidaṃ, mahāli…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Saññā |
saṃ-jñā |
名 |
ā |
女 |
単 |
主 |
想、想念、概念、表象 |
|
|
|
|
ca hidaṃ, mahāli…pe…
(60-17.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
マハーリよ、〈想〉が…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-30. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
saṅkhārā ca hidaṃ, mahāli, ekantadukkhā abhavissaṃsu
dukkhānupatitā dukkhāvakkantā anavakkantā sukhena, nayidaṃ sattā saṅkhāresu
sārajjeyyuṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
saṅkhārā |
saṃ-kṛ |
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
行、為作、潜勢力、現象 |
|
|
|
|
ca hidaṃ, mahāli,
ekantadukkhā abhavissaṃsu
dukkhānupatitā dukkhāvakkantā anavakkantā sukhena,
nayidaṃ sattā saṅkhāresu
sārajjeyyuṃ. (60-17.) |
|
|
|
|
dukkhā |
|
名形 |
a |
中→男 |
複 |
主 |
苦 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
abhavissaṃsu |
bhū |
動 |
条 |
能 |
複 |
三 |
ある、なる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
anupatitā |
anu-pat |
過分 |
a |
男 |
複 |
主 |
従われた、起こった、受けた、陥った |
|
|
|
|
avakkantā |
ava-kram |
過分 |
a |
男 |
複 |
主 |
入られた、襲われた |
|
|
|
|
anavakkantā |
an-ava-kram |
過分 |
a |
男 |
複 |
主 |
入られない、襲われない |
|
|
|
|
saṅkhāresu |
saṃ-kṛ |
名 |
a |
男 |
複 |
処 |
行、為作、潜勢力、現象 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
マハーリよ、〈諸行〉が一方的に苦なるもの、苦に陥ったもの、苦に侵入され、楽には侵入されないものであったなら、有情たちが〈諸行〉に執着することはありますまい。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-31. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yasmā ca kho, mahāli, saṅkhārā sukhā sukhānupatitā
sukhāvakkantā anavakkantā dukkhena, tasmā sattā saṅkhāresu sārajjanti; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yasmā ca kho, mahāli,
saṅkhārā sukhā sukhānupatitā
sukhāvakkantā anavakkantā dukkhena, tasmā sattā vedanāya sārajjanti; (60-18,
30.) |
|
|
|
|
sukhā |
|
名形 |
a |
中→男 |
複 |
主 |
楽 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
しかしマハーリよ、〈諸行〉は、〔時には〕楽あるもの、楽に陥ったもの、楽に侵入され、苦には侵入されないものであり、それゆえ有情たちは〈諸行〉に執着するのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-32. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sārāgā saṃyujjanti; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
sārāgā saṃyujjanti;
(60-19.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
執着のゆえに繋縛されます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-33. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
saṃyogā saṃkilissanti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
saṃyogā saṃkilissanti.
(60-20.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
繋縛のゆえに汚れます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-34. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ayampi kho, mahāli, hetu, ayaṃ paccayo sattānaṃ
saṃkilesāya. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Ayampi kho, mahāli,
hetu, ayaṃ paccayo sattānaṃ saṃkilesāya. (60-27.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
マハーリよ、有情たちの雑染のためには、この因、この縁もあるのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-35. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evampi sahetū sappaccayā sattā saṃkilissanti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evampi sahetū
sappaccayā sattā saṃkilissanti. (60-28.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
このような因あり縁もあって、有情たちは汚れるのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-36. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Viññāṇañca hidaṃ, mahāli, ekantadukkhaṃ abhavissa
dukkhānupatitaṃ dukkhāvakkantaṃ anavakkantaṃ sukhena, nayidaṃ sattā
viññāṇasmiṃ sārajjeyyuṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Viññāṇañ |
vi-jñā |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
識 |
|
|
|
|
ca hidaṃ, mahāli,
ekantadukkhaṃ abhavissa dukkhānupatitaṃ dukkhāvakkantaṃ anavakkantaṃ sukhena,
nayidaṃ sattā viññāṇasmiṃ
sārajjeyyuṃ. (60-17.) |
|
|
|
|
viññāṇasmiṃ |
vi-jñā |
名 |
a |
中 |
単 |
処 |
識 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
マハーリよ、〈識〉が一方的に苦なるもの、苦に陥ったもの、苦に侵入され、楽には侵入されないものであったなら、有情たちが〈識〉に執着することはありますまい。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-37. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yasmā ca kho, mahāli, viññāṇaṃ sukhaṃ sukhānupatitaṃ
sukhāvakkantaṃ anavakkantaṃ dukkhena, tasmā sattā viññāṇasmiṃ
sārajjanti; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yasmā ca kho, mahāli,
viññāṇaṃ sukhaṃ sukhānupatitaṃ sukhāvakkantaṃ anavakkantaṃ dukkhena, tasmā
sattā viññāṇasmiṃ sārajjanti; (60-18, 36.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
しかしマハーリよ、〈識〉は、〔時には〕楽あるもの、楽に陥ったもの、楽に侵入され、苦には侵入されないものであり、それゆえ有情たちは〈識〉に執着するのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-38. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sārāgā saṃyujjanti; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
sārāgā saṃyujjanti;
(60-19.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
執着のゆえに繋縛されます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-39. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
saṃyogā saṃkilissanti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
saṃyogā saṃkilissanti.
(60-20.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
繋縛のゆえに汚れます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-40. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ayampi kho, mahāli, hetu ayaṃ paccayo sattānaṃ
saṃkilesāya. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Ayampi kho, mahāli, hetu ayaṃ paccayo sattānaṃ saṃkilesāya.
(60-27.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
マハーリよ、有情たちの雑染のためには、この因、この縁もあるのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-41. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evampi sahetū sappaccayā sattā saṃkilissantī’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evampi sahetū
sappaccayā sattā saṃkilissantī’’ (60-28.) |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
このような因あり縁もあって、有情たちは汚れるのです」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-42. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Katamo pana, bhante, hetu katamo paccayo sattānaṃ
visuddhiyā; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Katamo pana, bhante,
hetu katamo paccayo sattānaṃ visuddhiyā; (60-13, 15.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「しからば尊者よ、有情たちの清浄のためには、いかなる因、いかなる縁があるのでしょうか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-43. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
kathaṃ sahetū sappaccayā sattā visujjhantī’’ti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
kathaṃ sahetū
sappaccayā sattā visujjhantī’’ti? (60-14, 16.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
いかに因あり縁あって、有情たちは清まるのでしょうか」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-44. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Rūpañca hidaṃ, mahāli, ekantasukhaṃ abhavissa sukhānupatitaṃ
sukhāvakkantaṃ anavakkantaṃ dukkhena, nayidaṃ sattā rūpasmiṃ
nibbindeyyuṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Rūpañca hidaṃ,
mahāli, ekantasukhaṃ abhavissa sukhānupatitaṃ sukhāvakkantaṃ anavakkantaṃ
dukkhena, nayidaṃ sattā rūpasmiṃ (60-17, 18.) |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
nibbindeyyuṃ. |
nir-vid |
動 |
願 |
能 |
複 |
三 |
厭う、厭離する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「マハーリよ、〈色〉が一方的に楽なるもの、楽に陥ったもの、楽に侵入され、苦には侵入されないものであったなら、有情たちが〈色〉を厭悪することはありますまい。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-45. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yasmā ca kho, mahāli, rūpaṃ dukkhaṃ dukkhānupatitaṃ
dukkhāvakkantaṃ anavakkantaṃ sukhena, tasmā sattā rūpasmiṃ nibbindanti; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yasmā ca kho, mahāli,
rūpaṃ dukkhaṃ dukkhānupatitaṃ dukkhāvakkantaṃ anavakkantaṃ sukhena, tasmā
sattā rūpasmiṃ (60-17, 18.) |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
nibbindanti; |
nir-vid |
動 |
現 |
能 |
複 |
三 |
厭う、厭離する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
しかしマハーリよ、〈色〉は、〔時には〕苦あるもの、苦に陥ったもの、苦に侵入され、楽には侵入されないものであり、それゆえ有情たちは〈色〉を厭悪するのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-46. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
nibbindaṃ virajjanti; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
nibbindaṃ |
nir-vid |
現分 |
ant |
男 |
単 |
主 |
厭う、厭離する |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
virajjanti; |
vi-raj |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
離貪する、離染する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
厭悪する者は、離貪します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-47. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
virāgā visujjhanti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
virāgā |
vi-raj |
名 |
a |
男 |
単 |
奪 |
離貪、遠離 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
visujjhanti. |
vi-śudh |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
清まる、清くなる |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
離貪のゆえに清まります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-48. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ayaṃ kho, mahāli, hetu, ayaṃ paccayo, sattānaṃ visuddhiyā. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Ayaṃ kho, mahāli,
hetu, ayaṃ paccayo, sattānaṃ visuddhiyā. (60-13, 21.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
マハーリよ、有情たちの清浄のためには、この因、この縁があるのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-49. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evaṃ sahetū sappaccayā sattā visujjhanti’’. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evaṃ sahetū sappaccayā
sattā visujjhanti’’. (60-14, 22.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
このような因あり縁あって、有情たちは清まるのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-50. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Vedanā ca hidaṃ, mahāli, ekantasukhā abhavissa…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Vedanā ca hidaṃ,
mahāli, ekantasukhā abhavissa…pe… (60-23, 24.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
マハーリよ、〈受〉が一方的に楽なるもの……であったなら…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-51. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
saññā ca hidaṃ, mahāli…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
saññā ca hidaṃ,
mahāli…pe… (60-29.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
マハーリよ、〈想〉が…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-52. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
saṅkhārā ca hidaṃ, mahāli, ekantasukhā abhavissaṃsu…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
saṅkhārā ca hidaṃ,
mahāli, ekantasukhā abhavissaṃsu…pe… (60-30, 31.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
マハーリよ、〈諸行〉が一方的に楽なるもの……であったなら…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-53. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
viññāṇañca hidaṃ, mahāli, ekantasukhaṃ abhavissa sukhānupatitaṃ
sukhāvakkantaṃ anavakkantaṃ dukkhena, nayidaṃ sattā viññāṇasmiṃ
nibbindeyyuṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
viññāṇañca hidaṃ,
mahāli, ekantasukhaṃ abhavissa sukhānupatitaṃ sukhāvakkantaṃ anavakkantaṃ
dukkhena, nayidaṃ sattā viññāṇasmiṃ nibbindeyyuṃ. (60-36, 37, 44.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
マハーリよ、〈識〉が一方的に楽なるもの、楽に陥ったもの、楽に侵入され、苦には侵入されないものであったなら、有情たちが〈識〉を厭悪することはありますまい。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-54. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yasmā ca kho, mahāli, viññāṇaṃ dukkhaṃ dukkhānupatitaṃ
dukkhāvakkantaṃ anavakkantaṃ sukhena, tasmā sattā viññāṇasmiṃ
nibbindanti; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yasmā ca kho, mahāli,
viññāṇaṃ dukkhaṃ dukkhānupatitaṃ dukkhāvakkantaṃ anavakkantaṃ sukhena, tasmā
sattā viññāṇasmiṃ nibbindanti; (60-36, 37, 45.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
しかしマハーリよ、〈識〉は、〔時には〕苦あるもの、苦に陥ったもの、苦に侵入され、楽には侵入されないものであり、それゆえ有情たちは〈識〉を厭悪するのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-55. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
nibbindaṃ virajjanti; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
nibbindaṃ virajjanti;
(60-46.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
厭悪する者は、離貪します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-56. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
virāgā visujjhanti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
virāgā visujjhanti.
(60-47.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
離貪のゆえに清まります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-57. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ayaṃ kho, mahāli, hetu, ayaṃ paccayo, sattānaṃ visuddhiyā. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Ayaṃ kho, mahāli,
hetu, ayaṃ paccayo, sattānaṃ visuddhiyā. (60-48.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
マハーリよ、有情たちの清浄のためには、この因、この縁があるのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60-58. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evampi sahetū sappaccayā sattā visujjhantī’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evampi
sahetū sappaccayā sattā visujjhantī’’ (60-49.) |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
このような因あり縁もあって、有情たちは清まるのです」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Aṭṭhamaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Aṭṭhamaṃ. |
|
形 |
a |
中 |
単 |
主 |
第八の |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
第八〔経〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |