|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Mārayācanakathā |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
Māra |
|
名 |
a |
男 |
依(具) |
悪魔 |
|
|
|
|
|
|
yācana |
yāc |
名 |
a,
ā |
中女 |
依(属) |
乞求、懇願 |
|
|
|
|
|
|
kathā |
|
名 |
ā |
女 |
単 |
主 |
話 |
|
|
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
【死魔による懇願の話】 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
168-1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
168. Atha kho māro pāpimā acirapakkante āyasmante ānande yena
bhagavā tenupasaṅkami; |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
Atha |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ときに、また、そこに |
|
|
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
|
|
māro |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
魔、悪魔 |
|
|
|
|
|
|
pāpimā |
|
形 |
ant |
男 |
単 |
主 |
悪しきもの |
|
|
|
|
|
|
acira |
|
形 |
a |
‐ |
依(奪) |
久しからず |
|
|
|
|
|
|
pakkante |
pra-kram |
過分 |
a |
男 |
単 |
処絶 |
出発した |
|
|
|
|
|
|
āyasmante |
|
形 |
ant |
男 |
単 |
処絶 |
尊者、具寿 |
|
|
|
|
|
|
ānande |
ā-nand |
名 |
a |
男 |
単 |
処絶 |
人名、アーナンダ |
|
|
|
|
|
|
yena |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
具 |
(関係代名詞、〜tenaで「〜の所に」) |
|
|
|
|
|
|
bhagavā |
|
名 |
ant |
男 |
単 |
主 |
世尊 |
|
|
|
|
|
|
tena |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
具 |
それ、彼、それによって、それゆえ |
|
|
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
upasaṅkami; |
upa-saṃ-kram |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
近づいた |
|
|
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ときに、尊者アーナンダが立ち去ってすぐ、悪しき死魔が世尊の元に近づいた。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
168-2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
upasaṅkamitvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. |
|
|
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
upasaṅkamitvā |
upa-saṃ-kram |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
近づく |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
ekamantaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
一方に |
|
|
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
aṭṭhāsi. |
sthā |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
立つ |
|
|
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
近づいて一方へ立った。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
168-3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ekamantaṃ ṭhito kho māro pāpimā bhagavantaṃ etadavoca – |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
Ekamantaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
一方に |
|
|
|
|
|
|
ṭhito |
sthā |
過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
立った |
|
|
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
|
|
māro |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
魔、悪魔 |
|
|
|
|
|
|
pāpimā |
|
形 |
ant |
男 |
単 |
主 |
悪しきもの |
|
|
|
|
|
|
bhagavantaṃ |
|
名 |
ant |
男 |
単 |
対 |
世尊 |
|
|
|
|
|
|
etad |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
これ |
|
|
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
avoca – |
vac |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
いう |
|
|
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
一方へ立って、悪しき死魔は世尊へこういった。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
168-4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘parinibbātudāni, bhante, bhagavā, parinibbātu sugato,
parinibbānakālo dāni, bhante, bhagavato. |
|
|
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
‘‘parinibbātu |
pari-nir-vā? |
動 |
命 |
能 |
単 |
三 |
般涅槃する |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
dāni, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
いま |
|
|
|
|
|
|
bhante, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、大徳よ |
|
|
|
|
|
|
bhagavā, |
|
名 |
ant |
男 |
単 |
主 |
世尊 |
|
|
|
|
|
|
parinibbātu |
同上 |
|
|
|
|
|
|
sugato, |
su-gam |
名過分 |
a |
男 |
単 |
主 |
よく行ったもの、善逝 |
|
|
|
|
|
|
parinibbāna |
pari-nir-vā? |
名 |
a |
中 |
依(属) |
般涅槃 |
|
|
|
|
|
|
kālo |
|
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
時、応時、適時 |
|
|
|
|
|
|
dāni, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
いま |
|
|
|
|
|
|
bhante, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、大徳よ |
|
|
|
|
|
|
bhagavato. |
|
名 |
ant |
男 |
単 |
属 |
世尊 |
|
|
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「尊者よ、いま、世尊は般涅槃されよ。善逝は般涅槃されよ。尊者よ、今こそ世尊の般涅槃に相応しい時です。 |
|
|
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・悪魔も、二人称を用いない敬語表現をなすようである。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
168-5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Bhāsitā kho panesā, bhante, bhagavatā vācā – |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
Bhāsitā |
bhāṣ |
過分 |
a |
女 |
単 |
主 |
いわれた |
|
|
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
|
|
pana |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
また、しかし、しからば、しかも、しかるに、さて |
|
|
|
|
|
|
esā, |
|
代 |
代的 |
女 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
|
|
bhante, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、大徳よ |
|
|
|
|
|
|
bhagavatā |
|
名 |
ant |
男 |
単 |
具 |
世尊 |
|
|
|
|
|
|
vācā – |
vac |
名 |
ā |
女 |
単 |
主 |
言葉 |
|
|
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
尊者よ、じつにこの言葉が世尊によって〔かつて〕言われました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
168-6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘na tāvāhaṃ, pāpima, parinibbāyissāmi, yāva me bhikkhū na
sāvakā bhavissanti viyattā vinītā visāradā bahussutā dhammadharā
dhammānudhammappaṭipannā sāmīcippaṭipannā anudhammacārino, sakaṃ ācariyakaṃ
uggahetvā ācikkhissanti desessanti paññapessanti paṭṭhapessanti vivarissanti
vibhajissanti uttānī [uttāniṃ (ka.), uttāni (sī. pī.)] karissanti, uppannaṃ
parappavādaṃ sahadhammena suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ
desessantī’ti. |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
‘na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
|
|
tāva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
それだけ、それほど、まず |
|
|
|
|
|
|
ahaṃ, |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
|
|
pāpima, |
|
形 |
ant |
男 |
単 |
呼 |
悪しきもの |
|
|
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
parinibbāyissāmi, |
pari-nir-vā? |
動 |
未 |
能 |
単 |
一 |
般涅槃する |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
yāva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜だけ、〜まで、〜の限り |
|
|
|
|
|
|
me |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
属 |
私 |
|
|
|
|
|
|
bhikkhū |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
主 |
比丘 |
|
|
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
|
|
sāvakā |
śru |
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
声聞、弟子 |
|
|
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
bhavissanti |
bhū |
動 |
未 |
能 |
複 |
三 |
ある、なる |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
viyattā |
vi-añj |
過分 |
a |
男 |
複 |
主 |
聡明、有能、堪能の |
|
|
|
|
|
|
vinītā |
vi-nī |
過分 |
a |
男 |
複 |
主 |
導かれた、訓練された |
|
|
|
|
|
|
visāradā |
|
形 |
a |
男 |
複 |
主 |
無畏の、自信ある |
|
|
|
|
|
|
bahu |
|
形 |
u |
‐ |
有(持) |
多い |
|
|
|
|
|
|
sutā |
śru |
名過分 |
a |
男 |
複 |
主 |
聞いた →多聞 |
|
|
|
|
|
|
dhamma |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
依(対) |
法 |
|
|
|
|
|
|
dharā |
dhṛ |
形 |
a |
男 |
複 |
主 |
保つ →持法者 |
|
|
|
|
|
|
dhamma |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
依(属) |
法 |
|
|
|
|
|
|
anudhamma |
anu-dhṛ |
名 |
a |
中 |
依(対) |
随法、如法 |
|
|
|
|
|
|
paṭipannā |
prati-pad |
形 |
a |
男 |
複 |
主 |
行道した、行者 |
|
|
|
|
|
|
sāmīci |
|
名 |
ī |
女 |
依(対) |
如法、方正、恭敬 |
|
|
|
|
|
|
paṭipannā |
prati-pad |
形 |
a |
男 |
複 |
主 |
行道した、行者 |
|
|
|
|
|
|
anudhamma |
anu-dhṛ |
名 |
a |
中 |
依(対) |
随法、如法 |
|
|
|
|
|
|
cārino, |
car |
名形 |
in |
男 |
複 |
主 |
行ずる、行者 |
|
|
|
|
|
|
sakaṃ |
|
形 |
a |
男 |
単 |
対 |
自己の |
|
|
|
|
|
|
ācariyakaṃ |
ā-car |
名形 |
a |
男 |
単 |
対 |
師、師の、秘伝 |
|
|
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
uggahetvā |
ud-grah |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
取り上げる、学ぶ、把持する |
|
|
|
|
|
|
ācikkhissanti |
ā-khyā 強 |
動 |
未 |
能 |
複 |
三 |
告げる、述べる、説く、宣説する |
|
|
|
|
|
|
desessanti |
diś 使 |
動 |
未 |
能 |
複 |
三 |
示す、指示する、教示する |
|
|
|
|
|
|
paññapessanti |
pra-jñā 使 |
動 |
未 |
能 |
複 |
三 |
知らしめる、告知する、施設する |
|
|
|
|
|
|
paṭṭhapessanti |
pra-sthā 使 |
動 |
未 |
能 |
複 |
三 |
前に置く、与える、設立する |
|
|
|
|
|
|
vivarissanti |
vi-vṛ |
動 |
未 |
能 |
複 |
三 |
開く、開明する、明らかにする |
|
|
|
|
|
|
vibhajissanti |
vi-bhaj |
動 |
未 |
能 |
複 |
三 |
分別する、解釈する、分配する |
|
|
|
|
|
|
uttānīkarissanti, |
ud-tan,
kṛ |
動 |
未 |
能 |
複 |
三 |
明らかにする |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
uppannaṃ |
ud-pad |
過分 |
a |
男 |
単 |
対 |
生じた、起こった |
|
|
|
|
|
|
para |
|
形 |
代的 |
‐ |
持 |
他の |
|
|
|
|
|
|
pavādaṃ |
pra-vad |
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
議論 →異論、論争、邪説 |
|
|
|
|
|
|
sahadhammena |
|
形 |
a |
男中 |
単 |
具 |
同法の、倶法の、如法の、理由ある |
|
|
|
|
|
|
suniggahitaṃ |
su-ni-grah |
過分 |
a |
男 |
単 |
対 |
よく抑止、折伏、論破された |
|
|
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
niggahetvā |
ni-grah |
動 |
連 |
‐ |
‐ |
‐ |
抑止、折伏、論破する |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
sappāṭihāriyaṃ |
|
形 |
a |
男中 |
単 |
対 |
神変ある、奇蹟ある |
|
|
|
|
|
|
dhammaṃ |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
単 |
対 |
法 |
|
|
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
desessantī’ |
diś 使 |
動 |
未 |
能 |
複 |
三 |
示す、指示する、教示する |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『悪しき者よ、我が弟子たる比丘たちが、聡明で、導かれ、無畏の、多聞の、持法者であり、法の随法を行道し、正しく行道し、随法を行じ、己が師の教えを学んで、告げ、示し、知らしめ、立て、開き、解釈し、明らかにし、生じた異論を如法によく論破し、神変ある法を教示しないその限り、私は般涅槃しません』と。 |
|
|
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・いわゆる誓願vrata,vataであろうか。 |
|
|
|
|
|
・uppannaṃ parappavādaṃ sahadhammena suniggahitaṃ niggahetvā、直訳すると「生じた異論を、如法に、よく論破されたものへと論破し」とでもなるのだろうが、意訳した。 |
|
|
|
|
|
・本経の『註』におけるdhammānudhammaについての説明は、ここでの「聖者の法の随法である観法」ariyadhammassa anudhammabhūtaṃ vipassanādhammaṃ というものと【サーラ双樹】における「九種の出世間法の随法である前分」navavidhassa
lokuttaradhammassa anudhammaṃ pubbabhāga というものである。後者の「前分」は、出家の場合、種姓者(聖者直前の位)に至るまでの、戒、正行の施設、頭陀の受持とされ、在家の場合は戒、布薩、布施などとされている。『註』の全体を見ても、ニカーヤ中のdhammānudhammaの定義は、ほとんどこの二つのどちらか、もしくはそのバリエーションである。いずれの場合でも属格依主釈で「法の随法」としてよかろう。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
168-7. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Etarahi kho pana, bhante, bhikkhū bhagavato sāvakā viyattā
vinītā visāradā bahussutā dhammadharā dhammānudhammappaṭipannā
sāmīcippaṭipannā anudhammacārino, sakaṃ ācariyakaṃ uggahetvā ācikkhanti
desenti paññapenti paṭṭhapenti vivaranti vibhajanti uttānīkaronti, uppannaṃ
parappavādaṃ sahadhammena suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ
desenti. |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
Etarahi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
いま、現在 |
|
|
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
|
|
pana, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
また、しかし、しからば、しかも、しかるに、さて |
|
|
|
|
|
|
bhante, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、大徳よ |
|
|
|
|
|
|
bhikkhū |
bhikṣ |
名 |
u |
男 |
複 |
主 |
比丘 |
|
|
|
|
|
|
bhagavato |
|
名 |
ant |
男 |
単 |
属 |
世尊 |
|
|
|
|
|
|
sāvakā viyattā vinītā
visāradā bahussutā dhammadharā dhammānudhammappaṭipannā sāmīcippaṭipannā
anudhammacārino, sakaṃ ācariyakaṃ uggahetvā (168-6.) |
|
|
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
ācikkhanti |
ā-khyā 強 |
動 |
現 |
能 |
複 |
三 |
告げる、述べる、説く、宣説する |
|
|
|
|
|
|
desenti |
diś 使 |
動 |
現 |
能 |
複 |
三 |
示す、指示する、教示する |
|
|
|
|
|
|
paññapenti |
pra-jñā 使 |
動 |
現 |
能 |
複 |
三 |
知らしめる、告知する、施設する |
|
|
|
|
|
|
paṭṭhapenti |
pra-sthā 使 |
動 |
現 |
能 |
複 |
三 |
前に置く、与える、設立する |
|
|
|
|
|
|
vivaranti |
vi-vṛ |
動 |
現 |
能 |
複 |
三 |
開く、開明する、明らかにする |
|
|
|
|
|
|
vibhajanti |
vi-bhaj |
動 |
現 |
能 |
複 |
三 |
分別する、解釈する、分配する |
|
|
|
|
|
|
uttānīkaronti, |
ud-tan,
kṛ |
動 |
現 |
能 |
複 |
三 |
明らかにする |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
uppannaṃ parappavādaṃ
sahadhammena suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ (168-6.) |
|
|
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
desenti. |
diś 使 |
動 |
現 |
能 |
複 |
三 |
示す、指示する、教示する |
|
|
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
尊者よ、しかるにいま、世尊の弟子たる比丘たちは、聡明で、導かれ、無畏の、多聞の、持法者であり、法の随法を行道し、正しく行道し、随法を行じ、己が師の教えを学んで、告げ、示し、知らしめ、立て、開き、解釈し、明らかにし、生じた異論を如法によく論破し、神変ある法を教示しています。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
168-8. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Parinibbātudāni, bhante, bhagavā, parinibbātu sugato,
parinibbānakālodāni, bhante, bhagavato. |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
Parinibbātudāni,
bhante, bhagavā, parinibbātu sugato, parinibbānakālodāni, bhante, bhagavato.
(168-4.) |
|
|
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
尊者よ、いま、世尊は般涅槃されよ。善逝は般涅槃されよ。尊者よ、今こそ世尊の般涅槃に相応しい時です。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
168-9. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Bhāsitā kho panesā, bhante, bhagavatā vācā – |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
‘‘Bhāsitā kho panesā,
bhante, bhagavatā vācā – (168-5.) |
|
|
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
尊者よ、じつにこの言葉が世尊によって〔かつて〕言われました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
168-10. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘na tāvāhaṃ, pāpima, parinibbāyissāmi, yāva me bhikkhuniyo na
sāvikā bhavissanti viyattā vinītā visāradā bahussutā dhammadharā
dhammānudhammappaṭipannā sāmīcippaṭipannā anudhammacāriniyo, sakaṃ ācariyakaṃ
uggahetvā ācikkhissanti desessanti paññapessanti paṭṭhapessanti vivarissanti
vibhajissanti uttānīkarissanti, uppannaṃ parappavādaṃ sahadhammena
suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desessantī’ti. |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
‘na tāvāhaṃ, pāpima,
parinibbāyissāmi, yāva me (168-6.) |
|
|
|
|
|
|
bhikkhuniyo |
bhikṣ |
名 |
ī |
女 |
複 |
主 |
比丘尼 |
|
|
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
|
|
sāvikā |
śru |
名 |
ā |
女 |
複 |
主 |
女声聞 |
|
|
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
bhavissanti |
bhū |
動 |
未 |
能 |
複 |
三 |
ある、なる |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
viyattā |
vi-añj |
過分 |
a |
女 |
複 |
主 |
聡明、有能、堪能の |
|
|
|
|
|
|
vinītā |
vi-nī |
過分 |
a |
女 |
複 |
主 |
導かれた、訓練された |
|
|
|
|
|
|
visāradā |
|
形 |
a |
女 |
複 |
主 |
無畏の、自信ある |
|
|
|
|
|
|
bahu |
|
形 |
u |
‐ |
有(持) |
多い |
|
|
|
|
|
|
sutā |
śru |
名過分 |
a |
女 |
複 |
主 |
聞いた →多聞 |
|
|
|
|
|
|
dhamma |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
依(対) |
法 |
|
|
|
|
|
|
dharā |
dhṛ |
形 |
a |
女 |
複 |
主 |
保つ →持法者 |
|
|
|
|
|
|
dhamma |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
相 |
法 |
|
|
|
|
|
|
anudhamma |
anu-dhṛ |
名 |
a |
中 |
依(対) |
随法、如法 |
|
|
|
|
|
|
paṭipannā |
prati-pad |
形 |
a |
女 |
複 |
主 |
行道した、行者 |
|
|
|
|
|
|
sāmīci |
|
名 |
ī |
女 |
依(対) |
如法、方正、恭敬 |
|
|
|
|
|
|
paṭipannā |
prati-pad |
形 |
a |
女 |
複 |
主 |
行道した、行者 |
|
|
|
|
|
|
anudhamma |
anu-dhṛ |
名 |
a |
中 |
依(対) |
随法、如法 |
|
|
|
|
|
|
cāriniyo, |
car |
名形 |
ī |
女 |
複 |
主 |
行者 |
|
|
|
|
|
|
sakaṃ ācariyakaṃ
uggahetvā ācikkhissanti desessanti paññapessanti paṭṭhapessanti vivarissanti
vibhajissanti uttānīkarissanti, uppannaṃ parappavādaṃ sahadhammena
suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desessantī’ti. (168-6.) |
|
|
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『悪しき者よ、我が弟子たる比丘尼たちが、聡明で、導かれ、無畏の、多聞の、持法者であり、法の随法を行道し、正しく行道し、随法を行じ、己が師の教えを学んで、告げ、示し、知らしめ、立て、開き、解釈し、明らかにし、生じた異論を如法によく論破し、神変ある法を教示しないその限り、私は般涅槃しません』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
168-11. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Etarahi kho pana, bhante, bhikkhuniyo bhagavato sāvikā viyattā
vinītā visāradā bahussutā dhammadharā dhammānudhammappaṭipannā
sāmīcippaṭipannā anudhammacāriniyo, sakaṃ ācariyakaṃ uggahetvā ācikkhanti
desenti paññapenti paṭṭhapenti vivaranti vibhajanti uttānīkaronti, uppannaṃ
parappavādaṃ sahadhammena suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ
desenti. |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
Etarahi kho pana, bhante, bhikkhuniyo bhagavato sāvikā viyattā vinītā
visāradā bahussutā dhammadharā dhammānudhammappaṭipannā sāmīcippaṭipannā
anudhammacāriniyo, sakaṃ ācariyakaṃ uggahetvā
ācikkhanti desenti paññapenti paṭṭhapenti vivaranti vibhajanti uttānīkaronti,
uppannaṃ parappavādaṃ sahadhammena suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ
dhammaṃ desenti. (168-7.) |
|
|
|
|
|
|
bhikkhuniyo |
bhikṣ |
名 |
ī |
女 |
複 |
主 |
比丘尼 |
|
|
|
|
|
|
sāvikā |
śru |
名 |
ā |
女 |
複 |
主 |
女声聞 |
|
|
|
|
|
|
viyattā |
vi-añj |
過分 |
a |
女 |
複 |
主 |
聡明、有能、堪能の |
|
|
|
|
|
|
vinītā |
vi-nī |
過分 |
a |
女 |
複 |
主 |
導かれた、訓練された |
|
|
|
|
|
|
visāradā |
|
形 |
a |
女 |
複 |
主 |
無畏の、自信ある |
|
|
|
|
|
|
bahu |
|
形 |
u |
‐ |
有(持) |
多い |
|
|
|
|
|
|
sutā |
śru |
名過分 |
a |
女 |
複 |
主 |
聞いた →多聞 |
|
|
|
|
|
|
dhamma |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
依(対) |
法 |
|
|
|
|
|
|
dharā |
dhṛ |
形 |
a |
女 |
複 |
主 |
保つ →持法者 |
|
|
|
|
|
|
dhamma |
dhṛ |
名 |
a |
男中 |
相 |
法 |
|
|
|
|
|
|
anudhamma |
anu-dhṛ |
名 |
a |
中 |
依(対) |
随法、如法 |
|
|
|
|
|
|
paṭipannā |
prati-pad |
形 |
a |
女 |
複 |
主 |
行道した、行者 |
|
|
|
|
|
|
sāmīci |
|
名 |
ī |
女 |
依(対) |
如法、方正、恭敬 |
|
|
|
|
|
|
paṭipannā |
prati-pad |
形 |
a |
女 |
複 |
主 |
行道した、行者 |
|
|
|
|
|
|
anudhamma |
anu-dhṛ |
名 |
a |
中 |
依(対) |
随法、如法 |
|
|
|
|
|
|
cāriniyo, |
car |
名形 |
ī |
女 |
複 |
主 |
行者 |
|
|
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
尊者よ、しかるにいま、世尊の弟子たる比丘尼たちは、聡明で、導かれ、無畏の、多聞の、持法者であり、法の随法を行道し、正しく行道し、随法を行じ、己が師の教えを学んで、告げ、示し、知らしめ、立て、開き、解釈し、明らかにし、生じた異論を如法によく論破し、神変ある法を教示しています。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
168-12. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Parinibbātudāni, bhante, bhagavā, parinibbātu sugato,
parinibbānakālodāni, bhante, bhagavato. |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
Parinibbātudāni,
bhante, bhagavā, parinibbātu sugato, parinibbānakālodāni, bhante, bhagavato.
(168-4.) |
|
|
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
尊者よ、いま、世尊は般涅槃されよ。善逝は般涅槃されよ。尊者よ、今こそ世尊の般涅槃に相応しい時です。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
168-13. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Bhāsitā kho panesā, bhante, bhagavatā vācā – |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
‘‘Bhāsitā kho panesā,
bhante, bhagavatā vācā – (168-5.) |
|
|
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
尊者よ、じつにこの言葉が世尊によって〔かつて〕言われました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
168-14. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘na tāvāhaṃ, pāpima, parinibbāyissāmi, yāva me upāsakā na
sāvakā bhavissanti viyattā vinītā visāradā bahussutā dhammadharā
dhammānudhammappaṭipannā sāmīcippaṭipannā anudhammacārino, sakaṃ ācariyakaṃ
uggahetvā ācikkhissanti desessanti paññapessanti paṭṭhapessanti vivarissanti
vibhajissanti uttānīkarissanti, uppannaṃ parappavādaṃ sahadhammena
suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desessantī’ti. |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
‘na tāvāhaṃ, pāpima,
parinibbāyissāmi, yāva me upāsakā na sāvakā bhavissanti viyattā vinītā visāradā bahussutā
dhammadharā dhammānudhammappaṭipannā sāmīcippaṭipannā anudhammacārino, sakaṃ
ācariyakaṃ uggahetvā ācikkhissanti desessanti paññapessanti paṭṭhapessanti
vivarissanti vibhajissanti uttānīkarissanti, uppannaṃ parappavādaṃ
sahadhammena suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desessantī’ti.
(168-6.) |
|
|
|
|
|
|
upāsakā |
|
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
優婆塞 |
|
|
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『悪しき者よ、我が弟子たる優婆塞たちが、聡明で、導かれ、無畏の、多聞の、持法者であり、法の随法を行道し、正しく行道し、随法を行じ、己が師の教えを学んで、告げ、示し、知らしめ、立て、開き、解釈し、明らかにし、生じた異論を如法によく論破し、神変ある法を教示しないその限り、私は般涅槃しません』と。 |
|
|
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・ここでは、優婆塞も声聞sāvakaだとされている。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
168-15. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Etarahi kho pana, bhante, upāsakā bhagavato sāvakā viyattā
vinītā visāradā bahussutā dhammadharā dhammānudhammappaṭipannā
sāmīcippaṭipannā anudhammacārino, sakaṃ ācariyakaṃ uggahetvā ācikkhanti
desenti paññapenti paṭṭhapenti vivaranti vibhajanti uttānīkaronti, uppannaṃ
parappavādaṃ sahadhammena suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ
desenti. |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
Etarahi kho pana,
bhante, upāsakā bhagavato
sāvakā viyattā vinītā visāradā bahussutā dhammadharā dhammānudhammappaṭipannā
sāmīcippaṭipannā anudhammacārino, sakaṃ ācariyakaṃ uggahetvā ācikkhanti
desenti paññapenti paṭṭhapenti vivaranti vibhajanti uttānīkaronti, uppannaṃ
parappavādaṃ sahadhammena suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ
desenti. (168-7.) |
|
|
|
|
|
|
upāsakā |
|
名 |
a |
男 |
複 |
主 |
優婆塞 |
|
|
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
尊者よ、しかるにいま、世尊の弟子たる優婆塞たちは、聡明で、導かれ、無畏の、多聞の、持法者であり、法の随法を行道し、正しく行道し、随法を行じ、己が師の教えを学んで、告げ、示し、知らしめ、立て、開き、解釈し、明らかにし、生じた異論を如法によく論破し、神変ある法を教示しています。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
168-16. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Parinibbātudāni, bhante, bhagavā, parinibbātu sugato,
parinibbānakālodāni, bhante, bhagavato. |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
Parinibbātudāni,
bhante, bhagavā, parinibbātu sugato, parinibbānakālodāni, bhante, bhagavato.
(168-4.) |
|
|
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
尊者よ、いま、世尊は般涅槃されよ。善逝は般涅槃されよ。尊者よ、今こそ世尊の般涅槃に相応しい時です。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
168-17. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Bhāsitā kho panesā, bhante, bhagavatā vācā – |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
‘‘Bhāsitā kho panesā,
bhante, bhagavatā vācā – (168-5.) |
|
|
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
尊者よ、じつにこの言葉が世尊によって〔かつて〕言われました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
168-18. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘na tāvāhaṃ, pāpima parinibbāyissāmi, yāva me upāsikā na sāvikā
bhavissanti viyattā vinītā visāradā bahussutā dhammadharā
dhammānudhammappaṭipannā sāmīcippaṭipannā anudhammacāriniyo, sakaṃ ācariyakaṃ
uggahetvā ācikkhissanti desessanti paññapessanti paṭṭhapessanti vivarissanti
vibhajissanti uttānīkarissanti, uppannaṃ parappavādaṃ sahadhammena
suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desessantī’ti. |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
‘na tāvāhaṃ, pāpima
parinibbāyissāmi, yāva me upāsikā na sāvikā bhavissanti viyattā vinītā visāradā bahussutā
dhammadharā dhammānudhammappaṭipannā sāmīcippaṭipannā anudhammacāriniyo,
sakaṃ ācariyakaṃ uggahetvā ācikkhissanti desessanti paññapessanti
paṭṭhapessanti vivarissanti vibhajissanti uttānīkarissanti, uppannaṃ
parappavādaṃ sahadhammena suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ
desessantī’ti. (168-10.) |
|
|
|
|
|
|
upāsikā |
|
名 |
ā |
女 |
複 |
主 |
優婆夷 |
|
|
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『悪しき者よ、我が弟子たる優婆夷たちが、聡明で、導かれ、無畏の、多聞の、持法者であり、法の随法を行道し、正しく行道し、随法を行じ、己が師の教えを学んで、告げ、示し、知らしめ、立て、開き、解釈し、明らかにし、生じた異論を如法によく論破し、神変ある法を教示しないその限り、私は般涅槃しません』と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
168-19. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Etarahi kho pana, bhante, upāsikā bhagavato sāvikā viyattā
vinītā visāradā bahussutā dhammadharā dhammānudhammappaṭipannā
sāmīcippaṭipannā anudhammacāriniyo, sakaṃ ācariyakaṃ uggahetvā ācikkhanti
desenti paññapenti paṭṭhapenti vivaranti vibhajanti uttānīkaronti, uppannaṃ
parappavādaṃ sahadhammena suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ
desenti. |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
Etarahi kho pana,
bhante, upāsikā bhagavato
sāvikā viyattā vinītā visāradā bahussutā dhammadharā dhammānudhammappaṭipannā
sāmīcippaṭipannā anudhammacāriniyo, sakaṃ ācariyakaṃ uggahetvā ācikkhanti
desenti paññapenti paṭṭhapenti vivaranti vibhajanti uttānīkaronti, uppannaṃ
parappavādaṃ sahadhammena suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ
desenti. (168-11.) |
|
|
|
|
|
|
upāsikā |
|
名 |
ā |
女 |
複 |
主 |
優婆夷 |
|
|
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
尊者よ、しかるにいま、世尊の弟子たる優婆夷たちは、聡明で、導かれ、無畏の、多聞の、持法者であり、法の随法を行道し、正しく行道し、随法を行じ、己が師の教えを学んで、告げ、示し、知らしめ、立て、開き、解釈し、明らかにし、生じた異論を如法によく論破し、神変ある法を教示しています。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
168-20. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Parinibbātudāni, bhante, bhagavā, parinibbātu sugato,
parinibbānakālodāni, bhante, bhagavato. |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
Parinibbātudāni,
bhante, bhagavā, parinibbātu sugato, parinibbānakālodāni, bhante, bhagavato.
(168-4.) |
|
|
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
尊者よ、いま、世尊は般涅槃されよ。善逝は般涅槃されよ。尊者よ、今こそ世尊の般涅槃に相応しい時です。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
168-21. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘Bhāsitā kho panesā, bhante, bhagavatā vācā – |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
‘‘Bhāsitā kho panesā,
bhante, bhagavatā vācā – (168-5.) |
|
|
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
尊者よ、じつにこの言葉が世尊によって〔かつて〕言われました。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
168-22. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘na tāvāhaṃ, pāpima, parinibbāyissāmi, yāva me idaṃ
brahmacariyaṃ na iddhaṃ ceva bhavissati phītañca vitthārikaṃ bāhujaññaṃ
puthubhūtaṃ yāva devamanussehi suppakāsita’nti. |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
‘na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
|
|
tāva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
それだけ、それほど、まず |
|
|
|
|
|
|
ahaṃ, |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
私 |
|
|
|
|
|
|
pāpima, |
|
形 |
ant |
男 |
単 |
呼 |
悪しきもの |
|
|
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
parinibbāyissāmi, |
pari-nir-vā? |
動 |
未 |
能 |
単 |
一 |
般涅槃する |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
yāva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜だけ、〜まで、〜の限り |
|
|
|
|
|
|
me |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
属 |
私 |
|
|
|
|
|
|
idaṃ |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
主 |
これ |
|
|
|
|
|
|
brahmacariyaṃ |
bṛh,
car |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
梵行 |
|
|
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
|
|
iddhaṃ |
ṛdh |
過分 |
a |
中 |
単 |
主 |
富んだ、成功した |
|
|
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
|
|
eva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
まさに、のみ、じつに |
|
|
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
bhavissati |
bhū |
動 |
未 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
phītañ |
spaāy |
過分 |
a |
中 |
単 |
主 |
富める、繁栄の |
|
|
|
|
|
|
ca |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、また、そして、しかし |
|
|
|
|
|
|
vitthārikaṃ |
vi-ṣṭṛ 使 |
過分 |
a |
中 |
単 |
主 |
広博の、広まった、有名な |
|
|
|
|
|
|
bāhujaññaṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
主 |
多衆の、多くの人々の |
|
|
|
|
|
|
puthu |
|
形 |
u |
‐ |
持 |
ここの、広い、多数の |
|
|
|
|
|
|
bhūtaṃ |
bhū |
過分 |
a |
中 |
単 |
主 |
なった →広くなった |
|
|
|
|
|
|
yāva |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
〜だけ、〜まで、〜の限り |
|
|
|
|
|
|
deva |
|
名 |
a |
男 |
相 |
天、神、王、陛下 |
|
|
|
|
|
|
manussehi |
|
名 |
a |
男 |
複 |
奪 |
人間 |
|
|
|
|
|
|
suppakāsita’n |
su-pra-kāś |
過分 |
a |
中 |
単 |
主 |
よく説明された、よく明らかにされた |
|
|
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
『悪しき者よ、私のこの梵行が成就し、繁栄し、有名で、多衆の〔知るところであり〕、広がり、およそ神々と人々にいたるまでよく明らかにされたものならないその限り、私は般涅槃しません』と。 |
|
|
|
|
|
メモ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
・yāva devamanussehi については、yāvad eva manussehi が正しい可能性もあろうか。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
168-23. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Etarahi kho pana, bhante, bhagavato brahmacariyaṃ iddhaṃ ceva
phītañca vitthārikaṃ bāhujaññaṃ puthubhūtaṃ, yāva devamanussehi
suppakāsitaṃ. |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
Etarahi |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
いま、現在 |
|
|
|
|
|
|
kho |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
じつに、たしかに |
|
|
|
|
|
|
pana, |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
また、しかし、しからば、しかも、しかるに、さて |
|
|
|
|
|
|
bhante, |
bhū |
名現分 |
ant(特) |
男 |
単 |
呼 |
尊者よ、大徳よ |
|
|
|
|
|
|
bhagavato |
|
名 |
ant |
男 |
単 |
属 |
世尊 |
|
|
|
|
|
|
brahmacariyaṃ iddhaṃ
ceva phītañca vitthārikaṃ bāhujaññaṃ puthubhūtaṃ, yāva devamanussehi
suppakāsitaṃ. (168-22.) |
|
|
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
尊者よ、しかるにいま、世尊の梵行は成就し、繁栄し、有名で、多衆の〔知るところであり〕、広がり、およそ神々と人々にいたるまでよく明らかにされています。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
168-24. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Parinibbātudāni, bhante, bhagavā, parinibbātu sugato,
parinibbānakālodāni, bhante, bhagavato’’ti. |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
Parinibbātudāni,
bhante, bhagavā, parinibbātu sugato, parinibbānakālodāni, bhante, bhagavato’’
(168-4.) |
|
|
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
尊者よ、いま、世尊は般涅槃されよ。善逝は般涅槃されよ。尊者よ、今こそ世尊の般涅槃に相応しい時です」 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
168-25. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Evaṃ vutte bhagavā māraṃ pāpimantaṃ etadavoca – |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
Evaṃ |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
このように、かくの如き |
|
|
|
|
|
|
vutte |
vac 受 |
過分 |
a |
男中 |
単 |
処 |
いわれて |
|
|
|
|
|
|
bhagavā |
|
名 |
ant |
男 |
単 |
主 |
世尊 |
|
|
|
|
|
|
māraṃ |
|
名 |
a |
男 |
単 |
対 |
魔、悪魔 |
|
|
|
|
|
|
pāpimantaṃ |
|
形 |
ant |
男 |
単 |
対 |
悪しきもの |
|
|
|
|
|
|
etad |
|
代 |
代的 |
中 |
単 |
対 |
これ |
|
|
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
avoca – |
vac |
動 |
ア |
能 |
単 |
三 |
いう |
|
|
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
このように言われて、世尊は悪しき死魔へこう仰った。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
168-26. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
‘‘appossukko tvaṃ, pāpima, hohi, na ciraṃ tathāgatassa
parinibbānaṃ bhavissati. |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
‘‘appossukko |
|
形 |
a |
男 |
単 |
主 |
無関心の、無為の |
|
|
|
|
|
|
tvaṃ, |
|
代 |
代的 |
‐ |
単 |
主 |
あなた |
|
|
|
|
|
|
pāpima, |
|
形 |
ant |
男 |
単 |
呼 |
悪しきもの |
|
|
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
hohi, |
bhū |
動 |
命 |
能 |
単 |
二 |
ある、なる |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
na |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
ない |
|
|
|
|
|
|
ciraṃ |
|
形 |
a |
中 |
単 |
副対 |
久しい |
|
|
|
|
|
|
tathāgatassa |
tathā-(ā-)gam |
名 |
a |
男 |
単 |
属 |
如来 |
|
|
|
|
|
|
parinibbānaṃ |
pari-nir-vā? |
名 |
a |
中 |
単 |
主 |
般涅槃 |
|
|
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
bhavissati. |
bhū |
動 |
未 |
能 |
単 |
三 |
ある、なる |
|
|
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
「悪しき者よ、あなたが気にすることはない。如来の般涅槃は、久しからずして起こることでしょう。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
168-27. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ito tiṇṇaṃ māsānaṃ accayena tathāgato
parinibbāyissatī’’ti. |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
Ito |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
これより、ここより |
|
|
|
|
|
|
tiṇṇaṃ |
|
数 |
特 |
男 |
複 |
属 |
三 |
|
|
|
|
|
|
māsānaṃ |
|
名 |
a |
男 |
複 |
属 |
月 |
|
|
|
|
|
|
accayena |
ati-i |
名 |
a |
男 |
単 |
副具 |
過ぎて |
|
|
|
|
|
|
tathāgato |
tathā-(ā-)gam |
名 |
a |
男 |
単 |
主 |
如来 |
|
|
|
|
|
|
述語 |
語根 |
品詞 |
活用 |
態 |
数 |
人称 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
parinibbāyissatī’’ |
pari-nir-vā? |
動 |
未 |
能 |
単 |
三 |
般涅槃する |
|
|
|
|
|
|
語 |
語根 |
品詞 |
語基 |
性 |
数 |
格 |
意味 |
|
|
|
|
|
|
ti. |
|
不変 |
‐ |
‐ |
‐ |
‐ |
と、といって、かく、このように、ゆえに |
|
|
|
|
|
訳文 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
これより三ヶ月後、如来は般涅槃することでしょう」と。 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
←前へ トップへ 次へ→ |
|
|