|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327. ‘‘Mayhampi kho, rājakumāra, pubbeva sambodhā
anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato etadahosi – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Mayham |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
属 |
私 |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
rāja |
|
名 |
an |
男 |
依(属) |
王 |
|
|
|
|
kumāra, |
|
名 |
a |
男 |
単 |
呼 |
童子 |
|
|
|
|
pubbe |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
前に、以前に |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
sambodhā |
saṃ-budh |
名 |
a |
男 |
単 |
奪 |
正覚、等覚 |
|
|
|
|
anabhisambuddhassa |
an-abhi-saṃ-budh |
過分 |
a |
男 |
単 |
属 |
未だ現等覚せざる |
|
|
|
|
bodhisattassa |
budh |
名 |
a |
男 |
単 |
属 |
菩薩 |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
sato |
as |
現分 |
ant |
男 |
単 |
属 |
あるなる |
|
|
|
|
etad |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
ahosi – |
bhū |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
ある、なる |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
王子よ、等覚以前、未だ現等覚せざる菩薩であったここなる私にも、その〔考え〕がありました。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・以下『中部』25「罠聚経」(「聖求経」とも)、36「大サッチャカ経」にパラレル。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘na kho sukhena sukhaṃ adhigantabbaṃ, dukkhena kho sukhaṃ
adhigantabba’nti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
sukhena |
|
名形 |
a |
中 |
単 |
具 |
楽 |
|
|
|
|
sukhaṃ |
|
名形 |
a |
中 |
単 |
主 |
楽 |
|
|
|
|
adhigantabbaṃ, |
adhi-gam |
未分 |
a |
中 |
単 |
主 |
到達、証得されるべき |
|
|
|
|
dukkhena |
|
名形 |
a |
中 |
単 |
具 |
苦 |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
sukhaṃ |
|
名形 |
a |
中 |
単 |
主 |
楽 |
|
|
|
|
adhigantabba’n |
adhi-gam |
名形 |
a |
中 |
単 |
主 |
到達、証得されるべき |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『楽は楽によって証得されない。楽は苦によって証得される』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So kho ahaṃ, rājakumāra, aparena samayena daharova samāno
susukāḷakeso bhadrena yobbanena samannāgato paṭhamena vayasā akāmakānaṃ
mātāpitūnaṃ assumukhānaṃ rudantānaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni
acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajiṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
それ、彼 |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
ahaṃ, |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
rāja |
|
名 |
an |
男 |
依(属) |
王 |
|
|
|
|
kumāra, |
|
名 |
a |
男 |
単 |
呼 |
童子 |
|
|
|
|
aparena |
|
形 |
代的 |
男 |
単 |
副具 |
別の |
|
|
|
|
samayena |
|
名 |
a |
男 |
単 |
副具 |
時 |
|
|
|
|
daharo |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
若い、幼い |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
samāno |
as |
現分 |
a |
男 |
単 |
主 |
ある、なる |
|
|
|
|
susukāḷa |
|
形 |
a |
‐ |
有(持) |
非常に黒い |
|
|
|
|
keso |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
髪 |
|
|
|
|
bhadrena |
|
名形 |
a |
男中 |
単 |
具 |
賢い、吉祥の |
|
|
|
|
yobbanena |
|
名 |
a |
中 |
単 |
具 |
青年、青春 |
|
|
|
|
samannāgato |
saṃ-anu-ā-gam |
過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
具備した、具足の |
|
|
|
|
paṭhamena |
|
形 |
a |
中 |
単 |
具 |
第一の、最初の、初の |
|
|
|
|
vayasā |
|
名 |
as |
中 |
単 |
具 |
時量、年代 |
|
|
|
|
akāmakānaṃ |
|
形 |
a |
男 |
複 |
属絶 |
欲しない |
|
|
|
|
mātā |
|
名 |
ar |
女 |
相 |
母 |
|
|
|
|
pitūnaṃ |
|
名 |
ar |
男 |
複 |
属絶 |
父 |
|
|
|
|
assumukhānaṃ |
|
形 |
a |
男 |
複 |
属絶 |
涙にぬれた |
|
|
|
|
rudantānaṃ |
rud |
現分 |
ant |
男 |
複 |
属絶 |
なく、嘆く |
|
|
|
|
kesa |
|
名 |
a |
男 |
相 |
髪 |
|
|
|
|
massuṃ |
|
名 |
u |
男 |
単 |
対 |
ひげ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
ohāretvā |
ava-hṛ 使 |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
剃る |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
kāsāyāni |
|
形 |
a |
中 |
複 |
対 |
渋色の、袈裟、黄衣 |
|
|
|
|
vatthāni |
vas |
名 |
a |
中 |
複 |
対 |
衣 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
acchādetvā |
ā-chad 使 |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
覆う、まとう、包む |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
agārasmā |
|
名 |
a |
中 |
単 |
奪 |
家、舎、家屋、俗家 |
|
|
|
|
anagāriyaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
対 |
非家の |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pabbajiṃ. |
pra-vraj |
動 |
ア |
能 |
単 |
一 |
出家する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
王子よ、その私は、別の時、若く、見事な黒髪の青年で、〔人生の〕第一期たる素晴らしい青春をそなえたものでありながら、〔私の出家を〕望まない父母が、涙に濡れて嘆くにもかかわらず、髪とひげを剃って袈裟衣をまとい、家から出家したのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So evaṃ pabbajito samāno kiṃkusalagavesī [kiṃkusalaṃgavesī
(ka.)] anuttaraṃ santivarapadaṃ pariyesamāno yena āḷāro kālāmo
tenupasaṅkamiṃ; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
それ、彼 |
|
|
|
|
evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
pabbajito |
pra-braj |
名過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
出家した、遁世した |
|
|
|
|
samāno |
as |
現分 |
a |
男 |
単 |
主 |
ある、なる |
|
|
|
|
kiṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
持 |
何、なぜ、いかに |
|
|
|
|
kusala |
|
形 |
a |
‐ |
依(対) |
善き、善巧の、巧みな |
|
|
|
|
gavesī |
gava-ā-iṣ |
形 |
in |
男 |
単 |
主 |
求める、追求する |
|
|
|
|
anuttaraṃ |
|
形 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
無上の |
|
|
|
|
santi |
śam |
名 |
i |
女 |
依(属) |
寂静、寂止、寂滅 |
|
|
|
|
vara |
|
名形 |
a |
男中 |
持 |
優れた、最上の |
|
|
|
|
padaṃ |
|
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
足、句 |
|
|
|
|
pariyesamāno |
pari-iṣ |
現分 |
a |
男 |
単 |
主 |
遍求する、欲求する |
|
|
|
|
yena |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
具 |
(関係代名詞、〜tenaで「〜の所に」) |
|
|
|
|
āḷāro |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、アーラーラ |
|
|
|
|
kālāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、カーラーマ |
|
|
|
|
tena |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
具 |
それ、彼、それによって、それゆえ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
upasaṅkamiṃ; |
upa-saṃ-kram |
動 |
ア |
能 |
単 |
一 |
近づく |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
そして、そのような出家者となり、なにがしかの善を求め、無上の、寂静に関する最上の句を遍求して、アーラーラ・カーラーマのもとへ近づきました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
upasaṅkamitvā āḷāraṃ kālāmaṃ etadavocaṃ – |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
upasaṅkamitvā |
upa-saṃ-kram |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
近づく |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
āḷāraṃ |
|
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
人名、アーラーラ |
|
|
|
|
kālāmaṃ |
|
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
人名、カーラーマ |
|
|
|
|
etad |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
これ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
avocaṃ – |
vac |
動 |
ア |
能 |
単 |
一 |
言う、語る、説く |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
近づいて、アーラーラ・カーラーマへ、こういいました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘icchāmahaṃ, āvuso kālāma, imasmiṃ dhammavinaye brahmacariyaṃ
caritu’nti. |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
‘icchāmi |
iṣ |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
欲する、欲求する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ahaṃ, |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
āvuso |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
友よ |
|
|
|
|
kālāma, |
|
名 |
a |
男 |
単 |
呼 |
人名、カーラーマ |
|
|
|
|
imasmiṃ |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
処 |
これ |
|
|
|
|
dhamma |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
相 |
法 |
|
|
|
|
vinaye |
vi-nī |
名 |
a |
男 |
単 |
処 |
律 |
|
|
|
|
brahmacariyaṃ |
bṛh,
car |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
梵行 |
|
|
|
|
caritu’n |
car |
不定 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
行くこと、行ずること |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『友、カーラーマよ、私はこの法と律において梵教を行じることを望みます』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-7. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evaṃ vutte, rājakumāra, āḷāro kālāmo maṃ etadavoca – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
vutte, |
vac 受 |
過分 |
a |
男中 |
単 |
処 |
いわれた |
|
|
|
|
rāja |
|
名 |
an |
男 |
依(属) |
王 |
|
|
|
|
kumāra, |
|
名 |
a |
男 |
単 |
呼 |
童子 |
|
|
|
|
āḷāro |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、アーラーラ |
|
|
|
|
kālāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、カーラーマ |
|
|
|
|
maṃ |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
対 |
私 |
|
|
|
|
etad |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
これ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
avoca – |
vac |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
いう |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
王子よ、このようにいわれて、アーラーラ・カーラーマは、私へこういいました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-8. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘viharatāyasmā, tādiso ayaṃ dhammo yattha viññū puriso
nacirasseva sakaṃ ācariyakaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja
vihareyyā’ti. |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
‘viharatu |
vi-hṛ |
動 |
命 |
能 |
単 |
三 |
住する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
āyasmā, |
|
形 |
ant |
男 |
単 |
呼 |
尊者、具寿 |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
tādiso |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
そのごとき |
|
|
|
|
ayaṃ |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
dhammo |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
主 |
法 |
|
|
|
|
yattha |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜するところで |
|
|
|
|
viññū |
vi-jñā |
名形 |
ū |
男 |
単 |
主 |
有智 |
|
|
|
|
puriso |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人、男 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
cirassa |
|
形 |
a |
男中 |
単 |
副属 |
ひさしく、ついに |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
sakaṃ |
|
形 |
a |
男 |
単 |
対 |
自分の |
|
|
|
|
ācariyakaṃ |
|
名形 |
a |
男 |
単 |
対 |
師の、師伝の |
|
|
|
|
sayaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
自ら、自分で |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
abhiññā |
abhi-jñā |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
証知する、自証する |
|
|
|
|
sacchikatvā |
kṛ |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
作証する、証明をなす、さとる |
|
|
|
|
upasampajja |
upa-saṃ-pad |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
到達する、成就する、具足する |
|
|
|
|
vihareyyā’ |
vi-hṛ |
動 |
願 |
能 |
単 |
三 |
住する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『尊者よ、住されよ。これは、智者が久しからずして己が師伝の〔密義〕を、みずから自証し、作証し、成就して住するような、その如きの法です』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-9. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So kho ahaṃ, rājakumāra, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ
pariyāpuṇiṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
それ、彼 |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
ahaṃ, |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
rāja |
|
名 |
an |
男 |
依(属) |
王 |
|
|
|
|
kumāra, |
|
名 |
a |
男 |
単 |
呼 |
童子 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
cirassa |
|
形 |
a |
男中 |
単 |
副属 |
ひさしく、ついに |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
khippam |
kṣip |
名形 |
a |
中 |
単 |
副対 |
急速に、速疾に |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
taṃ |
|
代 |
代的 |
男中 |
単 |
対 |
それ |
|
|
|
|
dhammaṃ |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
対 |
法 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pariyāpuṇiṃ. |
pari-āp |
動 |
ア |
能 |
単 |
一 |
学得、得達、了知、暗記する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
王子よ、その私は久しからずして、速疾にその法を学得しました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-10. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So kho ahaṃ, rājakumāra, tāvatakeneva oṭṭhapahatamattena
lapitalāpanamattena ñāṇavādañca vadāmi, theravādañca jānāmi passāmīti ca
paṭijānāmi, ahañceva aññe ca. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
それ、彼 |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
ahaṃ, |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
rāja |
|
名 |
an |
男 |
依(属) |
王 |
|
|
|
|
kumāra, |
|
名 |
a |
男 |
単 |
呼 |
童子 |
|
|
|
|
tāvatakena |
|
形 |
a |
男中 |
単 |
具 |
それだけの |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
oṭṭha |
|
名 |
a |
男 |
持 |
唇 |
|
|
|
|
pahata |
pra-hṛ |
過分 |
a |
‐ |
持 |
打たれた |
|
|
|
|
mattena |
|
形 |
a |
男中 |
単 |
具 |
のみ、だけ |
|
|
|
|
lapita |
lap |
過分 |
a |
‐ |
持 |
話された |
|
|
|
|
lāpana |
lap |
名 |
a |
中 |
持 |
浮言、虚説 |
|
|
|
|
mattena |
|
形 |
a |
男中 |
単 |
具 |
のみ、だけ |
|
|
|
|
ñāṇa |
jñā |
名 |
a |
中 |
依(属) |
智慧 |
|
|
|
|
vādañ |
vad |
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
言葉 |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
vadāmi, |
vad |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
いう |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
thera |
|
名 |
a |
男 |
依(属) |
長老、上座 |
|
|
|
|
vādañ |
vad |
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
言葉 |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
jānāmi |
jñā |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
いう |
|
|
|
|
passāmī |
paś |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
見る |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
paṭijānāmi, |
prati-jñā |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
自称する、公言する、認める |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ahañ |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
aññe |
|
形 |
代的 |
男 |
複 |
主 |
他の |
|
|
|
|
ca. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
王子よ、唇を動かすのみ、つぶやきを発するのみ、それだけによって智慧の言葉を、長老の言葉を語りました。『私は知っている。私は見ている』と自他共に認めました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-11. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tassa |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
属 |
それ、彼 |
|
|
|
|
mayhaṃ, |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
属 |
私 |
|
|
|
|
rāja |
|
名 |
an |
男 |
依(属) |
王 |
|
|
|
|
kumāra, |
|
名 |
a |
男 |
単 |
呼 |
童子 |
|
|
|
|
etad |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
ahosi – |
bhū |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
ある、なる |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
王子よ、その私に、この〔思い〕が起こりました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-12. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘na kho āḷāro kālāmo imaṃ dhammaṃ kevalaṃ saddhāmattakena sayaṃ
abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedeti; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
āḷāro |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、アーラーラ |
|
|
|
|
kālāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、カーラーマ |
|
|
|
|
imaṃ |
|
代 |
代的 |
男中 |
単 |
対 |
これ |
|
|
|
|
dhammaṃ |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
対 |
法 |
|
|
|
|
kevalaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
副対 |
完全に、独一の |
|
|
|
|
saddhā |
śrad-dhā |
名 |
ā |
女 |
持 |
信 |
|
|
|
|
mattakena |
|
形 |
a |
男中 |
単 |
具 |
量の、のみの |
|
|
|
|
sayaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
自ら、自分で |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
abhiññā |
abhi-jñā |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
証知する、自証する |
|
|
|
|
sacchikatvā |
kṛ |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
作証する、証明をなす、さとる |
|
|
|
|
upasampajja |
upa-saṃ-pad |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
到達する、成就する、具足する |
|
|
|
|
viharāmī |
vi-hṛ |
動 |
願 |
能 |
単 |
一 |
住する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pavedeti; |
pra-vid 使 |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
知らせる、説く |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『アーラーラ・カーラーマは、―私はこの法を、ただ信のみによってみずから自証し、作証し、成就して住した―とは説いていない。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-13. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
addhā āḷāro kālāmo imaṃ dhammaṃ jānaṃ passaṃ viharatī’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
addhā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まことに、確かに |
|
|
|
|
āḷāro |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、アーラーラ |
|
|
|
|
kālāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、カーラーマ |
|
|
|
|
imaṃ |
|
代 |
代的 |
男中 |
単 |
対 |
これ |
|
|
|
|
dhammaṃ |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
対 |
法 |
|
|
|
|
jānaṃ |
jñā |
現分 |
ant |
男 |
単 |
主 |
見る |
|
|
|
|
passaṃ |
paś |
現分 |
ant |
男 |
単 |
主 |
知る |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
viharatī’ |
vi-hṛ |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
住する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
たしかにアーラーラ・カーラーマは、この法を、見て、知って、住している』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-14. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Atha khvāhaṃ, rājakumāra, yena āḷāro kālāmo
tenupasaṅkamiṃ; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Atha |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ときに、また、そこに |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
ahaṃ, |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
rāja |
|
名 |
an |
男 |
依(属) |
王 |
|
|
|
|
kumāra, |
|
名 |
a |
男 |
単 |
呼 |
童子 |
|
|
|
|
yena |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
具 |
(関係代名詞、〜tenaで「〜の所に」) |
|
|
|
|
āḷāro |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、アーラーラ |
|
|
|
|
kālāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、カーラーマ |
|
|
|
|
tena |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
具 |
それ、彼、それによって、それゆえ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
upasaṅkamiṃ; |
upa-saṃ-kram |
動 |
ア |
能 |
単 |
一 |
近づいた |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
王子よ、そこで私は、アーラーラ・カーラーマのもとへ近づきました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-15. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
upasaṅkamitvā āḷāraṃ kālāmaṃ etadavocaṃ – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
upasaṅkamitvā āḷāraṃ
kālāmaṃ etadavocaṃ – (327-5.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
近づいて、アーラーラ・カーラーマへ、こういいました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-16. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘kittāvatā no, āvuso kālāma, imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā
sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedesī’ti [upasampajja pavedesīti (sī.
syā. kaṃ. pī.)]? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘kittāvatā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
どれだけで |
|
|
|
|
no, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜かどうか |
|
|
|
|
āvuso |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
友よ |
|
|
|
|
kālāma, |
|
名 |
a |
男 |
単 |
呼 |
人名、カーラーマ |
|
|
|
|
imaṃ dhammaṃ sayaṃ
abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti (327-12.) |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pavedesī’ |
pra-vid 使 |
動 |
現 |
能 |
単 |
二 |
知らせる、説く |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti? |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『友、カーラーマよ、どれだけのことをもって、あなたは―私はこの法を、みずから自証し、作証し、成就して住した―と説くのでしょうか』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-17. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evaṃ vutte, rājakumāra, āḷāro kālāmo ākiñcaññāyatanaṃ
pavedesi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
vutte, |
vac 受 |
過分 |
a |
男中 |
単 |
処 |
いわれた |
|
|
|
|
rāja |
|
名 |
an |
男 |
依(属) |
王 |
|
|
|
|
kumāra, |
|
名 |
a |
男 |
単 |
呼 |
童子 |
|
|
|
|
āḷāro |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、アーラーラ |
|
|
|
|
kālāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、カーラーマ |
|
|
|
|
ākiñcañña |
|
名 |
a |
中 |
持 |
無所有 |
|
|
|
|
āyatanaṃ |
ā-yam |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
処、入 →無所有処 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pavedesi. |
pra-vid 使 |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
知らせる、説く |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
王子よ、このようにいわれて、アーラーラ・カーラーマは無所有処を説きました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-18. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tassa mayhaṃ,
rājakumāra, etadahosi – (327-11.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
王子よ、その私に、この〔思い〕が起こりました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-19. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘na kho āḷārasseva kālāmassa atthi saddhā, mayhaṃpatthi
saddhā; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
āḷārassa |
|
名 |
a |
男 |
単 |
属 |
人名、アーラーラ |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
kālāmassa |
|
名 |
a |
男 |
単 |
属 |
人名、カーラーマ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
atthi |
as |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
saddhā, |
śrad-dhā |
名 |
ā |
女 |
単 |
主 |
信 |
|
|
|
|
mayhaṃ |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
属 |
私 |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
atthi |
同上 |
|
|
|
|
saddhā; |
śrad-dhā |
名 |
ā |
女 |
単 |
主 |
信 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『じつにアーラーラ・カーラーマのみに信があるのではない。私にも信が存在する。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-20. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
na kho āḷārasseva kālāmassa atthi vīriyaṃ…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
na kho āḷārasseva
kālāmassa atthi vīriyaṃ…pe…
(327-19.) |
|
|
|
|
vīriyaṃ…pe… |
|
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
精進、勤 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
じつにアーラーラ・カーラーマのみに精進があるのではない…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-21. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sati… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
sati… |
smṛ |
名 |
i |
女 |
単 |
主 |
念、正念、憶念 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
念が…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-22. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
samādhi… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
samādhi… |
saṃ-ā-dhā |
名 |
i |
男 |
単 |
主 |
定、三昧、精神集中 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
定が…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-23. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
paññā, mayhaṃpatthi paññā. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
paññā,
mayhaṃpatthi paññā. (327-19.) |
|
|
|
|
paññā, |
pra-jñā |
名 |
ā |
女 |
単 |
主 |
智慧、般若 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
〔じつにアーラーラ・カーラーマのみに〕智が〔あるのではない〕。私にも智が存在する。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-24. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yaṃnūnāhaṃ yaṃ dhammaṃ āḷāro kālāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā
upasampajja viharāmīti pavedeti tassa dhammassa sacchikiriyāya
padaheyya’nti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yaṃnūna |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜してはどうか |
|
|
|
|
ahaṃ |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
yaṃ |
|
代 |
代的 |
男中 |
単 |
対 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
dhammaṃ āḷāro kālāmo
sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedeti (327-12.) |
|
|
|
|
tassa |
|
代 |
代的 |
男中 |
単 |
属 |
それ、彼 |
|
|
|
|
dhammassa |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
属 |
法 |
|
|
|
|
sacchikiriyāya |
kṛ |
名 |
ā |
女 |
単 |
与 |
作証、現証 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
padaheyya’n |
pra-dhā |
動 |
願 |
能反 |
単 |
一 |
努力する、励む |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
私は、アーラーラ・カーラーマが、その法を、―私は、みずから自証し、作証し、成就して住した―と説くような、その法の作証のため、励んではどうだろうか』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-25. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So kho ahaṃ, rājakumāra, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ
sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsiṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So kho ahaṃ,
rājakumāra, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ (327-9.) |
|
|
|
|
sayaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
自ら、自分で |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
abhiññā |
abhi-jñā |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
証知する、自証する |
|
|
|
|
sacchikatvā |
kṛ |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
作証する、証明をなす、さとる |
|
|
|
|
upasampajja |
upa-saṃ-pad |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
到達する、成就する、具足する |
|
|
|
|
vihāsiṃ. |
vi-hṛ |
動 |
ア |
能 |
単 |
一 |
住する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
王子よ、その私は久しからずして、速疾にその法を、みずから自証し、作証し、成就して住しました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-26. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Atha khvāhaṃ, rājakumāra, yena āḷāro kālāmo
tenupasaṅkamiṃ; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Atha khvāhaṃ,
rājakumāra, yena āḷāro kālāmo tenupasaṅkamiṃ; (327-14.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
王子よ、そこで私は、アーラーラ・カーラーマのもとへ近づきました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-27. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
upasaṅkamitvā āḷāraṃ kālāmaṃ etadavocaṃ – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
upasaṅkamitvā āḷāraṃ
kālāmaṃ etadavocaṃ – (327-5.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
近づいて、アーラーラ・カーラーマへ、こういいました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-28. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘ettāvatā no, āvuso kālāma, imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā
sacchikatvā upasampajja pavedesī’ti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘ettāvatā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
どれだけで |
|
|
|
|
no, āvuso kālāma, imaṃ
dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesī’ti? (327-16.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『友、カーラーマよ、これだけのことをもって、あなたはこの法を、みずから自証し、作証し、成就して説くのではありませんか』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-29. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘Ettāvatā kho ahaṃ, āvuso, imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā
sacchikatvā upasampajja pavedemī’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘Ettāvatā kho ahaṃ, āvuso, imaṃ dhammaṃ sayaṃ
abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedemī’ti. (327-28.) |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pavedemī’ |
pra-vid 使 |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
知らせる、説く |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『友よ、じつにそれだけのことをもって、私はこの法を、みずから自証し、作証し、成就して説くのです』 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-30. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘Ahampi kho, āvuso, ettāvatā imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā
sacchikatvā upasampajja viharāmī’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘Ahampi kho, āvuso, ettāvatā imaṃ
dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmī’ti. (327-29.) |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
viharāmī’ |
vi-hṛ |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
住する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『友よ、私もまた、じつにこれだけのことをもって、この法を、みずから自証し、作証し、成就して住しています』 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-31. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘Lābhā no, āvuso, suladdhaṃ no, āvuso, ye mayaṃ āyasmantaṃ
tādisaṃ sabrahmacāriṃ passāma. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘Lābhā |
labh |
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
利得、利養 |
|
|
|
|
no, |
|
代 |
代的 |
‐ |
複 |
属 |
私たち |
|
|
|
|
āvuso, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
友よ |
|
|
|
|
suladdhaṃ |
su-labh |
過分 |
a |
中 |
単 |
対 |
よく得られた、善利の |
|
|
|
|
no, |
|
代 |
代的 |
‐ |
複 |
属 |
私たち |
|
|
|
|
āvuso, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
友よ |
|
|
|
|
ye |
|
代 |
代的 |
男 |
複 |
主 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
mayaṃ |
|
代 |
代的 |
‐ |
複 |
主 |
私たち |
|
|
|
|
āyasmantaṃ |
|
形 |
ant |
男 |
単 |
対 |
尊者、具寿 |
|
|
|
|
tādisaṃ |
|
形 |
a |
男 |
単 |
対 |
その如き |
|
|
|
|
sabrahmacāriṃ |
sa-bṛh,
car |
名 |
in |
男 |
単 |
対 |
同梵行者 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
passāma. |
paś |
動 |
現 |
能 |
複 |
一 |
見る |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『友よ、およそ我々は尊者のような同梵行者にまみえました。我々には利得があり、我々には善利があります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-32. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Iti yāhaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja
pavedemi, taṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja
viharasi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Iti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
yaṃ |
|
代 |
代的 |
男中 |
単 |
対 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
ahaṃ dhammaṃ sayaṃ
abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedemi, (327-29.) |
|
|
|
|
taṃ |
|
代 |
代的 |
男中 |
単 |
対 |
それ |
|
|
|
|
tvaṃ |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
あなた |
|
|
|
|
dhammaṃ sayaṃ abhiññā
sacchikatvā upasampajja (同上) |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
viharasi; |
vi-hṛ |
動 |
現 |
能 |
単 |
二 |
住する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
かく、およそ私がその法をみずから自証し、作証し、成就して説くようなその法を、あなたは自証し、作証し、成就して住しています。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-33. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yaṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja
viharasi, tamahaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja
pavedemi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yaṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ
abhiññā sacchikatvā upasampajja viharasi, tamahaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā
sacchikatvā upasampajja pavedemi. (327-32.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
およそあなたがその法をみずから自証し、作証し、成就して住するようなその法を、私は自証し、作証し、成就して説いています。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-34. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Iti yāhaṃ dhammaṃ jānāmi taṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Iti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
yaṃ |
|
代 |
代的 |
男中 |
単 |
対 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
ahaṃ |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
dhammaṃ |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
対 |
法 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
jānāmi |
jñā |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
知る |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
taṃ |
|
代 |
代的 |
男中 |
単 |
対 |
それ |
|
|
|
|
tvaṃ |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
あなた |
|
|
|
|
dhammaṃ |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
対 |
法 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
jānāsi; |
jñā |
動 |
現 |
能 |
単 |
二 |
知る |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
かく、およそ私がその法を知るようなその法を、あなたは知っています。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-35. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
yaṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi tamahaṃ dhammaṃ jānāmi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
yaṃ tvaṃ dhammaṃ
jānāsi tamahaṃ dhammaṃ jānāmi. (327-34.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
およそあなたがその法を知るようなその法を、私は知っています。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-36. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Iti yādiso ahaṃ, tādiso tuvaṃ; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Iti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
yādiso |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
どのような、いかに些少でも |
|
|
|
|
ahaṃ, |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
tādiso |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
その如き |
|
|
|
|
tuvaṃ; |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
あなた |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
かく、あなたは私のごとくであり、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-37. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
yādiso tuvaṃ tādiso ahaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
yādiso |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
どのような、いかに些少でも |
|
|
|
|
tuvaṃ |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
あなた |
|
|
|
|
tādiso |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
その如き |
|
|
|
|
ahaṃ. |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
私はあなたのごとくです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-38. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ehi dāni, āvuso, ubhova santā imaṃ gaṇaṃ pariharāmā’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Ehi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
いざ |
|
|
|
|
dāni, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
今、いまや |
|
|
|
|
āvuso, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
友よ |
|
|
|
|
ubho |
|
数 |
特 |
‐ |
両 |
主 |
両方、二つ |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
santā |
as |
現分 |
a |
男 |
複 |
主 |
ある、なる |
|
|
|
|
imaṃ |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
対 |
これ |
|
|
|
|
gaṇaṃ |
|
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
会衆、群衆 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pariharāmā’ |
pari-hṛ |
動 |
命 |
能 |
複 |
一 |
世話する、守る、持ち運ぶ |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
いざ友よ、いまや我々は二人組となって、この会衆を統率して行きましょう』 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-39. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Iti kho, rājakumāra, āḷāro kālāmo ācariyo me samāno (attano) [(
) natthi (sī. syā. kaṃ. pī.)] antevāsiṃ maṃ samānaṃ attanā [attano (sī. pī.)]
samasamaṃ ṭhapesi, uḷārāya ca maṃ pūjāya pūjesi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Iti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
rāja |
|
名 |
an |
男 |
依(属) |
王 |
|
|
|
|
kumāra, |
|
名 |
a |
男 |
単 |
呼 |
童子 |
|
|
|
|
āḷāro |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、アーラーラ |
|
|
|
|
kālāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、カーラーマ |
|
|
|
|
ācariyo |
ā-car |
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
師 |
|
|
|
|
me |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
属 |
私 |
|
|
|
|
samāno |
as |
現分 |
a |
男 |
単 |
主 |
ある、なる |
|
|
|
|
antevāsiṃ |
vas |
名 |
in |
男 |
単 |
対 |
弟子、内弟子 |
|
|
|
|
maṃ |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
対 |
私 |
|
|
|
|
samānaṃ |
as |
現分 |
a |
男 |
単 |
対 |
ある、なる |
|
|
|
|
attanā |
|
名 |
an |
男 |
単 |
副具 |
みずから |
|
|
|
|
samasamaṃ |
|
形 |
a |
男 |
単 |
対 |
等同の |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
ṭhapesi, |
sthā 使 |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
置く |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
uḷārāya |
|
形 |
a |
女 |
単 |
具 |
偉大な、広大な、すぐれた |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
maṃ |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
対 |
私 |
|
|
|
|
pūjāya |
pūj |
名 |
ā |
女 |
単 |
具 |
供養 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pūjesi. |
pūj |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
供養する、尊敬する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
王子よ、このようにアーラーラ・カーラーマは、私の師でありながら、弟子である私を、みずから等しい〔位〕へと置き、私を偉大な供養をもって尊敬しました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-40. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tassa mayhaṃ,
rājakumāra, etadahosi – (327-11.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
王子よ、その私に、この〔思い〕が起こりました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-41. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘nāyaṃ dhammo nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya
na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati, yāvadeva
ākiñcaññāyatanūpapattiyā’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
ayaṃ |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
dhammo |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
主 |
法 |
|
|
|
|
nibbidāya |
nir-vid |
名 |
ā |
女 |
単 |
与 |
厭、厭離、厭悪、厭逆 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
virāgāya |
|
名 |
a |
男 |
単 |
与 |
離貧、離、遠離、離欲、離貧者 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
nirodhāya |
ni-rudh 受 |
名 |
a |
男 |
単 |
与 |
滅、滅尽 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
upasamāya |
upa-śam |
名 |
a |
男 |
単 |
与 |
寂静、寂止、休息、止息 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
abhiññāya |
abhi-jñā |
名 |
ā |
女 |
単 |
与 |
神通、証知 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
sambodhāya |
saṃ-budh |
名 |
a |
男 |
単 |
与 |
正覚、等覚 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
nibbānāya |
|
名 |
a |
男 |
単 |
与 |
涅槃、寂滅 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
saṃvattati, |
saṃ-vṛt |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
転起する、作用する、導く |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
yāva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜だけ、〜まで、〜の限り |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
ākiñcañña |
|
名 |
a |
中 |
持 |
無所有 |
|
|
|
|
āyatana |
ā-yam |
名 |
a |
中 |
依(対) |
処、入 →無所有処 |
|
|
|
|
upapattiyā’ |
upa-pad |
名 |
i |
女 |
単 |
与 |
再生、転生、往生 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『およそ、無所有処への転生のためだけのこの法は、厭悪、離貪、滅尽、寂静、神通、正覚、涅槃のためにならないものだ』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
327-42. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So kho ahaṃ, rājakumāra, taṃ dhammaṃ analaṅkaritvā tasmā dhammā
nibbijja apakkamiṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
それ、彼 |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
ahaṃ, |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
rāja |
|
名 |
an |
男 |
依(属) |
王 |
|
|
|
|
kumāra, |
|
名 |
a |
男 |
単 |
呼 |
童子 |
|
|
|
|
taṃ |
|
代 |
代的 |
男中 |
単 |
対 |
それ |
|
|
|
|
dhammaṃ |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
対 |
法 |
|
|
|
|
analaṅ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
対 |
不満足、不十分 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
karitvā |
kṛ |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
なす |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
tasmā |
|
代 |
代的 |
男中 |
単 |
奪 |
それ、彼 |
|
|
|
|
dhammā |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
奪 |
法 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
nibbijja |
nir-vid |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
厭う、厭悪する |
|
|
|
|
apakkamiṃ. |
pra-kram |
動 |
ア |
能 |
単 |
一 |
出発する、進む |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
王子よ、その私は、その法へ不満足をなし、その法から厭うて立ち去りました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328. ‘‘So kho ahaṃ, rājakumāra, kiṃkusalagavesī anuttaraṃ
santivarapadaṃ pariyesamāno yena udako [uddako (sī. syā. kaṃ. pī.)] rāmaputto
tenupasaṅkamiṃ; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘So kho ahaṃ, rājakumāra, kiṃ
kusalagavesī anuttaraṃ santivarapadaṃ pariyesamāno yena udako rāmaputto tenupasaṅkamiṃ;
(327-4.) |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
ahaṃ, |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
rāja |
|
名 |
an |
男 |
依(属) |
王 |
|
|
|
|
kumāra, |
|
名 |
a |
男 |
単 |
呼 |
童子 |
|
|
|
|
udako |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ウダカ |
|
|
|
|
rāmaputto |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ラーマプッタ |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
王子よ、その私は、なにがしかの善を求めて、無上の、寂静に関する最上の句を遍求して、ウダカ・ラーマプッタのもとへ近づきました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
upasaṅkamitvā udakaṃ rāmaputtaṃ etadavocaṃ – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
upasaṅkamitvā udakaṃ rāmaputtaṃ etadavocaṃ –
(327-5.) |
|
|
|
|
udakaṃ |
|
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
人名、ウダカ |
|
|
|
|
rāmaputtaṃ |
|
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
人名、ラーマプッタ |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
近づいて、ウダカ・ラーマプッタへ、こういいました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘icchāmahaṃ, āvuso [āvuso rāma (sī. syā. kaṃ. ka.) passa ma.
ni. 1.278 pāsarāsisutte], imasmiṃ dhammavinaye brahmacariyaṃ caritu’nti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘icchāmahaṃ, āvuso
imasmiṃ dhammavinaye brahmacariyaṃ caritu’nti. (327-6.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『友よ、私はこの法と律において梵教を行じることを望みます』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evaṃ vutte, rājakumāra, udako rāmaputto maṃ etadavoca – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evaṃ vutte,
rājakumāra, udako rāmaputto maṃ
etadavoca – (327-7.) |
|
|
|
|
udako |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ウダカ |
|
|
|
|
rāmaputto |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ラーマプッタ |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
王子よ、このようにいわれて、ウダカ・ラーマプッタは、私へこういいました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘viharatāyasmā, tādiso ayaṃ dhammo yattha viññū puriso
nacirasseva sakaṃ ācariyakaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja
vihareyyā’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘viharatāyasmā, tādiso
ayaṃ dhammo yattha viññū puriso nacirasseva sakaṃ ācariyakaṃ sayaṃ abhiññā
sacchikatvā upasampajja vihareyyā’ti. (327-8.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『尊者よ、住されよ。これは、智者が久しからずして己が師伝の〔密義〕を、みずから自証し、作証し、成就して住するような、その如きの法です』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So kho ahaṃ, rājakumāra, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ
pariyāpuṇiṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So kho ahaṃ,
rājakumāra, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ pariyāpuṇiṃ. (327-9.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
王子よ、その私は久しからずして、速疾にその法を学得しました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-7. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So kho ahaṃ, rājakumāra, tāvatakeneva oṭṭhapahatamattena
lapitalāpanamattena ñāṇavādañca vadāmi, theravādañca jānāmi passāmīti ca
paṭijānāmi, ahañceva aññe ca. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So kho ahaṃ,
rājakumāra, tāvatakeneva oṭṭhapahatamattena lapitalāpanamattena ñāṇavādañca
vadāmi, theravādañca jānāmi passāmīti ca paṭijānāmi, ahañceva aññe ca.
(327-10.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
王子よ、唇を動かすのみ、つぶやきを発するのみ、それだけによって智慧の言葉を、長老の言葉を語りました。『私は知っている。私は見ている』と自他共に認めました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-8. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tassa mayhaṃ,
rājakumāra, etadahosi – (327-11.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
王子よ、その私に、この〔思い〕が起こりました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-9. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘na kho rāmo imaṃ dhammaṃ kevalaṃ saddhāmattakena sayaṃ abhiññā
sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedesi; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘na kho rāmo imaṃ dhammaṃ kevalaṃ
saddhāmattakena sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti (327-12.) |
|
|
|
|
rāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ラーマ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pavedesi; |
pra-vid 使 |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
知らせる、説く |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『ラーマは、―私はこの法を、ただ信のみによってみずから自証し、作証し、成就して住した―とは説かなかった。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-10. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
addhā rāmo imaṃ dhammaṃ jānaṃ passaṃ vihāsī’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
addhā rāmo imaṃ dhammaṃ jānaṃ passaṃ vihāsī’ti. (327-13.) |
|
|
|
|
rāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ラーマ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
vihāsī’ |
vi-hṛ |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
住する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
たしかにラーマは、この法を、見て、知って、住していた』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-11. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Atha khvāhaṃ, rājakumāra, yena udako rāmaputto
tenupasaṅkamiṃ; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Atha khvāhaṃ,
rājakumāra, yena udako rāmaputto tenupasaṅkamiṃ; (327-14.) |
|
|
|
|
udako |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ウダカ |
|
|
|
|
rāmaputto |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ラーマプッタ |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
王子よ、そこで私は、ウダカ・ラーマプッタのもとへ近づきました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-12. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
upasaṅkamitvā udakaṃ rāmaputtaṃ etadavocaṃ – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
upasaṅkamitvā udakaṃ
rāmaputtaṃ etadavocaṃ – (328-2.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
近づいて、ウダカ・ラーマプッタへ、こういいました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-13. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘kittāvatā no, āvuso, rāmo imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā
sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedesī’ti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘kittāvatā no, āvuso, rāmo imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā
sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedesī’ti? (327-16.) |
|
|
|
|
rāmo, |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ラーマ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pavedesī’ |
pra-vid 使 |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
知らせる、説く |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『友よ、どれだけのことをもって、ラーマは―私はこの法を、みずから自証し、作証し、成就して住した―と説いたのでしょうか』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-14. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evaṃ vutte, rājakumāra, udako rāmaputto nevasaññānāsaññāyatanaṃ
pavedesi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evaṃ vutte,
rājakumāra, udako rāmaputto nevasaññānāsaññāyatanaṃ pavedesi. (327-17.) |
|
|
|
|
udako |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ウダカ |
|
|
|
|
rāmaputto |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ラーマプッタ |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
saññā |
saṃ-jñā |
名 |
ā |
女 |
相 |
想 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
asañña |
a-saṃ-jñā |
形 |
a |
‐ |
持 |
非想 |
|
|
|
|
āyatanaṃ |
ā-yam |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
処、入 →非想非非想処 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
王子よ、このようにいわれて、ウダカ・ラーマプッタは非想非非想処を説きました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-15. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tassa mayhaṃ,
rājakumāra, etadahosi – (327-11.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
王子よ、その私に、この〔思い〕が起こりました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-16. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘na kho rāmasseva ahosi saddhā, mayhaṃpatthi saddhā; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘na kho rāmasseva
ahosi saddhā, mayhaṃpatthi saddhā; (327-19.) |
|
|
|
|
rāmassa |
|
名 |
a |
男 |
単 |
属 |
人名、ラーマ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
ahosi |
bhū |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
ある、なる |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『じつにラーマのみに信があったのではない。私にも信が存在する。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-17. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
na kho rāmasseva ahosi vīriyaṃ…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
na kho rāmasseva ahosi
vīriyaṃ…pe… (327-20.) |
|
|
|
|
vīriyaṃ |
|
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
精進、勤 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
じつにラーマのみに精進があったのではない…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-18. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sati… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
sati… |
smṛ |
名 |
i |
女 |
単 |
主 |
念、正念、憶念 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
念が…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-19. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
samādhi… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
samādhi… |
saṃ-ā-dhā |
名 |
i |
男 |
単 |
主 |
定、三昧、精神集中 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
定が…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-20. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
paññā, mayhaṃpatthi paññā. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
paññā,
mayhaṃpatthi paññā. (327-23.) |
|
|
|
|
paññā, |
pra-jñā |
名 |
ā |
女 |
単 |
主 |
智慧、般若 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
〔じつにラーマのみに〕智が〔あったのではない〕。私にも智が存在する。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-21. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yaṃnūnāhaṃ yaṃ dhammaṃ rāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā
upasampajja viharāmīti pavedeti tassa dhammassa sacchikiriyāya
padaheyya’nti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yaṃnūnāhaṃ yaṃ dhammaṃ
rāmo sayaṃ abhiññā
sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedeti tassa dhammassa sacchikiriyāya
padaheyya’nti. (327-24.) |
|
|
|
|
rāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ラーマ |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
私は、ラーマが、その法を、―私は、みずから自証し、作証し、成就して住した―と説いたような、その法の作証のため、励んではどうだろうか』と。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・ここはpavedesiであるはずだが。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-22. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So kho ahaṃ, rājakumāra, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ
sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsiṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So kho ahaṃ,
rājakumāra, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā
upasampajja vihāsiṃ. (327-25.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
王子よ、その私は久しからずして、速疾にその法を、みずから自証し、作証し、成就して住しました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-23. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Atha khvāhaṃ, rājakumāra, yena udako rāmaputto
tenupasaṅkamiṃ; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Atha khvāhaṃ,
rājakumāra, yena udako rāmaputto tenupasaṅkamiṃ; (328-11.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
王子よ、そこで私は、ウダカ・ラーマプッタのもとへ近づきました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-24. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
upasaṅkamitvā udakaṃ rāmaputtaṃ etadavocaṃ – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
upasaṅkamitvā udakaṃ
rāmaputtaṃ etadavocaṃ – (328-2.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
近づいて、ウダカ・ラーマプッタへ、こういいました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-25. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘ettāvatā no, āvuso, rāmo imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā
sacchikatvā upasampajja pavedesī’ti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘ettāvatā no, āvuso, rāmo imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā
sacchikatvā upasampajja pavedesī’ti? (327-28.) |
|
|
|
|
rāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ラーマ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pavedesī’ |
pra-vid 使 |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
知らせる、説く |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『友よ、これだけのことをもって、ラーマはこの法を、みずから自証し、作証し、成就して説いたのではありませんか』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-26. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘Ettāvatā kho, āvuso, rāmo imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā
sacchikatvā upasampajja pavedesī’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘Ettāvatā kho, āvuso, rāmo imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā
sacchikatvā upasampajja pavedesī’ti. (327-29.) |
|
|
|
|
rāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ラーマ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pavedesī’ |
pra-vid 使 |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
知らせる、説く |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『友よ、じつにそれだけのことをもって、ラーマはこの法を、みずから自証し、作証し、成就して説きました』 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-27. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘Ahampi kho, āvuso, ettāvatā imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā
sacchikatvā upasampajja viharāmī’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘Ahampi kho, āvuso,
ettāvatā imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmī’ti.
(327-30.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『友よ、私もまた、じつにこれだけのことをもって、この法を、みずから自証し、作証し、成就して住しています』 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-28. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘Lābhā no, āvuso, suladdhaṃ no, āvuso, ye mayaṃ āyasmantaṃ
tādisaṃ sabrahmacāriṃ passāma. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘Lābhā no, āvuso,
suladdhaṃ no, āvuso, ye mayaṃ āyasmantaṃ tādisaṃ sabrahmacāriṃ passāma.
(327-31.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『友よ、およそ我々は尊者のような同梵行者にまみえました。我々には利得があり、我々には善利があります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-29. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Iti yaṃ dhammaṃ rāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja
pavedesi taṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja
viharasi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Iti yaṃ dhammaṃ rāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā
upasampajja pavedesi taṃ
tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharasi. (327-32.) |
|
|
|
|
rāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ラーマ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pavedesi, |
pra-vid 使 |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
知らせる、説く |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
かく、およそラーマがその法をみずから自証し、作証し、成就して説いたようなその法を、あなたは自証し、作証し、成就して住しています。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-30. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yaṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharasi
taṃ dhammaṃ rāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yaṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ
abhiññā sacchikatvā upasampajja viharasi taṃ dhammaṃ rāmo
sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesi. (327-33.) |
|
|
|
|
rāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ラーマ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pavedesi. |
pra-vid 使 |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
知らせる、説く |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
およそあなたがその法をみずから自証し、作証し、成就して住するようなその法を、ラーマは自証し、作証し、成就して説きました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-31. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Iti yaṃ dhammaṃ rāmo abhiññāsi taṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Iti yaṃ dhammaṃ rāmo abhiññāsi taṃ tvaṃ dhammaṃ
jānāsi; (327-34.) |
|
|
|
|
rāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ラーマ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
abhiññāsi |
abhi-jñā |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
証知する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
かく、およそラーマがその法を証知していたようなその法を、あなたは知っています。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-32. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
yaṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi taṃ dhammaṃ rāmo abhiññāsi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
yaṃ tvaṃ dhammaṃ
jānāsi taṃ dhammaṃ rāmo abhiññāsi. (327-35.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
およそあなたがその法を知るようなその法を、ラーマは証知していました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-33. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Iti yādiso rāmo ahosi tādiso tuvaṃ, yādiso tuvaṃ tādiso rāmo
ahosi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Iti yādiso rāmo ahosi tādiso tuvaṃ, (327-36.) |
|
|
|
|
rāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ラーマ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
ahosi |
bhū |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
ある、なる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
yādiso tuvaṃ tādiso
rāmo ahosi. (327-37.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
かく、あなたはラーマのごとくであり、ラーマはあなたのごとくでした。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-34. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ehi dāni, āvuso, tuvaṃ imaṃ gaṇaṃ pariharā’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Ehi dāni, āvuso, tuvaṃ imaṃ gaṇaṃ pariharā’ti. (327-38.) |
|
|
|
|
tuvaṃ |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
あなた |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pariharā’ |
pari-hṛ |
動 |
命 |
能 |
単 |
二 |
世話する、守る、持ち運ぶ |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
いざ友よ、いまやあなたがこの会衆を統率してください』 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-35. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Iti kho, rājakumāra, udako rāmaputto sabrahmacārī me samāno
ācariyaṭṭhāne maṃ ṭhapesi, uḷārāya ca maṃ pūjāya pūjesi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Iti kho, rājakumāra, udako rāmaputto sabrahmacārī me
samāno ācariyaṭṭhāne maṃ
ṭhapesi, uḷārāya ca maṃ pūjāya pūjesi. (327-39.) |
|
|
|
|
udako |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ウダカ |
|
|
|
|
rāmaputto |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ラーマプッタ |
|
|
|
|
sabrahmacārī |
sa-bṛh,
car |
名 |
in |
男 |
単 |
主 |
同梵行者 |
|
|
|
|
ācariya |
ā-car |
名 |
a |
男 |
依(属) |
師 |
|
|
|
|
ṭhāne |
sthā |
名 |
a |
中 |
単 |
処 |
場所、状態、原因、道理 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
王子よ、このようにウダカ・ラーマプッタは、私の同梵行者でありながら、私を、師の位へと置き、私を偉大な供養をもって尊敬しました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-36. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tassa mayhaṃ,
rājakumāra, etadahosi – (327-11.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
王子よ、その私に、この〔思い〕が起こりました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-37. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘nāyaṃ dhammo nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya
na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati, yāvadeva
nevasaññānāsaññāyatanūpapattiyā’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘nāyaṃ dhammo
nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na
nibbānāya saṃvattati, yāvadeva nevasaññānāsaññāyatanūpapattiyā’ti. (327-41.) |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
saññā |
saṃ-jñā |
名 |
ā |
女 |
相 |
想 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
asañña |
a-saṃ-jñā |
形 |
a |
‐ |
持 |
非想 |
|
|
|
|
āyatana |
ā-yam |
名 |
a |
中 |
依(対) |
処、入 →非想非非想処 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『およそ、非想非非想処への転生のためだけのこの法は、厭悪、離貪、滅尽、寂静、神通、正覚、涅槃のためにならないものだ』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
328-38. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So kho ahaṃ, rājakumāra, taṃ dhammaṃ analaṅkaritvā tasmā dhammā
nibbijja apakkamiṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So kho ahaṃ,
rājakumāra, taṃ dhammaṃ analaṅkaritvā tasmā dhammā nibbijja apakkamiṃ.
(327-42.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
王子よ、その私は、その法へ不満足をなし、その法から厭うて立ち去りました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |