|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2. Pariyāyasuttaṃ |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Pariyāya |
pari-i |
名 |
a |
男 |
依(属) |
法門、教説、理趣、理由、方便、順序 |
|
|
|
|
suttaṃ |
sīv |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
経、糸 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「理趣経」(『相応部』46-52) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233. Atha kho sambahulā bhikkhū pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā
pattacīvaramādāya sāvatthiṃ piṇḍāya pavisiṃsu. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Atha |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ときに、また、そこに |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
sambahulā |
|
形 |
a |
男 |
複 |
主 |
多くの、衆多の |
|
|
|
|
bhikkhū |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
主 |
比丘 |
|
|
|
|
pubba |
|
形 |
代的 |
‐ |
持 |
過去の |
|
|
|
|
aṇha |
|
名 |
a |
男 |
依(属) |
日 →午前 |
|
|
|
|
samayaṃ |
|
名 |
a |
男 |
単 |
副対 |
時 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
nivāsetvā |
ni-vas
使 |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
着衣する、内衣を着る |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
patta |
|
名 |
a |
男中 |
相 |
鉢 |
|
|
|
|
cīvaram |
|
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
衣 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
ādāya |
ā-dā |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
取って |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
sāvatthiṃ |
|
名 |
ī |
女 |
単 |
対 |
地名、サーヴァッティー、舎衛城 |
|
|
|
|
piṇḍāya |
|
名 |
a |
男 |
単 |
与 |
団食、托鉢 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pavisiṃsu. |
pra-viś |
動 |
ア |
能 |
複 |
三 |
入る |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ときに、多くの比丘たちが、午前中、内衣をつけ、鉢と衣をもって、托鉢のためサーヴァッティーへ入った。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Atha kho tesaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Atha |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ときに、また、そこに |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
tesaṃ |
|
代 |
代的 |
男 |
複 |
属 |
それら、彼ら |
|
|
|
|
bhikkhūnaṃ |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
属 |
比丘 |
|
|
|
|
etad |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
ahosi – |
bhū |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
ある、なる |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
そのとき、かれら比丘たちに、この〔思い〕が起こった。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘atippago kho tāva sāvatthiyaṃ piṇḍāya carituṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘atippago |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
余りに早い、早すぎる |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
tāva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
それだけ、それほど、まず |
|
|
|
|
sāvatthiyaṃ |
|
名 |
ī |
女 |
単 |
処 |
地名、サーヴァッティー、舎衛城 |
|
|
|
|
piṇḍāya |
|
名 |
a |
男 |
単 |
与 |
団食、托鉢 |
|
|
|
|
carituṃ. |
car |
不定 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
行くこと、行くため |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「サーヴァッティーで托鉢を行ずるにはまだ早すぎる。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yaṃnūna mayaṃ yena aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ ārāmo
tenupasaṅkameyyāmā’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yaṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
nūna |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
たしかに →〜したらどうか |
|
|
|
|
mayaṃ |
|
代 |
代的 |
‐ |
複 |
主 |
私たち |
|
|
|
|
yena |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
具 |
(関係代名詞、〜tenaで「〜の所に」) |
|
|
|
|
añña |
|
形 |
代的 |
‐ |
持 |
他の |
|
|
|
|
titthiyānaṃ |
|
名 |
a |
男 |
複 |
属 |
外道、異学 |
|
|
|
|
paribbājakānaṃ |
pari-vraj |
名 |
a |
男 |
複 |
属 |
遍歴行者 |
|
|
|
|
ārāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
園 |
|
|
|
|
tena |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
具 |
それ、彼、それによって、それゆえ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
upasaṅkameyyāmā’’ |
upa-saṃ-kram |
動 |
願 |
能 |
複 |
一 |
近づく |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
我々は、異学外教の遍歴行者の園を訪ねてはどうだろうか」と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Atha kho te bhikkhū yena aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ ārāmo
tenupasaṅkamiṃsu; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Atha |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ときに、また、そこに |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
te |
|
代 |
代的 |
男 |
複 |
主 |
それら、彼ら |
|
|
|
|
bhikkhū |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
主 |
比丘 |
|
|
|
|
yena |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
具 |
(関係代名詞、〜tenaで「〜の所に」) |
|
|
|
|
añña |
|
形 |
代的 |
‐ |
持 |
他の |
|
|
|
|
titthiyānaṃ |
|
名 |
a |
男 |
複 |
属 |
外道、異学 |
|
|
|
|
paribbājakānaṃ |
pari-vraj |
名 |
a |
男 |
複 |
属 |
遍歴行者 |
|
|
|
|
ārāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
園 |
|
|
|
|
tena |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
具 |
それ、彼、それによって、それゆえ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
upasaṅkamiṃsu; |
upa-saṃ-kram |
動 |
ア |
能反 |
複 |
三 |
近づいた |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
そこで彼ら比丘たちは、異学外教の遍歴行者の園へ近づいた。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
upasaṅkamitvā tehi aññatitthiyehi paribbājakehi saddhiṃ
sammodiṃsu. |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
upasaṅkamitvā |
upa-saṃ-kram |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
近づく |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
tehi |
|
代 |
代的 |
男 |
複 |
具 |
それら、彼ら |
|
|
|
|
añña |
|
形 |
代的 |
‐ |
持 |
他の |
|
|
|
|
titthiyehi |
|
名 |
a |
男 |
複 |
具 |
外道、異学 |
|
|
|
|
paribbājakehi |
pari-vraj |
名 |
a |
男 |
複 |
具 |
遍歴行者 |
|
|
|
|
saddhiṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
共に、一緒に(具格支配) |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
sammodiṃsu. |
saṃ-mud |
動 |
ア |
能反 |
複 |
三 |
喜ぶ、相喜ぶ、挨拶する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
近づいて、彼ら異学外教の遍歴行者たちと挨拶を交わした。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-7. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ
nisīdiṃsu. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Sammodanīyaṃ |
saṃ-mud |
未分 |
a |
女 |
単 |
対 |
よろこばしい |
|
|
|
|
kathaṃ |
|
名 |
ā |
女 |
単 |
対 |
話、説、論 |
|
|
|
|
sāraṇīyaṃ |
saṃ-raj |
未分 |
a |
女 |
単 |
対 |
相慶慰すべき、喜ぶべき |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
vītisāretvā |
vi-ati-sṛ 使 |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
交わす、交換する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ekamantaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
一方に |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
nisīdiṃsu. |
ni-sad |
動 |
ア |
能反 |
複 |
三 |
坐る |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
喜ばしき慶賀の言葉を交わしてから、一方へ坐った。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-8. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ekamantaṃ nisinne kho te bhikkhū aññatitthiyā paribbājakā
etadavocuṃ – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Ekamantaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
一方に |
|
|
|
|
nisinne |
ni-sad |
過分 |
a |
男 |
複 |
対 |
坐った |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
te |
|
代 |
代的 |
男 |
複 |
対 |
それら、彼ら |
|
|
|
|
bhikkhū |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
対 |
比丘 |
|
|
|
|
añña |
|
形 |
代的 |
‐ |
持 |
他の |
|
|
|
|
titthiyā |
|
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
外道、異学 |
|
|
|
|
paribbājakā |
pari-vraj |
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
遍歴行者 |
|
|
|
|
etad |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
これ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
avocuṃ – |
vac |
動 |
ア |
能 |
複 |
三 |
いう |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
一方へ坐った彼ら比丘たちへ、異学外教の遍歴行者たちはこういった。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-9. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Samaṇo, āvuso, gotamo sāvakānaṃ evaṃ dhammaṃ deseti – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Samaṇo, |
śram |
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
沙門 |
|
|
|
|
āvuso, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
友よ |
|
|
|
|
gotamo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ゴータマ |
|
|
|
|
sāvakānaṃ |
śru |
名 |
a |
男 |
複 |
与 |
弟子、声聞 |
|
|
|
|
evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
dhammaṃ |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
対 |
法 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
deseti – |
diś 使 |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
示す、指示する、教示する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「友らよ、沙門ゴータマは弟子たちへこのように法を教示します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-10. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘etha tumhe, bhikkhave, pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese
paññāya dubbalīkaraṇe satta bojjhaṅge yathābhūtaṃ bhāvethā’ti. |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
‘etha |
i |
動 |
命 |
能 |
複 |
二 |
行け、いざ |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
tumhe, |
|
代 |
代的 |
‐ |
複 |
主 |
あなたたち |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
pañca |
|
数 |
特 |
‐ |
複 |
対 |
五 |
|
|
|
|
nīvaraṇe |
|
名 |
a |
男中 |
複 |
対 |
蓋 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pahāya |
pra-hā |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
捨断する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
cetaso |
cit |
名 |
as |
中 |
単 |
属 |
心 |
|
|
|
|
upakkilese |
upa-kliś |
名 |
a |
男 |
複 |
対 |
随煩悩、小煩悩、随染 |
|
|
|
|
paññāya |
pra-jñā |
名 |
ā |
女 |
単 |
与 |
智慧 |
|
|
|
|
dubbalīkaraṇe |
kṛ |
形 |
a |
男 |
複 |
対 |
弱くする |
|
|
|
|
satta |
|
数 |
特 |
‐ |
複 |
対 |
七 |
|
|
|
|
bodhi |
budh |
名 |
i |
女 |
依(属) |
覚、菩提、さとり |
|
|
|
|
aṅge |
|
名 |
a |
中(男) |
複 |
対 |
支分 →七菩提分、七覚支 |
|
|
|
|
yathābhūtaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
副対 |
如実に |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
bhāvethā’ |
bhū 使 |
動 |
命 |
能 |
複 |
二 |
修習する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『いざ、比丘たちよ、あなたがたは、心の雑染であり智慧を弱める五蓋を捨断し、七覚支を如実に修習なさい』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-11. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Mayampi kho, āvuso, sāvakānaṃ evaṃ dhammaṃ desema – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Mayam |
|
代 |
代的 |
‐ |
複 |
主 |
私たち |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
āvuso, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
友よ |
|
|
|
|
sāvakānaṃ |
śru |
名 |
a |
男 |
複 |
与 |
弟子、声聞 |
|
|
|
|
evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
dhammaṃ |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
対 |
法 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
desema – |
diś |
動 |
現 |
能 |
複 |
一 |
示す |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
友らよ、我々もまた、弟子たちへこのように法を教示します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-12. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘etha tumhe, āvuso, pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese
paññāya dubbalīkaraṇe satta bojjhaṅge yathābhūtaṃ bhāvethā’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘etha tumhe, āvuso,
pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe satta bojjhaṅge
yathābhūtaṃ bhāvethā’ti. (233-10.) |
|
|
|
|
āvuso, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
友よ |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『いざ、友らよ、あなたがたは、心の雑染であり智慧を弱める五蓋を捨断し、七覚支を如実に修習なさい』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-13. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Idha no, āvuso, ko viseso, ko adhippayāso, kiṃ nānākaraṇaṃ
samaṇassa vā gotamassa amhākaṃ vā, yadidaṃ – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Idha |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ここに、この世で、いま、さて |
|
|
|
|
no, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜であろうか、ない |
|
|
|
|
āvuso, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
友よ |
|
|
|
|
ko |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
何、誰 |
|
|
|
|
viseso, |
vi-śis |
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
差別、特質、殊勝 |
|
|
|
|
ko |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
何、誰 |
|
|
|
|
adhippayāso, |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
特相 |
|
|
|
|
kiṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
何、なぜ、いかに |
|
|
|
|
nānā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
種々の |
|
|
|
|
karaṇaṃ |
kṛ |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
所作、遂行 →殊異 |
|
|
|
|
samaṇassa |
śram |
名 |
a |
男 |
単 |
属 |
沙門 |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
gotamassa |
|
名 |
a |
男 |
単 |
属 |
人名、ゴータマ |
|
|
|
|
amhākaṃ |
|
代 |
代的 |
‐ |
複 |
属 |
私たち |
|
|
|
|
vā, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
yadidaṃ – |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
すなわち |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
友等よ、この場合、沙門ゴータマの〔所説〕、あるいは私たちの〔所説〕には、いかなる差別、いかなる特相、いかなる殊異があるというのでしょうか。すなわち、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-14. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dhammadesanāya vā dhammadesanaṃ, anusāsaniyā vā anusāsani’’nti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
dhamma |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
依(属) |
法 |
|
|
|
|
desanāya |
|
名 |
ā |
女 |
単 |
具 |
教示、説示 |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
dhamma |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
依(属) |
法 |
|
|
|
|
desanaṃ, |
|
名 |
ā |
女 |
単 |
対 |
教示、説示 |
|
|
|
|
anusāsaniyā |
anu-śās |
名 |
ī |
女 |
単 |
具 |
教誡、教訓 |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
anusāsani’’n |
anu-śās |
名 |
ī |
女 |
単 |
対 |
教誡、教訓 |
|
|
|
|
ti? |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
法の教説と法の教説を、教誡と教誡を〔比べた場合には〕」と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-15. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Atha kho te bhikkhū tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ
bhāsitaṃ neva abhinandiṃsu nappaṭikkosiṃsu; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Atha |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ときに、また、そこに |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
te |
|
代 |
代的 |
男 |
複 |
主 |
それら、彼ら |
|
|
|
|
bhikkhū |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
主 |
比丘 |
|
|
|
|
tesaṃ |
|
代 |
代的 |
男 |
複 |
属 |
それら、彼ら |
|
|
|
|
añña |
|
形 |
代的 |
‐ |
持 |
他の |
|
|
|
|
titthiyānaṃ |
|
名 |
a |
男 |
複 |
属 |
外道、異学 |
|
|
|
|
paribbājakānaṃ |
pari-vraj |
名 |
a |
男 |
複 |
属 |
遍歴行者 |
|
|
|
|
bhāsitaṃ |
bhāṣ |
名過分 |
a |
中 |
単 |
対 |
所説 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
abhinandiṃsu |
abhi-nand |
動 |
ア |
能反 |
複 |
三 |
大いに喜ぶ、歓喜する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
paṭikkosiṃsu; |
prati-kruś |
動 |
ア |
能反 |
複 |
三 |
叱る、非難する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ときに彼ら比丘たちは、彼ら異学外教の遍歴行者たちの所説へ歓喜せず、非難もしなかった。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-16. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
anabhinanditvā appaṭikkositvā uṭṭhāyāsanā pakkamiṃsu – |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
anabhinanditvā |
an-abhi-nand |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
歓喜しない |
|
|
|
|
appaṭikkositvā |
a-prati-kruś |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
非難しない |
|
|
|
|
uṭṭhāya |
ud-sthā |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
立ち上がる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
āsanā |
ās |
名 |
a |
中 |
単 |
奪 |
座 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pakkamiṃsu
– |
pra-kram |
動 |
ア |
能反 |
複 |
三 |
出発する、進む |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
歓喜せず、非難せず、座より立って出発した。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-17. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘bhagavato santike etassa bhāsitassa atthaṃ
ājānissāmā’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘bhagavato |
|
名 |
ant |
男 |
単 |
属 |
世尊 |
|
|
|
|
santike |
|
名 |
a |
中 |
単 |
処 |
面前、付近 |
|
|
|
|
etassa |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
属 |
これ |
|
|
|
|
bhāsitassa |
bhāṣ |
名過分 |
a |
中 |
単 |
属 |
所説 |
|
|
|
|
atthaṃ |
|
名 |
a |
男中 |
単 |
対 |
義 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
ājānissāmā’’ |
ā-jñā |
動 |
未 |
能 |
複 |
一 |
了知する、よく知る |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「我々は世尊の面前で、この所説の義をよく知ることとしよう」と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-18. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Atha kho te bhikkhū sāvatthiṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ
piṇḍapātapaṭikkantā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Atha |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ときに、また、そこに |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
te |
|
代 |
代的 |
男 |
複 |
主 |
それら、彼ら |
|
|
|
|
bhikkhū |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
主 |
比丘 |
|
|
|
|
sāvatthiṃ |
|
名 |
ī |
女 |
単 |
対 |
地名、サーヴァッティー、舎衛城 |
|
|
|
|
piṇḍāya |
|
名 |
a |
男 |
単 |
与 |
団食 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
caritvā |
car |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
ゆく |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
pacchā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
後に、背後に、西方に |
|
|
|
|
bhattaṃ |
bhaj |
名形 |
a |
中 |
単 |
副対 |
食事 →食後に |
|
|
|
|
piṇḍa |
|
名 |
a |
男 |
持 |
円いもの、団食、食物、集団 |
|
|
|
|
pāta |
pat |
名 |
a |
男 |
依(奪) |
落、段 →団食、施食 |
|
|
|
|
paṭikkantā |
prati-kram |
過分 |
a |
男 |
複 |
主 |
戻った、退いた、減退した |
|
|
|
|
yena |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
具 |
(関係代名詞、〜tenaで「〜の所に」) |
|
|
|
|
bhagavā |
|
名 |
ant |
男 |
単 |
主 |
世尊 |
|
|
|
|
tena |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
具 |
それ、彼、それによって、それゆえ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
upasaṅkamiṃsu; |
upa-saṃ-kram |
動 |
ア |
能反 |
複 |
三 |
近づいた |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
そこで彼ら比丘たちは、托鉢のためサーヴァッティーへ行き、食後、施食より退いて、世尊へ近づいた。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-19. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
upasaṅkamitvā |
upa-saṃ-kram |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
近づく |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
bhagavantaṃ |
|
名 |
ant |
男 |
単 |
対 |
世尊 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
abhivādetvā |
abhi-vad 使 |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
敬礼する、礼拝する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ekamantaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
一方に |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
nisīdiṃsu. |
ni-sad |
動 |
ア |
能反 |
複 |
三 |
坐る |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
近づいて、世尊へ礼拝し、一方へ坐った。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-20. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Ekamantaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
一方に |
|
|
|
|
nisinnā |
ni-sad |
過分 |
a |
男 |
複 |
主 |
坐った |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
te |
|
代 |
代的 |
男 |
複 |
主 |
それら、彼ら |
|
|
|
|
bhikkhū |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
主 |
比丘 |
|
|
|
|
bhagavantaṃ |
|
名 |
ant |
男 |
単 |
対 |
世尊 |
|
|
|
|
etad |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
これ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
avocuṃ – |
vac |
動 |
ア |
能 |
複 |
三 |
いう |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
一方へ坐った彼ら比丘たちは、世尊へこういった。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-21. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Idha mayaṃ, bhante, pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā
pattacīvaramādāya sāvatthiṃ piṇḍāya pavisimha. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Idha |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ここに、この世で、いま、さて |
|
|
|
|
mayaṃ, |
|
代 |
代的 |
‐ |
複 |
主 |
私たち |
|
|
|
|
bhante, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、大徳よ |
|
|
|
|
pubbaṇhasamayaṃ
nivāsetvā pattacīvaramādāya sāvatthiṃ piṇḍāya (233-1.) |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pavisimha. |
pra-viś |
動 |
ア |
能 |
複 |
一 |
入る |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「尊者よ、ここなる我々は、午前中、内衣をつけ、鉢と衣をもって、托鉢のためサーヴァッティーへ入りました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-22. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tesaṃ no, bhante, amhākaṃ etadahosi – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tesaṃ |
|
代 |
代的 |
男 |
複 |
属 |
それら、彼ら |
|
|
|
|
no, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
たしかに |
|
|
|
|
bhante, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、大徳よ |
|
|
|
|
amhākaṃ |
|
代 |
代的 |
‐ |
複 |
属 |
私たち |
|
|
|
|
etad |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
ahosi – |
bhū |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
ある、なる |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
尊者よ、その我々に、この〔思い〕が起こりました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-23. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘atippago kho tāva sāvatthiyaṃ piṇḍāya carituṃ, yaṃnūna mayaṃ
yena aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ ārāmo tenupasaṅkameyyāmā’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘atippago kho tāva
sāvatthiyaṃ piṇḍāya carituṃ, yaṃnūna mayaṃ yena aññatitthiyānaṃ
paribbājakānaṃ ārāmo tenupasaṅkameyyāmā’ti. (233-3, 4.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『サーヴァッティーで托鉢を行ずるにはまだ早すぎる。我々は、異学外教の遍歴行者の園を訪ねてはどうだろうか』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-24. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Atha kho mayaṃ, bhante, yena aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ
ārāmo tenupasaṅkamimha; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Atha kho mayaṃ, bhante, yena aññatitthiyānaṃ
paribbājakānaṃ ārāmo tenupasaṅkamimha; (233-5.) |
|
|
|
|
mayaṃ, |
|
代 |
代的 |
‐ |
複 |
主 |
私たち |
|
|
|
|
bhante, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、大徳よ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
upasaṅkamimha; |
upa-saṃ-kram |
動 |
ア |
能 |
複 |
一 |
近づく |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
尊者よ、そこで我々は、異学外教の遍歴行者の園へ近づきました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-25. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
upasaṅkamitvā tehi aññatitthiyehi paribbājakehi saddhiṃ
sammodimha. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
upasaṅkamitvā tehi
aññatitthiyehi paribbājakehi saddhiṃ (233-6.) |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
sammodimha. |
saṃ-mud |
動 |
ア |
能 |
複 |
一 |
喜ぶ、相喜ぶ、挨拶する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
近づいて、彼ら異学外教の遍歴行者たちと挨拶を交わしました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-26. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ
nisīdimha. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Sammodanīyaṃ kathaṃ
sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ (233-7.) |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
nisīdimha. |
ni-sad |
動 |
ア |
能 |
複 |
一 |
坐る |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
喜ばしき慶賀の言葉を交わしてから、一方へ坐りました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-27. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ekamantaṃ nisinne kho amhe, bhante, aññatitthiyā paribbājakā
etadavocuṃ – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Ekamantaṃ nisinne kho amhe, bhante, aññatitthiyā
paribbājakā etadavocuṃ – (233-8.) |
|
|
|
|
amhe, |
|
代 |
代的 |
‐ |
複 |
対 |
私たち |
|
|
|
|
bhante, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、大徳よ |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
尊者よ、一方へ坐った我々へ、異学外教の遍歴行者たちはこういいました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-28. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Samaṇo, āvuso, gotamo sāvakānaṃ evaṃ dhammaṃ deseti ‘etha
tumhe, bhikkhave, pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya
dubbalīkaraṇe satta bojjhaṅge yathābhūtaṃ bhāvethā’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Samaṇo, āvuso,
gotamo sāvakānaṃ evaṃ dhammaṃ deseti ‘etha tumhe, bhikkhave, pañca nīvaraṇe
pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe satta bojjhaṅge yathābhūtaṃ
bhāvethā’ti. (233-9, 10.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『友らよ、沙門ゴータマは弟子たちへこのように法を教示します。―いざ、比丘たちよ、あなたがたは、心の雑染であり智慧を弱める五蓋を捨断し、七覚支を如実に修習なさい―と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-29. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Mayampi kho, āvuso, sāvakānaṃ evaṃ dhammaṃ desema – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Mayampi kho, āvuso,
sāvakānaṃ evaṃ dhammaṃ desema – (233-11.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
友らよ、我々もまた、弟子たちへこのように法を教示します。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-30. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘etha tumhe, āvuso, pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese
paññāya dubbalīkaraṇe satta bojjhaṅge yathābhūtaṃ bhāvethā’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘etha tumhe, āvuso,
pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe satta bojjhaṅge
yathābhūtaṃ bhāvethā’ti. (233-12.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
―いざ、友らよ、あなたがたは、心の雑染であり智慧を弱める五蓋を捨断し、七覚支を如実に修習なさい―と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-31. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Idha no, āvuso, ko viseso, ko adhippayāso, kiṃ nānākaraṇaṃ
samaṇassa vā gotamassa amhākaṃ vā, yadidaṃ – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Idha no, āvuso, ko
viseso, ko adhippayāso, kiṃ nānākaraṇaṃ samaṇassa vā gotamassa amhākaṃ vā,
yadidaṃ – (233-13.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
友等よ、この場合、沙門ゴータマの〔所説〕、あるいは私たちの〔所説〕には、いかなる差別、いかなる特相、いかなる殊異があるというのでしょうか。すなわち、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-32. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dhammadesanāya vā dhammadesanaṃ, anusāsaniyā vā anusāsani’’nti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
dhammadesanāya vā
dhammadesanaṃ, anusāsaniyā vā anusāsani’’nti? (233-14.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
法の教説と法の教説を、教誡と教誡を〔比べた場合には〕』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-33. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Atha kho mayaṃ, bhante, tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ
bhāsitaṃ neva abhinandimha nappaṭikkosimha, anabhinanditvā appaṭikkositvā
uṭṭhāyāsanā pakkamimha – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Atha kho mayaṃ, bhante, tesaṃ
aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ bhāsitaṃ neva abhinandimha
nappaṭikkosimha, anabhinanditvā appaṭikkositvā
uṭṭhāyāsanā (233-15, 16.) |
|
|
|
|
mayaṃ, |
|
代 |
代的 |
‐ |
複 |
主 |
私たち |
|
|
|
|
bhante, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、大徳よ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
abhinandimha |
abhi-nand |
動 |
ア |
能 |
複 |
一 |
歓喜する、大いに喜ぶ |
|
|
|
|
paṭikkosimha, |
prati-kruś |
動 |
ア |
能 |
複 |
一 |
叱る、非難する |
|
|
|
|
pakkamimha – |
pra-kram |
動 |
ア |
能 |
複 |
一 |
出発する、進む |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
尊者よ、ときに我々は、彼ら異学外教の遍歴行者たちの所説へ歓喜せず、非難もしませんでした。歓喜せず、非難せず、座より立って出発しました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-34. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘bhagavato santike etassa bhāsitassa atthaṃ ājānissāmā’’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘bhagavato santike
etassa bhāsitassa atthaṃ ājānissāmā’’’ti. (233-17.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『我々は世尊の面前で、この所説の義をよく知ることとしよう』と」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-35. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Evaṃvādino, bhikkhave, aññatitthiyā paribbājakā evamassu
vacanīyā – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
vādino, |
vad |
形 |
in |
男 |
複 |
主 |
説者 |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
añña |
|
形 |
代的 |
‐ |
持 |
他の |
|
|
|
|
titthiyā |
|
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
外道、異学 |
|
|
|
|
paribbājakā |
pari-vraj |
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
遍歴行者 |
|
|
|
|
evam |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
assu |
as |
動 |
願 |
能 |
複 |
三 |
ある、なる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
vacanīyā – |
vac |
未分 |
a |
男 |
複 |
主 |
いわれるべき |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「比丘たちよ、そのように言う異学外教の遍歴行者たちは、このようにいわれるべきでしょう。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-36. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘atthi panāvuso, pariyāyo, yaṃ pariyāyaṃ āgamma pañca nīvaraṇā
dasa honti, satta bojjhaṅgā catuddasā’ti. |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
‘atthi |
as |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
pana |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
また、しかし、しからば、しかも、しかるに、さて |
|
|
|
|
āvuso, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
友よ |
|
|
|
|
pariyāyo, |
pari-i |
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
法門、教説、理趣、理由、方便、順序 |
|
|
|
|
yaṃ |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
対 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
pariyāyaṃ |
pari-i |
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
法門、教説、理趣、理由、方便、順序 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
āgamma |
ā-gam |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
由りて、よって |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
pañca |
|
数 |
特 |
‐ |
帯 |
五 |
|
|
|
|
nīvaraṇā |
|
名 |
a |
男中 |
複 |
主 |
蓋 |
|
|
|
|
dasa |
|
数 |
特 |
‐ |
複 |
主 |
十 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
honti, |
bhū |
動 |
現 |
能 |
複 |
三 |
ある、存在する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
satta |
|
数 |
特 |
‐ |
複 |
主 |
七 |
|
|
|
|
bodhi |
budh |
名 |
i |
女 |
依(属) |
覚、菩提、さとり |
|
|
|
|
aṅgā |
|
名 |
a |
中(男) |
複 |
主 |
支分、部分 →覚支、菩提分 |
|
|
|
|
catuddasā’ |
|
数 |
特 |
‐ |
複 |
主 |
十四 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『しからば友らよ、その理趣によって五蓋が十となり、七覚支が十四となるような理趣が〔あなたがたには〕ありますか』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-37. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evaṃ puṭṭhā, bhikkhave, aññatitthiyā paribbājakā na ceva
sampāyissanti, uttariñca vighātaṃ āpajjissanti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
puṭṭhā, |
prach |
過分 |
a |
男 |
複 |
主 |
問われた |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
añña |
|
形 |
代的 |
‐ |
持 |
他の |
|
|
|
|
titthiyā |
|
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
外道、異学 |
|
|
|
|
paribbājakā |
pari-vraj |
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
遍歴行者 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
sampāyissanti, |
saṃ-pra-ā-i |
動 |
未 |
能 |
複 |
三 |
解答できる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
uttariñ |
|
形 |
i |
中 |
単 |
副対 |
さらに、それ以上 |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
vighātaṃ |
|
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
破壊、殺戮、悩害、困惑、反論 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
āpajjissanti. |
ā-pad |
動 |
未 |
能 |
複 |
三 |
来る、遭遇する、到達する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、異学外教の遍歴行者たちは、このように問われても、解答することはできず、さらに混乱に陥ることでしょう。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-38. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Taṃ kissa hetu? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Taṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
それ |
|
|
|
|
kissa |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
属 |
何 |
|
|
|
|
hetu? |
hi |
名 |
u |
男 |
単 |
副対 |
因、原因、理由 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
それはなぜか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-39. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yathā taṃ, bhikkhave, avisayasmiṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yathā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜のごとくに、〜のように |
|
|
|
|
taṃ, |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
それ |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
avisayasmiṃ. |
a-viṣ |
形 |
a |
男中 |
単 |
処 |
邪境の、非境の |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、そのことは、〔異学者にとって〕認識の範囲外にあるようなものだからです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-40. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Nāhaṃ taṃ, bhikkhave, passāmi sadevake loke samārake
sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya, yo imesaṃ pañhānaṃ
veyyākaraṇena cittaṃ ārādheyya, aññatra tathāgatena vā tathāgatasāvakena vā
ito vā pana sutvā’’. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
ahaṃ |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
taṃ, |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
対 |
それ |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
passāmi |
paś |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
見る |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
sadevake |
|
形 |
a |
男 |
単 |
処 |
天ある |
|
|
|
|
loke |
|
名 |
a |
男 |
単 |
処 |
世間、世界 |
|
|
|
|
samārake |
|
形 |
a |
男 |
単 |
処 |
魔ある |
|
|
|
|
sabrahmake |
sa-bṛh |
形 |
a |
男 |
単 |
処 |
梵ある |
|
|
|
|
sassamaṇa |
sa-śram |
形 |
a |
‐ |
有(相) |
沙門ある |
|
|
|
|
brāhmaṇiyā |
bṛh |
名 |
a |
男→女 |
単 |
処 |
婆羅門 |
|
|
|
|
pajāya |
pra-jan |
名 |
ā |
女 |
単 |
処 |
人々 |
|
|
|
|
sadeva |
|
形 |
a |
‐ |
有(相) |
天ある |
|
|
|
|
manussāya, |
|
名 |
a |
男→女 |
単 |
処 |
人、人間 |
|
|
|
|
yo |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
imesaṃ |
|
代 |
代的 |
男 |
複 |
属 |
これら |
|
|
|
|
pañhānaṃ |
|
名 |
a |
男 |
複 |
属 |
問い |
|
|
|
|
veyyākaraṇena |
vi-ā-kṛ |
名 |
a |
中 |
単 |
具 |
解答、授記 |
|
|
|
|
cittaṃ |
cit |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
心 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
ārādheyya, |
ā-rādh 使 |
動 |
願 |
能 |
単 |
三 |
喜ばせる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
aññatra |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
除いて、以外で |
|
|
|
|
tathāgatena |
tathā-(ā-)gam |
名 |
a |
男 |
単 |
具 |
如来 |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
tathāgata |
tathā-(ā-)gam |
名 |
a |
男 |
依(属) |
如来 |
|
|
|
|
sāvakena |
|
名 |
a |
男 |
単 |
具 |
声聞、弟子 |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
ito |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
これより、ここより |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
pana |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
また、しかし、しからば、しかも、しかるに、さて |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
sutvā’’. |
śru |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
聞く |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、天・魔・梵を含む世界、沙門と婆羅門、王と民を含む人々のうちで、如来、如来の弟子、あるいはここ(仏教)より聞いて〔答えを知った者〕以外に、これらの問いへの解答によって心を喜ばせる、そのような者を、私は見出しません。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-41. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Katamo ca, bhikkhave, pariyāyo, yaṃ pariyāyaṃ āgamma pañca
nīvaraṇā dasa honti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Katamo |
|
形 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
いずれの、どちらの |
|
|
|
|
ca, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
pariyāyo, yaṃ
pariyāyaṃ āgamma pañca nīvaraṇā dasa honti? (233-36.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
では比丘たちよ、いかなるものが、その理趣によって五蓋が十となるような理趣なのでしょうか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-42. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yadapi, bhikkhave, ajjhattaṃ kāmacchando tadapi nīvaraṇaṃ,
yadapi bahiddhā kāmacchando tadapi nīvaraṇaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yad |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
api, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
ajjhattaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
副対 |
内に |
|
|
|
|
kāma |
|
名 |
a |
男中 |
依(属) |
欲、欲楽 |
|
|
|
|
chando |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
欲、意欲、志欲 |
|
|
|
|
tad |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
それ |
|
|
|
|
api |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
nīvaraṇaṃ, |
|
名 |
a |
男中 |
単 |
主 |
蓋 |
|
|
|
|
yad |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
api |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
bahiddhā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
外に、外部に |
|
|
|
|
kāma |
|
名 |
a |
男中 |
依(属) |
欲、欲楽 |
|
|
|
|
chando |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
欲、意欲、志欲 |
|
|
|
|
tad |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
それ |
|
|
|
|
api |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
nīvaraṇaṃ. |
|
名 |
a |
男中 |
単 |
主 |
蓋 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、内なる欲貪も蓋であり、外なる欲貪も蓋です。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-43. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘Kāmacchandanīvaraṇa’nti iti hidaṃ uddesaṃ gacchati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘Kāma |
|
名 |
a |
男中 |
依(属) |
欲、欲楽 |
|
|
|
|
chanda |
|
名 |
a |
男 |
持 |
欲、志欲、意欲 |
|
|
|
|
nīvaraṇa’n |
|
名 |
a |
男中 |
単 |
主 |
蓋 |
|
|
|
|
ti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
iti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
hi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、なぜなら |
|
|
|
|
idaṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
これ |
|
|
|
|
uddesaṃ |
ud-diś |
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
説示、総説 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
gacchati. |
gam |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
行く |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
欲貪蓋というものは、かくのごとくの、この総説に至ります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-44. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tadamināpetaṃ pariyāyena dvayaṃ hoti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tad |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
副対 |
それ |
|
|
|
|
aminā |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
具 |
これ |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
etaṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
pariyāyena |
pari-i |
名 |
a |
男 |
単 |
具 |
法門、教説、理趣、理由、方便、順序 |
|
|
|
|
dvayaṃ |
|
名形 |
a |
中 |
単 |
主 |
二種の |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
hoti. |
bhū |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる、存在する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
それゆえこのことは、この理趣によって二種となるのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-45. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yadapi, bhikkhave, ajjhattaṃ byāpādo tadapi nīvaraṇaṃ, yadapi
bahiddhā byāpādo tadapi nīvaraṇaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yadapi, bhikkhave,
ajjhattaṃ byāpādo tadapi
nīvaraṇaṃ, yadapi bahiddhā byāpādo tadapi nīvaraṇaṃ. (233-42.) |
|
|
|
|
byāpādo |
vi-ā-pad |
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
瞋恚 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、内なる瞋恚も蓋であり、外なる瞋恚も蓋です。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-46. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘Byāpādanīvaraṇa’nti iti hidaṃ uddesaṃ gacchati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘Byāpāda |
vi-ā-pad |
名 |
a |
男 |
持 |
瞋恚 |
|
|
|
|
nīvaraṇa’nti iti hidaṃ
uddesaṃ gacchati. (233-43.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
瞋恚蓋というものは、かくのごとくの、この総説に至ります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-47. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tadamināpetaṃ pariyāyena dvayaṃ hoti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tadamināpetaṃ
pariyāyena dvayaṃ hoti. (233-44.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
それゆえこのことは、この理趣によって二種となるのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-48. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yadapi, bhikkhave, thinaṃ tadapi nīvaraṇaṃ, yadapi middhaṃ
tadapi nīvaraṇaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yadapi, bhikkhave, thinaṃ tadapi nīvaraṇaṃ, yadapi middhaṃ tadapi nīvaraṇaṃ. (233-42.) |
|
|
|
|
thinaṃ |
|
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
惛沈 |
|
|
|
|
middhaṃ |
|
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
眠、睡眠 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、惛沈も蓋であり、睡眠も蓋です。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-49. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘Thinamiddhanīvaraṇa’nti iti hidaṃ uddesaṃ gacchati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘Thina |
|
名 |
a |
中 |
相 |
惛沈 |
|
|
|
|
middha |
|
名 |
a |
中 |
持 |
眠、睡眠 →惛眠 |
|
|
|
|
nīvaraṇa’nti iti hidaṃ
uddesaṃ gacchati. (233-43.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
惛眠蓋というものは、かくのごとくの、この総説に至ります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-50. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tadamināpetaṃ pariyāyena dvayaṃ hoti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tadamināpetaṃ
pariyāyena dvayaṃ hoti. (233-44.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
それゆえこのことは、この理趣によって二種となるのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-51. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yadapi, bhikkhave, uddhaccaṃ tadapi nīvaraṇaṃ, yadapi kukkuccaṃ
tadapi nīvaraṇaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yadapi, bhikkhave, uddhaccaṃ tadapi nīvaraṇaṃ, yadapi kukkuccaṃ tadapi nīvaraṇaṃ.
(233-42.) |
|
|
|
|
uddhaccaṃ |
|
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
掉挙 |
|
|
|
|
kukkuccaṃ |
|
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
悪作、悔 →掉悔 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、掉挙も蓋であり、悔も蓋です。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-52. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘Uddhaccakukkuccanīvaraṇa’nti iti hidaṃ uddesaṃ gacchati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘Uddhacca |
|
名 |
a |
中 |
相 |
掉挙 |
|
|
|
|
kukkucca |
|
名 |
a |
中 |
持 |
悪作、悔 →掉悔 |
|
|
|
|
nīvaraṇa’nti iti hidaṃ
uddesaṃ gacchati. (233-43.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
掉悔蓋というものは、かくのごとくの、この総説に至ります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-53. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tadamināpetaṃ pariyāyena dvayaṃ hoti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tadamināpetaṃ
pariyāyena dvayaṃ hoti. (233-44.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
それゆえこのことは、この理趣によって二種となるのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-54. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yadapi, bhikkhave, ajjhattaṃ dhammesu vicikicchā tadapi
nīvaraṇaṃ, yadapi bahiddhā dhammesu vicikicchā tadapi nīvaraṇaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yadapi, bhikkhave,
ajjhattaṃ dhammesu vicikicchā
tadapi nīvaraṇaṃ, yadapi bahiddhā dhammesu
vicikicchā tadapi nīvaraṇaṃ. (233-42.) |
|
|
|
|
dhammesu |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
複 |
処 |
法 |
|
|
|
|
vicikicchā |
vi-cit 意 |
名 |
ā |
女 |
単 |
主 |
疑、疑念、猶予 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、内なる諸法に対する疑も蓋であり、外なる諸法に対する疑も蓋です。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-55. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘Vicikicchānīvaraṇa’nti iti hidaṃ uddesaṃ gacchati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘Vicikicchā |
vi-cit 意 |
名 |
ā |
女 |
持 |
疑、疑念、猶予 |
|
|
|
|
nīvaraṇa’nti iti hidaṃ
uddesaṃ gacchati. (233-43.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
疑蓋というものは、かくのごとくの、この総説に至ります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-56. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tadamināpetaṃ pariyāyena dvayaṃ hoti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tadamināpetaṃ
pariyāyena dvayaṃ hoti. (233-44.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
それゆえこのことは、この理趣によって二種となるのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-57. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ayaṃ kho, bhikkhave, pariyāyo, yaṃ pariyāyaṃ āgamma pañca
nīvaraṇā dasa honti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Ayaṃ |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
bhikkhave, pariyāyo,
yaṃ pariyāyaṃ āgamma pañca nīvaraṇā dasa honti. (233-41.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、これが、その理趣によって五蓋が十となるような理趣なのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-58. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Katamo ca, bhikkhave, pariyāyo, yaṃ pariyāyaṃ āgamma satta
bojjhaṅgā catuddasa honti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Katamo ca,
bhikkhave, pariyāyo, yaṃ pariyāyaṃ āgamma satta bojjhaṅgā catuddasa honti?
(233-36, 41.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
では比丘たちよ、いかなるものが、その理趣によって七覚支が十四となるような理趣なのでしょうか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-59. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yadapi, bhikkhave, ajjhattaṃ dhammesu sati tadapi
satisambojjhaṅgo, yadapi bahiddhā dhammesu sati tadapi satisambojjhaṅgo. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yadapi, bhikkhave,
ajjhattaṃ dhammesu sati
tadapi satisambojjhaṅgo,
yadapi bahiddhā dhammesu sati tadapi satisambojjhaṅgo. (233-54.) |
|
|
|
|
sati |
smṛ |
名 |
i |
女 |
単 |
主 |
念、憶念、正念 |
|
|
|
|
sati |
smṛ |
名 |
i |
女 |
持 |
念、憶念、正念 |
|
|
|
|
sambodhi |
saṃ-budh |
名 |
i |
女 |
依(属) |
正覚、等覚 |
|
|
|
|
aṅgo |
|
名 |
a |
中(男) |
単 |
主 |
部分、支分、肢体 →覚支、菩提分 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、内なる諸法に対する念も念覚支であり、外なる諸法に対する念も念覚支です。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-60. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘Satisambojjhaṅgo’ti iti hidaṃ uddesaṃ gacchati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘Sati |
smṛ |
名 |
i |
女 |
持 |
念、憶念、正念 |
|
|
|
|
sambodhi |
saṃ-budh |
名 |
i |
女 |
依(属) |
正覚、等覚 |
|
|
|
|
aṅgo’ |
|
名 |
a |
中(男) |
単 |
主 |
部分、支分、肢体 →覚支、菩提分 |
|
|
|
|
ti iti hidaṃ uddesaṃ
gacchati. (233-43.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
念覚支というものは、かくのごとくの、この総説に至ります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-61. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tadamināpetaṃ pariyāyena dvayaṃ hoti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tadamināpetaṃ
pariyāyena dvayaṃ hoti. (233-44.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
それゆえこのことは、この理趣によって二種となるのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-62. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Yadapi, bhikkhave, ajjhattaṃ dhammesu paññāya pavicinati
[pavicināti (ka.)] pavicarati parivīmaṃsamāpajjati tadapi
dhammavicayasambojjhaṅgo, yadapi bahiddhā dhammesu paññāya pavicinati
pavicarati parivīmaṃsamāpajjati tadapi dhammavicayasambojjhaṅgo. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Yadapi, bhikkhave,
ajjhattaṃ dhammesu paññāya pavicinati pavicarati
parivīmaṃsamāpajjati tadapi dhammavicayasambojjhaṅgo, yadapi
bahiddhā dhammesu paññāya pavicinati pavicarati
parivīmaṃsamāpajjati tadapi dhammavicayasambojjhaṅgo. (233-59.) |
|
|
|
|
paññāya |
pra-jñā |
名 |
ā |
女 |
単 |
具 |
智慧 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pavicinati |
pa-vi-ci |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
簡択する、考察する |
|
|
|
|
pavicarati |
pa-vi-car |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
伺察する、考察する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
parivīmaṃsam |
pari-man 意 |
名 |
ā |
女 |
単 |
対 |
審慮、思量 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
āpajjati |
ā-pad |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
来る、遭う、到達する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
dhamma |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
依(属) |
法 |
|
|
|
|
vicaya |
vi-ci |
名 |
a |
男 |
持 |
簡択、調査 →択法 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、内なる諸法に対して智慧によって簡択し、伺察し、思量へ至ることも択法覚支であり、外なる諸法に対して智慧によって簡択し、伺察し、思量へ至ることも択法覚支です。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-63. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘Dhammavicayasambojjhaṅgo’ti iti hidaṃ uddesaṃ gacchati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘Dhamma |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
依(属) |
法 |
|
|
|
|
vicaya |
vi-ci |
名 |
a |
男 |
持 |
簡択、調査 →択法 |
|
|
|
|
sambojjhaṅgo’ti iti
hidaṃ uddesaṃ gacchati. (233-60.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
択法覚支というものは、かくのごとくの、この総説に至ります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-64. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tadamināpetaṃ pariyāyena dvayaṃ hoti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tadamināpetaṃ
pariyāyena dvayaṃ hoti. (233-44.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
それゆえこのことは、この理趣によって二種となるのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-65. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Yadapi, bhikkhave, kāyikaṃ vīriyaṃ tadapi vīriyasambojjhaṅgo,
yadapi cetasikaṃ vīriyaṃ tadapi vīriyasambojjhaṅgo. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Yadapi, bhikkhave, kāyikaṃ vīriyaṃ tadapi vīriyasambojjhaṅgo, yadapi cetasikaṃ vīriyaṃ tadapi vīriyasambojjhaṅgo. (233-59.) |
|
|
|
|
kāyikaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
主 |
身の、集まりの |
|
|
|
|
vīriyaṃ |
|
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
精進 |
|
|
|
|
cetasikaṃ |
|
名形 |
a |
男→中 |
単 |
主 |
心の、心所 |
|
|
|
|
vīriya |
|
名 |
a |
中 |
持 |
精進 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、身の精進も精進覚支であり、心の精進も精進覚支です。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-66. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘Vīriyasambojjhaṅgo’ti iti hidaṃ uddesaṃ gacchati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘Vīriya |
|
名 |
a |
中 |
持 |
精進 |
|
|
|
|
sambojjhaṅgo’ti iti
hidaṃ uddesaṃ gacchati. (233-60.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
精進覚支というものは、かくのごとくの、この総説に至ります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-67. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tadamināpetaṃ pariyāyena dvayaṃ hoti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tadamināpetaṃ pariyāyena dvayaṃ hoti. (233-44.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
それゆえこのことは、この理趣によって二種となるのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-68. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Yadapi, bhikkhave, savitakkasavicārā pīti tadapi
pītisambojjhaṅgo, yadapi avitakkaavicārā pīti tadapi pītisambojjhaṅgo. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Yadapi, bhikkhave, savitakkasavicārā pīti tadapi pītisambojjhaṅgo, yadapi avitakkaavicārā pīti tadapi pītisambojjhaṅgo. (233-59.) |
|
|
|
|
savitakka |
|
形 |
a |
‐ |
相 |
有尋 |
|
|
|
|
savicārā |
sa-vi-car |
形 |
a |
女 |
単 |
主 |
有伺 |
|
|
|
|
pīti |
|
名 |
i |
女 |
単 |
主 |
喜、喜悦 |
|
|
|
|
pīti |
|
名 |
i |
女 |
持 |
喜、喜悦 |
|
|
|
|
avitakka |
|
形 |
a |
‐ |
相 |
尋なき |
|
|
|
|
avicārā |
a-vi-car |
形 |
a |
女 |
単 |
主 |
伺なき |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、有尋有伺の喜も喜覚支であり、無尋無伺の喜も喜覚支です。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-69. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘Pītisambojjhaṅgo’ti iti hidaṃ uddesaṃ gacchati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘Pīti |
|
名 |
i |
女 |
持 |
喜、喜悦 |
|
|
|
|
sambojjhaṅgo’ti iti
hidaṃ uddesaṃ gacchati. (233-60.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
喜覚支というものは、かくのごとくの、この総説に至ります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-70. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tadamināpetaṃ pariyāyena dvayaṃ hoti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tadamināpetaṃ
pariyāyena dvayaṃ hoti. (233-44.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
それゆえこのことは、この理趣によって二種となるのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-71. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Yadapi, bhikkhave, kāyappassaddhi tadapi
passaddhisambojjhaṅgo, yadapi cittappassaddhi tadapi
passaddhisambojjhaṅgo. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Yadapi, bhikkhave,
ajjhattaṃ dhammesu kāyappassaddhi tadapi passaddhisambojjhaṅgo, yadapi cittappassaddhi tadapi passaddhisambojjhaṅgo. (232-59.) |
|
|
|
|
kāya |
|
名 |
a |
男 |
依(属) |
身体、集まり |
|
|
|
|
passaddhi |
pra-śrambh |
名 |
i |
女 |
単 |
主 |
軽安、安息、止 |
|
|
|
|
passaddhi |
pra-śrambh |
名 |
i |
女 |
持 |
軽安、安息、止 |
|
|
|
|
citta |
cit |
名 |
a |
中 |
依(属) |
心 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、身の軽安も軽安覚支であり、心の軽安も軽安覚支です。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-72. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘Passaddhisambojjhaṅgo’ti iti hidaṃ uddesaṃ gacchati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘Passaddhi |
pra-śrambh |
名 |
i |
女 |
持 |
軽安、安息、止 |
|
|
|
|
sambojjhaṅgo’ti iti
hidaṃ uddesaṃ gacchati. (233-60.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
軽安覚支というものは、かくのごとくの、この総説に至ります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-73. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tadamināpetaṃ pariyāyena dvayaṃ hoti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tadamināpetaṃ
pariyāyena dvayaṃ hoti. (233-44.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
それゆえこのことは、この理趣によって二種となるのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-74. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Yadapi, bhikkhave, savitakko savicāro samādhi tadapi
samādhisambojjhaṅgo, yadapi avitakkaavicāro samādhi tadapi
samādhisambojjhaṅgo. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Yadapi, bhikkhave,
ajjhattaṃ dhammesu savitakko savicāro samādhi tadapi samādhisambojjhaṅgo, yadapi bahiddhā dhammesu avitakkaavicāro samādhi tadapi samādhisambojjhaṅgo. (233-59.) |
|
|
|
|
savitakko |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
有尋の |
|
|
|
|
savicāro |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
有伺の |
|
|
|
|
samādhi |
saṃ-ā-dhā |
名 |
i |
男 |
単 |
主 |
定、三昧、精神統一 |
|
|
|
|
samādhi |
saṃ-ā-dhā |
名 |
i |
男 |
持 |
定、三昧、精神統一 |
|
|
|
|
avitakka |
|
形 |
a |
‐ |
相 |
尋なき |
|
|
|
|
avicāro |
a-vi-car |
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
伺なき |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、有尋有伺の定も定覚支であり、無尋無伺の定も定覚支です。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-75. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘Samādhisambojjhaṅgo’ti iti hidaṃ uddesaṃ gacchati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘Samādhi |
saṃ-ā-dhā |
名 |
i |
男 |
持 |
定、三昧、精神統一 |
|
|
|
|
sambojjhaṅgo’ti iti
hidaṃ uddesaṃ gacchati. (233-60.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
定覚支というものは、かくのごとくの、この総説に至ります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-76. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tadamināpetaṃ pariyāyena dvayaṃ hoti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tadamināpetaṃ
pariyāyena dvayaṃ hoti. (233-44.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
それゆえこのことは、この理趣によって二種となるのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-77. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Yadapi, bhikkhave, ajjhattaṃ dhammesu upekkhā tadapi
upekkhāsambojjhaṅgo, yadapi bahiddhā dhammesu upekkhā tadapi
upekkhāsambojjhaṅgo. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Yadapi, bhikkhave,
ajjhattaṃ dhammesu upekkhā
tadapi upekkhāsambojjhaṅgo,
yadapi bahiddhā dhammesu upekkhā tadapi upekkhāsambojjhaṅgo. (233-59.) |
|
|
|
|
upekkhā |
upa-īkṣ |
名 |
ā |
女 |
単 |
主 |
捨、無関心 |
|
|
|
|
upekkhā |
upa-īkṣ |
名 |
ā |
女 |
持 |
捨、無関心 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、内なる諸法に対する捨も捨覚支であり、外なる諸法に対する捨も捨覚支です。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-78. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘Upekkhāsambojjhaṅgo’ti iti hidaṃ uddesaṃ gacchati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘Upekkhā |
upa-īkṣ |
名 |
ā |
女 |
持 |
捨、無関心 |
|
|
|
|
sambojjhaṅgo’ti iti
hidaṃ uddesaṃ gacchati. (233-60.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
捨覚支というものは、かくのごとくの、この総説に至ります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-79. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tadamināpetaṃ pariyāyena dvayaṃ hoti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tadamināpetaṃ
pariyāyena dvayaṃ hoti. (233-44.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
それゆえこのことは、この理趣によって二種となるのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
233-80. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ayaṃ kho, bhikkhave, pariyāyo, yaṃ pariyāyaṃ āgamma satta
bojjhaṅgā catuddasā’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Ayaṃ kho, bhikkhave,
pariyāyo, yaṃ pariyāyaṃ āgamma satta bojjhaṅgā catuddasā’’ (233-57, 58.) |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、これが、その理趣によって七覚支が十四となるような理趣なのです」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Dutiyaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Dutiyaṃ. |
|
名形 |
a |
男→中 |
単 |
主 |
第二の、伴侶 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
第二〔経〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |