|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277. ‘‘So kho ahaṃ, bhikkhave, aparena samayena daharova samāno
susukāḷakeso, bhadrena yobbanena samannāgato paṭhamena vayasā akāmakānaṃ
mātāpitūnaṃ assumukhānaṃ rudantānaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni
acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajiṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘So |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
それ、彼 |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
ahaṃ, |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
aparena |
|
形 |
代的 |
男 |
単 |
副具 |
別の |
|
|
|
|
samayena |
|
名 |
a |
男 |
単 |
副具 |
時 |
|
|
|
|
daharo |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
若い、幼い |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
samāno |
as |
現分 |
a |
男 |
単 |
主 |
ある、なる |
|
|
|
|
susukāḷa |
|
形 |
a |
‐ |
有(持) |
非常に黒い |
|
|
|
|
keso |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
髪 |
|
|
|
|
bhadrena |
|
名形 |
a |
男中 |
単 |
具 |
賢い、吉祥の |
|
|
|
|
yobbanena |
|
名 |
a |
中 |
単 |
具 |
青年、青春 |
|
|
|
|
samannāgato |
saṃ-anu-ā-gam |
過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
具備した、具足の |
|
|
|
|
paṭhamena |
|
形 |
a |
中 |
単 |
具 |
第一の、最初の、初の |
|
|
|
|
vayasā |
|
名 |
as |
中 |
単 |
具 |
時量、年代 |
|
|
|
|
akāmakānaṃ |
|
形 |
a |
男 |
複 |
属絶 |
欲しない |
|
|
|
|
mātā |
|
名 |
ar |
女 |
相 |
母 |
|
|
|
|
pitūnaṃ |
|
名 |
ar |
男 |
複 |
属絶 |
父 |
|
|
|
|
assumukhānaṃ |
|
形 |
a |
男 |
複 |
属絶 |
涙にぬれた |
|
|
|
|
rudantānaṃ |
rud |
現分 |
ant |
男 |
複 |
属絶 |
なく、嘆く |
|
|
|
|
kesa |
|
名 |
a |
男 |
相 |
髪 |
|
|
|
|
massuṃ |
|
名 |
u |
男 |
単 |
対 |
ひげ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
ohāretvā |
ava-hṛ 使 |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
剃る |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
kāsāyāni |
|
形 |
a |
中 |
複 |
対 |
渋色の、袈裟、黄衣 |
|
|
|
|
vatthāni |
vas |
名 |
a |
中 |
複 |
対 |
衣 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
acchādetvā |
ā-chad 使 |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
覆う、まとう、包む |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
agārasmā |
|
名 |
a |
中 |
単 |
奪 |
家、舎、家屋、俗家 |
|
|
|
|
anagāriyaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
対 |
非家の |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pabbajiṃ. |
pra-vraj |
動 |
ア |
能 |
単 |
一 |
出家する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、その私は、別の時、若く、見事な黒髪の青年で、〔人生の〕第一期たる素晴らしい青春をそなえたものでありながら、〔私の出家を〕望まない父母が、涙に濡れて嘆くにもかかわらず、髪とひげを剃って袈裟衣をまとい、家から出家したのです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So evaṃ pabbajito samāno kiṃ kusalagavesī [kiṃkusalaṃgavesī
(ka.)] anuttaraṃ santivarapadaṃ pariyesamāno yena āḷāro kālāmo
tenupasaṅkamiṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
それ、彼 |
|
|
|
|
evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
pabbajito |
pra-braj |
名過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
出家した、遁世した |
|
|
|
|
samāno |
as |
現分 |
a |
男 |
単 |
主 |
ある、なる |
|
|
|
|
kiṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
持 |
何、なぜ、いかに |
|
|
|
|
kusala |
|
形 |
a |
‐ |
依(対) |
善き、善巧の、巧みな |
|
|
|
|
gavesī |
gava-ā-iṣ |
形 |
in |
男 |
単 |
主 |
求める、追求する |
|
|
|
|
anuttaraṃ |
|
形 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
無上の |
|
|
|
|
santi |
śam |
名 |
i |
女 |
依(属) |
寂静、寂止、寂滅 |
|
|
|
|
vara |
|
名形 |
a |
男中 |
持 |
優れた、最上の |
|
|
|
|
padaṃ |
|
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
足、句 |
|
|
|
|
pariyesamāno |
pari-iṣ |
現分 |
a |
男 |
単 |
主 |
遍求する、欲求する |
|
|
|
|
yena |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
具 |
(関係代名詞、〜tenaで「〜の所に」) |
|
|
|
|
āḷāro |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、アーラーラ |
|
|
|
|
kālāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、カーラーマ |
|
|
|
|
tena |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
具 |
それ、彼、それによって、それゆえ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
upasaṅkamiṃ. |
upa-saṃ-kram |
動 |
ア |
能 |
単 |
一 |
近づく |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
そして、そのような出家者となり、なにがしかの善を求め、無上の、寂静に関する最上の句を遍求して、アーラーラ・カーラーマのもとへ近づきました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Upasaṅkamitvā āḷāraṃ kālāmaṃ etadavocaṃ – |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
Upasaṅkamitvā |
upa-saṃ-kram |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
近づく |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
āḷāraṃ |
|
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
人名、アーラーラ |
|
|
|
|
kālāmaṃ |
|
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
人名、カーラーマ |
|
|
|
|
etad |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
これ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
avocaṃ – |
vac |
動 |
ア |
能 |
単 |
一 |
言う、語る、説く |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
近づいて、アーラーラ・カーラーマへ、こういいました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘icchāmahaṃ, āvuso kālāma, imasmiṃ dhammavinaye brahmacariyaṃ
caritu’nti. |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
‘icchāmi |
iṣ |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
欲する、欲求する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ahaṃ, |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
āvuso |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
友よ |
|
|
|
|
kālāma, |
|
名 |
a |
男 |
単 |
呼 |
人名、カーラーマ |
|
|
|
|
imasmiṃ |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
処 |
これ |
|
|
|
|
dhamma |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
相 |
法 |
|
|
|
|
vinaye |
vi-nī |
名 |
a |
男 |
単 |
処 |
律 |
|
|
|
|
brahmacariyaṃ |
bṛh, car |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
梵行 |
|
|
|
|
caritu’n |
car |
不定 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
行くこと、行ずること |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『友、カーラーマよ、私はこの法と律において梵教を行じることを望みます』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evaṃ vutte, bhikkhave, āḷāro kālāmo maṃ etadavoca – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
vutte, |
vac 受 |
過分 |
a |
男中 |
単 |
処 |
いわれた |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
āḷāro |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、アーラーラ |
|
|
|
|
kālāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、カーラーマ |
|
|
|
|
maṃ |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
対 |
私 |
|
|
|
|
etad |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
これ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
avoca – |
vac |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
いう |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、このようにいわれて、アーラーラ・カーラーマは、私へこういいました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘viharatāyasmā; |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
‘viharatu |
vi-hṛ |
動 |
命 |
能 |
単 |
三 |
住する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
āyasmā; |
|
形 |
ant |
男 |
単 |
呼 |
尊者、具寿 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『尊者よ、住されよ。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-7. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tādiso ayaṃ dhammo yattha viññū puriso nacirasseva sakaṃ
ācariyakaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyā’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
tādiso |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
そのごとき |
|
|
|
|
ayaṃ |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
dhammo |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
主 |
法 |
|
|
|
|
yattha |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜するところで |
|
|
|
|
viññū |
vi-jñā |
名形 |
ū |
男 |
単 |
主 |
有智 |
|
|
|
|
puriso |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人、男 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
cirassa |
|
形 |
a |
男中 |
単 |
副属 |
ひさしく、ついに |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
sakaṃ |
|
形 |
a |
男 |
単 |
対 |
自分の |
|
|
|
|
ācariyakaṃ |
|
名形 |
a |
男 |
単 |
対 |
師の、師伝の |
|
|
|
|
sayaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
自ら、自分で |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
abhiññā |
abhi-jñā |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
証知する、自証する |
|
|
|
|
sacchikatvā |
kṛ |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
作証する、証明をなす、さとる |
|
|
|
|
upasampajja |
upa-saṃ-pad |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
到達する、成就する、具足する |
|
|
|
|
vihareyyā’ |
vi-hṛ |
動 |
願 |
能 |
単 |
三 |
住する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
これは、智者が久しからずして己が師伝の〔密義〕を、みずから自証し、作証し、成就して住するような、その如きの法です』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-8. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So kho ahaṃ, bhikkhave, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ
pariyāpuṇiṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
それ、彼 |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
ahaṃ, |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
cirassa |
|
形 |
a |
男中 |
単 |
副属 |
ひさしく、ついに |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
khippam |
kṣip |
名形 |
a |
中 |
単 |
副対 |
急速に、速疾に |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
taṃ |
|
代 |
代的 |
男中 |
単 |
対 |
それ |
|
|
|
|
dhammaṃ |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
対 |
法 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pariyāpuṇiṃ. |
pari-āp |
動 |
ア |
能 |
単 |
一 |
学得、得達、了知、暗記する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、その私は久しからずして、速疾にその法を学得しました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-9. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So kho ahaṃ, bhikkhave, tāvatakeneva oṭṭhapahatamattena
lapitalāpanamattena ñāṇavādañca vadāmi theravādañca, ‘jānāmi passāmī’ti ca
paṭijānāmi ahañceva aññe ca. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
それ、彼 |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
ahaṃ, |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
tāvatakena |
|
形 |
a |
男中 |
単 |
具 |
それだけの |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
oṭṭha |
|
名 |
a |
男 |
持 |
唇 |
|
|
|
|
pahata |
pra-hṛ |
過分 |
a |
‐ |
持 |
打たれた |
|
|
|
|
mattena |
|
形 |
a |
男中 |
単 |
具 |
のみ、だけ |
|
|
|
|
lapita |
lap |
過分 |
a |
‐ |
持 |
話された |
|
|
|
|
lāpana |
lap |
名 |
a |
中 |
持 |
浮言、虚説 |
|
|
|
|
mattena |
|
形 |
a |
男中 |
単 |
具 |
のみ、だけ |
|
|
|
|
ñāṇa |
jñā |
名 |
a |
中 |
依(属) |
智慧 |
|
|
|
|
vādañ |
vad |
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
言葉 |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
vadāmi |
vad |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
いう |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
thera |
|
名 |
a |
男 |
依(属) |
長老、上座 |
|
|
|
|
vādañ |
vad |
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
言葉 |
|
|
|
|
ca, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
‘jānāmi |
jñā |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
いう |
|
|
|
|
passāmī’ |
paś |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
見る |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
paṭijānāmi |
prati-jñā |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
自証する、公言する、認める |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ahañ |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
aññe |
|
形 |
代的 |
男 |
複 |
主 |
他の |
|
|
|
|
ca. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、唇を動かすのみ、つぶやきを発するのみ、それだけによって智慧の言葉を、長老の言葉を語りました。『私は知っている。私は見ている』と自他共に認めました。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・『パーリ』は『註』にしたがい、lapitalāpanamattena「語ったことを繰り返すだけで」としている。ここではPTS辞書のmutteringという訳語にしたがって訳してみた。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-10. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tassa |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
属 |
それ、彼 |
|
|
|
|
mayhaṃ, |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
属 |
私 |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
etad |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
ahosi – |
bhū |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
ある、なる |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、その私に、この〔思い〕が起こりました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-11. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘na kho āḷāro kālāmo imaṃ dhammaṃ kevalaṃ saddhāmattakena sayaṃ
abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedeti; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
āḷāro |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、アーラーラ |
|
|
|
|
kālāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、カーラーマ |
|
|
|
|
imaṃ |
|
代 |
代的 |
男中 |
単 |
対 |
これ |
|
|
|
|
dhammaṃ |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
対 |
法 |
|
|
|
|
kevalaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
副対 |
完全に、独一の |
|
|
|
|
saddhā |
śrad-dhā |
名 |
ā |
女 |
持 |
信 |
|
|
|
|
mattakena |
|
形 |
a |
男中 |
単 |
具 |
量の、のみの |
|
|
|
|
sayaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
自ら、自分で |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
abhiññā |
abhi-jñā |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
証知する、自証する |
|
|
|
|
sacchikatvā |
kṛ |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
作証する、証明をなす、さとる |
|
|
|
|
upasampajja |
upa-saṃ-pad |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
到達する、成就する、具足する |
|
|
|
|
viharāmī |
vi-hṛ |
動 |
願 |
能 |
単 |
一 |
住する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pavedeti; |
pra-vid 使 |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
知らせる、説く |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『アーラーラ・カーラーマは、―私はこの法を、ただ信のみによってみずから自証し、作証し、成就して住した―とは説いていない。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-12. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
addhā āḷāro kālāmo imaṃ dhammaṃ jānaṃ passaṃ viharatī’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
addhā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まことに、確かに |
|
|
|
|
āḷāro |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、アーラーラ |
|
|
|
|
kālāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、カーラーマ |
|
|
|
|
imaṃ |
|
代 |
代的 |
男中 |
単 |
対 |
これ |
|
|
|
|
dhammaṃ |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
対 |
法 |
|
|
|
|
jānaṃ |
jñā |
現分 |
ant |
男 |
単 |
主 |
見る |
|
|
|
|
passaṃ |
paś |
現分 |
ant |
男 |
単 |
主 |
知る |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
viharatī’ |
vi-hṛ |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
住する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
たしかにアーラーラ・カーラーマは、この法を、見て、知って、住している』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-13. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Atha khvāhaṃ, bhikkhave, yena āḷāro kālāmo
tenupasaṅkamiṃ; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Atha |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ときに、また、そこに |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
ahaṃ, |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
yena |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
具 |
(関係代名詞、〜tenaで「〜の所に」) |
|
|
|
|
āḷāro |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、アーラーラ |
|
|
|
|
kālāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、カーラーマ |
|
|
|
|
tena |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
具 |
それ、彼、それによって、それゆえ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
upasaṅkamiṃ; |
upa-saṃ-kram |
動 |
ア |
能 |
複 |
一 |
近づいた |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、そこで私は、アーラーラ・カーラーマのもとへ近づきました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-14. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
upasaṅkamitvā āḷāraṃ kālāmaṃ etadavocaṃ – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
upasaṅkamitvā āḷāraṃ
kālāmaṃ etadavocaṃ – (277-3.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
近づいて、アーラーラ・カーラーマへ、こういいました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-15. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘kittāvatā no, āvuso kālāma, imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā
sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedesī’ti [upasampajja pavedesīti (sī.
syā. pī.)]? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘kittāvatā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
どれだけで |
|
|
|
|
no, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜かどうか |
|
|
|
|
āvuso |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
友よ |
|
|
|
|
kālāma, |
|
名 |
a |
男 |
単 |
呼 |
人名、カーラーマ |
|
|
|
|
imaṃ dhammaṃ sayaṃ
abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti (277-11.) |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pavedesī’ |
pra-vid 使 |
動 |
現 |
能 |
単 |
二 |
知らせる、説く |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti? |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『友、カーラーマよ、どれだけのことをもって、あなたは、―私はこの法をみずから自証し、作証し、成就して住した―と説くのでしょうか』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-16. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evaṃ vutte, bhikkhave, āḷāro kālāmo ākiñcaññāyatanaṃ
pavedesi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
vutte, |
vac 受 |
過分 |
a |
男中 |
単 |
処 |
いわれた |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
āḷāro |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、アーラーラ |
|
|
|
|
kālāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、カーラーマ |
|
|
|
|
ākiñcañña |
|
名 |
a |
中 |
持 |
無所有 |
|
|
|
|
āyatanaṃ |
ā-yam |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
処、入 →無所有処 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pavedesi. |
pra-vid 使 |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
知らせる、説く |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、このようにいわれて、アーラーラ・カーラーマは無所有処を説きました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-17. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tassa mayhaṃ,
bhikkhave, etadahosi – (277-10.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、その私に、この〔思い〕が起こりました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-18. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘na kho āḷārasseva kālāmassa atthi saddhā, mayhaṃpatthi
saddhā; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
āḷārassa |
|
名 |
a |
男 |
単 |
属 |
人名、アーラーラ |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
kālāmassa |
|
名 |
a |
男 |
単 |
属 |
人名、カーラーマ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
atthi |
as |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
saddhā, |
śrad-dhā |
名 |
ā |
女 |
単 |
主 |
信 |
|
|
|
|
mayhaṃ |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
属 |
私 |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
atthi |
同上 |
|
|
|
|
saddhā; |
śrad-dhā |
名 |
ā |
女 |
単 |
主 |
信 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『じつにアーラーラ・カーラーマのみに信があるのではない。私にも信が存在する。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・以下、五根五力の列挙。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-19. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
na kho āḷārasseva kālāmassa atthi vīriyaṃ, mayhaṃpatthi
vīriyaṃ; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
na kho āḷārasseva
kālāmassa atthi vīriyaṃ, mayhaṃpatthi
vīriyaṃ; (277-18.) |
|
|
|
|
vīriyaṃ |
|
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
精進、勤 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
じつにアーラーラ・カーラーマのみに精進があるのではない。私にも精進が存在する。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-20. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
na kho āḷārasseva kālāmassa atthi sati, mayhaṃpatthi sati; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
na kho āḷārasseva
kālāmassa atthi sati, mayhaṃpatthi
sati; (277-18.) |
|
|
|
|
sati |
smṛ |
名 |
i |
女 |
単 |
主 |
念、正念、憶念 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
じつにアーラーラ・カーラーマのみに念があるのではない。私にも念が存在する。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-21. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
na kho āḷārasseva kālāmassa atthi samādhi, mayhaṃpatthi
samādhi; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
na kho āḷārasseva
kālāmassa atthi samādhi, mayhaṃpatthi
samādhi; (277-18.) |
|
|
|
|
samādhi, |
saṃ-ā-dhā |
名 |
i |
男 |
単 |
主 |
定、三昧、精神集中 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
じつにアーラーラ・カーラーマのみに定があるのではない。私にも定が存在する。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-22. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
na kho āḷārasseva kālāmassa atthi paññā, mayhaṃpatthi
paññā. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
na kho āḷārasseva
kālāmassa atthi paññā, mayhaṃpatthi
paññā; (277-18.) |
|
|
|
|
paññā, |
pra-jñā |
名 |
ā |
女 |
単 |
主 |
智慧、般若 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
じつにアーラーラ・カーラーマのみに智があるのではない。私にも智が存在する。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-23. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yaṃnūnāhaṃ yaṃ dhammaṃ āḷāro kālāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā
upasampajja viharāmīti pavedeti, tassa dhammassa sacchikiriyāya
padaheyya’nti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yaṃnūna |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜してはどうか |
|
|
|
|
ahaṃ |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
yaṃ |
|
代 |
代的 |
男中 |
単 |
対 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
dhammaṃ āḷāro kālāmo
sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedeti, (277-11.) |
|
|
|
|
tassa |
|
代 |
代的 |
男中 |
単 |
属 |
それ、彼 |
|
|
|
|
dhammassa |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
属 |
法 |
|
|
|
|
sacchikiriyāya |
kṛ |
名 |
ā |
女 |
単 |
与 |
作証、現証 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
padaheyya’n |
pra-dhā |
動 |
願 |
能反 |
単 |
一 |
努力する、励む |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
私は、アーラーラ・カーラーマが、その法を、―私は、みずから自証し、作証し、成就して住した―と説くような、その法の作証のため、励んではどうだろうか』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-24. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So kho ahaṃ, bhikkhave, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ
sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsiṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So kho ahaṃ,
bhikkhave, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ (277-8.) |
|
|
|
|
sayaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
自ら、自分で |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
abhiññā |
abhi-jñā |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
証知する、自証する |
|
|
|
|
sacchikatvā |
kṛ |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
作証する、証明をなす、さとる |
|
|
|
|
upasampajja |
upa-saṃ-pad |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
到達する、成就する、具足する |
|
|
|
|
vihāsiṃ. |
vi-hṛ |
動 |
ア |
能 |
単 |
一 |
住する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、その私は久しからずして、速疾にその法を、みずから自証し、作証し、成就して住しました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-25. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Atha khvāhaṃ, bhikkhave, yena āḷāro kālāmo
tenupasaṅkamiṃ; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Atha khvāhaṃ,
bhikkhave, yena āḷāro kālāmo tenupasaṅkamiṃ; (277-13.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、そこで私は、アーラーラ・カーラーマのもとへ近づきました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-26. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
upasaṅkamitvā āḷāraṃ kālāmaṃ etadavocaṃ – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
upasaṅkamitvā āḷāraṃ
kālāmaṃ etadavocaṃ – (277-3.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
近づいて、アーラーラ・カーラーマへ、こういいました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-27. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘Ettāvatā no, āvuso kālāma, imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā
sacchikatvā upasampajja pavedesī’ti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘Ettāvatā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
どれだけで |
|
|
|
|
no, āvuso kālāma, imaṃ
dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesī’ti? (277-15.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『友、カーラーマよ、これだけのことをもって、あなたはこの法を、みずから自証し、作証し、成就して説くのではありませんか』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-28. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘Ettāvatā kho ahaṃ, āvuso, imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā
sacchikatvā upasampajja pavedemī’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘Ettāvatā kho ahaṃ, āvuso, imaṃ dhammaṃ sayaṃ
abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedemī’ti.(277-27.) |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pavedemī’ |
pra-vid 使 |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
知らせる、説く |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『友よ、じつにそれだけのことをもって、私はこの法を、みずから自証し、作証し、成就して説くのです』 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-29. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘Ahampi kho, āvuso, ettāvatā imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā
sacchikatvā upasampajja viharāmī’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘Ahampi kho, āvuso, ettāvatā imaṃ
dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmī’ti. (277-28.) |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
viharāmī’ |
vi-hṛ |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
住する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『友よ、私もまた、じつにこれだけのことをもって、この法を、みずから自証し、作証し、成就して住しています』 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-30. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘Lābhā no, āvuso, suladdhaṃ no, āvuso, ye mayaṃ āyasmantaṃ
tādisaṃ sabrahmacāriṃ passāma. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘Lābhā |
labh |
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
利得、利養 |
|
|
|
|
no, |
|
代 |
代的 |
‐ |
複 |
属 |
私たち |
|
|
|
|
āvuso, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
友よ |
|
|
|
|
suladdhaṃ |
su-labh |
過分 |
a |
中 |
単 |
対 |
よく得られた、善利の |
|
|
|
|
no, |
|
代 |
代的 |
‐ |
複 |
属 |
私たち |
|
|
|
|
āvuso, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
友よ |
|
|
|
|
ye |
|
代 |
代的 |
男 |
複 |
主 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
mayaṃ |
|
代 |
代的 |
‐ |
複 |
主 |
私たち |
|
|
|
|
āyasmantaṃ |
|
形 |
ant |
男 |
単 |
対 |
尊者、具寿 |
|
|
|
|
tādisaṃ |
|
形 |
a |
男 |
単 |
対 |
その如き |
|
|
|
|
sabrahmacāriṃ |
sa-bṛh,
car |
名 |
in |
男 |
単 |
対 |
同梵行者 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
passāma. |
paś |
動 |
現 |
能 |
複 |
一 |
見る |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『友よ、およそ我々は尊者のような同梵行者にまみえました。我々には利得があり、我々には善利があります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-31. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Iti yāhaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja
pavedemi taṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja
viharasi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Iti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
yaṃ |
|
代 |
代的 |
男中 |
単 |
対 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
ahaṃ dhammaṃ sayaṃ
abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedemi (277-28.) |
|
|
|
|
taṃ |
|
代 |
代的 |
男中 |
単 |
対 |
それ |
|
|
|
|
tvaṃ |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
あなた |
|
|
|
|
dhammaṃ sayaṃ abhiññā
sacchikatvā upasampajja (同上) |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
viharasi. |
vi-hṛ |
動 |
現 |
能 |
単 |
二 |
住する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
かく、およそ私がその法をみずから自証し、作証し、成就して説くようなその法を、あなたは自証し、作証し、成就して住しています。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-32. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yaṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharasi
tamahaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedemi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yaṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ
abhiññā sacchikatvā upasampajja viharasi tamahaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā
sacchikatvā upasampajja pavedemi. (277-31.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
およそあなたがその法をみずから自証し、作証し、成就して住するようなその法を、私は自証し、作証し、成就して説いています。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・前文の逆。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-33. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Iti yāhaṃ dhammaṃ jānāmi taṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi, yaṃ tvaṃ
dhammaṃ jānāsi tamahaṃ dhammaṃ jānāmi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Iti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
yaṃ |
|
代 |
代的 |
男中 |
単 |
対 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
ahaṃ |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
dhammaṃ |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
対 |
法 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
jānāmi |
jñā |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
知る |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
taṃ |
|
代 |
代的 |
男中 |
単 |
対 |
それ |
|
|
|
|
tvaṃ |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
あなた |
|
|
|
|
dhammaṃ |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
対 |
法 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
jānāsi, |
jñā |
動 |
現 |
能 |
単 |
二 |
知る |
|
|
|
|
yaṃ tvaṃ dhammaṃ
jānāsi tamahaṃ dhammaṃ jānāmi. (同上) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
かく、およそ私がその法を知るようなその法を、あなたは知っています。およそあなたがその法を知るようなその法を、私は知っています。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-34. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Iti yādiso ahaṃ tādiso tuvaṃ, yādiso tuvaṃ tādiso ahaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Iti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
yādiso |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
どのような、いかに些少でも |
|
|
|
|
ahaṃ |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
tādiso |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
その如き |
|
|
|
|
tuvaṃ, |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
あなた |
|
|
|
|
yādiso |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
どのような、いかに些少でも |
|
|
|
|
tuvaṃ |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
あなた |
|
|
|
|
tādiso |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
その如き |
|
|
|
|
ahaṃ. |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
かく、あなたは私のごとくであり、私はあなたのごとくです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-35. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ehi dāni, āvuso, ubhova santā imaṃ gaṇaṃ pariharāmā’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Ehi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
いざ |
|
|
|
|
dāni, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
今、いまや |
|
|
|
|
āvuso, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
友よ |
|
|
|
|
ubho |
|
数 |
特 |
‐ |
両 |
主 |
両方の |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
santā |
as |
現分 |
a |
男 |
複 |
主 |
ある、なる |
|
|
|
|
imaṃ |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
対 |
これ |
|
|
|
|
gaṇaṃ |
|
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
会衆、群衆 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pariharāmā’ |
pari-hṛ |
動 |
命 |
能 |
複 |
一 |
世話する、守る、持ち運ぶ |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
いざ友よ、いまや我々は二人組となって、この会衆を統率して行きましょう』 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-36. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Iti kho, bhikkhave, āḷāro kālāmo ācariyo me samāno (attano) [(
) natthi (sī. syā. pī.)] antevāsiṃ maṃ samānaṃ attanā [attano (sī. pī.)]
samasamaṃ ṭhapesi, uḷārāya ca maṃ pūjāya pūjesi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Iti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
āḷāro |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、アーラーラ |
|
|
|
|
kālāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、カーラーマ |
|
|
|
|
ācariyo |
ā-car |
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
師 |
|
|
|
|
me |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
属 |
私 |
|
|
|
|
samāno |
as |
現分 |
a |
男 |
単 |
主 |
ある、なる |
|
|
|
|
antevāsiṃ |
vas |
名 |
in |
男 |
単 |
対 |
弟子、内弟子 |
|
|
|
|
maṃ |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
対 |
私 |
|
|
|
|
samānaṃ |
as |
現分 |
a |
男 |
単 |
対 |
ある、なる |
|
|
|
|
attanā |
|
名 |
an |
男 |
単 |
具 |
自己、みずから |
|
|
|
|
samasamaṃ |
|
形 |
a |
男 |
単 |
対 |
等同の |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
ṭhapesi, |
sthā 使 |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
置く |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
uḷārāya |
|
形 |
a |
女 |
単 |
具 |
偉大な、広大な、すぐれた |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
maṃ |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
対 |
私 |
|
|
|
|
pūjāya |
pūj |
名 |
ā |
女 |
単 |
具 |
供養 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pūjesi. |
pūj |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
供養する、尊敬する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、このようにアーラーラ・カーラーマは、私の師でありながら、弟子である私を、みずから等しい〔位〕へと置き、私を偉大な供養をもって尊敬しました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-37. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tassa mayhaṃ,
bhikkhave, etadahosi – (277-10.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、その私に、この〔思い〕が起こりました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-38. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘nāyaṃ dhammo nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya
na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati, yāvadeva
ākiñcaññāyatanūpapattiyā’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
ayaṃ |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
dhammo |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
主 |
法 |
|
|
|
|
nibbidāya |
nir-vid |
名 |
ā |
女 |
単 |
与 |
厭、厭離、厭悪、厭逆 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
virāgāya |
|
名 |
a |
男 |
単 |
与 |
離貧、離、遠離、離欲、離貧者 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
nirodhāya |
ni-rudh 受 |
名 |
a |
男 |
単 |
与 |
滅、滅尽 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
upasamāya |
upa-śam |
名 |
a |
男 |
単 |
与 |
寂静、寂止、休息、止息 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
abhiññāya |
abhi-jñā |
名 |
ā |
女 |
単 |
与 |
神通、証知 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
sambodhāya |
saṃ-budh |
名 |
a |
男 |
単 |
与 |
正覚、等覚 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
nibbānāya |
|
名 |
a |
男 |
単 |
与 |
涅槃、寂滅 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
saṃvattati, |
saṃ-vṛt |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
転起する、作用する、導く |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
yāva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜だけ、〜まで、〜の限り |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
ākiñcañña |
|
名 |
a |
中 |
持 |
無所有 |
|
|
|
|
āyatana |
ā-yam |
名 |
a |
中 |
依(対) |
処、入 →無所有処 |
|
|
|
|
upapattiyā’ |
upa-pad |
名 |
i |
女 |
単 |
与 |
再生、転生、往生 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『およそ、無所有処への転生のためだけのこの法は、厭悪、離貪、滅尽、寂静、神通、正覚、涅槃のためにならないものだ』と。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・この文を見るに、九次第定と三界とが重なったモデルとなっているのは、禅定というものが天界への転生の疑似体験であるという含みがあるようにも感じられるが、どのようなものであろうか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
277-39. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So kho ahaṃ, bhikkhave, taṃ dhammaṃ analaṅkaritvā tasmā dhammā
nibbijja apakkamiṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
それ、彼 |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
ahaṃ, |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
taṃ |
|
代 |
代的 |
男中 |
単 |
対 |
それ |
|
|
|
|
dhammaṃ |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
対 |
法 |
|
|
|
|
analaṅ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
対 |
不満足、不十分 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
karitvā |
kṛ |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
なす |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
tasmā |
|
代 |
代的 |
男中 |
単 |
奪 |
それ、彼 |
|
|
|
|
dhammā |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
奪 |
法 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
nibbijja |
nir-vid |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
厭う、厭悪する |
|
|
|
|
apakkamiṃ. |
pra-kram |
動 |
ア |
能 |
単 |
一 |
出発する、進む |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、その私は、その法へ不満足をなし、その法から厭うて立ち去りました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278. ‘‘So kho ahaṃ, bhikkhave, kiṃ kusalagavesī anuttaraṃ
santivarapadaṃ pariyesamāno yena udako [uddako (sī. syā. pī.)] rāmaputto
tenupasaṅkamiṃ; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘So kho ahaṃ, bhikkhave, kiṃ
kusalagavesī anuttaraṃ santivarapadaṃ pariyesamāno yena udako rāmaputto tenupasaṅkamiṃ;
(277-2.) |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
ahaṃ, |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
udako |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ウダカ |
|
|
|
|
rāmaputto |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ラーマプッタ |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、その私は、なにがしかの善を求めて、無上の、寂静に関する最上の句を遍求して、ウダカ・ラーマプッタのもとへ近づきました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
upasaṅkamitvā udakaṃ rāmaputtaṃ etadavocaṃ – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
upasaṅkamitvā udakaṃ rāmaputtaṃ etadavocaṃ –
(277-3.) |
|
|
|
|
udakaṃ |
|
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
人名、ウダカ |
|
|
|
|
rāmaputtaṃ |
|
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
人名、ラーマプッタ |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
近づいて、ウダカ・ラーマプッタへ、こういいました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘icchāmahaṃ, āvuso [āvuso rāma (sī. syā. ka.) mahāsatto
rāmaputtameva avoca, na rāmaṃ, rāmo hi tattha gaṇācariyo bhaveyya, tadā ca
kālaṅkato asanto. tenevettha rāmāyattāni kriyapadāni atītakālavasena āgatāni,
udako ca rāmaputto mahāsattassa sabrahmacārītveva vutto, na ācariyoti.
ṭīkāyaṃ ca ‘‘pāḷiyaṃ rāmasseva samāpattilābhitā āgatā na udakassā’’ti ādi
pacchābhāge pakāsitā], imasmiṃ dhammavinaye brahmacariyaṃ caritu’nti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘icchāmahaṃ, āvuso,
imasmiṃ dhammavinaye brahmacariyaṃ caritu’nti. (277-4.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『友よ、私はこの法と律において梵教を行じることを望みます』と。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・VRI版の説明を訳せば「大士(釈尊)はラーマプッタへ言ったのであって、ラーマへではない。なぜならそこで、ラーマが会衆の師であったなら、そのとき死んでいないことになってしまうからである。それゆえここでは、ラーマにかかる動詞が過去の時のもの(アオリスト)によって伝えられているのである。またウダカ・ラーマプッタは大士の同梵行者であると伝えられていて、師であるとはされていない。『複註』もまた『聖典においてはラーマにこそ、入定を獲得したことがあったのであって、ウダカにではない』云々と後分に関して説明されている」といったふうか。 |
|
|
|
・つまり最初に非想非非想処に達したラーマはすでに死没し、その教義を受け継いだ息子ウダカ・ラーマプッタが、後継者として会衆を統率していた、ということなのであろう。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evaṃ vutte, bhikkhave, udako rāmaputto maṃ etadavoca – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evaṃ vutte, bhikkhave,
udako rāmaputto maṃ etadavoca
– (277-5.) |
|
|
|
|
udako |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ウダカ |
|
|
|
|
rāmaputto |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ラーマプッタ |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、このようにいわれて、ウダカ・ラーマプッタは、私へこういいました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘viharatāyasmā; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘viharatāyasmā;
(277-6.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『尊者よ、住されよ。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tādiso ayaṃ dhammo yattha viññū puriso nacirasseva sakaṃ
ācariyakaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyā’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
tādiso ayaṃ dhammo
yattha viññū puriso nacirasseva sakaṃ ācariyakaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā
upasampajja vihareyyā’ti. (277-7.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
これは、智者が久しからずして己が師伝の〔密義〕を、みずから自証し、作証し、成就して住するような、その如きの法です』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-7. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So kho ahaṃ, bhikkhave, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ
pariyāpuṇiṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So kho ahaṃ,
bhikkhave, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ pariyāpuṇiṃ. (277-8.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、その私は久しからずして、速疾にその法を学得しました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-8. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So kho ahaṃ, bhikkhave, tāvatakeneva oṭṭhapahatamattena
lapitalāpanamattena ñāṇavādañca vadāmi theravādañca, ‘jānāmi passāmī’ti ca
paṭijānāmi ahañceva aññe ca. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So kho ahaṃ,
bhikkhave, tāvatakeneva oṭṭhapahatamattena lapitalāpanamattena ñāṇavādañca
vadāmi theravādañca, ‘jānāmi passāmī’ti ca paṭijānāmi ahañceva aññe ca.
(277-9.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、唇を動かすのみ、つぶやきを発するのみ、それだけによって智慧の言葉を、長老の言葉を語りました。『私は知っている。私は見ている』と自他共に認めました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-9. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tassa mayhaṃ,
bhikkhave, etadahosi – (277-10.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、その私に、この〔思い〕が起こりました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-10. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘na kho rāmo imaṃ dhammaṃ kevalaṃ saddhāmattakena sayaṃ abhiññā
sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedesi; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘na kho rāmo imaṃ dhammaṃ kevalaṃ
saddhāmattakena sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti (277-11.) |
|
|
|
|
rāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ラーマ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pavedesi; |
pra-vid 使 |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
知らせる、説く |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『ラーマは、―私はこの法を、ただ信のみによってみずから自証し、作証し、成就して住した―とは説かなかった。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-11. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
addhā rāmo imaṃ dhammaṃ jānaṃ passaṃ vihāsī’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
addhā rāmo imaṃ dhammaṃ jānaṃ passaṃ vihāsī’ti. (277-12.) |
|
|
|
|
rāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ラーマ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
vihāsī’ |
vi-hṛ |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
住する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
たしかにラーマは、この法を、見て、知って、住していた』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-12. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Atha khvāhaṃ, bhikkhave, yena udako rāmaputto
tenupasaṅkamiṃ; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Atha khvāhaṃ,
bhikkhave, yena udako rāmaputto tenupasaṅkamiṃ; (277-13.) |
|
|
|
|
udako |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ウダカ |
|
|
|
|
rāmaputto |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ラーマプッタ |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、そこで私は、ウダカ・ラーマプッタのもとへ近づきました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-13. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
upasaṅkamitvā udakaṃ rāmaputtaṃ etadavocaṃ – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
upasaṅkamitvā udakaṃ
rāmaputtaṃ etadavocaṃ – (278-2.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
近づいて、ウダカ・ラーマプッタへ、こういいました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-14. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘kittāvatā no, āvuso, rāmo imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā
sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedesī’ti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘kittāvatā no, āvuso, rāmo imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā
sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedesī’ti? (277-15.) |
|
|
|
|
rāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ラーマ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pavedesī’ |
pra-vid 使 |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
知らせる、説く |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『友よ、どれだけのことをもって、ラーマは、―私はこの法をみずから自証し、作証し、成就して住した―と説いたのでしょうか』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-15. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evaṃ vutte, bhikkhave, udako rāmaputto nevasaññānāsaññāyatanaṃ
pavedesi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evaṃ vutte, bhikkhave,
udako rāmaputto nevasaññānāsaññāyatanaṃ pavedesi. (277-15.) |
|
|
|
|
udako |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ウダカ |
|
|
|
|
rāmaputto |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ラーマプッタ |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
saññā |
saṃ-jñā |
名 |
ā |
女 |
相 |
想 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
asañña |
a-saṃ-jñā |
形 |
a |
‐ |
持 |
非想 |
|
|
|
|
āyatanaṃ |
ā-yam |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
処、入 →非想非非想処 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、このようにいわれて、ウダカ・ラーマプッタは非想非非想処を説きました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-16. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tassa mayhaṃ,
bhikkhave, etadahosi – (277-10.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、その私に、この〔思い〕が起こりました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-17. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘na kho rāmasseva ahosi saddhā, mayhaṃpatthi saddhā; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘na kho rāmasseva
ahosi saddhā, mayhaṃpatthi saddhā; (277-18.) |
|
|
|
|
rāmassa |
|
名 |
a |
男 |
単 |
属 |
人名、ラーマ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
ahosi |
bhū |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
ある、なる |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『じつにラーマのみに信があったのではない。私にも信が存在する。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-18. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
na kho rāmasseva ahosi vīriyaṃ, mayhaṃpatthi vīriyaṃ; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
na kho rāmasseva ahosi
vīriyaṃ, mayhaṃpatthi vīriyaṃ; (278-17.) |
|
|
|
|
vīriyaṃ |
|
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
精進、勤 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
じつにラーマのみに精進があったのではない。私にも精進が存在する。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-19. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
na kho rāmasseva ahosi sati, mayhaṃpatthi sati; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
na kho rāmasseva ahosi
sati, mayhaṃpatthi sati; (278-17.) |
|
|
|
|
sati |
smṛ |
名 |
i |
女 |
単 |
主 |
念、正念、憶念 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
じつにラーマのみに念があったのではない。私にも念が存在する。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-20. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
na kho rāmasseva ahosi samādhi, mayhaṃpatthi samādhi, na kho
rāmasseva ahosi paññā, mayhaṃpatthi paññā. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
na kho rāmasseva ahosi
samādhi, mayhaṃpatthi samādhi, na kho rāmasseva ahosi paññā, mayhaṃpatthi paññā. (278-17.) |
|
|
|
|
samādhi, |
saṃ-ā-dhā |
名 |
i |
男 |
単 |
主 |
定、三昧、精神集中 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
じつにラーマのみに定があったのではない。私にも定が存在する。じつにラーマのみに智があったのではない。私にも智が存在する。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-21. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yaṃnūnāhaṃ yaṃ dhammaṃ rāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā
upasampajja viharāmīti pavedesi, tassa dhammassa sacchikiriyāya
padaheyya’nti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yaṃnūnāhaṃ yaṃ dhammaṃ
rāmo sayaṃ abhiññā
sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedesi, tassa dhammassa sacchikiriyāya padaheyya’nti. (277-23.) |
|
|
|
|
rāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ラーマ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pavedesī, |
pra-vid 使 |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
知らせる、説く |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
私は、ラーマが、その法を、―私は、みずから自証し、作証し、成就して住した―と説いたような、その法の作証のため、励んではどうだろうか』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-22. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So kho ahaṃ, bhikkhave, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ
sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsiṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So kho ahaṃ,
bhikkhave, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā
upasampajja vihāsiṃ. (277-24.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、その私は久しからずして、速疾にその法を、みずから自証し、作証し、成就して住しました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-23. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Atha khvāhaṃ, bhikkhave, yena udako rāmaputto
tenupasaṅkamiṃ; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Atha khvāhaṃ,
bhikkhave, yena udako rāmaputto tenupasaṅkamiṃ; (278-12.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、そこで私は、ウダカ・ラーマプッタのもとへ近づきました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-24. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
upasaṅkamitvā udakaṃ rāmaputtaṃ etadavocaṃ – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
upasaṅkamitvā udakaṃ
rāmaputtaṃ etadavocaṃ – (278-2.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
近づいて、ウダカ・ラーマプッタへ、こういいました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-25. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘Ettāvatā no, āvuso, rāmo imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā
sacchikatvā upasampajja pavedesī’ti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘Ettāvatā no, āvuso, rāmo imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā
sacchikatvā upasampajja pavedesī’ti? (277-27.) |
|
|
|
|
rāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ラーマ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pavedesī’ |
pra-vid 使 |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
知らせる、説く |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『友よ、これだけのことをもって、ラーマはこの法を、みずから自証し、作証し、成就して説いたのではありませんか』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-26. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘Ettāvatā kho, āvuso, rāmo imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā
sacchikatvā upasampajja pavedesī’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘Ettāvatā kho, āvuso, rāmo imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā
sacchikatvā upasampajja pavedesī’ti. (277-28.) |
|
|
|
|
rāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ラーマ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pavedesī’ |
pra-vid 使 |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
知らせる、説く |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『友よ、じつにそれだけのことをもって、ラーマはこの法を、みずから自証し、作証し、成就して説きました』 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-27. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘Ahampi kho, āvuso, ettāvatā imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā
sacchikatvā upasampajja viharāmī’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘Ahampi kho, āvuso,
ettāvatā imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmī’ti.
(277-29.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『友よ、私もまた、じつにこれだけのことをもって、この法を、みずから自証し、作証し、成就して住しています』 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-28. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘Lābhā no, āvuso, suladdhaṃ no, āvuso, ye mayaṃ āyasmantaṃ
tādisaṃ sabrahmacāriṃ passāma. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘Lābhā no, āvuso,
suladdhaṃ no, āvuso, ye mayaṃ āyasmantaṃ tādisaṃ sabrahmacāriṃ passāma.
(277-30.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『友よ、およそ我々は尊者のような同梵行者にまみえました。我々には利得があり、我々には善利があります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-29. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Iti yaṃ dhammaṃ rāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja
pavedesi, taṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja
viharasi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Iti yaṃ dhammaṃ rāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā
upasampajja pavedesi, taṃ
tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharasi. (277-31.) |
|
|
|
|
rāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ラーマ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pavedesi, |
pra-vid 使 |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
知らせる、説く |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
かく、およそラーマがその法をみずから自証し、作証し、成就して説いたようなその法を、あなたは自証し、作証し、成就して住しています。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-30. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yaṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja
viharasi, taṃ dhammaṃ rāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja
pavedesi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yaṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ
abhiññā sacchikatvā upasampajja viharasi, taṃ dhammaṃ rāmo
sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesi. (277-32.) |
|
|
|
|
rāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ラーマ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pavedesi. |
pra-vid 使 |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
知らせる、説く |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
およそあなたがその法をみずから自証し、作証し、成就して住するようなその法を、ラーマは自証し、作証し、成就して説きました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-31. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Iti yaṃ dhammaṃ rāmo abhiññāsi taṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi, yaṃ
tvaṃ dhammaṃ jānāsi, taṃ dhammaṃ rāmo abhiññāsi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Iti yaṃ dhammaṃ rāmo abhiññāsi taṃ tvaṃ dhammaṃ
jānāsi, yaṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi, taṃ dhammaṃ rāmo
abhiññāsi. (277-33.) |
|
|
|
|
rāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ラーマ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
abhiññāsi |
abhi-jñā |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
証知する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
かく、およそラーマがその法を証知していたようなその法を、あなたは知っています。およそあなたがその法を知るようなその法を、ラーマは証知していました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-32. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Iti yādiso rāmo ahosi tādiso tuvaṃ, yādiso tuvaṃ tādiso rāmo
ahosi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Iti yādiso rāmo ahosi tādiso tuvaṃ, yādiso
tuvaṃ tādiso rāmo ahosi. (277-34.) |
|
|
|
|
rāmo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ラーマ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
ahosi |
bhū |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
ある、なる |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
かく、あなたはラーマのごとくであり、ラーマはあなたのごとくでした。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-33. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ehi dāni, āvuso, tuvaṃ imaṃ gaṇaṃ pariharā’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Ehi dāni, āvuso, tuvaṃ imaṃ gaṇaṃ pariharā’ti. (277-35.) |
|
|
|
|
tuvaṃ |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
あなた |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pariharā’ |
pari-hṛ |
動 |
命 |
能 |
単 |
二 |
世話する、守る、持ち運ぶ |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
いざ友よ、いまやあなたがこの会衆を統率してください』 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-34. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Iti kho, bhikkhave, udako rāmaputto sabrahmacārī me samāno
ācariyaṭṭhāne maṃ ṭhapesi, uḷārāya ca maṃ pūjāya pūjesi. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Iti kho, bhikkhave, udako rāmaputto sabrahmacārī me
samāno ācariyaṭṭhāne maṃ
ṭhapesi, uḷārāya ca maṃ pūjāya pūjesi. (277-36.) |
|
|
|
|
udako |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ウダカ |
|
|
|
|
rāmaputto |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人名、ラーマプッタ |
|
|
|
|
sabrahmacārī |
sa-bṛh,
car |
名 |
in |
男 |
単 |
主 |
同梵行者 |
|
|
|
|
ācariya |
ā-car |
名 |
a |
男 |
依(属) |
師 |
|
|
|
|
ṭhāne |
sthā |
名 |
a |
中 |
単 |
処 |
場所、状態、原因、道理 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、このようにウダカ・ラーマプッタは、私の同梵行者でありながら、私を、師の位へと置き、私を偉大な供養をもって尊敬しました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-35. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tassa mayhaṃ,
bhikkhave, etadahosi – (277-10.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、その私に、この〔思い〕が起こりました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-36. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘nāyaṃ dhammo nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya
na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati, yāvadeva
nevasaññānāsaññāyatanūpapattiyā’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘nāyaṃ dhammo
nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na
nibbānāya saṃvattati, yāvadeva nevasaññānāsaññāyatanūpapattiyā’ti. (277-38.) |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
saññā |
saṃ-jñā |
名 |
ā |
女 |
相 |
想 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
asañña |
a-saṃ-jñā |
形 |
a |
‐ |
持 |
非想 |
|
|
|
|
āyatana |
ā-yam |
名 |
a |
中 |
依(対) |
処、入 →非想非非想処 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『およそ、非想非非想処への転生のためだけのこの法は、厭悪、離貪、滅尽、寂静、神通、正覚、涅槃のためにならないものだ』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
278-37. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So kho ahaṃ, bhikkhave, taṃ dhammaṃ analaṅkaritvā tasmā dhammā
nibbijja apakkamiṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So kho ahaṃ,
bhikkhave, taṃ dhammaṃ analaṅkaritvā tasmā dhammā nibbijja apakkamiṃ.
(277-39.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、その私は、その法へ不満足をなし、その法から厭うて立ち去りました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |