|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2. Dutiyavaggo |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Dutiya |
|
名形 |
a |
男 |
持 |
第二の、伴侶 |
|
|
|
|
vaggo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
章、品 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「第二品」(『相応部』14-11) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1. Sattadhātusuttaṃ |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Satta |
|
数 |
特 |
‐ |
持 |
七 |
|
|
|
|
dhātu |
|
名 |
u |
女 |
依(属) |
界、要素 |
|
|
|
|
suttaṃ |
sīv |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
経、糸 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「七界経」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
95-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
95. Sāvatthiyaṃ viharati…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Sāvatthiyaṃ |
|
名 |
ī |
女 |
単 |
処 |
地名、サーヴァッティー |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
viharati…pe… |
vi-hṛ |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
住する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
〔あるとき世尊は〕サーヴァッティーに住しておられた…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
95-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘sattimā, bhikkhave, dhātuyo. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘satta |
|
数 |
特 |
‐ |
複 |
主 |
七 |
|
|
|
|
imā, |
|
代 |
代的 |
女 |
複 |
主 |
これら |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
dhātuyo. |
|
名 |
u |
女 |
複 |
主 |
界、要素 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「比丘たちよ、これら七界があります。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・「界dhātu」はa
primary element, natural condition, property, disposition; factor, item,
principle, formといった多様な意味を含む(すべてPTS辞書)。前品ではいわゆる「十八界」がいわれていたが、本経のこれはいかに解すべきか。おそらく禅定体験や天界の七つの状態ということなのであろう。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
95-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Katamā satta? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Katamā |
|
形 |
代的 |
女 |
複 |
主 |
いずれの、どちらの |
|
|
|
|
satta? |
|
数 |
特 |
‐ |
複 |
主 |
七 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
いかなる七か。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
95-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ābhādhātu, subhadhātu, ākāsānañcāyatanadhātu,
viññāṇañcāyatanadhātu, ākiñcaññāyatanadhātu, nevasaññānāsaññāyatanadhātu,
saññāvedayitanirodhadhātu – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Ābhā |
|
名 |
ā |
女 |
依(属) |
光、光明 |
|
|
|
|
dhātu, |
|
名 |
u |
女 |
単 |
主 |
界、要素 |
|
|
|
|
subha |
śubh |
形 |
a |
‐ |
依(属) |
清浄な、美しい、幸福の |
|
|
|
|
dhātu, |
|
名 |
u |
女 |
単 |
主 |
界、要素 |
|
|
|
|
ākāsānañca |
|
形 |
a |
‐ |
持 |
空無辺 |
|
|
|
|
āyatana |
ā-yam |
名 |
a |
中 |
依(属) |
処、入処 |
|
|
|
|
dhātu, |
|
名 |
u |
女 |
単 |
主 |
界、要素 |
|
|
|
|
viññāṇañca |
|
形 |
a |
‐ |
持 |
識無辺 |
|
|
|
|
āyatana |
ā-yam |
名 |
a |
中 |
依(属) |
処、入処 |
|
|
|
|
dhātu, |
|
名 |
u |
女 |
単 |
主 |
界、要素 |
|
|
|
|
ākiñcañña |
|
名 |
a |
中 |
持 |
無所有 |
|
|
|
|
āyatana |
ā-yam |
名 |
a |
中 |
依(属) |
処、入処 |
|
|
|
|
dhātu, |
|
名 |
u |
女 |
単 |
主 |
界、要素 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
saññā |
saṃ-jñā |
名 |
ā |
女 |
相 |
想、想念、概念、表象 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
asañña |
a-saṃ-jñā |
形 |
a |
‐ |
持 |
非想 |
|
|
|
|
āyatana |
ā-yam |
名 |
a |
中 |
依(属) |
処、入処 |
|
|
|
|
dhātu, |
|
名 |
u |
女 |
単 |
主 |
界、要素 |
|
|
|
|
saññā |
saṃ-jñā |
名 |
ā |
女 |
相 |
想、想念、概念、表象 |
|
|
|
|
vedayita |
vid 使 |
過分 |
a |
‐ |
依(属) |
感受した、経験した |
|
|
|
|
nirodha |
ni-rudh 使 |
名 |
a |
男 |
依(属) |
滅尽 |
|
|
|
|
dhātu – |
|
名 |
u |
女 |
単 |
主 |
界、要素 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
光界、浄界、空無辺処界、識無辺処界、無所有処界、非想非非想処界、想受滅界です。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・「光」と「浄」というと、それぞれ第二禅天、第三禅天を思わせるが、どうであろうか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
95-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
imā kho, bhikkhave, satta dhātuyo’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
imā |
|
代 |
代的 |
女 |
複 |
主 |
これら |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
satta |
|
数 |
特 |
‐ |
複 |
主 |
七 |
|
|
|
|
dhātuyo’’ |
|
名 |
u |
女 |
複 |
主 |
界、要素 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、これらが七界なのです」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
95-6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evaṃ vutte, aññataro bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
vutte, |
vac 受 |
過分 |
a |
中 |
単 |
処 |
いわれた |
|
|
|
|
aññataro |
|
形 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
とある、随一の |
|
|
|
|
bhikkhu |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
単 |
主 |
比丘 |
|
|
|
|
bhagavantaṃ |
|
名 |
ant |
男 |
単 |
対 |
世尊 |
|
|
|
|
etad |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
これ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
avoca – |
vac |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
いう |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
このように言われて、とある比丘が世尊へこう言った。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
95-7. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘yā cāyaṃ, bhante, ābhādhātu yā ca subhadhātu yā ca
ākāsānañcāyatanadhātu yā ca viññāṇañcāyatanadhātu yā ca ākiñcaññāyatanadhātu
yā ca nevasaññānāsaññāyatanadhātu yā ca saññāvedayitanirodhadhātu – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘yā |
|
代 |
代的 |
女 |
単 |
主 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
ayaṃ, |
|
代 |
代的 |
女 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
bhante, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、大徳よ |
|
|
|
|
yā
ca subhadhātu yā ca ākāsānañcāyatanadhātu yā ca viññāṇañcāyatanadhātu yā ca ākiñcaññāyatanadhātu yā ca nevasaññānāsaññāyatanadhātu yā ca saññāvedayitanirodhadhātu – (95-4.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「尊者よ、その、光界、浄界、空無辺処界、識無辺処界、無所有処界、非想非非想処界、想受滅界。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
95-8. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
imā nu kho, bhante, dhātuyo kiṃ paṭicca paññāyantī’’ti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
imā |
|
代 |
代的 |
女 |
複 |
主 |
これら |
|
|
|
|
nu |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
いったい、たぶん、〜かどうか、〜ではないか |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
bhante, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、大徳よ |
|
|
|
|
dhātuyo |
|
名 |
u |
女 |
複 |
主 |
界、要素 |
|
|
|
|
kiṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
何、なぜ、いかに |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
paṭicca |
prati-i |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
縁りて、〜のために |
|
|
|
|
paññāyantī’’ |
pra-jñā 受 |
動 |
現 |
能 |
複 |
三 |
知られる、認められる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti? |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
尊者よ、いったい、これら七界は何に縁って認められるのでしょうか」 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・√vidの受動は「知られる」から転じて「存在する」を意味するが、paññāyatiもそうであるのかもしれない。とりあえず「認められる」としたが、趣意が不明瞭であり、『註』も何もいっていないため、再考を要するところである。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
95-9. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Yāyaṃ, bhikkhu, ābhādhātu – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Yā |
|
代 |
代的 |
女 |
単 |
主 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
ayaṃ, |
|
代 |
代的 |
女 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
bhikkhu, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
単 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
ābhā |
|
名 |
ā |
女 |
単 |
主 |
光、光明 |
|
|
|
|
dhātu – |
|
名 |
u |
女 |
依(属) |
界、要素 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「比丘よ、かの光界。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
95-10. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ayaṃ dhātu andhakāraṃ paṭicca paññāyati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ayaṃ |
|
代 |
代的 |
女 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
dhātu |
|
名 |
u |
女 |
単 |
主 |
界、要素 |
|
|
|
|
andha |
|
形 |
a |
‐ |
依(属) |
盲目の、暗愚の |
|
|
|
|
kāraṃ |
kṛ |
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
行為、作者 →暗黒、闇 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
paṭicca |
prati-i |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
縁りて、〜のために |
|
|
|
|
paññāyati. |
pra-jñā 受 |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
知られる、認められる |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
この界は暗黒に縁って認められます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
95-11. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yāyaṃ, bhikkhu, subhadhātu – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yāyaṃ, bhikkhu, subhadhātu – (95-9.) |
|
|
|
|
subha |
śubh |
形 |
a |
‐ |
依(属) |
清浄な、美しい、幸福の |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘よ、かの浄界。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
95-12. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ayaṃ dhātu asubhaṃ paṭicca paññāyati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ayaṃ dhātu asubhaṃ paṭicca paññāyati. (95-10.) |
|
|
|
|
asubhaṃ |
a-śubh |
形 |
a |
中 |
単 |
対 |
不浄の |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
この界は不浄に縁って認められます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
95-13. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yāyaṃ, bhikkhu, ākāsānañcāyatanadhātu – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yāyaṃ, bhikkhu, ākāsānañcāyatanadhātu – (95-9.) |
|
|
|
|
ākāsānañca |
|
形 |
a |
‐ |
持 |
空無辺 |
|
|
|
|
āyatana |
ā-yam |
名 |
a |
中 |
依(属) |
処、入処 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘よ、かの空無辺処界。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
95-14. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ayaṃ dhātu rūpaṃ paṭicca paññāyati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ayaṃ dhātu rūpaṃ paṭicca paññāyati. (95-10.) |
|
|
|
|
rūpaṃ |
|
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
色、物質、肉体、形相 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
この界は色に縁って認められます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
95-15. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yāyaṃ, bhikkhu, viññāṇañcāyatanadhātu – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yāyaṃ, bhikkhu, viññāṇañcāyatanadhātu – (95-13.) |
|
|
|
|
viññāṇañca |
|
形 |
a |
‐ |
持 |
識無辺 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘よ、かの識無辺処界。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
95-16. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ayaṃ dhātu ākāsānañcāyatanaṃ paṭicca paññāyati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ayaṃ dhātu ākāsānañcāyatanaṃ paṭicca
paññāyati. (95-10.) |
|
|
|
|
ākāsānañca |
|
形 |
a |
‐ |
持 |
空無辺 |
|
|
|
|
āyatanaṃ |
ā-yam |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
処、入処 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
この界は空無辺処に縁って認められます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
95-17. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yāyaṃ, bhikkhu, ākiñcaññāyatanadhātu – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yāyaṃ, bhikkhu, ākiñcaññāyatanadhātu – (95-13.) |
|
|
|
|
ākiñcañña |
|
名 |
a |
中 |
持 |
無所有 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘よ、かの無所有処界。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
95-18. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ayaṃ dhātu viññāṇañcāyatanaṃ paṭicca paññāyati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ayaṃ dhātu viññāṇañcāyatanaṃ paṭicca
paññāyati. (95-16.) |
|
|
|
|
viññāṇañca |
|
形 |
a |
‐ |
持 |
識無辺 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
この界は識無辺処に縁って認められます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
95-19. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yāyaṃ, bhikkhu, nevasaññānāsaññāyatanadhātu – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yāyaṃ, bhikkhu, nevasaññānāsaññāyatanadhātu –
(95-13.) |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
saññā |
saṃ-jñā |
名 |
ā |
女 |
相 |
想、想念、概念、表象 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
asañña |
a-saṃ-jñā |
形 |
a |
‐ |
持 |
非想 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘よ、かの非想非非想処界。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
95-20. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ayaṃ dhātu ākiñcaññāyatanaṃ paṭicca paññāyati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ayaṃ dhātu ākiñcaññāyatanaṃ paṭicca paññāyati.
(95-16.) |
|
|
|
|
ākiñcañña |
|
名 |
a |
中 |
持 |
無所有 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
この界は無所有処に縁って認められます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
95-21. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yāyaṃ, bhikkhu, saññāvedayitanirodhadhātu – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yāyaṃ, bhikkhu, saññāvedayitanirodhadhātu – (95-9.) |
|
|
|
|
saññā |
saṃ-jñā |
名 |
ā |
女 |
相 |
想、想念、概念、表象 |
|
|
|
|
vedayita |
vid 使 |
過分 |
a |
‐ |
依(属) |
感受した、経験した |
|
|
|
|
nirodha |
ni-rudh 使 |
名 |
a |
男 |
依(属) |
滅尽 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘よ、かの想受滅界。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
95-22. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ayaṃ dhātu nirodhaṃ paṭicca paññāyatī’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ayaṃ dhātu nirodhaṃ paṭicca paññāyatī’’ti.
(95-10.) |
|
|
|
|
nirodhaṃ |
ni-rudh 受 |
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
滅、滅尽 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
この界は滅尽に縁って認められます」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
95-23. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Yā cāyaṃ, bhante, ābhādhātu yā ca subhadhātu yā ca
ākāsānañcāyatanadhātu yā ca viññāṇañcāyatanadhātu yā ca ākiñcaññāyatanadhātu
yā ca nevasaññānāsaññāyatanadhātu yā ca saññāvedayitanirodhadhātu – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Yā cāyaṃ, bhante,
ābhādhātu yā ca subhadhātu yā ca ākāsānañcāyatanadhātu yā ca
viññāṇañcāyatanadhātu yā ca ākiñcaññāyatanadhātu yā ca
nevasaññānāsaññāyatanadhātu yā ca saññāvedayitanirodhadhātu – (95-7.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「尊者よ、その、光界、浄界、空無辺処界、識無辺処界、無所有処界、非想非非想処界、想受滅界。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
95-24. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
imā nu kho, bhante, dhātuyo kathaṃ samāpatti pattabbā’’ti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
imā nu kho, bhante,
dhātuyo kathaṃ samāpatti pattabbā’’ti? (95-8.) |
|
|
|
|
kathaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
いかに、なぜに |
|
|
|
|
samāpatti |
saṃ-ā-pad |
名 |
i |
女 |
単 |
主 |
入定、等至 |
|
|
|
|
pattabbā’’ |
prati-āp |
過分 |
a |
女 |
単 |
主 |
得られるべき |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
尊者よ、いったい、これら七界はいかなる等至として得られるのでしょうか」 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・『註』はkathaṃ samāpattiyo kīdisā samāpattiyo nāma hutvā pattabbātiと述べており、『パーリ』はこれを「どのようなもろもろの「定」(等至)と呼ばれるものとして得られるのでしょうか」と訳している。訳からして『原始』も同様の理解をしていると思われる。すなわち等至(attainment; a stage of meditation)イコール界という解釈である。ここでもそれに従ったが、『南伝』は「界は……等至によりて達すべし」と等至が手段で界が結果であるように解している(samāpatti-pattabbāという具格の依主釈と見たものか)。いずれが瞑想体験の実態を捉えたものなのであろうか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
95-25. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Yā cāyaṃ, bhikkhu, ābhādhātu yā ca subhadhātu yā ca
ākāsānañcāyatanadhātu yā ca viññāṇañcāyatanadhātu yā ca ākiñcaññāyatanadhātu
– |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Yā cāyaṃ, bhikkhu, ābhādhātu yā ca subhadhātu yā ca ākāsānañcāyatanadhātu yā ca viññāṇañcāyatanadhātu yā ca ākiñcaññāyatanadhātu – (95-9,
11, 13, 15, 17.) |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘よ、かの光界、浄界、空無辺処界、識無辺処界、無所有処界。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
95-26. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
imā dhātuyo saññāsamāpatti pattabbā. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
imā |
|
代 |
代的 |
女 |
複 |
主 |
これら |
|
|
|
|
dhātuyo |
|
名 |
u |
女 |
複 |
主 |
界、要素 |
|
|
|
|
saññā |
saṃ-jñā |
名 |
ā |
女 |
依(具) |
想、想念、概念、表象 |
|
|
|
|
samāpatti |
saṃ-ā-pad |
名 |
i |
女 |
単 |
主 |
入定、等至 |
|
|
|
|
pattabbā. |
prati-āp |
過分 |
a |
女 |
単 |
主 |
得られるべき |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
これらの界は、〈想〉をともなう等至として得られます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
95-27. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yāyaṃ, bhikkhu, nevasaññānāsaññāyatanadhātu – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yāyaṃ, bhikkhu,
nevasaññānāsaññāyatanadhātu – (95-19.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘よ、かの非想非非想処界。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
95-28. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ayaṃ dhātu saṅkhārāvasesasamāpatti pattabbā. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ayaṃ |
|
代 |
代的 |
女 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
dhātu |
|
名 |
u |
女 |
単 |
主 |
界、要素 |
|
|
|
|
saṅkhāra |
saṃ-kṛ |
名 |
a |
男 |
依(属) |
行、為作、潜勢力、現象 |
|
|
|
|
avasesa |
ava-śiṣ |
名形 |
a |
男中 |
依(具) |
残余 |
|
|
|
|
samāpatti |
saṃ-ā-pad |
名 |
i |
女 |
単 |
主 |
入定、等至 |
|
|
|
|
pattabbā. |
prati-āp |
過分 |
a |
女 |
単 |
主 |
得られるべき |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
この界は、〈諸行〉の残余をともなう等至として得られます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
95-29. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yāyaṃ, bhikkhu, saññāvedayitanirodhadhātu – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yāyaṃ, bhikkhu,
saññāvedayitanirodhadhātu – (95-21.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘よ、かの想受滅界。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
95-30. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ayaṃ dhātu nirodhasamāpatti pattabbā’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ayaṃ dhātu nirodhasamāpatti pattabbā’’
(95-29.) |
|
|
|
|
nirodha |
ni-rudh 使 |
名 |
a |
男 |
依(属) |
滅尽 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
この界は、滅尽の等至として得られます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Paṭhamaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Paṭhamaṃ. |
|
形 |
a |
中 |
単 |
主 |
第一の、最初の |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
第一〔経〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |