|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ekaṃsabhāvitasamādhi |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Ekaṃsa |
|
形 |
a |
‐ |
依(副具) |
一肩、一辺、一向(eka+aṃsa) |
|
|
|
|
bhāvita |
bhū 使 |
過分 |
a |
‐ |
持 |
あらせられた、修された |
|
|
|
|
samādhi |
saṃ-ā-dhā |
名 |
i |
男 |
単 |
主 |
定、三昧、精神集中 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
【一向に修された三昧】 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・ekaṃsaは水野辞書では男性名詞とされているが、PTS辞書では形容詞のようである。さらに、具格で副詞あつかいとのことなので、ここではそれに従い、副詞的具格の依主釈とした。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
365-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
365. ‘‘Santāneva kho, mahāli, sunakkhatto licchaviputto
dibbāni saddāni nāssosi piyarūpāni kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni, no
asantānī’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Santāni |
as |
現分 |
a |
中 |
複 |
対 |
ある、存在する |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
mahāli, |
|
名 |
i |
男 |
単 |
呼 |
人名、マハーリ |
|
|
|
|
sunakkhatto |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、スナッカッタ |
|
|
|
|
licchavi |
|
名 |
i |
男 |
依(属) |
種族名、リッチャヴィ |
|
|
|
|
putto |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
息子 |
|
|
|
|
dibbāni |
|
形 |
a |
中 |
複 |
対 |
天の、神の |
|
|
|
|
saddāni |
|
名 |
a |
中 |
複 |
対 |
音、声、語 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
assosi |
śru |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
聞く |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
piya |
|
形 |
a |
‐ |
持 |
可愛の、所愛の |
|
|
|
|
rūpāni |
|
名 |
a |
中 |
複 |
対 |
色、物質、肉体、形相 |
|
|
|
|
kāma |
|
名 |
a |
男中 |
依(対) |
欲 |
|
|
|
|
upasaṃhitāni |
upa-saṃ-dhā |
過分 |
a |
中 |
複 |
対 |
伴った、具えた、関係した |
|
|
|
|
rajanīyāni, |
raj |
未分 |
a |
中 |
複 |
対 |
染まるべき、食染の、染心をあおる |
|
|
|
|
no |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない、否/〜かどうか |
|
|
|
|
asantānī’’ |
a-as |
現分 |
a |
中 |
複 |
主 |
ない、存在しない |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「マハーリよ、じつに、リッチャヴィ族の〔王〕子スナッカッタは、まさしく実在する、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の声を聞かなかったのであって、〔それが〕存在しないのではありません」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
365-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Ko nu kho, bhante, hetu, ko paccayo, yena santāneva
sunakkhatto licchaviputto dibbāni saddāni nāssosi piyarūpāni kāmūpasaṃhitāni
rajanīyāni, no asantānī’’ti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Ko |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
何、誰 |
|
|
|
|
nu |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
いったい、たぶん、〜かどうか、〜ではないか |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
bhante, |
|
名 |
ant |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、大徳よ |
|
|
|
|
hetu, |
hi |
名 |
u |
男 |
単 |
主 |
因、原因、理由 |
|
|
|
|
ko |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
何、誰 |
|
|
|
|
paccayo, |
prati-i |
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
縁 |
|
|
|
|
yena |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
具 |
(関係代名詞、〜tenaで「〜の所に」) |
|
|
|
|
santāneva sunakkhatto licchaviputto dibbāni saddāni
nāssosi piyarūpāni kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni, no asantānī’’ti? (365-1.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「尊者よ、いったいいかなる因、いかなる縁によって、じつに、リッチャヴィ族の〔王〕子スナッカッタは、存在しないのではなく、まさしく実在する、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の声を聞かなかったのでしょうか」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
366-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
366. ‘‘Idha, mahāli, bhikkhuno puratthimāya disāya
ekaṃsabhāvito samādhi hoti dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ
kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, no ca kho dibbānaṃ saddānaṃ savanāya
piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Idha, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ここに、この世で、いま、さて |
|
|
|
|
mahāli, |
|
名 |
i |
男 |
単 |
呼 |
人名、マハーリ |
|
|
|
|
bhikkhuno |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
単 |
属 |
比丘、(特に男性の)出家者 |
|
|
|
|
puratthimāya |
|
形 |
a |
女 |
単 |
処 |
東 |
|
|
|
|
disāya |
diś |
名 |
ā |
女 |
単 |
処 |
方向、方角 |
|
|
|
|
ekaṃsa |
|
形 |
a |
‐ |
依(副具) |
一肩、一辺、一向(eka+aṃsa) |
|
|
|
|
bhāvito |
bhū 使 |
過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
あらせられた、修した |
|
|
|
|
samādhi |
saṃ-ā-dhā |
名 |
i |
男 |
単 |
主 |
定、三昧、精神集中 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
hoti |
bhū |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある、存在する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
dibbānaṃ |
|
形 |
a |
中 |
複 |
属 |
天の、神の |
|
|
|
|
rūpānaṃ |
|
名 |
a |
中 |
複 |
属 |
色、物質、肉体、形相 |
|
|
|
|
dassanāya |
dṛś |
名 |
a |
中 |
単 |
与 |
見、見ること |
|
|
|
|
piya |
|
形 |
a |
‐ |
有(持) |
可愛の、所愛の |
|
|
|
|
rūpānaṃ |
|
名 |
a |
中 |
複 |
属 |
色、物質、肉体、形相 |
|
|
|
|
kāma |
|
名 |
a |
男中 |
依(対) |
欲 |
|
|
|
|
upasaṃhitānaṃ |
upa-saṃ-dhā |
過分 |
a |
中 |
複 |
属 |
伴った、具えた、関係した |
|
|
|
|
rajanīyānaṃ, |
raj |
未分 |
a |
中 |
複 |
属 |
染まるべき、食染の、染心をあおる |
|
|
|
|
no |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない、否/〜かどうか |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
dibbānaṃ |
|
形 |
a |
中 |
複 |
属 |
天の、神の |
|
|
|
|
saddānaṃ |
|
名 |
a |
中 |
複 |
属 |
音、声、語 |
|
|
|
|
savanāya |
|
名 |
a |
中 |
単 |
与 |
耳、聞、聞くこと |
|
|
|
|
piya |
|
形 |
a |
‐ |
持 |
可愛の、所愛の |
|
|
|
|
rūpānaṃ |
|
名 |
a |
中 |
複 |
属 |
色、物質、肉体、形相 |
|
|
|
|
kāma |
|
名 |
a |
男中 |
依(対) |
欲 |
|
|
|
|
upasaṃhitānaṃ |
upa-saṃ-dhā |
過分 |
a |
中 |
複 |
属 |
伴った、具えた、関係した |
|
|
|
|
rajanīyānaṃ. |
raj |
未分 |
a |
中 |
複 |
属 |
染まるべき、食染の、染心をあおる |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「マハーリよ、ここで、東方における〔とある〕比丘に、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の色を見るためであって、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の声を聞くためではないような、一向に修された三昧がある〔とします〕。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・一向ekaṃsaとは、ここではつまり色と声のうち一方のみに集中してそれを求める様をいったもの。対して両方を求める様は、後に出るubhayaṃsaの語で対比される。PTS辞書はこれらの語についてpointednessとall roundの義を出す。一点集中的と全方位的という対比であろう。ゆえに「一方的」「一部分的」と訳してしまうべきかもしれない。 |
|
|
|
・あるいはpuratthimāya disāya は比丘の位置でなく三昧を向ける方角と解すべきであろうか。いずれにせよ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
366-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So puratthimāya disāya ekaṃsabhāvite samādhimhi dibbānaṃ
rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, no ca kho
dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
それ、彼 |
|
|
|
|
puratthimāya |
|
形 |
a |
女 |
単 |
処 |
東 |
|
|
|
|
disāya |
diś |
名 |
ā |
女 |
単 |
処 |
方向、方角 |
|
|
|
|
ekaṃsa |
|
形 |
a |
‐ |
依(副具) |
一肩、一辺、一向(eka+aṃsa) |
|
|
|
|
bhāvite |
bhū 使 |
過分 |
a |
男 |
単 |
処絶 |
あらせられた、修された |
|
|
|
|
samādhimhi |
saṃ-ā-dhā |
名 |
i |
男 |
単 |
処絶 |
定、三昧、精神集中 |
|
|
|
|
dibbānaṃ rūpānaṃ
dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, no ca kho dibbānaṃ
saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. (366-1.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
彼は、東方において、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の色を見るためであって、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の声を聞くためではないような三昧が一向に修されたとき、 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・VRI版はピリオドで切っているが、これは次文に続くと解した方がよかろう(soが次文の主語になっているため)。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
366-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Puratthimāya disāya dibbāni rūpāni passati piyarūpāni
kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni, no ca kho dibbāni saddāni suṇāti piyarūpāni
kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Puratthimāya |
|
形 |
a |
女 |
単 |
処 |
東 |
|
|
|
|
disāya |
diś |
名 |
ā |
女 |
単 |
処 |
方向、方角 |
|
|
|
|
dibbāni |
|
形 |
a |
中 |
複 |
対 |
天の、神の |
|
|
|
|
rūpāni |
|
名 |
a |
中 |
複 |
対 |
色、物質、肉体、形相 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
passati |
paś |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
見る |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
piyarūpāni
kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni, (365-1.) |
|
|
|
|
no |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない、否/〜かどうか |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
dibbāni |
|
形 |
a |
中 |
複 |
対 |
天の、神の |
|
|
|
|
saddāni |
|
名 |
a |
中 |
複 |
対 |
音、声、語 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
suṇāti |
śru |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
聞く |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
piyarūpāni
kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni. (365-1.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
東方において、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の色を見、しかし、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の声を聞かないでしょう。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
366-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Taṃ kissa hetu? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Taṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
それ |
|
|
|
|
kissa |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
属 |
何、誰 |
|
|
|
|
hetu? |
hi |
名 |
u |
男 |
単 |
副対 |
因、原因、理由 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
それはなぜか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
366-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evañhetaṃ, mahāli, hoti bhikkhuno puratthimāya disāya
ekaṃsabhāvite samādhimhi dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ
kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, no ca kho dibbānaṃ saddānaṃ savanāya
piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evañ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
hi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、なぜなら |
|
|
|
|
etaṃ, |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
これ、かれ |
|
|
|
|
mahāli, |
|
名 |
i |
男 |
単 |
呼 |
人名、マハーリ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
hoti |
bhū |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある、存在する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
bhikkhuno puratthimāya
disāya ekaṃsabhāvite samādhimhi
dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, no ca
kho dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ.
(366-1.) |
|
|
|
|
bhāvite |
bhū 使 |
過分 |
a |
男 |
単 |
処絶 |
あらせられた、修された |
|
|
|
|
samādhimhi |
saṃ-ā-dhā |
名 |
i |
男 |
単 |
処絶 |
定、三昧、精神集中 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
マハーリよ、なぜなら、東方における比丘に、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の色を見るためであって、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の声を聞くためではないような三昧が一向に修されたとき、その〔目的の〕如くのこれ(結果)がおこる〔からです〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
367-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
367. ‘‘Puna caparaṃ, mahāli, bhikkhuno dakkhiṇāya
disāya…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Puna |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
さらに、ふたたび |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
aparaṃ, |
|
形 |
代的 |
中 |
単 |
副対 |
後、他 |
|
|
|
|
mahāli, |
|
名 |
i |
男 |
単 |
呼 |
人名、マハーリ |
|
|
|
|
bhikkhuno |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
単 |
属 |
比丘、(特に男性の)出家者 |
|
|
|
|
dakkhiṇāya |
|
形 |
代的 |
女 |
単 |
処 |
南方の |
|
|
|
|
disāya |
diś |
名 |
ā |
女 |
単 |
処 |
方向、方角 |
|
|
|
|
…pe… |
|
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
(略) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
さらにまた、マハーリよ、南方における比丘に……(略) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
367-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
pacchimāya disāya … |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
pacchimāya |
|
形 |
a |
女 |
単 |
処 |
西方の |
|
|
|
|
disāya … |
diś |
名 |
ā |
女 |
単 |
処 |
方向、方角 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
西方における……(略) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
367-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
uttarāya disāya… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
uttarāya |
|
形 |
代的 |
女 |
単 |
処 |
北方の |
|
|
|
|
disāya… |
diś |
名 |
ā |
女 |
単 |
処 |
方向、方角 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
北方における……(略) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
367-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
uddhamadho tiriyaṃ ekaṃsabhāvito samādhi hoti dibbānaṃ rūpānaṃ
dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, no ca kho dibbānaṃ
saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
uddha |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
上 |
|
|
|
|
madho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
下 |
|
|
|
|
tiriyaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
横に、四方に |
|
|
|
|
ekaṃsabhāvito samādhi
hoti dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, no
ca kho dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ.
(366-1.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
上下四維における比丘に、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の色を見るためであって、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の声を聞くためではないような、一向に修された三昧がある〔とします〕」 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・tiriyaṃ は慣例に従い四維とした。四方をすでに出す以上、不当ではあるまい。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
367-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So uddhamadho tiriyaṃ ekaṃsabhāvite samādhimhi dibbānaṃ
rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, no ca kho
dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
それ、彼 |
|
|
|
|
uddham |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
上 |
|
|
|
|
adho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
下 |
|
|
|
|
tiriyaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
横に、四方に |
|
|
|
|
ekaṃsabhāvite
samādhimhi dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ
rajanīyānaṃ, no ca kho dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ
kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. (366-2.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
彼は、上下四維において、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の色を見るためであって、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の声を聞くためではないような三昧が一向に修されたとき、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
367-6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Uddhamadho tiriyaṃ dibbāni rūpāni passati piyarūpāni
kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni, no ca kho dibbāni saddāni suṇāti piyarūpāni
kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Uddha |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
上 |
|
|
|
|
madho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
下 |
|
|
|
|
tiriyaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
横に、四方に |
|
|
|
|
dibbāni rūpāni passati
piyarūpāni kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni, no ca kho dibbāni saddāni suṇāti
piyarūpāni kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni. (366-3.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
上下四維において、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の色を見、しかし、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の声を聞かないでしょう。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
367-7. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Taṃ kissa hetu? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Taṃ kissa hetu?
(366-4.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
それはなぜか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
367-8. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evañhetaṃ, mahāli, hoti bhikkhuno uddhamadho tiriyaṃ
ekaṃsabhāvite samādhimhi dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ
kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, no ca kho dibbānaṃ saddānaṃ savanāya
piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evañhetaṃ, mahāli,
hoti bhikkhuno (366-5.) |
|
|
|
|
uddham |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
上 |
|
|
|
|
adho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
下 |
|
|
|
|
tiriyaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
横に、四方に |
|
|
|
|
ekaṃsabhāvite
samādhimhi dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ
rajanīyānaṃ, no ca kho dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ
kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. (366-5.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
マハーリよ、なぜなら、上下四維における比丘に、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の色を見るためであって、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の声を聞くためではないような三昧が一向に修されたとき、その〔目的の〕如くのこれ(結果)がおこる〔からです〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
368-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
368. ‘‘Idha, mahāli, bhikkhuno puratthimāya disāya
ekaṃsabhāvito samādhi hoti dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ
kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, no ca kho dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya
piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Idha, mahāli,
bhikkhuno puratthimāya disāya ekaṃsabhāvito samādhi hoti dibbānaṃ saddānaṃ
savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, no ca kho dibbānaṃ rūpānaṃ
dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. (366-1.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
マハーリよ、ここで、東方における〔とある〕比丘に、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の声を聞くためであって、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の色を見るためではないような、一向に修された三昧がある〔とします〕」 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・rūpānaṃ dassanāyaとsaddānaṃ savanāyaの位置が入れ替わっているだけで、366-1.とほぼ同文のため、文法事項はそちらを参照のこと。以下の文も同様である。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
368-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So puratthimāya disāya ekaṃsabhāvite samādhimhi dibbānaṃ
saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, no ca kho
dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So puratthimāya disāya
ekaṃsabhāvite samādhimhi dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ
kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, no ca kho dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya
piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. (366-2.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
彼は東方において、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の声を聞くためであって、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の色を見るためではないような三昧が一向に修されたとき、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
368-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Puratthimāya disāya dibbāni saddāni suṇāti piyarūpāni
kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni, no ca kho dibbāni rūpāni passati piyarūpāni
kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Puratthimāya disāya
dibbāni saddāni suṇāti piyarūpāni kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni, no ca kho
dibbāni rūpāni passati piyarūpāni kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni. (366-3.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
東方において、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の声を聞き、しかし、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の色を見ないでしょう。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
368-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Taṃ kissa hetu? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Taṃ kissa hetu?
(366-4.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
それはなぜか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
368-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evañhetaṃ, mahāli, hoti bhikkhuno puratthimāya disāya
ekaṃsabhāvite samādhimhi dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ
kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, no ca kho dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya
piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evañhetaṃ, mahāli,
hoti bhikkhuno puratthimāya disāya ekaṃsabhāvite samādhimhi dibbānaṃ saddānaṃ
savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, no ca kho dibbānaṃ rūpānaṃ
dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. (366-5.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
マハーリよ、なぜなら、東方における比丘に、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の声を聞くためであって、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の色を見るためではないような三昧が一向に修されたとき、その〔目的の〕如くのこれ(結果)がおこる〔からです〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
369-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
369. ‘‘Puna caparaṃ, mahāli, bhikkhuno dakkhiṇāya
disāya…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Puna caparaṃ,
mahāli, bhikkhuno dakkhiṇāya disāya…pe… (367-1.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
さらにまたマハーリよ、南方における比丘に……(略) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
369-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
pacchimāya disāya… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
pacchimāya disāya…
(367-2.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
西方における……(略) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
369-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
uttarāya disāya… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
uttarāya disāya…
(367-3.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
北方における……(略) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
369-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
uddhamadho tiriyaṃ ekaṃsabhāvito samādhi hoti dibbānaṃ
saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, no ca kho
dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
uddhamadho tiriyaṃ
ekaṃsabhāvito samādhi hoti dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ
kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, no ca kho dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya
piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. (367-4.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
上下四維における比丘に、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の声を聞くためであって、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の色を見るためではないような、一向に修された三昧がある〔とします〕」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
369-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So uddhamadho tiriyaṃ ekaṃsabhāvite samādhimhi dibbānaṃ
saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, no ca kho
dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So uddhamadho tiriyaṃ
ekaṃsabhāvite samādhimhi dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ
kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, no ca kho dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya
piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. (367-5.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
彼は上下四維において、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の声を聞くためであって、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の色を見るためではないような三昧が一向に修されたとき、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
369-6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Uddhamadho tiriyaṃ dibbāni saddāni suṇāti piyarūpāni
kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni, no ca kho dibbāni rūpāni passati piyarūpāni
kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Uddhamadho tiriyaṃ
dibbāni saddāni suṇāti piyarūpāni kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni, no ca kho
dibbāni rūpāni passati piyarūpāni kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni. (367-6.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
上下四維において、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の声を聞き、しかし、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の色を見ないでしょう。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
369-7. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Taṃ kissa hetu? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Taṃ kissa hetu?
(366-4.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
それはなぜか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
369-8. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evañhetaṃ, mahāli, hoti bhikkhuno uddhamadho tiriyaṃ
ekaṃsabhāvite samādhimhi dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ
kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, no ca kho dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya
piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evañhetaṃ, mahāli,
hoti bhikkhuno uddhamadho tiriyaṃ ekaṃsabhāvite samādhimhi dibbānaṃ saddānaṃ
savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, no ca kho dibbānaṃ rūpānaṃ
dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. (367-8.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
マハーリよ、なぜなら、上下四維における比丘に、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の声を聞くためであって、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の色を見るためではないような三昧が一向に修されたとき、その〔目的の〕如くのこれ(結果)がおこる〔からです〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
370-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
370. ‘‘Idha, mahāli, bhikkhuno puratthimāya disāya
ubhayaṃsabhāvito samādhi hoti dibbānañca rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ
kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ dibbānañca saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ
kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Idha, mahāli,
bhikkhuno puratthimāya disāya ubhayaṃsabhāvito samādhi hoti dibbānañca rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ
dibbānañca saddānaṃ
savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. (366-1.) |
|
|
|
|
ubhayaṃsa |
|
形 |
a |
‐ |
依(副具) |
双方に向けた、全てに向けた(ubhaya+aṃsa) |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
マハーリよ、ここで、東方における比丘に、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の色を見るためであって、また、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の声を聞くためであるような、双方に修された三昧がある〔とします〕」 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・ekaṃsaがubhayaṃsaになっていることと、「しかし〜ない」no ca khoがなくなって、代わりに二つのdibbānaṃの後にcaが付くほかは、366-1.とほぼ同文。以降の文もこれと同様。 |
|
|
|
・ubhayaṃsaの解釈はekaṃsaのそれにならった。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
370-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So puratthimāya disāya ubhayaṃsabhāvite samādhimhi dibbānañca
rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, dibbānañca
saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So puratthimāya disāya
ubhayaṃsabhāvite samādhimhi
dibbānañca rūpānaṃ
dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, dibbānañca saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ
kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. (366-2.) |
|
|
|
|
ubhayaṃsa |
|
形 |
a |
‐ |
依(副具) |
双方に向けた、全てに向けた(ubhaya+aṃsa) |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
彼は東方において、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の色を見るためであって、また可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の声を聞くためであるような三昧が双方に修されたとき、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
370-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Puratthimāya disāya dibbāni ca rūpāni passati piyarūpāni
kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni, dibbāni ca saddāni suṇāti piyarūpāni
kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Puratthimāya disāya
dibbāni ca rūpāni passati
piyarūpāni kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni, dibbāni ca saddāni suṇāti piyarūpāni kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni.
(366-3.) |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
東方において、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の色を見、また、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の声を聞くでしょう。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
370-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Taṃ kissa hetu? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Taṃ kissa hetu?
(366-4.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
それはなぜか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
370-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evañhetaṃ, mahāli, hoti bhikkhuno puratthimāya disāya
ubhayaṃsabhāvite samādhimhi dibbānañca rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ
kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ dibbānañca saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ
kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evañhetaṃ, mahāli,
hoti bhikkhuno puratthimāya disāya ubhayaṃsabhāvite samādhimhi dibbānañca rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ
dibbānañca saddānaṃ
savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. (366-5.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
マハーリよ、なぜなら、東方における比丘に、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の色を見るためであって、また可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の声を聞くためであるような三昧が双方に修されたとき、その〔目的の〕如くのこれ(結果)がおこる〔からです〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
371-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
371. ‘‘Puna caparaṃ, mahāli, bhikkhuno dakkhiṇāya
disāya…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Puna caparaṃ,
mahāli, bhikkhuno dakkhiṇāya disāya…pe… (367-1.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
さらにまたマハーリよ、南方における比丘に……(略) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
371-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
pacchimāya disāya… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
pacchimāya disāya…
(367-2.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
西方における……(略) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
371-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
uttarāya disāya… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
uttarāya disāya… (367-3.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
北方における……(略) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
371-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
uddhamadho tiriyaṃ ubhayaṃsabhāvito samādhi hoti dibbānañca
rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, dibbānañca
saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
uddhamadho tiriyaṃ
ubhayaṃsabhāvito samādhi hoti dibbānañca rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ
kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, dibbānañca saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ
kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. (367-4.) |
|
|
|
|
ubhayaṃsa |
|
形 |
a |
‐ |
依(副具) |
双方に向けた、全てに向けた(ubhaya+aṃsa) |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
上下四維における比丘に、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の色を見るためであって、また、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の声を聞くためであるような、双方に修された三昧がある〔とします〕」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
371-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So uddhamadho tiriyaṃ ubhayaṃsabhāvite samādhimhi dibbānañca
rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ dibbānañca
saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So uddhamadho tiriyaṃ
ubhayaṃsabhāvite samādhimhi dibbānañca rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ
kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ dibbānañca saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ
kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. (367-5.) |
|
|
|
|
ubhayaṃsa |
|
形 |
a |
‐ |
依(副具) |
双方に向けた、全てに向けた(ubhaya+aṃsa) |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
彼は上下四維において、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の色を見るためであって、また、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の声を聞くためであるような三昧が双方に修されたとき、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
371-6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Uddhamadho tiriyaṃ dibbāni ca rūpāni passati piyarūpāni
kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni, dibbāni ca saddāni suṇāti piyarūpāni
kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Uddhamadho tiriyaṃ
dibbāni ca rūpāni passati piyarūpāni kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni, dibbāni ca
saddāni suṇāti piyarūpāni kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni. (367-6.) |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
上下四維において、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の色を見、また、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の声を聞くでしょう。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
371-7. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Taṃ kissa hetu? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Taṃ kissa hetu?
(366-4.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
それはなぜか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
371-8. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evañhetaṃ, mahāli, hoti bhikkhuno uddhamadho tiriyaṃ
ubhayaṃsabhāvite samādhimhi dibbānañca rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ
kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, dibbānañca saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ
kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evañhetaṃ, mahāli,
hoti bhikkhuno uddhamadho tiriyaṃ ubhayaṃsabhāvite samādhimhi dibbānañca
rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, dibbānañca
saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. (367-8.) |
|
|
|
|
ubhayaṃsa |
|
形 |
a |
‐ |
依(副具) |
双方に向けた、全てに向けた(ubhaya+aṃsa) |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
マハーリよ、なぜなら、上下四維における比丘に、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の色を見るためであって、また、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の声を聞くためであるような三昧が双方に修されたとき、その〔目的の〕如くのこれ(結果)がおこる〔からです〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
371-9. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ayaṃ kho mahāli, hetu, ayaṃ paccayo, yena santāneva
sunakkhatto licchaviputto dibbāni saddāni nāssosi piyarūpāni kāmūpasaṃhitāni
rajanīyāni, no asantānī’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Ayaṃ |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
mahāli, |
|
名 |
i |
男 |
単 |
呼 |
人名、マハーリ |
|
|
|
|
hetu, |
hi |
名 |
u |
男 |
単 |
主 |
因、原因、理由 |
|
|
|
|
ayaṃ |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
paccayo, |
prati-i |
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
縁 |
|
|
|
|
yena |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
具 |
(関係代名詞、〜tenaで「〜の所に」) |
|
|
|
|
santāneva sunakkhatto licchaviputto dibbāni saddāni
nāssosi piyarūpāni kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni, no asantānī’’ti. (365-1.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
マハーリよ、じつに、これが因、これが縁であり、それによって、リッチャヴィ族の〔王〕子スナッカッタは、存在しないのではなく、まさしく実在する、可愛の形相あり、欲を伴い、染心をあおる天の声を聞かなかったのです」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
372-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
372. ‘‘Etāsaṃ nūna, bhante, samādhibhāvanānaṃ sacchikiriyāhetu
bhikkhū bhagavati brahmacariyaṃ carantī’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Etāsaṃ |
|
代 |
代的 |
女 |
複 |
属 |
これら、彼女ら |
|
|
|
|
nūna, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
確かに、おそらく、〜かどうか |
|
|
|
|
bhante, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、大徳よ |
|
|
|
|
samādhi |
saṃ-ā-dhā |
名 |
i |
男 |
依(属) |
定、三昧、精神集中 |
|
|
|
|
bhāvanānaṃ |
bhū |
名 |
ā |
女 |
複 |
属 |
修習、修行 |
|
|
|
|
sacchikiriyā |
kṛ |
名 |
ā |
女 |
有(持) |
作証、現証、能証(sa-akkhi-kṛ「目の当たりになす」) |
|
|
|
|
hetu |
hi |
名 |
u |
男 |
持 |
因、原因、理由 |
|
|
|
|
bhikkhū |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
主 |
比丘、(特に男性の)出家者 |
|
|
|
|
bhagavati |
|
名 |
ant |
男 |
単 |
処 |
世尊 |
|
|
|
|
brahmacariyaṃ |
bṛh, car |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
梵行 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
carantī’’ |
car |
動 |
現 |
能 |
複 |
三 |
行ずる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「尊者よ、これらの三昧の修習の現証を理由として、比丘たちは世尊のもとで梵行を行ずるのでしょうか」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
372-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Na kho, mahāli, etāsaṃ samādhibhāvanānaṃ sacchikiriyāhetu
bhikkhū mayi brahmacariyaṃ caranti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
mahāli, |
|
名 |
i |
男 |
単 |
呼 |
人名、マハーリ |
|
|
|
|
etāsaṃ samādhibhāvanānaṃ sacchikiriyāhetu bhikkhū
(372-1.) |
|
|
|
|
mayi |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
処 |
私 |
|
|
|
|
brahmacariyaṃ |
bṛh, car |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
梵行 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
caranti. |
car |
動 |
現 |
能 |
複 |
三 |
行ずる |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「じつにマハーリよ、これらの三昧の修習の現証を理由として、比丘たちは私のもとで梵行を行ずるのではありません。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
372-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Atthi kho, mahāli, aññeva dhammā uttaritarā ca paṇītatarā ca,
yesaṃ sacchikiriyāhetu bhikkhū mayi brahmacariyaṃ carantī’’ti. |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
Atthi |
as |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
mahāli, |
|
名 |
i |
男 |
単 |
呼 |
人名、マハーリ |
|
|
|
|
aññe |
|
形 |
代的 |
男 |
複 |
主 |
他の |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
dhammā |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
複 |
主 |
法、教法、真理、正義、もの、一切法 |
|
|
|
|
uttaritarā |
|
形 |
a |
男 |
複 |
主 |
よりすぐれた |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
paṇītatarā |
pra-nī |
形 |
a |
男 |
複 |
主 |
より適用された、勝れた、妙勝の、極妙の |
|
|
|
|
ca, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
yesaṃ |
|
代 |
代的 |
男 |
複 |
属 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
sacchikiriyāhetu bhikkhū mayi brahmacariyaṃ
carantī’’(372-2.) |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
じつにマハーリよ、別の、よりすぐれた、より勝妙な諸法が存在し、それらの現証を理由として、比丘たちは私のもとで梵行を行ずるのです」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |