|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
241-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
241. ‘‘Chayimāni, bhikkhave, diṭṭhiṭṭhānāni. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Cha |
|
数 |
特 |
‐ |
複 |
主 |
六 |
|
|
|
|
imāni, |
|
代 |
代的 |
中 |
複 |
主 |
これ |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
diṭṭhi |
dṛś |
名 |
i |
女 |
依(属) |
見、見解、謬見 |
|
|
|
|
ṭhānāni. |
sthā |
名 |
a |
中 |
複 |
主 |
処、場所、状態、理由、原因 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、これら六つの見処(見解の原因)があります。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・『原始』は「見方の立場」、『パーリ』は「見の根拠」とする。ここでは上記のニュアンスで解してみた。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
241-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Katamāni cha? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Katamāni |
|
形 |
代的 |
中 |
複 |
主 |
いずれの、どちらの |
|
|
|
|
cha? |
|
数 |
特 |
‐ |
複 |
主 |
六 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
いかなる六か。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
241-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Idha, bhikkhave, assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī
ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto, sappurisānaṃ adassāvī
sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto, rūpaṃ ‘etaṃ mama,
esohamasmi, eso me attā’ti samanupassati; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Idha, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ここに、この世で、いま、さて |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
assutavā |
a-śru |
形 |
ant |
男 |
単 |
主 |
無聞の、無経験の |
|
|
|
|
puthu |
|
形 |
u |
‐ |
持 |
個別の、多数の |
|
|
|
|
jano |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
人 →凡夫 |
|
|
|
|
ariyānaṃ |
|
名形 |
a |
男 |
複 |
属 |
聖なる、聖者 |
|
|
|
|
adassāvī |
a-dṛś |
形 |
in |
男 |
単 |
主 |
見ざる、認めざる |
|
|
|
|
ariya |
|
名形 |
a |
男 |
持 |
聖なる、聖者 |
|
|
|
|
dhammassa |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
属 |
法 |
|
|
|
|
akovido |
a-ku-vid |
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
熟知しない、賢明でない |
|
|
|
|
ariya |
|
名形 |
a |
男 |
持 |
聖なる、聖者 |
|
|
|
|
dhamme |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
処 |
法 |
|
|
|
|
avinīto, |
a-vi-nī |
過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
教導されない、訓練しない |
|
|
|
|
sappurisānaṃ |
|
名 |
a |
男 |
複 |
属 |
善人 |
|
|
|
|
adassāvī |
a-dṛś |
形 |
in |
男 |
単 |
主 |
見ざる、認めざる |
|
|
|
|
sappurisa |
|
名 |
a |
男 |
依(属) |
善人 |
|
|
|
|
dhammassa |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
属 |
法 |
|
|
|
|
akovido |
a-ku-vid |
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
熟知しない、賢明でない |
|
|
|
|
sappurisa |
|
名 |
a |
男 |
依(属) |
善人 |
|
|
|
|
dhamme |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
処 |
法 |
|
|
|
|
avinīto, |
a-vi-nī |
過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
教導されない、訓練しない |
|
|
|
|
rūpaṃ |
|
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
色、物質、肉体、形相 |
|
|
|
|
‘etaṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
mama, |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
属 |
私 |
|
|
|
|
eso |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
aham |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
asmi, |
as |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
ある、なる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
eso |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
me |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
属 |
私 |
|
|
|
|
attā’ |
|
名 |
an |
男 |
単 |
主 |
我、自己 |
|
|
|
|
ti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
samanupassati; |
saṃ-anu-paś |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
見る、みなす、考える |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「比丘たちよ、ここに無聞の凡夫があり、聖者たちを見ず、聖者の法を知らず、聖者の法において教導されず、善人たちを見ず、善人の法を知らず、善人の法において教導されない〔としましょう〕。かれは〈色〉を『これは私のものだ、これは私だ、これは私の我だ』とみなします。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・前半は『中部』1「根本法門経」、後半は『中部』8「削減経」にパラレルあり。 |
|
|
|
・この場合、色が見処であり、「これは私のものだ」云々が見ということになろうか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
241-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
vedanaṃ ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’ti
samanupassati; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
vedanaṃ |
vid |
名 |
ā |
女 |
単 |
対 |
受 |
|
|
|
|
‘etaṃ mama,
esohamasmi, eso me attā’ti samanupassati; (241-3.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
〈受〉を『これは私のものだ、これは私だ、これは私の我だ』とみなします。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
241-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
saññaṃ ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’ti
samanupassati; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
saññaṃ |
saṃ-jñā |
名 |
ā |
女 |
単 |
対 |
想、想念、概念、表象 |
|
|
|
|
‘etaṃ mama,
esohamasmi, eso me attā’ti samanupassati; (241-3.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
〈想〉を『これは私のものだ、これは私だ、これは私の我だ』とみなします。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
241-6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
saṅkhāre ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’ti
samanupassati; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
saṅkhāre |
saṃ-kṛ |
名 |
a |
男 |
複 |
対 |
行、為作、形成力、現象 |
|
|
|
|
‘etaṃ mama,
esohamasmi, eso me attā’ti samanupassati; (241-3.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
〈諸行〉を『これは私のものだ、これは私だ、これは私の我だ』とみなします。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・識蘊は見処とはならないのであろうか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
241-7. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
yampi taṃ diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ,
anuvicaritaṃ manasā tampi ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’ti
samanupassati; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
yam |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
taṃ |
|
代 |
代的 |
男中 |
単 |
対 |
それ |
|
|
|
|
diṭṭhaṃ |
dṛś |
過分 |
a |
男中 |
単 |
対 |
見られた、所見 |
|
|
|
|
sutaṃ |
śru |
名過分 |
a |
中 |
単 |
対 |
聞かれた、所聞 |
|
|
|
|
mutaṃ |
man |
過分 |
a |
男中 |
単 |
対 |
所覚の、所思の |
|
|
|
|
viññātaṃ |
vi-jñā |
過分 |
a |
男中 |
単 |
対 |
識られた |
|
|
|
|
pattaṃ |
pra-āp |
過分 |
a |
男中 |
単 |
対 |
得られた |
|
|
|
|
pariyesitaṃ, |
pari-iṣ |
過分 |
a |
男中 |
単 |
対 |
遍求された |
|
|
|
|
anuvicaritaṃ |
anu-vi-car |
過分 |
a |
男中 |
単 |
対 |
思惟された |
|
|
|
|
manasā |
man |
名 |
as |
中 |
単 |
具 |
意 |
|
|
|
|
tam |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
それ |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
‘etaṃ mama,
esohamasmi, eso me attā’ti samanupassati; (241-3.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
およそ見られ、聞かれ、思われ、識られ、得られ、遍求され、意によって思惟されたもの。それを『これは私のものだ、これは私だ、これは私の我だ』とみなします。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・『註』はdiṭṭhaṃを色処、sutaṃを声処、mutaṃを香味触処、viññātaṃを残余の七処(法処および六内処)としている。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
241-8. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
yampi taṃ diṭṭhiṭṭhānaṃ – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
yam |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
taṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
それ |
|
|
|
|
diṭṭhi |
dṛś |
名 |
i |
女 |
依(属) |
見、見解、謬見 |
|
|
|
|
ṭhānaṃ – |
sthā |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
処、場所、状態、理由、原因 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
およそ、こんな見処があります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
241-9. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
so loko so attā, so pecca bhavissāmi nicco dhuvo sassato
avipariṇāmadhammo, sassatisamaṃ tatheva ṭhassāmīti – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
so |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
それ、彼 |
|
|
|
|
loko |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
世間、世界 |
|
|
|
|
so |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
それ、彼 |
|
|
|
|
attā, |
|
名 |
an |
男 |
単 |
主 |
自己、我 |
|
|
|
|
so |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
それ、彼 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pecca |
pra-i |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
過ぎ去って、死後に |
|
|
|
|
bhavissāmi |
bhū |
動 |
未 |
能 |
単 |
一 |
ある、なる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
nicco |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
常の、常住の |
|
|
|
|
dhuvo |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
常恒の、恒久の、堅固の |
|
|
|
|
sassato |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
常の、恒常の、常住の |
|
|
|
|
avipariṇāma |
a-vi-pari-nam |
形 |
a |
‐ |
有(持) |
不変易の、不変異の |
|
|
|
|
dhammo, |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
法 |
|
|
|
|
sassatisamaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
永久に、いつまでも |
|
|
|
|
tathā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
かく、その如く |
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
ṭhassāmī |
sthā |
動 |
未 |
能 |
単 |
一 |
立つ、住立する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti – |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『この世界、この我であるこの私は死後に存在し、常住、恒久、恒常で、不変易の性質を持つものであり、まさしく永久に、そのまま住立するであろう』というような。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・「梵網経」にでるストックフレーズに似るが、これは、【常住論】の章に出るものと【一部常住論】のそれとが混じっているようである。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
241-10. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tampi ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’ti
samanupassati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
tam |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
それ |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
‘etaṃ mama,
esohamasmi, eso me attā’ti samanupassati. (241-3.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
それを『これは私のものだ、これは私だ、これは私の我だ』とみなします。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
241-11. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Sutavā ca kho, bhikkhave, ariyasāvako ariyānaṃ dassāvī
ariyadhammassa kovido ariyadhamme suvinīto, sappurisānaṃ dassāvī
sappurisadhammassa kovido sappurisadhamme suvinīto, rūpaṃ ‘netaṃ mama,
nesohamasmi, na meso attā’ti samanupassati; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Sutavā |
śru |
形 |
ant |
男 |
単 |
主 |
聞をそなえた、有聞の、博聞の |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
ariya |
|
名形 |
a |
男 |
依(属) |
聖なる |
|
|
|
|
sāvako |
śru |
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
声聞、弟子 |
|
|
|
|
ariyānaṃ dassāvī ariyadhammassa kovido ariyadhamme suvinīto, sappurisānaṃ dassāvī sappurisadhammassa kovido sappurisadhamme suvinīto, rūpaṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti samanupassati;
(241-3.) |
|
|
|
|
dassāvī |
dṛś |
形 |
in |
男 |
単 |
主 |
見る |
|
|
|
|
kovido |
ku-vid |
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
熟知する、識知する |
|
|
|
|
suvinīto |
su-vi-nī |
過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
よく教導された |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
しかし比丘たちよ、聞をそなえた聖者の弟子は、聖者たちを見、聖者の法を知り、聖者の法においてよく教導され、善人たちを見、善人の法を知り、善人の法においてよく教導されます。かれは〈色〉を『これは私のものではない、これは私ではない、これは私の我ではない』とみなします。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
241-12. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
vedanaṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti
samanupassati; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
vedanaṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti samanupassati;
(241-4.) |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
〈受〉を『これは私のものではない、これは私ではない、これは私の我ではない』とみなします。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
241-13. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
saññaṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti
samanupassati; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
saññaṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti samanupassati;
(241-5.) |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
〈想〉を『これは私のものではない、これは私ではない、これは私の我ではない』とみなします。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
241-14. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
saṅkhāre ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti
samanupassati; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
saṅkhāre ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti samanupassati;
(241-6.) |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
〈諸行〉を『これは私のものではない、これは私ではない、これは私の我ではない』とみなします。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
241-15. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
yampi taṃ diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ,
anuvicaritaṃ manasā, tampi ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti
samanupassati; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
yampi taṃ diṭṭhaṃ
sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ, anuvicaritaṃ manasā, tampi ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti samanupassati;
(241-7.) |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
およそ見られ、聞かれ、思われ、識られ、得られ、遍求され、意によって思惟されたもの。それを『これは私のものではない、これは私ではない、これは私の我ではない』とみなします。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
241-16. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
yampi taṃ diṭṭhiṭṭhānaṃ – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
yampi taṃ
diṭṭhiṭṭhānaṃ – (241-8.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
およそ、こんな見処があります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
241-17. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
so loko so attā, so pecca bhavissāmi nicco dhuvo sassato
avipariṇāmadhammo, sassatisamaṃ tatheva ṭhassāmīti – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
so loko so attā, so
pecca bhavissāmi nicco dhuvo sassato avipariṇāmadhammo, sassatisamaṃ tatheva
ṭhassāmīti – (241-9.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『この世界、この我であるこの私は死後に存在し、常住、恒久、恒常で、不変易の性質を持つものであり、まさしく永久に、そのまま住立するであろう』というような。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
241-18. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tampi ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti
samanupassati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
tampi ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti samanupassati.
(241-10.) |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
それを『これは私のものではない、これは私ではない、これは私の我ではない』とみなします。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
241-19. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So evaṃ samanupassanto asati na paritassatī’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
それ、彼 |
|
|
|
|
evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
samanupassanto |
saṃ-anu-paś |
現分 |
ant |
男 |
単 |
主 |
見る、みなす、考える |
|
|
|
|
asati |
as |
現分 |
ant |
男中 |
単 |
処 |
存在しない |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
paritassatī’’ |
pari-tras |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ふるえる、怖れる、悩む |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
そのようにみなす彼は、〔何かが〕ないときも、怖れることがありません」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242. Evaṃ vutte, aññataro bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
vutte, |
vac 受 |
過分 |
a |
男中 |
単 |
処 |
いわれた |
|
|
|
|
aññataro |
|
形 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
とある |
|
|
|
|
bhikkhu |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
単 |
主 |
比丘 |
|
|
|
|
bhagavantaṃ |
|
名 |
ant |
男 |
単 |
対 |
世尊 |
|
|
|
|
etad |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
これ |
|
|
|
|
avoca – |
vac |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
いう |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
このようにいわれて、とある比丘が世尊へこういった。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘siyā nu kho, bhante, bahiddhā asati paritassanā’’ti? |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘siyā |
as |
動 |
願 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
nu |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
いったい、たぶん、〜かどうか、〜ではないか |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
bhante, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、大徳よ |
|
|
|
|
bahiddhā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
外に、外部に |
|
|
|
|
asati |
as |
現分 |
ant |
男中 |
単 |
処 |
存在しない |
|
|
|
|
paritassanā’’ |
pari-tras |
名 |
ā |
女 |
単 |
主 |
戦慄、恐怖 |
|
|
|
|
ti? |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「尊者よ、いったい、外に〔何かが〕ないときに、怖れることはありえますか」 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・何かが、と補訳したが、文脈的には色などの見処であり、つまるところは『註』のいうように五蘊であるということになろう。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Siyā, bhikkhū’’ti – |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Siyā, |
as |
動 |
願 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
bhikkhū’’ |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
単 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
ti – |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「比丘よ、ありえます」と、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
bhagavā avoca. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
bhagavā |
|
名 |
ant |
男 |
単 |
主 |
世尊 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
avoca. |
vac |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
いう |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
世尊は仰った。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Idha bhikkhu ekaccassa evaṃ hoti – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Idha |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ここに、この世で、いま、さて |
|
|
|
|
bhikkhu |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
単 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
ekaccassa |
|
形 |
代的 |
男 |
単 |
属 |
一類の |
|
|
|
|
evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
hoti – |
bhū |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある、存在する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「比丘よ、ここに、一部の者にこのような〔思いが〕ある〔としましょう〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘ahu vata me, taṃ vata me natthi; |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
‘ahu |
bhū |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
ある、なる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
vata |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに |
|
|
|
|
me, |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
属 |
私 |
|
|
|
|
taṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
それ |
|
|
|
|
vata |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに |
|
|
|
|
me |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
属 |
私 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
atthi; |
as |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『私のものがあったが、私のそれはなくなった。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-7. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
siyā vata me, taṃ vatāhaṃ na labhāmī’ti. |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
siyā |
as |
動 |
願 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
vata |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに |
|
|
|
|
me, |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
属 |
私 |
|
|
|
|
taṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
それ |
|
|
|
|
vata |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに |
|
|
|
|
ahaṃ |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
labhāmī’ |
labh |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
得る |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
私のものとなるだろうが、私はそれを得ていない』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-8. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So socati kilamati paridevati urattāḷiṃ kandati sammohaṃ
āpajjati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
それ、彼 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
socati |
śuc |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
愁う、悲しむ |
|
|
|
|
kilamati |
klam |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
疲れる |
|
|
|
|
paridevati |
pari-div |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
泣く、悲泣する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ura |
|
名 |
a |
男中 |
依(対) |
胸 |
|
|
|
|
tāḷiṃ |
taḍ |
形 |
in |
中 |
単 |
副対 |
打つ |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
kandati |
krand |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
泣く、悲泣、号泣する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
sammohaṃ |
saṃ-muh |
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
迷妄、迷乱 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
āpajjati. |
ā-pad |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
来る、会う、遭遇する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
かれは愁い、疲れ、泣き、胸を打って悲泣し、迷乱へ至ります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-9. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evaṃ kho, bhikkhu, bahiddhā asati paritassanā hotī’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
kho, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
bhikkhu, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
単 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
bahiddhā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
外に、外部に |
|
|
|
|
asati |
as |
現分 |
ant |
男中 |
単 |
処 |
存在しない |
|
|
|
|
paritassanā |
pari-tras |
名 |
ā |
女 |
単 |
主 |
戦慄、恐怖 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
hotī’’ |
as |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘よ、じつにこのように、外に〔何かが〕ないときに、怖れることがおこります」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-10. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Siyā pana, bhante, bahiddhā asati aparitassanā’’ti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Siyā pana, bhante,
bahiddhā asati aparitassanā’’ti? (242-2.) |
|
|
|
|
pana, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
また、しかし、しからば、しかも、しかるに、さて |
|
|
|
|
aparitassanā’’ |
a-pari-tras |
名 |
ā |
女 |
単 |
主 |
戦慄なき、恐怖なき |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「しからば尊者よ、外に〔何かが〕ないときに、怖れないことはありえますか」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-11. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Siyā, bhikkhū’’ti – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Siyā, bhikkhū’’ti –
(242-3.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「比丘よ、ありえます」と、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-12. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
bhagavā avoca. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
bhagavā avoca.
(242-4.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
世尊は仰った。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-13. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Idha bhikkhu ekaccassa na evaṃ hoti – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Idha bhikkhu
ekaccassa na evaṃ hoti –
(242-5.) |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「比丘よ、ここに、一部の者にこのような〔思いが〕ない〔としましょう〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-14. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘ahu vata me, taṃ vata me natthi; |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘ahu vata me, taṃ vata
me natthi; (242-6.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『私のものがあったが、私のそれはなくなった。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-15. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
siyā vata me, taṃ vatāhaṃ na labhāmī’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
siyā vata me, taṃ
vatāhaṃ na labhāmī’ti. (242-7.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
私のものとなるだろうが、私はそれを得ていない』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-16. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So na socati na kilamati na paridevati na urattāḷiṃ kandati na
sammohaṃ āpajjati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So na
socati na kilamati na paridevati na urattāḷiṃ kandati na sammohaṃ āpajjati. (242-8.) |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
かれは愁えず、疲れず、泣かず、胸を打って悲泣せず、迷乱へ至りません。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-17. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evaṃ kho, bhikkhu, bahiddhā asati aparitassanā hotī’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evaṃ kho, bhikkhu,
bahiddhā asati aparitassanā hotī’’ti.
(242-9.) |
|
|
|
|
aparitassanā |
a-pari-tras |
名 |
ā |
女 |
単 |
主 |
戦慄なき、恐怖なき |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘よ、じつにこのように、外に〔何かが〕ないときに、怖れないことがおこります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-18. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Siyā nu kho, bhante, ajjhattaṃ asati paritassanā’’ti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Siyā nu kho, bhante,
ajjhattaṃ asati
paritassanā’’ti? (242-2.) |
|
|
|
|
ajjhattaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
副対 |
内に、自らの、個人的な |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「尊者よ、いったい、内に〔何かが〕ないときに、怖れることはありえますか」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-19. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Siyā, bhikkhū’’ti – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Siyā, bhikkhū’’ti –
(242-3.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「比丘よ、ありえます」と、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-20. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
bhagavā avoca. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
bhagavā avoca.
(242-4.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
世尊は仰った。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-21. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Idha, bhikkhu, ekaccassa evaṃ diṭṭhi hoti – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Idha, bhikkhu,
ekaccassa evaṃ diṭṭhi hoti –
(242-5.) |
|
|
|
|
diṭṭhi |
dṛś |
名 |
i |
女 |
単 |
主 |
見、見解、謬見 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「比丘よ、ここに、一部の者にこのような見がある〔としましょう〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-22. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘so loko so attā, so pecca bhavissāmi nicco dhuvo sassato
avipariṇāmadhammo, sassatisamaṃ tatheva ṭhassāmī’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘so loko so attā, so
pecca bhavissāmi nicco dhuvo sassato avipariṇāmadhammo, sassatisamaṃ tatheva
ṭhassāmī’ti. (241-9.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『この世界、この我であるこの私は死後に存在し、常住、恒久、恒常で、不変易の性質を持つものであり、まさしく永久に、そのまま住立するであろう』というような。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・この考えは241-8.では見処diṭṭhiṭṭhānaとされているが、ここでは見diṭṭhiであるといわれている。どう解釈すべきか。謬見でもあり、さらなる謬見の原因ともなる、と解すればいちおう筋は通るか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-23. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So suṇāti tathāgatassa vā tathāgatasāvakassa vā sabbesaṃ
diṭṭhiṭṭhānādhiṭṭhānapariyuṭṭhānābhinivesānusayānaṃ samugghātāya
sabbasaṅkhārasamathāya sabbūpadhipaṭinissaggāya taṇhākkhayāya virāgāya
nirodhāya nibbānāya dhammaṃ desentassa. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
それ、彼 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
suṇāti |
śru |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
聞く |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
tathāgatassa |
tathā-(ā-)gam |
名 |
a |
男 |
単 |
属絶 |
如来 |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
tathāgata |
tathā-(ā-)gam |
名 |
a |
男 |
依(属) |
如来 |
|
|
|
|
sāvakassa |
śru |
名 |
a |
男 |
単 |
属絶 |
弟子、声聞 |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
sabbesaṃ |
|
名形 |
代的 |
中→男 |
複 |
属 |
すべて |
|
|
|
|
diṭṭhi |
dṛś |
名 |
i |
女 |
依(属) |
見、見解、謬見 |
|
|
|
|
ṭhāna |
sthā |
名 |
a |
中 |
相 |
処、場所、状態、理由、原因 |
|
|
|
|
adhiṭhāna |
adhi-sthā |
名 |
a |
中 |
相 |
確立、決意、受持、依処、住著、偏見 |
|
|
|
|
pariyuṭṭhāna |
pari-ud-sthā |
名 |
a |
中 |
相 |
纏、煩悩 |
|
|
|
|
abhinivesa |
abhi-ni-vas |
名 |
a |
男 |
相 |
執着、現貪 |
|
|
|
|
anusayānaṃ |
anu-śī |
名 |
a |
男 |
複 |
属 |
随眠、煩悩 |
|
|
|
|
samugghātāya |
saṃ-ud-han |
名 |
a |
男 |
単 |
与 |
根絶、断絶、除去 |
|
|
|
|
sabba |
|
名形 |
代的 |
中 |
持 |
すべて |
|
|
|
|
saṅkhāra |
saṃ-kṛ |
名 |
a |
男 |
依(属) |
行、為作、形成力、現象 |
|
|
|
|
samathāya |
śam |
名 |
a |
男 |
単 |
与 |
止息、寂止、奢摩他 |
|
|
|
|
sabba |
|
名形 |
代的 |
中 |
持 |
すべて |
|
|
|
|
upadhi |
upa-dhā |
名 |
i |
男 |
依(属) |
依、所依、存在の基礎、生の素質 |
|
|
|
|
paṭinissaggāya |
prati-ni-sṛj |
名 |
a |
男 |
単 |
与 |
捨離、捨遺 |
|
|
|
|
taṇhā |
|
名 |
ā |
女 |
依(属) |
渇愛、愛 |
|
|
|
|
khayāya |
|
名 |
a |
男 |
単 |
与 |
尽滅、滅尽 |
|
|
|
|
virāgāya |
|
名 |
a |
男 |
単 |
与 |
離貪、遠離 |
|
|
|
|
nirodhāya |
ni-rudh 受 |
名 |
a |
男 |
単 |
与 |
滅、滅尽 |
|
|
|
|
nibbānāya |
nir-vā? |
名 |
a |
中 |
単 |
与 |
涅槃 |
|
|
|
|
dhammaṃ |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
対 |
法 |
|
|
|
|
desentassa. |
diś 使 |
現分 |
ant |
男 |
単 |
属絶 |
示す、教示する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
彼は、如来あるいは如来の弟子が、すべての見処、住著、纏、執着、随眠の根絶のため、すべての為作の寂止のため、すべての所依の捨離のため、渇愛の尽滅のため、遠離のため、滅尽のため、涅槃のため、法を教示するのを聞きます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-24. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tassa evaṃ hoti – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tassa |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
属 |
それ、彼 |
|
|
|
|
evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
hoti – |
bhū |
動 |
現 |
能 |
単 |
三 |
ある、存在する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
彼に、このような〔思いが〕起こります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-25. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘ucchijjissāmi nāmassu, vinassissāmi nāmassu, nassu nāma
bhavissāmī’ti. |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
‘ucchijjissāmi |
ud-chid 受 |
動 |
未 |
能 |
単 |
一 |
破壊される、絶滅する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
nāma |
|
名 |
an |
中 |
単 |
副対 |
と、という名の、じつに |
|
|
|
|
assu, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
vinassissāmi |
vi-naś |
動 |
未 |
能 |
単 |
一 |
滅ぶ、滅亡する、消失する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
nāma |
|
名 |
an |
中 |
単 |
副対 |
と、という名の、じつに |
|
|
|
|
assu, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
assu |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに |
|
|
|
|
nāma |
|
名 |
an |
中 |
単 |
副対 |
と、という名の、じつに |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
bhavissāmī’ |
bhū |
動 |
未 |
能 |
単 |
一 |
ある、なる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『じつに、私は断滅する。じつに、私は消失する。じつに、私は存続しない』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-26. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So socati kilamati paridevati urattāḷiṃ kandati sammohaṃ
āpajjati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So socati kilamati
paridevati urattāḷiṃ kandati sammohaṃ āpajjati. (242-8.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
かれは愁い、疲れ、泣き、胸を打って悲泣し、迷乱へ至ります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-27. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evaṃ kho, bhikkhu, ajjhattaṃ asati paritassanā hotī’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evaṃ kho, bhikkhu, ajjhattaṃ asati paritassanā
hotī’’ti. (242-9.) |
|
|
|
|
ajjhattaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
副対 |
内に、自らの、個人的な |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘よ、じつにこのように、内に〔何かが〕ないときに、怖れることがおこります」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-28. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Siyā pana, bhante, ajjhattaṃ asati aparitassanā’’ti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Siyā pana, bhante, ajjhattaṃ asati aparitassanā’’ti? (242-18.) |
|
|
|
|
pana, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
また、しかし、しからば、しかも、しかるに、さて |
|
|
|
|
aparitassanā’’ |
a-pari-tras |
名 |
ā |
女 |
単 |
主 |
戦慄なき、恐怖なき |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「しからば尊者よ、内に〔何かが〕ないときに、怖れないことはありえますか」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-29. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Siyā, bhikkhū’’ti bhagavā avoca. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Siyā, bhikkhū’’ti
bhagavā avoca. (242-3, 4.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「比丘よ、ありえます」と、世尊は仰った。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-30. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Idha, bhikkhu, ekaccassa na evaṃ diṭṭhi hoti – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Idha, bhikkhu,
ekaccassa na evaṃ diṭṭhi hoti
– (242-21.) |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「比丘よ、ここに、一部の者にこのような見がない〔としましょう〕。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-31. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘so loko so attā, so pecca bhavissāmi nicco dhuvo sassato
avipariṇāmadhammo, sassatisamaṃ tatheva ṭhassāmī’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘so loko so attā, so
pecca bhavissāmi nicco dhuvo sassato avipariṇāmadhammo, sassatisamaṃ tatheva
ṭhassāmī’ti. (241-9.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『この世界、この我であるこの私は死後に存在し、常住、恒久、恒常で、不変易の性質を持つものであり、まさしく永久に、そのまま住立するであろう』というような。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-32. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So suṇāti tathāgatassa vā tathāgatasāvakassa vā sabbesaṃ
diṭṭhiṭṭhānādhiṭṭhānapariyuṭṭhānābhinivesānusayānaṃ samugghātāya
sabbasaṅkhārasamathāya sabbūpadhipaṭinissaggāya taṇhākkhayāya virāgāya
nirodhāya nibbānāya dhammaṃ desentassa. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So suṇāti tathāgatassa
vā tathāgatasāvakassa vā sabbesaṃ
diṭṭhiṭṭhānādhiṭṭhānapariyuṭṭhānābhinivesānusayānaṃ samugghātāya
sabbasaṅkhārasamathāya sabbūpadhipaṭinissaggāya taṇhākkhayāya virāgāya
nirodhāya nibbānāya dhammaṃ desentassa. (242-23.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
彼は、如来あるいは如来の弟子が、すべての見処、住著、纏、執着、随眠の根絶のため、すべての為作の寂止のため、すべての依の捨離のため、渇愛の尽滅のため、遠離のため、滅尽のため、涅槃のため、法を教示するのを聞きます。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-33. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tassa na evaṃ hoti – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Tassa na evaṃ hoti – (242-24.) |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
彼には、このような〔思いが〕起こりません。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-34. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘ucchijjissāmi nāmassu, vinassissāmi nāmassu, nassu nāma
bhavissāmī’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘ucchijjissāmi
nāmassu, vinassissāmi nāmassu, nassu nāma bhavissāmī’ti. (242-25.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『じつに、私は断滅する。じつに、私は消失する。じつに、私は存続しない』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-35. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
So na socati na kilamati na paridevati na urattāḷiṃ kandati na
sammohaṃ āpajjati. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
So na socati na kilamati na paridevati na urattāḷiṃ kandati na
sammohaṃ āpajjati. (242-16.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
かれは愁えず、疲れず、泣かず、胸を打って悲泣せず、迷乱へ至りません。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
242-36. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evaṃ kho, bhikkhu, ajjhattaṃ asati aparitassanā hoti’’. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Evaṃ kho, bhikkhu, ajjhattaṃ asati aparitassanā
hoti’’.(242-17.) |
|
|
|
|
ajjhattaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
副対 |
内に、自らの、個人的な |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘よ、じつにこのように、内に〔何かが〕ないときに、怖れないことがおこります。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
243-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
243. ‘‘Taṃ [tañca (ka.)], bhikkhave, pariggahaṃ
pariggaṇheyyātha, yvāssa [yvāssu (ka.)] pariggaho nicco dhuvo sassato
avipariṇāmadhammo, sassatisamaṃ tatheva tiṭṭheyya. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Taṃ, |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
対 |
それ |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
pariggahaṃ |
pari-grah |
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
遍取、執持、所有物 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
pariggaṇheyyātha, |
pari-grah |
動 |
願 |
能 |
複 |
二 |
抱く、捕らえる、取る |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
yo |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
assa |
as |
動 |
願 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
pariggaho |
pari-grah |
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
遍取、執持、所有物 |
|
|
|
|
nicco dhuvo sassato
avipariṇāmadhammo, sassatisamaṃ tatheva (241-9.) |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
tiṭṭheyya. |
sthā |
動 |
願 |
能 |
単 |
三 |
住立する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、あなたがたは、およそ所有物が常住、恒久、恒常で、不変易の性質を持つものであり、まさしく永久に、そのまま住するような、その所有物を所有していますか。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・「pariggahaとは外の資具である」pariggahanti bahiddhā parikkhāraṃ.という『註』に従い、pariggahaを所有物の義で取った。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
243-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Passatha no tumhe, bhikkhave, taṃ pariggahaṃ yvāssa pariggaho
nicco dhuvo sassato avipariṇāmadhammo, sassatisamaṃ tatheva
tiṭṭheyyā’’ti? |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
Passatha |
paś |
動 |
現 |
能 |
複 |
二 |
見る |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
no |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜かどうか |
|
|
|
|
tumhe, |
|
代 |
代的 |
‐ |
複 |
主 |
あなたたち |
|
|
|
|
bhikkhave, taṃ
pariggahaṃ yvāssa pariggaho nicco dhuvo sassato avipariṇāmadhammo,
sassatisamaṃ tatheva tiṭṭheyyā’’(243-1.) |
|
|
|
|
ti? |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、あなたがたは、およそ所有物が常住、恒久、恒常で、不変易の性質を持つものであり、まさしく永久に、そのまま住するような、その所有物を見たことがあるでしょうか」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
243-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘No hetaṃ, bhante’’. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘No |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない、否 |
|
|
|
|
hi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、なぜなら |
|
|
|
|
etaṃ, |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
bhante’’. |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、大徳よ |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「尊者よ、それはじつに否です」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
243-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Sādhu, bhikkhave. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Sādhu, |
sādh |
形 |
u |
中 |
単 |
主 |
善哉、なにとぞ |
|
|
|
|
bhikkhave. |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「よろしい、比丘たちよ。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
243-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ahampi kho taṃ, bhikkhave, pariggahaṃ na samanupassāmi yvāssa
pariggaho nicco dhuvo sassato avipariṇāmadhammo sassatisamaṃ tatheva
tiṭṭheyya. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Aham |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
taṃ, bhikkhave,
pariggahaṃ na samanupassāmi yvāssa
pariggaho nicco dhuvo sassato avipariṇāmadhammo sassatisamaṃ tatheva
tiṭṭheyya. (243-1.) |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
samanupassāmi |
saṃ-anu-paś |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
見る、みなす、考える |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、私もまた、およそ所有物が常住、恒久、恒常で、不変易の性質を持つものであり、まさしく永久に、そのまま住するような、その所有物を見たことがありません。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
243-6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Taṃ, bhikkhave, attavādupādānaṃ upādiyetha, yaṃsa [yassa
(syā. ka.)] attavādupādānaṃ upādiyato na uppajjeyyuṃ
sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Taṃ, |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
それ |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
atta |
|
名 |
a |
男 |
依(属) |
我 |
|
|
|
|
vāda |
vad |
名 |
ā |
女 |
依(属) |
説、語、論 |
|
|
|
|
upādānaṃ |
upa-ā-dā |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
取 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
upādiyetha, |
upa-ā-dā |
動 |
願 |
能 |
複 |
二 |
取る、執取する、執受する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
yaṃsa |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
属 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
atta |
|
名 |
a |
男 |
依(属) |
我 |
|
|
|
|
vāda |
vad |
名 |
ā |
女 |
依(属) |
説、語、論 |
|
|
|
|
upādānaṃ |
upa-ā-dā |
名 |
a |
中 |
単 |
対 |
取 |
|
|
|
|
upādiyato |
upa-ā-dā |
現分 |
ant |
男 |
単 |
属 |
取る、執取する、執受する |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
uppajjeyyuṃ |
ud-pad |
動 |
願 |
能 |
複 |
三 |
起こる、生ずる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
soka |
śuc |
名 |
a |
男 |
相 |
愁、憂、うれい |
|
|
|
|
parideva |
pari-div |
名 |
a |
男 |
相 |
悲、悲泣 |
|
|
|
|
dukkha |
|
名形 |
a |
男 |
相 |
苦 |
|
|
|
|
domanassa |
|
名 |
a |
中 |
相 |
憂、憂悩 |
|
|
|
|
upāyāsā. |
|
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
悩、悶 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、あなたがたは、およそその我語取を執取した者に愁悲苦憂悩が発生しないような、その我語取を執取したことがありますか。 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・異版にあるとおり、yaṃsaはyassaの異体とみた。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
243-7. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Passatha no tumhe, bhikkhave, taṃ attavādupādānaṃ yaṃsa
attavādupādānaṃ upādiyato na uppajjeyyuṃ
sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā’’ti? |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
Passatha |
paś |
動 |
現 |
能 |
複 |
二 |
見る |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
no |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜かどうか |
|
|
|
|
tumhe, |
|
代 |
代的 |
‐ |
複 |
主 |
あなたたち |
|
|
|
|
bhikkhave, taṃ attavādupādānaṃ yaṃsa attavādupādānaṃ upādiyato
na uppajjeyyuṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā’’ (243-6.) |
|
|
|
|
ti? |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、あなたがたは、およそその我語取を執取した者に愁悲苦憂悩が発生しないような、その我語取を見たことがあるでしょうか」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
243-8. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘No hetaṃ, bhante’’. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘No hetaṃ, bhante’’. (243-3.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「尊者よ、それはじつに否です」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
243-9. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Sādhu, bhikkhave. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Sādhu, bhikkhave. (243-4.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「よろしい、比丘たちよ。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
243-10. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ahampi kho taṃ, bhikkhave, attavādupādānaṃ na samanupassāmi
yaṃsa attavādupādānaṃ upādiyato na uppajjeyyuṃ
sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Aham |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
taṃ, bhikkhave,
attavādupādānaṃ na samanupassāmi yaṃsa attavādupādānaṃ upādiyato na uppajjeyyuṃ
sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā. (243-6.) |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
samanupassāmi |
saṃ-anu-paś |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
見る、みなす、考える |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、私も、およそその我語取を執取した者に愁悲苦憂悩が発生しないような、その我語取を見たことがありません。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
243-11. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Taṃ, bhikkhave, diṭṭhinissayaṃ nissayetha yaṃsa
diṭṭhinissayaṃ nissayato na uppajjeyyuṃ
sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Taṃ, bhikkhave, diṭṭhinissayaṃ nissayetha yaṃsa diṭṭhinissayaṃ nissayato na
uppajjeyyuṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā. (243-6.) |
|
|
|
|
diṭṭhi |
dṛś |
名 |
i |
女 |
依(属) |
見、見解、謬見 |
|
|
|
|
nissayaṃ |
ni-śri |
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
依止 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
nissayetha |
ni-śri |
動 |
願 |
能 |
複 |
二 |
依止する |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
nissayato |
ni-śri |
現分 |
ant |
男 |
単 |
属 |
依止する |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、あなたがたは、およそその見の依止へ依止した者に愁悲苦憂悩が発生しないような、その見の依止へ依止したことがありますか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
243-12. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Passatha no tumhe, bhikkhave, taṃ diṭṭhinissayaṃ yaṃsa
diṭṭhinissayaṃ nissayato na uppajjeyyuṃ
sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā’’ti? |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
Passatha |
paś |
動 |
現 |
能 |
複 |
二 |
見る |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
no |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜かどうか |
|
|
|
|
tumhe, |
|
代 |
代的 |
‐ |
複 |
主 |
あなたたち |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
bhikkhave, taṃ
diṭṭhinissayaṃ yaṃsa diṭṭhinissayaṃ nissayato na uppajjeyyuṃ
sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā’’ (243-11.) |
|
|
|
|
ti? |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、あなたがたは、およそその見の依止へ依止した者に愁悲苦憂悩が発生しないような、その見の依止を見たことがあるでしょうか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
243-13. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘No hetaṃ, bhante’’. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘No hetaṃ, bhante’’. (243-3.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「尊者よ、それはじつに否です」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
243-14. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Sādhu, bhikkhave. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Sādhu, bhikkhave. (243-4.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「よろしい、比丘たちよ。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
243-15. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ahampi kho taṃ, bhikkhave, diṭṭhinissayaṃ na samanupassāmi
yaṃsa diṭṭhinissayaṃ nissayato na uppajjeyyuṃ
sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā’’. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Aham |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
taṃ, bhikkhave,
diṭṭhinissayaṃ na samanupassāmi yaṃsa diṭṭhinissayaṃ nissayato na uppajjeyyuṃ
sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā’’. (243-11.) |
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
samanupassāmi |
saṃ-anu-paś |
動 |
現 |
能 |
単 |
一 |
見る、みなす、考える |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、私も、およそその見の依止へ依止した者に愁悲苦憂悩が発生しないような、その見の依止を見たことがありません。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
244-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
244. ‘‘Attani vā, bhikkhave, sati attaniyaṃ me ti assā’’ti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Attani |
|
名 |
an |
男 |
単 |
処絶 |
自己、我 |
|
|
|
|
vā, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
sati |
as |
名 |
ant |
男 |
単 |
処絶 |
ある、なる |
|
|
|
|
attaniyaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
主 |
我所、我に属する |
|
|
|
|
me |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
属 |
私 |
|
|
|
|
ti |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
assā’’ |
as |
動 |
願 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ti? |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、我があるとき、私には我所があるということになりますか」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
244-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Evaṃ, bhante’’. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Evaṃ, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
bhante’’. |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、大徳よ |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「尊者よ、そのとおりです」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
244-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Attaniye vā, bhikkhave, sati attā me ti assā’’ti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Attaniye |
|
形 |
a |
中 |
単 |
処絶 |
我所、我に属する |
|
|
|
|
vā, bhikkhave, sati attā me ti assā’’ti? (244-1.) |
|
|
|
|
attā |
|
名 |
an |
男 |
単 |
主 |
自己、我 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「我所があるとき、私には我があるということになりますか」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
244-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Evaṃ, bhante’’. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Evaṃ, bhante’’.
(244-2.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「尊者よ、そのとおりです」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
244-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Attani ca, bhikkhave, attaniye ca saccato thetato
anupalabbhamāne, yampi taṃ diṭṭhiṭṭhānaṃ – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Attani |
|
名 |
an |
男 |
単 |
処絶 |
自己、我 |
|
|
|
|
ca, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
attaniye |
|
形 |
a |
中 |
単 |
処絶 |
我所、我に属する |
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
saccato |
|
名 |
a |
中 |
単 |
副奪 |
実際に |
|
|
|
|
thetato |
|
形 |
a |
中 |
単 |
副奪 |
実際に、永住者として |
|
|
|
|
anupalabbhamāne, |
an-upa-labh 受 |
現分 |
a |
男中 |
単 |
処絶 |
得られない |
|
|
|
|
yam |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
pi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜もまた、けれども、たとえ |
|
|
|
|
taṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
それ |
|
|
|
|
diṭṭhi |
dṛś |
名 |
i |
女 |
依(属) |
見、見解、謬見 |
|
|
|
|
ṭhānaṃ – |
sthā |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
処、場所、状態、理由、原因 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「〔しかし〕比丘たちよ、我や我所が、事実として、実際に得られないならば、およそ、 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・訳を一部次文へ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
244-6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘so loko so attā, so pecca bhavissāmi nicco dhuvo sassato
avipariṇāmadhammo, sassatisamaṃ tatheva ṭhassāmī’ti – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘so loko so attā, so
pecca bhavissāmi nicco dhuvo sassato avipariṇāmadhammo, sassatisamaṃ tatheva
ṭhassāmī’ti – (241-9.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『この世界、この我であるこの私は死後に存在し、常住、恒久、恒常で、不変易の性質を持つものであり、まさしく永久に、そのまま住立するであろう』というようなその見処。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
244-7. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
nanāyaṃ [na ca khoyaṃ (ka.)], bhikkhave, kevalo paripūro
bāladhammo’’’ti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
nanu |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜にあらずや |
|
|
|
|
ayaṃ, |
|
代 |
代的 |
男 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
kevalo |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
完全に |
|
|
|
|
paripūro |
pari-pṝ |
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
完全な、完成した |
|
|
|
|
bāla |
|
形 |
a |
‐ |
持 |
愚かな、無知な、若い |
|
|
|
|
dhammo’’’ |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
主 |
法 |
|
|
|
|
ti? |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
比丘たちよ、これは全く完全に愚かな法なのではありませんか」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
244-8. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Kiñhi no siyā, bhante, kevalo hi, bhante, paripūro [kevalo
paripūro (sī. pī.)] bāladhammo’’ti. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Kiñ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
副対 |
どうして |
|
|
|
|
hi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、なぜなら |
|
|
|
|
no |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない、否 |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
siyā, |
as |
動 |
願 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
bhante, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、大徳よ |
|
|
|
|
kevalo hi, bhante, paripūro
bāladhammo’’ti. (244-7.) |
|
|
|
|
hi, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、なぜなら |
|
|
|
|
bhante, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、大徳よ |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「尊者よ、なぜ否がありましょうか。尊者よ、全く完全に愚かな法です」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
244-9. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, rūpaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Taṃ |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
対 |
それ、彼、彼女 |
|
|
|
|
kiṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
何、どう |
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
maññatha, |
man |
動 |
現 |
能 |
複 |
二 |
考える |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
rūpaṃ |
|
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
色、物質、肉体、形相 |
|
|
|
|
niccaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
主 |
常の、常住の |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
aniccaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
主 |
無常の |
|
|
|
|
vā’’ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
ti? |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「比丘たちよ、これをどう考えますか。〈色〉は常住でしょうか、あるいは無常でしょうか」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
244-10. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Aniccaṃ, bhante’’. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Aniccaṃ, |
|
形 |
a |
中 |
単 |
主 |
無常の |
|
|
|
|
bhante’’. |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、大徳よ |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「尊者よ、無常です」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
244-11. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Yaṃ panāniccaṃ, dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Yaṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
pana |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
また、しかし、しからば、しかも、しかるに、さて |
|
|
|
|
aniccaṃ, |
|
形 |
a |
中 |
単 |
主 |
無常の |
|
|
|
|
dukkhaṃ |
|
名形 |
a |
中 |
単 |
主 |
苦 |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
taṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
それ |
|
|
|
|
sukhaṃ |
|
名形 |
a |
中 |
単 |
主 |
楽 |
|
|
|
|
vā’’ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
ti? |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「しからば、およそ無常であるもの、それは苦でしょうか、あるいは楽でしょうか」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
244-12. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Dukkhaṃ, bhante’’. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Dukkhaṃ, |
|
名形 |
a |
中 |
単 |
主 |
苦 |
|
|
|
|
bhante’’. |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、大徳よ |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「尊者よ、苦です」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
244-13. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ
samanupassituṃ – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Yaṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
pana |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
また、しかし、しからば、しかも、しかるに、さて |
|
|
|
|
aniccaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
対 |
無常の |
|
|
|
|
dukkhaṃ |
|
名形 |
a |
中 |
単 |
対 |
苦 |
|
|
|
|
vipariṇāma |
|
名 |
a |
男 |
依(属) |
変化、変易 |
|
|
|
|
dhammaṃ, |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
対 |
法 |
|
|
|
|
kallaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
主 |
善い、賢い、適当である |
|
|
|
|
nu |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
いったい、たぶん、〜かどうか、〜ではないか |
|
|
|
|
taṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
それ |
|
|
|
|
samanupassituṃ
– |
saṃ-anu-paś |
不定 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
見ること、みなすこと、考えること |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「しからば、およそ無常であり苦である変易の法、それを、 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・訳を一部次文へ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
244-14. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’ti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
etaṃ mama, esohamasmi,
eso me attā’’ti? (241-3.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『これは私のものだ、これは私だ、これは私の我だ』とみなすことは適切でしょうか」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
244-15. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘No hetaṃ, bhante’’. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘No hetaṃ, bhante’’. (243-3.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「尊者よ、それはじつに否です」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
244-16. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, vedanā…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Taṃ kiṃ maññatha,
bhikkhave, (244-9.) |
|
|
|
|
vedanā…pe… |
vid |
名 |
ā |
女 |
単 |
主 |
受、感受、苦痛 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「比丘たちよ、これをどう考えますか。〈受〉は…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
244-17. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
saññā… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
saññā… |
saṃ-jñā |
名 |
ā |
女 |
単 |
主 |
想、想念、概念、表象 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
……〈想〉は…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
244-18. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
saṅkhārā… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
saṅkhārā… |
saṃ-kṛ |
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
行、為作、形成力、現象 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
……〈諸行〉は…… |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・行saṅkhāraは十二支縁起でも五蘊でも複数形のようである。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
244-19. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
viññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
viññāṇaṃ |
vi-jñā |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
識 |
|
|
|
|
niccaṃ vā aniccaṃ
vā’’ti? (244-9.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
……〈識〉は常住でしょうか、あるいは無常でしょうか」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
244-20. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Aniccaṃ, bhante’’. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Aniccaṃ, bhante’’.
(244-10.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「尊者よ、無常です」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
244-21. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Yaṃ panāniccaṃ, dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Yaṃ panāniccaṃ,
dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti? (244-11.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「しからば比丘たちよ、およそ無常であるもの、それは苦でしょうか、あるいは楽でしょうか」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
244-22. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Dukkhaṃ, bhante’’. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Dukkhaṃ, bhante’’.
(244-12.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「尊者よ、苦です」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
244-23. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ
samanupassituṃ – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Yaṃ panāniccaṃ
dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – (244-13.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「しからば、およそ無常であり苦である変易の法、それを |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
244-24. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’ti? |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
etaṃ mama, esohamasmi,
eso me attā’’ti? (241-3.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『これは私のものだ、これは私だ、これは私の我だ』とみなすことは適切でしょうか」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
244-25. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘No hetaṃ, bhante’’. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘No hetaṃ, bhante’’. (243-3.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「尊者よ、それはじつに否です」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
244-26. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Tasmātiha, bhikkhave, yaṃ kiñci rūpaṃ
atītānāgatapaccuppannaṃ, ajjhattaṃ vā bahiddhā vā, oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā,
hīnaṃ vā paṇītaṃ vā, yaṃ dūre santike vā, sabbaṃ rūpaṃ ‘netaṃ mama,
nesohamasmi, na meso attā’ti – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
‘‘Tasmā |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
奪 |
それ、彼 |
|
|
|
|
iha, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ここに、この世で、いま、さて |
|
|
|
|
bhikkhave, |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
呼 |
比丘 |
|
|
|
|
yaṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
kiñci |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
何らかの、何者であれ |
|
|
|
|
rūpaṃ |
|
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
色、物質、肉体、形相 |
|
|
|
|
atīta |
ati-i |
名過分 |
a |
中 |
相 |
過去、過ぎ去った |
|
|
|
|
anāgata |
an-ā-gam |
過分 |
a |
‐ |
相 |
未来の |
|
|
|
|
paccuppannaṃ, |
prati-ud-pad |
名過分 |
a |
男→中 |
単 |
主 |
現在 |
|
|
|
|
ajjhattaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
副対 |
内に、自らの、個人的な |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
bahiddhā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
外に、外部に |
|
|
|
|
vā, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
oḷārikaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
主 |
粗なる、広大の |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
sukhumaṃ |
|
名形 |
a |
中 |
単 |
主 |
精細な |
|
|
|
|
vā, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
hīnaṃ |
hā |
過分 |
a |
中 |
単 |
主 |
捨てられた、劣った |
|
|
|
|
vā |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
paṇītaṃ |
pra-nī |
過分 |
a |
中 |
単 |
主 |
適用された、優れた |
|
|
|
|
vā, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
yaṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
dūre |
|
形 |
a |
男中 |
単 |
処 |
遠い |
|
|
|
|
santike |
|
名 |
a |
中 |
単 |
処 |
付近、面前 |
|
|
|
|
vā, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
あるいは |
|
|
|
|
sabbaṃ |
|
名形 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
すべて |
|
|
|
|
rūpaṃ ‘netaṃ mama,
nesohamasmi, na meso attā’ti – (241-11.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「比丘たちよ、それゆえここに、およそいかなる〈色〉であれ、過去、未来、現在の、内の、あるいは外の、粗大な、あるいは精細な、劣った、あるいは優れた、それが遠くにあれ近くにあれ、すべての〈色〉、これは、『これは私のものではない、これは私ではない、これは私の我ではない』と、 |
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・次文のetaṃをこちらへもってきた。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
244-27. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
evam |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
etaṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
yathābhūtaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
如実に |
|
|
|
|
samma |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
正しい |
|
|
|
|
paññāya |
pra-jñā |
名 |
ā |
女 |
単 |
具 |
智慧 |
|
|
|
|
daṭṭhabbaṃ. |
dṛś |
未分 |
a |
中 |
単 |
主 |
見られるべき |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
そのように如実に、正智をもって見られるべきです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
244-28. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yā kāci vedanā…pe… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
Yā |
|
代 |
代的 |
女 |
単 |
主 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
kāci |
|
代 |
代的 |
女 |
単 |
主 |
何らかの、何者であれ |
|
|
|
|
vedanā…pe… |
vid |
名 |
ā |
女 |
単 |
主 |
受、感受、苦痛 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
およそいかなる〈受〉であれ…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
244-29. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
yā kāci saññā… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
yā |
|
代 |
代的 |
女 |
単 |
主 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
kāci |
|
代 |
代的 |
女 |
単 |
主 |
何らかの、何者であれ |
|
|
|
|
saññā… |
saṃ-jñā |
名 |
ā |
女 |
単 |
主 |
想、想念、概念、表象 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
およそいかなる〈想〉であれ…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
244-30. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ye keci saṅkhārā… |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
ye |
|
代 |
代的 |
男 |
複 |
主 |
(関係代名詞) |
|
|
|
|
keci |
|
代 |
代的 |
男 |
複 |
主 |
何らかの、何者であれ |
|
|
|
|
saṅkhārā… |
saṃ-kṛ |
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
行、為作、形成力、現象 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
およそいかなる〈諸行〉であれ…… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
244-31. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
yaṃ kiñci viññāṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ, ajjhattaṃ vā
bahiddhā vā, oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā, hīnaṃ vā paṇītaṃ vā, yaṃ dūre santike
vā, sabbaṃ viññāṇaṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti – |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
yaṃ kiñci viññāṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ,
ajjhattaṃ vā bahiddhā vā, oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā, hīnaṃ vā paṇītaṃ vā, yaṃ
dūre santike vā, sabbaṃ viññāṇaṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti – (241-26.) |
|
|
|
|
viññāṇaṃ |
vi-jñā |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
識 |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
およそいかなる〈識〉であれ、過去、未来、現在の、内の、あるいは外の、粗大な、あるいは精細な、劣った、あるいは優れた、それが遠くにあれ近くにあれ、すべての〈識〉、これは、『これは私のものではない、これは私ではない、これは私の我ではない』と、 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
244-32. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ’’. |
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
evametaṃ yathābhūtaṃ
sammappaññāya daṭṭhabbaṃ’’. (241-27.) |
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
そのように如実に、正智をもって見られるべきです。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |