|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9. Jhānābhiññasuttaṃ |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Jhāna |
dhyai |
名 |
a |
中 |
相 |
禅、禅定、静慮 |
|
|
|
|
abhiñña |
abhi-jñā |
名 |
ā |
女 |
依(属) |
神通、証智 |
|
|
|
|
suttaṃ |
sīv |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
経、糸 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「禅定神通経」(『相応部』16-9) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152. Sāvatthiyaṃ viharati…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Sāvatthiyaṃ |
|
名 |
ī |
女 |
単 |
処 |
地名、サーヴァッティー |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
viharati…pe… |
vi-hṛ |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
住する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
〔あるとき世尊は〕サーヴァッティーに住しておられた…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘ahaṃ, bhikkhave, yāvadeva ākaṅkhāmi vivicceva kāmehi vivicca
akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ
upasampajja viharāmi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘ahaṃ, |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
yāva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜だけ、〜まで、〜の限り |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
ākaṅkhāmi |
ā-kāṅkṣ |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
希望する、意欲する、願う |
|
|
|
|
vivicca |
vi-vic |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
離れて、遠離して |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
kāmehi |
|
名 |
a |
男 |
複 |
奪 |
欲、愛欲、欲念、欲情、欲楽 |
|
|
|
|
vivicca |
同上 |
|
|
|
|
akusalehi |
|
形 |
a |
男 |
複 |
奪 |
不善の |
|
|
|
|
dhammehi |
dhṛ |
名 |
a |
男 |
複 |
奪 |
法 |
|
|
|
|
savitakkaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
対 |
有尋 |
|
|
|
|
savicāraṃ |
sa-vi-car |
形 |
a |
中 |
単 |
対 |
有伺 |
|
|
|
|
vivekajaṃ |
vi-vic,
jan |
形 |
a |
中 |
単 |
対 |
遠離、独処より生じた |
|
|
|
|
pīti |
|
名 |
i |
女 |
有(相) |
喜、喜悦 |
|
|
|
|
sukhaṃ |
|
名形 |
a |
中 |
単 |
対 |
楽 |
|
|
|
|
paṭhamaṃ |
|
数 |
a |
中 |
単 |
対 |
初の、第一の |
|
|
|
|
jhānaṃ |
dhyai |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
禅 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
upasampajja |
upa-saṃ-pad |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
到達する、成就する、具足する |
|
|
|
|
viharāmi. |
vi-hṛ |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
住する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「比丘たちよ、私は望む限り、欲から遠離し、不善の諸法から遠離して、尋をともない、伺をともない、遠離より生じた喜と楽ある初禅に達して住する〔ことができます〕。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・いつでも、望むだけ特定の禅定に入定できる、という可能のニュアンスであろうから、そのように補訳した。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kassapopi, bhikkhave, yāvadeva ākaṅkhati vivicceva kāmehi
vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ
jhānaṃ upasampajja viharati’’. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Kassapo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、カッサパ |
|
|
|
|
pi, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
bhikkhave, yāvadeva ākaṅkhati vivicceva kāmehi vivicca
akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ
upasampajja (152-2.) |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
ākaṅkhati |
ā-kāṅkṣ |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
意欲する、希望する、願う |
|
|
|
|
viharati’’. |
vi-hṛ |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
住する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、カッサパもまた、望む限り、欲から遠離し、不善の諸法から遠離して、尋をともない、伺をともない、遠離より生じた喜と楽ある初禅に達して住する〔ことができます〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Ahaṃ, bhikkhave, yāvadeva ākaṅkhāmi vitakkavicārānaṃ vūpasamā
ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ
pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Ahaṃ, bhikkhave,
yāvadeva ākaṅkhāmi vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ
sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ
dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi. (152-2.) |
|
|
|
|
vitakka |
|
名 |
a |
男 |
相 |
尋 |
|
|
|
|
vicārānaṃ |
vi-car |
名 |
a |
男 |
複 |
属 |
伺 |
|
|
|
|
vūpasamā |
vi-upa-śam |
名 |
a |
男 |
単 |
奪 |
寂静、寂滅、寂止 |
|
|
|
|
ajjhattaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
副対 |
自らの、内の、個人的 |
|
|
|
|
sampasādanaṃ |
saṃ-pra-sad |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
浄、浄潔 |
|
|
|
|
cetaso |
cit |
名 |
as |
中 |
単 |
属 |
心 |
|
|
|
|
ekodi |
|
形 |
i |
‐ |
有(属) |
専一の、一点の |
|
|
|
|
bhāvaṃ |
bhū |
名 |
a |
男→中 |
単 |
対 |
本性、性、状態、態 →一境性 |
|
|
|
|
avitakkaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
対 |
尋なき |
|
|
|
|
avicāraṃ |
a-vi-car |
形 |
a |
中 |
単 |
対 |
伺なき |
|
|
|
|
samādhijaṃ |
saṃ-ā-dhā,
jan |
形 |
a |
中 |
単 |
対 |
三昧より生じた |
|
|
|
|
pīti |
|
名 |
i |
女 |
有(相) |
喜、喜悦 |
|
|
|
|
sukhaṃ |
|
名形 |
a |
中 |
単 |
対 |
楽 |
|
|
|
|
dutiyaṃ |
|
名形 |
a |
男→中 |
単 |
対 |
第二の |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、私は望む限り、尋と伺の寂止のゆえに、内なる浄あり、心の一境性あり、尋なく伺なく、三昧より生じた喜と楽ある第二禅に達して住する〔ことができます〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kassapopi, bhikkhave, yāvadeva ākaṅkhati vitakkavicārānaṃ
vūpasamā…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Kassapopi, bhikkhave,
yāvadeva ākaṅkhati vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… (152-3, 4.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、カッサパもまた、望む限り、尋と伺の寂止のゆえに…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
dutiyaṃ jhānaṃ
upasampajja viharati. (152-3, 4.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
……第二禅に達して住する〔ことができます〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-7. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Ahaṃ, bhikkhave, yāvadeva ākaṅkhāmi pītiyā ca virāgā
upekkhako ca viharāmi sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedemi, yaṃ
taṃ ariyā ācikkhanti – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Ahaṃ, bhikkhave,
yāvadeva ākaṅkhāmi (152-2.) |
|
|
|
|
pītiyā |
|
名 |
i |
女 |
単 |
属 |
喜、喜悦 |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
virāgā |
vi-raj |
名 |
a |
男 |
単 |
奪 |
離貧、離、遠離、離欲、離貧者 |
|
|
|
|
upekkhako |
upa-īkṣ |
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
捨なる、無関心な |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
viharāmi |
vi-hṛ |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
住する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
sato |
smṛ |
過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
憶念した、念の、念のある、具念、正念の |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
sampajāno |
saṃ-pra-jñā |
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
正知の、意識的の、正知者、故意の |
|
|
|
|
sukhañ |
|
名形 |
a |
中 |
単 |
対 |
楽 |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
kāyena |
|
名 |
a |
男 |
単 |
具 |
身、身体 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
paṭisaṃvedeti, |
prati-saṃ-vid 使 |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
感知する、経験する、受ける |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
yaṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
taṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
それ、彼、彼女 |
|
|
|
|
ariyā |
|
名形 |
a |
男 |
複 |
主 |
聖なる |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
ācikkhanti
– |
ā-khyā 強 |
動 |
現 |
能 |
複 |
三 |
告げる、のべる、説く、宣説する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、私は望む限り、喜の遠離ゆえに捨あって住し、正念正知にして、身体によって楽を受け、それについて聖者たちが、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-8. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘upekkhako satimā sukhavihārī’ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja
viharāmi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘upekkhako |
upa-īkṣ |
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
捨なる、無関心な |
|
|
|
|
satimā |
smṛ |
形 |
ant |
男 |
単 |
主 |
念ある、憶念ある |
|
|
|
|
sukha |
|
名形 |
a |
中 |
依(処) |
楽 |
|
|
|
|
vihārī’ |
vi-hṛ |
形 |
in |
男 |
単 |
主 |
住者、住ある |
|
|
|
|
ti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
tatiyaṃ |
|
数 |
a |
中 |
単 |
対 |
第三 |
|
|
|
|
jhānaṃ upasampajja
viharāmi. (152-2.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『〔そこに到達した者は〕捨にして念あり楽に住す』と述べるような第三禅に達して住する〔ことができます〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-9. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kassapopi, bhikkhave, yāvadeva ākaṅkhati pītiyā ca virāgā
upekkhako ca viharati sato ca sampajāno, sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti, yaṃ
taṃ ariyā ācikkhanti – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Kassapopi, bhikkhave,
yāvadeva ākaṅkhati pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca sampajāno,
sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti,
yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti – (152-3, 7.) |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
paṭisaṃvedeti, |
prati-saṃ-vid 使 |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
経験する、感受する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、カッサパもまた、望む限り、喜の遠離ゆえに捨あって住し、正念正知にして、身体によって楽を受け、それについて聖者たちが、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-10. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘upekkhako satimā sukhavihārī’ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja
viharati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘upekkhako satimā
sukhavihārī’ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. (152-3,8.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『〔そこに到達した者は〕捨にして念あり楽に住す』と述べるような第三禅に達して住する〔ことができます〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-11. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Ahaṃ, bhikkhave, yāvadeva ākaṅkhāmi sukhassa ca pahānā
dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ
upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Ahaṃ, bhikkhave,
yāvadeva ākaṅkhāmi sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā
pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ
upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ
upasampajja viharāmi. (152-2.) |
|
|
|
|
sukhassa |
|
名形 |
a |
中 |
単 |
属 |
楽、楽の |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
pahānā |
pra-hā |
名 |
a |
中 |
単 |
奪 |
捨、断、捨断、捨離 |
|
|
|
|
dukkhassa |
|
名形 |
a |
中 |
単 |
属 |
苦、苦の |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
pahānā |
pra-hā |
名 |
a |
中 |
単 |
奪 |
捨、断、捨断、捨離 |
|
|
|
|
pubbe |
|
形 |
代的 |
中 |
単 |
処 |
先の、前の、昔の |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
somanassa |
su-man |
名 |
a |
中 |
相 |
喜、喜悦 |
|
|
|
|
domanassānaṃ |
dur-man |
名 |
a |
中 |
複 |
属 |
憂、憂悩 |
|
|
|
|
atthaṅgamā |
gam |
名 |
a |
男 |
単 |
奪 |
没、滅没 |
|
|
|
|
adukkha |
|
形 |
a |
‐ |
相 |
不苦の |
|
|
|
|
asukhaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
対 |
不楽の |
|
|
|
|
upekkhā |
upa-īkṣ |
名 |
ā |
女 |
依(具) |
捨 |
|
|
|
|
sati |
smṛ |
名 |
i |
女 |
有(属) |
念、憶念、記憶、正念 |
|
|
|
|
pārisuddhiṃ |
pari-śudh 受 |
名 |
i |
女→中 |
単 |
対 |
遍浄、清浄 |
|
|
|
|
catutthaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
対 |
第四 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、私は望む限り、楽の捨断ゆえ、また苦の捨断ゆえ、すでに喜と憂が没しているゆえ、不苦不楽であり、捨によって念が清浄である第四禅に達して住する〔ことができます〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-12. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kassapopi, bhikkhave, yāvadeva ākaṅkhati sukhassa ca pahānā
…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Kassapopi, bhikkhave,
yāvadeva ākaṅkhati sukhassa ca pahānā …pe… (152-3, 11.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、カッサパもまた、望む限り、楽の捨断ゆえ…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-13. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
catutthaṃ jhānaṃ
upasampajja viharati. (152-3, 11.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
……第四禅に達して住する〔ことができます〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-14. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Ahaṃ, bhikkhave, yāvadeva ākaṅkhāmi sabbaso rūpasaññānaṃ
samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ananto
ākāsoti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharāmi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Ahaṃ, bhikkhave,
yāvadeva ākaṅkhāmi sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā
paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ananto ākāsoti
ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharāmi. (152-2.) |
|
|
|
|
sabbaso |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あまねく、まったく(単数奪格) |
|
|
|
|
rūpa |
|
名 |
a |
中 |
依(属) |
色、物質 |
|
|
|
|
saññānaṃ |
saṃ-jñā |
名 |
ā |
女 |
複 |
属 |
想、想念、概念、表象 |
|
|
|
|
samatikkamā |
saṃ-ati-kram |
形 |
a |
中 |
単 |
奪 |
超える、越度する |
|
|
|
|
paṭigha |
prati-han |
名 |
a |
男中 |
依(属) |
瞋恚、いかり、障碍、対碍、有対 |
|
|
|
|
saññānaṃ |
saṃ-jñā |
名 |
ā |
女 |
複 |
属 |
想、想念、概念、表象 →有対想 |
|
|
|
|
atthaṅgamā |
|
名 |
a |
男 |
単 |
奪 |
滅没 |
|
|
|
|
nānatta |
|
名 |
a |
中 |
持 |
種々、雑多 |
|
|
|
|
saññānaṃ |
saṃ-jñā |
名 |
ā |
女 |
複 |
属 |
想、想念、概念、表象 |
|
|
|
|
amanasikārā |
a-man,
kṛ |
名 |
a |
男 |
単 |
奪 |
不作意 |
|
|
|
|
ananto |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
無辺の、無限の、無量の |
|
|
|
|
ākāso |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
虚空、空 |
|
|
|
|
ti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
ākāsānañca |
|
形 |
a |
‐ |
持 |
空無辺 |
|
|
|
|
āyatanaṃ |
ā-yam |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
処、入 →空無辺処 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、私は望む限り、あまねく色想を超えることにより、有対想の滅没により、種々の想の不作意により、『虚空は無辺なり』と、空無辺処に到達して住する〔ことができます〕。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・本経では『長部』2「沙門果経」と異なり、四非色定および想受滅が言及されている。またその結果、想受滅と漏尽通が併記されているが、両者の関係はどう解されるべきか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-15. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kassapopi, bhikkhave, yāvadeva ākaṅkhati sabbaso rūpasaññānaṃ
samatikkamā…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Kassapopi, bhikkhave,
yāvadeva ākaṅkhati sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā…pe… (152-3, 14.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、カッサパもまた、望む限り、あまねく色想を超えることにより…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-16. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ākāsānañcāyatanaṃ
upasampajja viharati. (152-3, 14.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
……空無辺処に到達して住する〔ことができます〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-17. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Ahaṃ, bhikkhave, yāvadeva ākaṅkhāmi sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ
samatikkamma anantaṃ viññāṇanti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharāmi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Ahaṃ, bhikkhave,
yāvadeva ākaṅkhāmi sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma
anantaṃ viññāṇanti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja
viharāmi. (152-2.) |
|
|
|
|
sabbaso |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あまねく、まったく(単数奪格) |
|
|
|
|
ākāsānañca |
|
形 |
a |
‐ |
持 |
空無辺 |
|
|
|
|
āyatanaṃ |
ā-yam |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
処、入 →空無辺処 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
samatikkamma |
saṃ-ati-kram |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
超える、越度する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
anantaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
主 |
無辺の、無限の、無量の |
|
|
|
|
viññāṇan |
vi-jñā |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
識、認識、意識 |
|
|
|
|
ti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
viññāṇañca |
|
形 |
a |
‐ |
持 |
識無辺 |
|
|
|
|
āyatanaṃ |
ā-yam |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
処、入 →識無辺処 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、私は望む限り、あまねく空無辺処を超えて『識は無辺なり』と、識無辺処に到達して住する〔ことができます〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-18. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kassapopi, bhikkhave, yāvadeva ākaṅkhati sabbaso
ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma anantaṃ viññāṇanti viññāṇañcāyatanaṃ
upasampajja viharati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Kassapopi, bhikkhave,
yāvadeva ākaṅkhati sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma anantaṃ viññāṇanti
viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati. (152-3, 17.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、カッサパもまた、望む限り、あまねく空無辺処を超えて『識は無辺なり』と、識無辺処に到達して住する〔ことができます〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-19. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Ahaṃ, bhikkhave, yāvadeva ākaṅkhāmi sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ
samatikkamma ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharāmi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Ahaṃ, bhikkhave,
yāvadeva ākaṅkhāmi sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma
‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja
viharāmi. (152-2.) |
|
|
|
|
sabbaso |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あまねく、まったく(単数奪格) |
|
|
|
|
viññāṇañca |
|
形 |
a |
‐ |
持 |
識無辺 |
|
|
|
|
āyatanaṃ |
ā-yam |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
処、入 →識無辺処 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
samatikkamma |
saṃ-ati-kram |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
超える、越度する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
atthi |
as |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
kiñcī’ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
何 |
|
|
|
|
ti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
ākiñcañña |
|
名 |
a |
中 |
持 |
無所有 |
|
|
|
|
āyatanaṃ |
ā-yam |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
処、入 →無所有処 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、私は望む限り、あまねく識無辺処を超えて『何も存在しない』と、無所有処に到達して住する〔ことができます〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-20. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kassapopi, bhikkhave, yāvadeva ākaṅkhati…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Kassapopi, bhikkhave,
yāvadeva ākaṅkhati…pe… (152-3.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、カッサパもまた、望む限り…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-21. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ākiñcaññāyatanaṃ
upasampajja viharati. (152-3, 19.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
……無所有処に到達して住する〔ことができます〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-22. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Ahaṃ, bhikkhave, yāvadeva ākaṅkhāmi sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ
samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharāmi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Ahaṃ, bhikkhave,
yāvadeva ākaṅkhāmi sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma
nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharāmi.
(152-2.) |
|
|
|
|
sabbaso |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あまねく、まったく(単数奪格) |
|
|
|
|
ākiñcañña |
|
名 |
a |
中 |
持 |
無所有 |
|
|
|
|
āyatanaṃ |
ā-yam |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
処、入 →無所有処 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
samatikkamma |
saṃ-ati-kram |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
超える、越度する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
saññā |
saṃ-jñā |
名 |
ā |
女 |
相 |
想 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
asañña |
a-saṃ-jñā |
形 |
a |
‐ |
持 |
非想 |
|
|
|
|
āyatanaṃ |
ā-yam |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
処、入 →非想非非想処 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、私は望む限り、あまねく無所有処を超えて、非想非非想処に到達して住する〔ことができます〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-23. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kassapopi, bhikkhave, yāvadeva ākaṅkhati…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Kassapopi, bhikkhave,
yāvadeva ākaṅkhati…pe… (152-3.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、カッサパもまた、望む限り…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-24. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
nevasaññānāsaññāyatanaṃ
upasampajja viharati. (152-3, 22.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
……非想非非想処に到達して住する〔ことができます〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-25. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Ahaṃ, bhikkhave, yāvadeva ākaṅkhāmi sabbaso
nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja
viharāmi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Ahaṃ, bhikkhave,
yāvadeva ākaṅkhāmi sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ
samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja
viharāmi. (152-2.) |
|
|
|
|
sabbaso |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あまねく、まったく(単数奪格) |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
saññā |
saṃ-jñā |
名 |
ā |
女 |
相 |
想 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
asañña |
a-saṃ-jñā |
形 |
a |
‐ |
持 |
非想 |
|
|
|
|
āyatanaṃ |
ā-yam |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
処、入 →非想非非想処 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
samatikkamma |
saṃ-ati-kram |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
超える、越度する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
saññā |
saṃ-jñā |
名 |
ā |
女 |
相 |
想 |
|
|
|
|
vedayita |
vid 使 |
過分 |
a |
‐ |
依(属) |
感受した、経験した |
|
|
|
|
nirodhaṃ |
ni-rudh 受 |
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
滅 →想受滅 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、私は望む限り、あまねく非想非非想処を超えて、想受滅に到達して住する〔ことができます〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-26. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kassapopi, bhikkhave…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Kassapopi,
bhikkhave…pe… (152-3.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、カッサパもまた…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-27. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
saññāvedayitanirodhaṃ
upasampajja viharati. (152-3, 25.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
……想受滅に到達して住する〔ことができます〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-28. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Ahaṃ, bhikkhave, yāvadeva ākaṅkhāmi anekavihitaṃ iddhividhaṃ
paccanubhomi – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Ahaṃ, bhikkhave,
yāvadeva ākaṅkhāmi (152-2.) |
|
|
|
|
aneka |
|
形 |
代的 |
‐ |
持 |
一つならぬ、多数の |
|
|
|
|
vihitaṃ |
vi-dhā |
過分 |
a |
女 |
単 |
対 |
置かれた、整えられた、整備された →種々の |
|
|
|
|
iddhi |
|
名 |
i |
女 |
有(属) |
神通、神変 |
|
|
|
|
vidhaṃ |
|
名 |
ā |
女 |
単 |
対 |
種類 →種々の神変 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
paccanubhomi
– |
prati-anu-bhū |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
経験する、受ける、理解する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、私は望む限り、多種の、種々なる神変を体験する〔ことができます〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-29. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ekopi hutvā bahudhā homi, bahudhāpi hutvā eko homi; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
eko |
|
形 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
一、ある |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
hutvā |
bhū |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
ある、存在する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
bahudhā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
種々に、多様に |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
homi, |
bhū |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
ある、存在する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
bahudhā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
種々に、多様に |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
hutvā |
同上 |
|
|
|
|
eko |
|
形 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
一、ある |
|
|
|
|
homi; |
同上 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
一人であって多数となり、また多数であって一人となります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-30. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
āvibhāvaṃ, tirobhāvaṃ, tirokuṭṭaṃ, tiropākāraṃ, tiropabbataṃ,
asajjamāno gacchāmi, seyyathāpi ākāse; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
āvi |
|
形 |
i |
‐ |
有(持) |
明らか、明顕、あらわ |
|
|
|
|
bhāvaṃ, |
bhū |
名 |
a |
男 |
単 |
副対 |
状態、性質 |
|
|
|
|
tiro |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
超えて、横切って、外に |
|
|
|
|
bhāvaṃ, |
bhū |
名 |
a |
男 |
単 |
副対 |
状態、性質 →実在を超えること、隠身の力 |
|
|
|
|
tiro |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
超えて、横切って、外に |
|
|
|
|
kuṭṭaṃ, |
|
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
壁、塀 |
|
|
|
|
tiro |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
超えて、横切って、外に |
|
|
|
|
pākāraṃ, |
|
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
城壁、垣 |
|
|
|
|
tiro |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
超えて、横切って、外に |
|
|
|
|
pabbataṃ, |
|
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
山 |
|
|
|
|
asajjamāno |
a-sañj 受 |
現分 |
a |
男 |
単 |
主 |
執着なき、着せず |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
gacchāmi, |
gam |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
行く |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
seyyathā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
たとえば、その如き |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
ākāse; |
|
名 |
a |
男 |
単 |
処 |
空、虚空 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
現れては消え、塀を越え、城壁を越え、山を越えて、虚空におけるがごとく、妨げられることなく行きます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-31. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
pathaviyāpi ummujjanimujjaṃ karomi, seyyathāpi udake; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
pathaviyā |
|
名 |
ī |
女 |
単 |
処 |
地 |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
ummujja |
|
名 |
ā |
女 |
相 |
浮揚 |
|
|
|
|
nimujjaṃ |
|
名 |
ā |
女 |
単 |
対 |
沈潜 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
karomi, |
kṛ |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
なす、つくる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
seyyathā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
たとえば、その如き |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
udake; |
|
名 |
a |
中 |
単 |
処 |
水 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
また、地にあって、水におけるが如く、浮いたり潜ったりします。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-32. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
udakepi abhijjamāne gacchāmi, seyyathāpi pathaviyaṃ; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
udake |
|
名 |
a |
中 |
単 |
処 |
水 |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
abhijjamāne |
a-bhid 受 |
現分 |
a |
中 |
単 |
処 |
沈まない、破壊されない |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
gacchāmi, |
gam |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
行く |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
seyyathā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
たとえば、その如き |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
pathaviyaṃ; |
|
名 |
ī |
女 |
単 |
処 |
地 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
また、あたかも地における如く、破壊されない水のうえを行きます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-33. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ākāsepi pallaṅkena kamāmi, seyyathāpi pakkhī sakuṇo; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ākāse |
|
名 |
a |
男 |
単 |
処 |
空、虚空 |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
pallaṅkena |
|
名 |
a |
男 |
単 |
具 |
椅子、寝台、かご、跏趺 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
kamāmi, |
kram |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
歩む、進む |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
seyyathā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
たとえば、その如き |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
pakkhī |
|
名形 |
in |
男 |
単 |
主 |
翼ある、鳥 |
|
|
|
|
sakuṇo; |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
鳥 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
また、虚空にあって、翼ある鳥の如く、結跏趺坐して進みます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-34. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
imepi candimasūriye evaṃmahiddhike evaṃmahānubhāve pāṇinā
parimasāmi parimajjāmi; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ime |
|
代 |
代的 |
男 |
複 |
対 |
これら |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
candima |
|
名 |
as,
ā |
男女 |
相 |
月 |
|
|
|
|
sūriye |
|
名 |
a |
男 |
複 |
対 |
太陽 |
|
|
|
|
evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
mahā |
|
形 |
ant |
‐ |
有(持) |
大きい、偉大な |
|
|
|
|
iddhike |
|
形 |
a |
男中 |
複 |
対 |
神変 |
|
|
|
|
evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
mahā |
|
形 |
ant |
‐ |
有(持) |
大きい、偉大な |
|
|
|
|
anubhāve |
anu-bhū |
名 |
a |
男 |
複 |
対 |
威力 |
|
|
|
|
pāṇinā |
|
名 |
i |
男 |
単 |
具 |
手 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
parimasāmi |
pari-mṛś |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
摩触する、執着する |
|
|
|
|
parimajjāmi; |
pari-mṛj |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
触れる、こする、磨く |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
また、かくも大神変あり、かくも大威力あるこれらの月と太陽を、手で触れ、撫でます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-35. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
yāva brahmalokāpi kāyena vasaṃ vattemi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
yāva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜だけ、〜まで、〜の限り |
|
|
|
|
brahma |
|
名形 |
an(特) |
男 |
依(属) |
梵天の |
|
|
|
|
lokā |
|
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
世界 |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
kāyena |
|
名 |
a |
男 |
単 |
具 |
身、身体 |
|
|
|
|
vasaṃ |
|
名 |
a |
男中 |
単 |
対 |
力、意志、権力、影響、自在 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
vattemi. |
vṛt 使 |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
転起させる、生かせる、行使する、遂行する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
また、梵天の諸世界にいたるまで、身体を伴って〔到達し〕、自在力を行使します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-36. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kassapopi, bhikkhave, yāvadeva ākaṅkhati anekavihitaṃ
iddhividhaṃ paccanubhoti…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Kassapopi, bhikkhave,
yāvadeva ākaṅkhati anekavihitaṃ iddhividhaṃ (152-3, 28.) |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
paccanubhoti…pe… |
prati-anu-bhū |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
経験する、受ける、理解する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、カッサパもまた、望む限り、多種の、種々なる神変を体験する〔ことができます〕…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-37. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
yāva brahmalokāpi kāyena vasaṃ vatteti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
yāva brahmalokāpi
kāyena vasaṃ (152-35.) |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
vatteti. |
vṛt 使 |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
転起させる、生かせる、行使する、遂行する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
……また、梵天の諸世界にいたるまで、身体を伴って〔到達し〕、自在力を行使します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-38. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Ahaṃ, bhikkhave, yāvadeva ākaṅkhāmi dibbāya sotadhātuyā
visuddhāya atikkantamānusikāya ubho sadde suṇāmi, dibbe ca mānuse ca, ye dūre
santike ca. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Ahaṃ, bhikkhave,
yāvadeva ākaṅkhāmi (152-2.) |
|
|
|
|
dibbāya |
|
形 |
a |
女 |
単 |
具 |
天の |
|
|
|
|
sota |
śru |
名 |
as |
中 |
依(属) |
耳 |
|
|
|
|
dhātuyā |
|
名 |
u |
女 |
単 |
具 |
界、要素 |
|
|
|
|
visuddhāya |
vi-śudh |
過分 |
a |
女 |
単 |
具 |
清い、清浄の |
|
|
|
|
atikkanta |
ati-kram |
過分 |
a |
‐ |
持 |
超えた、過ぎた |
|
|
|
|
mānusikāya |
|
形 |
a |
女 |
単 |
具 |
人の |
|
|
|
|
ubho |
|
数 |
特 |
‐ |
両 |
対 |
両方の |
|
|
|
|
sadde |
|
名 |
a |
男 |
複 |
対 |
声、音 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
suṇāmi, |
śru |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
聞く |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
dibbe |
|
形 |
a |
男 |
複 |
対 |
天の |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
mānuse |
|
名形 |
a |
男中 |
複 |
対 |
人の |
|
|
|
|
ca, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
ye |
|
代 |
代的 |
男 |
複 |
対 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
dūre |
|
形 |
a |
男中 |
単 |
処 |
遠い |
|
|
|
|
santike |
|
名 |
a |
中 |
単 |
処 |
付近、面前 |
|
|
|
|
ca. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、私は望む限り、清浄で人間を超えた天の耳界によって、遠近における神と人双方の音を聞く〔ことができます〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-39. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kassapopi, bhikkhave, yāvadeva ākaṅkhati dibbāya
sotadhātuyā…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Kassapopi, bhikkhave,
yāvadeva ākaṅkhati dibbāya sotadhātuyā…pe… (152-3, 38.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、カッサパもまた、望む限り……天の耳界によって…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-40. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dūre santike ca. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
dūre santike ca.
(152-38.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
……遠近における〔神と人双方の音を聞くことができます〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-41. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Ahaṃ, bhikkhave, yāvadeva ākaṅkhāmi parasattānaṃ
parapuggalānaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Ahaṃ, bhikkhave,
yāvadeva ākaṅkhāmi (152-2.) |
|
|
|
|
para |
|
形 |
代的 |
‐ |
持 |
他 |
|
|
|
|
sattānaṃ |
|
名 |
a |
男 |
複 |
属 |
有情、衆生 |
|
|
|
|
para |
|
形 |
代的 |
‐ |
持 |
他 |
|
|
|
|
puggalānaṃ |
|
名 |
a |
男 |
複 |
属 |
人、人我 |
|
|
|
|
cetasā |
cit |
名 |
as |
中 |
単 |
具 |
心 |
|
|
|
|
ceto |
cit |
名 |
as |
中 |
単 |
対 |
心 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
paricca |
pari-i |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
熟知する |
|
|
|
|
pajānāmi. |
pra-jñā |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
知る、了知する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、私は望む限り、心によって、他の有情たち、他の人々の心を熟知し、了知する〔ことができます〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-42. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sarāgaṃ vā cittaṃ sarāgaṃ cittanti pajānāmi, vītarāgaṃ vā
cittaṃ vītarāgaṃ cittanti pajānāmi, sadosaṃ vā cittaṃ…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
sarāgaṃ |
sa-raj |
形 |
a |
中 |
単 |
対 |
有貪の |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
cittaṃ |
cit |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
心 |
|
|
|
|
sarāgaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
主 |
有貪の |
|
|
|
|
cittan |
cit |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
心 |
|
|
|
|
ti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pajānāmi, |
pra-jñā |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
知る、了知する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
vīta |
vi-i |
過分 |
a |
‐ |
有(持) |
はなれた |
|
|
|
|
rāgaṃ |
raj |
名 |
a |
男→中 |
単 |
対 |
貪 |
|
|
|
|
cittaṃ vītarāgaṃ cittanti pajānāmi, sadosaṃ vā cittaṃ…pe… (同上) |
|
|
|
|
rāgaṃ |
raj |
名 |
a |
男→中 |
単 |
主 |
貪 |
|
|
|
|
sadosaṃ |
sa-dviṣ? |
形 |
a |
中 |
単 |
対 |
有瞋の |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
有貪の心を『有貪の心だ』と知ります。離貪の心を『離貪の心だ』と知ります。有瞋の…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-43. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
vītadosaṃ vā cittaṃ… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
vīta |
vi-i |
過分 |
a |
‐ |
有(持) |
はなれた |
|
|
|
|
dosaṃ |
dviṣ |
名 |
a |
男→中 |
単 |
対 |
瞋 |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
cittaṃ… |
cit |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
心 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
離瞋の心を…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-44. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
samohaṃ vā cittaṃ… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
samohaṃ |
sa-muh |
形 |
a |
中 |
単 |
対 |
有痴の |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
cittaṃ… |
cit |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
心 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
有痴の心を…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-45. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
vītamohaṃ vā cittaṃ… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
vīta |
vi-i |
過分 |
a |
‐ |
有(持) |
はなれた |
|
|
|
|
mohaṃ |
muh |
名 |
a |
男→中 |
単 |
対 |
痴 |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
cittaṃ… |
cit |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
心 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
離痴の心を…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-46. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
saṃkhittaṃ vā cittaṃ… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
saṃkhittaṃ |
saṃ-kṣip |
過分 |
a |
中 |
単 |
対 |
簡略の、昏昧の、収了の、統一した |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
cittaṃ… |
cit |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
心 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
昏迷した心を…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-47. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
vikkhittaṃ vā cittaṃ… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
vikkhittaṃ |
vi-kṣip |
過分 |
a |
中 |
単 |
対 |
混乱した、散乱した |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
cittaṃ… |
cit |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
心 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
散乱した心を…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-48. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
mahaggataṃ vā cittaṃ… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
mahaggataṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
対 |
大きい、広大な、上二界の |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
cittaṃ… |
cit |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
心 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
広大な心を…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-49. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
amahaggataṃ vā cittaṃ… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
amahaggataṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
対 |
狭小な |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
cittaṃ… |
cit |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
心 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
狭小な心を…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-50. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sauttaraṃ vā cittaṃ… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
sauttaraṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
対 |
有上の |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
cittaṃ… |
cit |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
心 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
有上の心を…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-51. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
anuttaraṃ vā cittaṃ… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
anuttaraṃ |
|
形 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
無上の |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
cittaṃ… |
cit |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
心 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
無上の心を…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-52. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
samāhitaṃ vā cittaṃ… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
samāhitaṃ |
saṃ-ā-dhā |
名過分 |
a |
男→中 |
単 |
対 |
入定した |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
cittaṃ… |
cit |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
心 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
入定した心を…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-53. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
asamāhitaṃ vā cittaṃ… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
asamāhitaṃ |
a-saṃ-ā-dhā |
過分 |
a |
中 |
単 |
対 |
入定せざる |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
cittaṃ… |
cit |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
心 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
入定せざる心を…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-54. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
vimuttaṃ vā cittaṃ… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
vimuttaṃ |
vi-muc |
過分 |
a |
中 |
単 |
対 |
解脱した |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
cittaṃ… |
cit |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
心 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
解脱した心を…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-55. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
avimuttaṃ vā cittaṃ avimuttaṃ cittanti pajānāmi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
avimuttaṃ |
a-vi-muc |
過分 |
a |
中 |
単 |
対 |
解脱せざる |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
cittaṃ |
cit |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
心 |
|
|
|
|
avimuttaṃ |
a-vi-muc |
過分 |
a |
中 |
単 |
主 |
解脱せざる |
|
|
|
|
cittan |
cit |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
心 |
|
|
|
|
ti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pajānāmi. |
pra-jñā |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
知る、了知する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
あるいは、解脱せざる心を『解脱せざる心だ』と了知します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-56. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kassapopi, bhikkhave, yāvadeva ākaṅkhati parasattānaṃ
parapuggalānaṃ cetasā ceto paricca pajānāti – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Kassapopi, bhikkhave,
yāvadeva ākaṅkhati parasattānaṃ parapuggalānaṃ cetasā ceto paricca (152-3,
41.) |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pajānāti – |
pra-jñā |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
知る、了知する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、カッサパもまた、望む限り心によって、他の有情たち、他の人々の心を熟知し、了知する〔ことができます〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-57. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sarāgaṃ vā cittaṃ sarāgaṃ cittanti pajānāti…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
sarāgaṃ vā cittaṃ
sarāgaṃ cittanti pajānāti…pe… (152-42, 56.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
有貪の心を『有貪の心だ』と知ります…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-58. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
avimuttaṃ vā cittaṃ avimuttaṃ cittanti pajānāti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
avimuttaṃ vā cittaṃ
avimuttaṃ cittanti pajānāti. (152-55, 56.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
……あるいは、解脱せざる心を『解脱せざる心だ』と了知します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-59. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Ahaṃ, bhikkhave, yāvadeva ākaṅkhāmi anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ
anussarāmi, seyyathidaṃ – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Ahaṃ, bhikkhave,
yāvadeva ākaṅkhāmi (152-2.) |
|
|
|
|
aneka |
|
形 |
代的 |
‐ |
持 |
一つならぬ、多くの |
|
|
|
|
vihitaṃ |
vi-dhā |
過分 |
a |
男 |
単 |
対 |
置かれた、整えられた、整備された →種々の |
|
|
|
|
pubbe |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
先の、前の、昔の |
|
|
|
|
nivāsaṃ |
ni-vas |
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
居住、住居 →宿住 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
anussarāmi, |
anu-smṛ |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
随念する、憶念する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
seyyathidaṃ
– |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
たとえば、その如き |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、私は望む限り、種々の宿住を随念する〔ことができます〕。たとえば、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-60. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo
pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattālīsampi
jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi,
anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe
– |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ekam |
|
数 |
代的 |
女 |
単 |
対 |
一 |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
jātiṃ |
jan |
名 |
i |
女 |
単 |
対 |
生、誕生、生れ、血統、種類 |
|
|
|
|
dve |
|
数 |
特 |
‐ |
複 |
対 |
二 |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
jātiyo |
jan |
名 |
i |
女 |
複 |
対 |
生、誕生、生れ、血統、種類 |
|
|
|
|
tisso |
|
数 |
特 |
女 |
複 |
対 |
三 |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
jātiyo |
jan |
名 |
i |
女 |
複 |
対 |
生、誕生、生れ、血統、種類 |
|
|
|
|
catasso |
|
数 |
特 |
女 |
複 |
対 |
四 |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
jātiyo |
jan |
名 |
i |
女 |
複 |
対 |
生、誕生、生れ、血統、種類 |
|
|
|
|
pañca |
|
数 |
特 |
‐ |
複 |
対 |
五 |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
jātiyo |
jan |
名 |
i |
女 |
複 |
対 |
生、誕生、生れ、血統、種類 |
|
|
|
|
dasa |
|
数 |
特 |
‐ |
複 |
対 |
十 |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
jātiyo |
jan |
名 |
i |
女 |
複 |
対 |
生、誕生、生れ、血統、種類 |
|
|
|
|
vīsam |
|
数 |
a |
中 |
単 |
対 |
二十 |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
jātiyo |
jan |
名 |
i |
女 |
複 |
対 |
生、誕生、生れ、血統、種類 |
|
|
|
|
tiṃsam |
|
数 |
a |
中 |
単 |
対 |
三十 |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
jātiyo |
jan |
名 |
i |
女 |
複 |
対 |
生、誕生、生れ、血統、種類 |
|
|
|
|
cattālīsam |
|
数 |
a |
中 |
単 |
対 |
四十 |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
jātiyo |
jan |
名 |
i |
女 |
複 |
対 |
生、誕生、生れ、血統、種類 |
|
|
|
|
paññāsam |
|
数 |
a |
中 |
単 |
対 |
五十 |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
jātiyo |
jan |
名 |
i |
女 |
複 |
対 |
生、誕生、生れ、血統、種類 |
|
|
|
|
jāti |
jan |
名 |
i |
女 |
帯 |
生、誕生、生れ、血統、種類 |
|
|
|
|
satam |
|
数 |
a |
中 |
単 |
対 |
百 |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
jāti |
jan |
名 |
i |
女 |
帯 |
生、誕生、生れ、血統、種類 |
|
|
|
|
sahassam |
|
数 |
a |
中 |
単 |
対 |
千 |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
jāti |
jan |
名 |
i |
女 |
帯 |
生、誕生、生れ、血統、種類 |
|
|
|
|
sata |
|
数 |
a |
中 |
帯 |
百 |
|
|
|
|
sahassam |
|
数 |
a |
中 |
単 |
対 |
千 |
|
|
|
|
pi, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
aneke |
|
形 |
代的 |
男 |
複 |
対 |
一つならぬ、多くの |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
saṃvaṭṭa |
saṃ-vṛt |
名 |
a |
男中 |
依(属) |
壊、破壊 |
|
|
|
|
kappe |
|
名形 |
a |
中(男) |
複 |
対 |
劫 |
|
|
|
|
aneke |
|
形 |
代的 |
男 |
複 |
対 |
一つならぬ、多くの |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
vivaṭṭa |
vi-vṛt |
名 |
a |
中 |
依(属) |
成、成立 |
|
|
|
|
kappe |
|
名形 |
a |
中(男) |
複 |
対 |
劫 |
|
|
|
|
aneke |
|
形 |
代的 |
男 |
複 |
対 |
一つならぬ、多くの |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
saṃvaṭṭa |
saṃ-vṛt |
名 |
a |
男中 |
相 |
壊、破壊 |
|
|
|
|
vivaṭṭa |
vi-vṛt |
名 |
a |
中 |
依(属) |
成、成立 |
|
|
|
|
kappe – |
|
名形 |
a |
中(男) |
複 |
対 |
劫 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
一つの生、二つの生、三つの生、四つの生、五つの生、十の生、二十の生、三十の生、四十の生、五十の生、百の生、千の生、百千の生、多くの壊劫、多くの成劫、多くの成壊劫を、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-61. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro
evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra
udapādiṃ; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘amutra |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
そこに、そこで |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
asiṃ |
as |
動 |
ア |
能 |
単 |
一 |
ある |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
nāmo |
|
名 |
an |
中→男 |
単 |
主 |
名、名前 |
|
|
|
|
evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
gotto |
|
名 |
a |
中→男 |
単 |
主 |
姓、氏姓、種姓、家系 |
|
|
|
|
evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
vaṇṇo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
色、種類、階級、姓 |
|
|
|
|
evam |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
āhāro |
ā-hṛ |
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
食 |
|
|
|
|
evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
sukha |
|
名 |
a |
中 |
相 |
楽 |
|
|
|
|
dukkha |
|
名 |
a |
中 |
依(属) |
苦 |
|
|
|
|
paṭisaṃvedī |
prati-saṃ-vid 使 |
形 |
in |
男 |
単 |
主 |
経験、感受、感知の |
|
|
|
|
evam |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
āyu |
|
名 |
us |
中 |
依(属) |
寿、寿命 |
|
|
|
|
pariyanto, |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
周辺、制限、究竟、終りにする |
|
|
|
|
so |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
かれ、それ |
|
|
|
|
tato |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
そこから、それより、それゆえに、その後 |
|
|
|
|
cuto |
cyu |
過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
死んで、死没して |
|
|
|
|
amutra |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
そこに、そこで |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
udapādiṃ; |
ud-pad |
動 |
ア |
能 |
単 |
一 |
生起した、生じた |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『私はそこで、かくの如き名、かくの如き種姓、かくの如き階級であり、かくの如き食を取り、かくの如き楽苦を経験し、かくの如く寿命を終えた。その〔私〕はそこから死してあそこへ生まれた。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-62. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro
evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto
idhūpapanno’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
tatra |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
そこに、そこで、そのとき |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
asiṃ evaṃnāmo
evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto,
so tato cuto (152-61.) |
|
|
|
|
idha |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ここに、この世で、いま、さて |
|
|
|
|
upapanno’ |
upa-pad |
過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
往生した、再生した |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
あそこでまた私はかくの如き名、かくの如き種姓、かくの如き階級であり、かくの如き食を取り、かくの如き楽苦を経験し、かくの如く寿命を終えた。その〔私〕はあそこから死してここへ生まれた』というように。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-63. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ
anussarāmi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Iti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
sākāraṃ |
sa-ā-kṛ |
形 |
a |
中 |
単 |
副対 |
行相ある、様相ある、(副対で)具体的に |
|
|
|
|
sauddesaṃ |
sa-ud-dṛś |
形 |
a |
中 |
単 |
副対 |
詳細な |
|
|
|
|
aneka |
|
形 |
代的 |
‐ |
持 |
一つならぬ、多くの |
|
|
|
|
vihitaṃ |
vi-dhā |
過分 |
a |
男 |
単 |
対 |
置かれた、整えられた、整備された →種々の |
|
|
|
|
pubbe |
|
形 |
代的 |
中 |
単 |
処 |
先の、前の、昔の |
|
|
|
|
nivāsaṃ |
ni-vas |
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
居住、住居 →宿住 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
anussarāmi. |
anu-smṛ |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
随念する、憶念する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
そのように具体的かつ詳細に、種々の宿住を随念します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-64. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kassapopi, bhikkhave, yāvadeva ākaṅkhati anekavihitaṃ
pubbenivāsaṃ anussarati, seyyathidaṃ – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Kassapopi, bhikkhave,
yāvadeva ākaṅkhati anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, seyyathidaṃ – (152-3, 59.) |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
anussarati, |
anu-smṛ |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
随念する、憶念する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、カッサパもまた、望む限り、種々の宿住を随念する〔ことができます〕。たとえば、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-65. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ekampi jātiṃ…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ekampi jātiṃ…pe…
(152-60.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
一つの生…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-66. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
iti sākāraṃ sauddesaṃ
anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. (152-63, 64.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
……そのように具体的かつ詳細に、種々の宿住を随念します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-67. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Ahaṃ, bhikkhave, yāvadeva ākaṅkhāmi dibbena cakkhunā
visuddhena atikkantamānusakena satte passāmi cavamāne upapajjamāne hīne
paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe, sugate duggate yathākammūpage satte pajānāmi – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Ahaṃ, bhikkhave,
yāvadeva ākaṅkhāmi (152-2.) |
|
|
|
|
dibbena |
|
形 |
a |
中 |
単 |
具 |
天の |
|
|
|
|
cakkhunā |
|
名 |
us |
中 |
単 |
具 |
眼 |
|
|
|
|
visuddhena |
vi-śudh |
過分 |
a |
中 |
単 |
具 |
清い、清浄の |
|
|
|
|
atikkanta |
ati-kram |
過分 |
a |
‐ |
持 |
超えた、過ぎた |
|
|
|
|
mānusakena |
|
形 |
a |
中 |
単 |
具 |
人の |
|
|
|
|
satte |
|
名 |
a |
男 |
複 |
対 |
有情、衆生 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
passāmi |
paś |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
みる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
cavamāne |
cyu |
現分 |
a |
男 |
複 |
対 |
死ぬ |
|
|
|
|
upapajjamāne |
upa-pad |
現分 |
a |
男 |
複 |
対 |
再生する |
|
|
|
|
hīne |
hā |
過分 |
a |
男 |
複 |
対 |
捨てられた、劣った |
|
|
|
|
paṇīte |
pra-nī |
過分 |
a |
男 |
複 |
対 |
適用された,すぐれた |
|
|
|
|
suvaṇṇe |
|
名形 |
a |
中→男 |
複 |
対 |
良い色の、美しい |
|
|
|
|
dubbaṇṇe, |
|
形 |
a |
男 |
複 |
対 |
悪い色の、みにくい |
|
|
|
|
sugate |
su-gam |
名過分 |
a |
男 |
複 |
対 |
よく行った、幸福な、善逝 |
|
|
|
|
duggate |
su-gam |
形 |
a |
男 |
複 |
対 |
悪しく行った、貧しい、不運な |
|
|
|
|
yathā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜のごとく |
|
|
|
|
kamma |
kṛ |
名 |
an |
中 |
依(具) |
業、行為 |
|
|
|
|
upage |
upa-gam |
形 |
a |
男 |
複 |
対 |
いたる、経験する、着手する →業に従って行く |
|
|
|
|
satte |
|
名 |
a |
男 |
複 |
対 |
有情、衆生 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pajānāmi – |
pra-jñā |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
知る、了知する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、私は望む限り、清浄で人間を超えた天眼をもって、清浄で人間を超えた天眼をもって、死んでは再生する有情たちを見て、優劣、美醜、幸不幸へ業に従って趣く有情たちを了知する〔ことができます〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-68. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘ime vata, bhonto, sattā kāyaduccaritena samannāgatā
vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā
micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘ime |
|
代 |
代的 |
男 |
複 |
主 |
これら |
|
|
|
|
vata, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに |
|
|
|
|
bhonto, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
複 |
主 |
ある、なる |
|
|
|
|
sattā |
|
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
有情、衆生 |
|
|
|
|
kāya |
|
名 |
a |
男 |
依(具) |
身 |
|
|
|
|
duccaritena |
dur-car |
形 |
a |
中 |
単 |
具 |
悪行の |
|
|
|
|
samannāgatā |
saṃ-anu-ā-gam |
形 |
a |
男 |
複 |
主 |
具足した |
|
|
|
|
vacī |
|
名 |
as |
中 |
依(具) |
言、語(vacasの複合形) |
|
|
|
|
duccaritena |
dur-car |
形 |
a |
中 |
単 |
具 |
悪行の |
|
|
|
|
samannāgatā |
saṃ-anu-ā-gam |
形 |
a |
男 |
複 |
主 |
具足した |
|
|
|
|
mano |
man |
名 |
as |
中 |
依(具) |
意 |
|
|
|
|
duccaritena |
dur-car |
形 |
a |
中 |
単 |
具 |
悪行の |
|
|
|
|
samannāgatā |
saṃ-anu-ā-gam |
形 |
a |
男 |
複 |
主 |
具足した |
|
|
|
|
ariyānaṃ |
|
名形 |
a |
男 |
複 |
属 |
聖なる、高貴の |
|
|
|
|
upavādakā |
upa-vad |
形 |
a |
男 |
複 |
主 |
批難する、悪罵する |
|
|
|
|
micchā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
邪、よこしま、邪悪 |
|
|
|
|
diṭṭhikā |
dṛś |
形 |
a |
男 |
複 |
主 |
見の |
|
|
|
|
micchā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
邪、よこしま、邪悪 |
|
|
|
|
diṭṭhi |
dṛś |
名 |
i |
女 |
依(具) |
見 |
|
|
|
|
kamma |
kṛ |
名 |
an |
中 |
有(属) |
業、行為 |
|
|
|
|
samādānā; |
saṃ-ā-dā |
名 |
a |
中→男 |
複 |
主 |
受持、受けること |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『じつに、これらの有情たちは、身による悪行をそなえ、語による悪行をそなえ、意による悪行をそなえた、聖者たちを誹謗し、邪見あり、邪見による業の受持ある者たちである。ゆえに、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-69. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ
upapannā, ime vā pana, bhonto, sattā kāyasucaritena samannāgatā
vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā
sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
te |
|
代 |
代的 |
男 |
複 |
主 |
それら、彼ら |
|
|
|
|
kāyassa |
|
名 |
a |
男 |
単 |
属 |
身体、集まり |
|
|
|
|
bhedā |
bhid |
名 |
a |
男 |
単 |
奪 |
破壊、不和合、離間、種類、区分 |
|
|
|
|
paraṃ |
|
形 |
代的 |
中 |
単 |
副対 |
更に、他に、超えて |
|
|
|
|
maraṇā |
mṛ |
名 |
a |
中 |
単 |
奪 |
死 →死後に |
|
|
|
|
apāyaṃ |
apa-i |
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
苦界、苦処 |
|
|
|
|
duggatiṃ |
dur-gaṃ |
名 |
i |
女 |
単 |
対 |
悪趣 |
|
|
|
|
vinipātaṃ |
vi-ni-pat |
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
堕処 |
|
|
|
|
nirayaṃ |
|
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
地獄 |
|
|
|
|
upapannā, |
upa-pad |
過分 |
a |
男 |
複 |
主 |
再生、転生した |
|
|
|
|
ime vā pana, bhonto, sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā;
(152-68.) |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
pana, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
また、しかし、しからば、しかも、しかるに、さて |
|
|
|
|
sucaritena |
su-car |
形 |
a |
中 |
単 |
具 |
善行の |
|
|
|
|
anupavādakā |
an-upa-vad |
形 |
a |
男 |
複 |
主 |
批難しない、悪罵しない |
|
|
|
|
sammā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
正しい、正しく |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
彼らは、身破れて死後、苦処、悪趣、堕処、地獄へ生まれ変わっているのだ。しかしてこれらの有情たちは、身による善行をそなえ、語による善行をそなえ、意による善行をそなえた、聖者たちを誹謗せず、正見あり、正見による業の受持ある者たちである。ゆえに、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-70. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ
upapannā’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
te kāyassa bhedā
paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’ (152-69.) |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
彼らは、身破れて死後、善趣、天界へ生まれ変わっているのだ』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-71. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte
passāmi cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe, sugate duggate
yathākammūpage satte pajānāmi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Iti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
dibbena cakkhunā
visuddhena atikkantamānusakena satte passāmi cavamāne upapajjamāne hīne
paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe, sugate duggate yathākammūpage satte pajānāmi.
(152-67.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
このように、清浄で人間を超えた天眼をもって、死んでは再生する有情たちを見て、優劣、美醜、幸不幸へ業に従って趣く有情たちを了知するのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-72. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kassapopi, bhikkhave, yāvadeva ākaṅkhati dibbena cakkhunā
visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Kassapopi, bhikkhave,
yāvadeva ākaṅkhati dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne…pe… (152-3, 67.) |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
passati |
paś |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
見る |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、カッサパもまた、望む限り、清浄で人間を超えた天眼をもって、死んでは〔再生する〕有情たちを見て…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-73. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
yathākammūpage satte pajānāti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
yathākammūpage satte
(152-67.) |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pajānāti. |
pra-jñā |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
知る、了知する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
……業に従って趣く有情たちを了知するのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-74. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Ahaṃ, bhikkhave, āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ
paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja
viharāmi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Ahaṃ, |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
asavānaṃ |
ā-sru |
名 |
a |
男 |
複 |
属 |
漏 |
|
|
|
|
khayā |
kṣi |
名 |
a |
男 |
単 |
奪 |
尽、滅尽 |
|
|
|
|
anāsavaṃ |
an-ā-sru |
形 |
a |
女 |
単 |
対 |
漏なき |
|
|
|
|
ceto |
cit |
名 |
as |
中 |
依(属) |
心 |
|
|
|
|
vimuttiṃ |
vi-muc 受 |
名 |
i |
女 |
単 |
対 |
解脱 |
|
|
|
|
paññā |
pra-jñā |
名 |
ā |
女 |
依(属) |
慧 |
|
|
|
|
vimuttiṃ |
vi-muc 受 |
名 |
i |
女 |
単 |
対 |
解脱 |
|
|
|
|
diṭṭhe |
dṛś |
過分 |
a |
男中 |
単 |
処 |
見られた、見、所見 |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
dhamme |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
処 |
法、教法、真理、正義、もの →現法、現世 |
|
|
|
|
sayaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
自ら、自分で |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
abhiññā |
abhi-jñā |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
証知する、自証する |
|
|
|
|
sacchikatvā |
kṛ |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
作証する、証明をなす、さとる |
|
|
|
|
upasampajja |
upa-saṃ-pad |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
到達する、成就する、具足する |
|
|
|
|
viharāmi. |
vi-hṛ |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
住する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、私は、漏の滅尽により、漏なき心解脱、慧解脱を現世で自ら知り、悟り、成就し、住しています。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・ここだけyāvadeva ākaṅkhāmiがない。いちいち意図するまでもなく、つねに漏尽智に住しているということなのであろう。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
152-75. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kassapopi, bhikkhave, āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ
paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja
viharatī’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Kassapo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、カッサパ |
|
|
|
|
pi, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
bhikkhave, āsavānaṃ
khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā
sacchikatvā upasampajja (152-74.) |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
viharatī’’ |
vi-hṛ |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
住する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、カッサパもまた、漏の滅尽により、漏なき心解脱、慧解脱を現世で自ら知り、悟り、成就し、住しています」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Navamaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Navamaṃ. |
|
形 |
a |
中 |
単 |
主 |
第九の |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
第九〔経〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |